PAPROTNIKI

paprotniki



Są to rośliny zarodnikowe o

przemianie pokoleń, gdzie

sporofit jest samodzielną

rośliną osiągającą nieraz

pokaźne rozmiary, a

gametofit jest drobną rośliną

zielną lub bezieleniową

(może wchodzić w symbiozę

z grzybami), ginącą zwykle

tuż po usamodzielnieniu się

sporofitu.



Paprotniki mają typowe,

zróżnicowane na część

sitową i naczyniową, wiązki

przewodzące.

W sporoficie paprotników
występuje łodyga liście i korzeń.
W budowie wewnętrznej
zauważamy dobre wyodrębnienie
się wiązek przewodzących:
drewna i łyka. Dzięki nim
osiągnięte zostało dobre
przewodzenie wody.



Zarodnie (sporangia)

paprotników wykształcają się

głównie na powierzchni liści.

Liście takie nazywane są liśćmi

zarodnionośnymi.



Mają zwykle odmienną

budowę od liści

asymilacyjnych .



Często też są skupione w kłosy

zarodnionośne.



W zarodniach w wyniku mejozy

powstaje szereg haploidalnych

zarodników dających początek

gametofitowi.



Gametofit paprotników zwany przedroślem, zwykle

jest plechowaty lub bulwiasty.



Niejednokrotnie żyje pod powierzchnią ziemi;

wówczas to jest bezzieleniowy i wchodzi w

symbiozę z grzybami.



Przedrośla mogą być obupłciowe lub

rozdzielnopłciowe.



W wyniku zapłodnienia rozwija się z zygoty

bezpłciowe pokolenie haploidalne czyli sporofit. Po

usamodzielnieniu się sporofitu, gametofit ginie.



Sporofit jest zasadniczą rośliną paprotników, zróżnicowaną

na łodygę, liście i korzenie.



Budowa wewnętrzna sporofitu jest bardzo złożona i

wykazuje obecność tkanek: okrywającej, wzmacniającej,

przewodzącej, miękiszowej i twórczej. Łodyga sporofitu

pokryta jest skórką zawierającą aparaty szparkowe. Pod

nią znajduje się kora pierwotna. W środkowej części łodygi

przebiegają wiązki przewodzące utworzone z tkanki

przewodzącej i komórek miękiszowych. W skład tkanki

przewodzącej wchodzi drewno i łyko, przy czym drewno

zbudowane jest z cewek. Korzenie są one zazwyczaj

krótkie, cienkie i wyrastają z podziemnej łodygi w postaci

wiązki.

Systematyka paprotników



Typ: Widłakowe

o

Gromada: Widłaki jednakozarodnikowe

o

Gromada: Widłaki różnozarodnikowe

o

Gromada: Widliczki



Typ: Skrzypowe

o

Gromada Skrzypy



Typ: Paprociowe

o

Gromada: Paprocie

Budowa widłaków



Widłaki jednakozarodnikowe: z
płożących się pędów wyrastają
pędy wzniesione z kłosami
zarodnionośnymi, cudzożywne
przedrośle żyjące w symbiozie z
grzybem



Widłaki różnozarodnikowe:
zarodnie u nasady liści,
makrosporangia z
makrosporami; z nich przedrośle
żeńskie, mikrosporangia z
mikrosporami; z nich przedrośla
męskie, przedrośla bardzo małe

Budowa skrzypów



Łodygi przesycone krzemionką,

podzielone na człony z

bocznymi odgałęzieniami, małe

łuskowate liście otaczające

węzły



Liście zarodnionośne (sporofile)

wyraźnie różne od liści płonych

i zebrane w kłos zarodnionośny

(strobil)



Dwa rodzaje pędów: wiosenne i

letnie



Zarodniki są jednakowe, lecz

powstające z nich gametofity

są rozdzielnopłciowe

Budowa paproci



Łodyga w postaci kłącza lub

wzniesiona



Liście pierzaste



Jednakozarodnikowe

(Narecznica samcza, Orlica,

paprotka zwyczajna) –

gametofity (przedrośla)

najczęściej samożywne o

prostej budowie i

sercowatym lub płatowatym

kształcie



Różnozarodnikowe

(Salwionia pływająca –

gametofity cudzożywne,

mocno zredukowane

Narecznica samcza

Mechanizm otwierania

zarodni



Liczne zarodnie
zebrane w kupki po
spodniej stronie liści

Cykl rozwojowy widłaka

goździstego – widłaki

jednakozarodnikowe

Cykl rozwojowy widliczki –

widłaka różnozarodnikowego

Cykl rozwojowy porybylin –

widłaka różnozarodnikowego

Cykl rozwojowy skrzypu tylko

jednakozarodnikowe

Cykl rozwojowy narecznicy

samczej – paproci

jednakozarodnikowej

Cykl rozwojowy Salwinii

pływającej – paproci

różnozarodnikowej

Na podstawie rysunku

wykonaj polecenia:

a.

Wybierz z opisu tego
cyklu dwie nazwy,
które określają
struktury diploidalne

b.

Wyjaśnij, dlaczego o
zmienności
genetycznej mchu
płonnika decyduje
sposób rozrodu
sporofitu

Uporządkuj podane procesy zgodznie z

kolejnością zachodzenia w cyklu rozwojowym

paprotnika różnozarodznikowego – zacznij od

A.

A.

Wykształcenie korzenia, łodygi i liści sporofitu

B.

Mejoza

C.

Wykształcenie kłosa zarodnionośnego z
makrosporangiami i mikrosporangiami

D.

Zapłodnienie

E.

Rozwój gametofitu męskiego i żeńskiego

F.

Rozwój młodego sporofitu

Gdyby w opisie tego cyklu uwzględnić

wytworzenie makrospor i mikrospor, to

między którymi procesami należy wstawić

ten etap.

Gametofit paprotników najczęściej jest

autotroficzny, bywa jednak częściowo lub

całkowicie heterotroficzny. Zwykle jest on

krótkotrwały. Przedrośla paprotników są

jednopienne lub dwupienne.

a.

Podaj przykłady paprotników, u których
występują przedrośla o cechach wymienionych
w tekście

b.

Skomentuj drugie zdanie tekstu, porównując
gametofit mszaków i paprotników