Islam – system religijny,

polityczny i społeczny

Wykład I

Islam - religia

• VII wiek naszej ery

• Półwysep Arabski – Mekka (dzisiaj:

Arabia Saudyjska)

• „założyciel” islamu: Muhammad Ibn

Abd Allah (Mahomet)

AL.-KAABA

Islam - religia

• Podstawowe pojęcia:
• Islam – dobrowolne poddanie się woli

Boga

• Allah – słowo Bóg, oddające znaczenie

monoteizmu

• Muslim – osoba dobrowolnie

akceptująca islamski sposób życia

• Koran (Al-Qur’an)– objawione, święte

pismo muzułmanów

KORAN

KORAN

Islam - religia

• Trzy podstawowe prawdy wiary:

1.TAUHID – jest tylko jeden Bóg
2.RISALA – Mahomet był ostatnim

prorokiem i wysłannikiem Boga

3.AKHIRA – wiara w istnienie życia po

śmierci

Islam - polityka

• UMMA – zjednoczenie w imię islamu

• Dwa główne nurty:
1.ISLAM SUNNICKI (SUNNA)
2.ISLAM SZYICKI (SZYI’A)

Islam - społeczeństwo

• FILARY ISLAMU:

1.SZAHADA
2.SALAD
3.SAUM
4.ZAKAT
5.HADŻDŻ

Islam - społeczeństwo

• SZARIA’T – prawo religijne (koraniczne)
• Podział na:
1.HARAM to, co zabronione)
2.HALLAL(to, co dozwolone)

• Podział przestrzeni na:
1. Przestrzeń prywatną
2. Przestrzeń publiczną

Islam - społeczeństwo

• Rola i miejsce kobiet w

patriarchalnym społeczeństwie
muzułmańskim

• Edukacja

• Nowoczesność

Emiraty Arabskie

DUBAJ

DUBAJ

Judaizm

• Definicja ogólna: wierzenia, rytuały i

instytucje związane z istnieniem Świątyni
Jerozolimskiej do 70 r.n.e. a po jej
zburzeniu z narodem żydowskim

• Żydowska literatura religijna stanowiąca

podstawy judaizmu: Biblia Hebrajska,
Miszna, Talmud Jerozolimski i Babiloński,
literatura midraszowa, komentarze biblijne,
egzegeza, homiletyka, komentarze prawne
do Talmudu, responsy i kodeksy

Języki

• Starohebrajski
• Aramejski
• Współczesny hebrajski

Alfabet hebrajski

JUDAIZM - RELIGIA

• TRADYCYJNIE – BYŁ TO ZBIÓR NAUK I

PRZYKAZAŃ JAKO KONSEKWENCJA
ZAWARCIA PRZYMIERZA POMIĘDZY
Bogiem a Abrahamem (ofiarowanie
Izaaka – aqeda), potwierdzona przyjęciem
Tory na górze Synaj (rola Mojżesza w
przekształcaniu społeczności
nomadycznej w grupę etniczno-narodową
z wykształconym pojęciem tożsamości)

Judaizm - religia

• Tora – Pięcioksiąg Mojżesza, determinuje

sposób życia i myślenia związanego z
koncepcją tożsamości żydowskiej

• Partykularyzm Tory – przymierze Boga z

Izraelem i dziedziczenie przymierza
przez wszystkie pokolenia narodu
żydowskiego

• Uniwersalizm Tory – przesłanie Boga

skierowane do każdego człowieka

Judaizm - religia

• Halacha – część nauki żydowskiej

dotyczącej rytuału i norm
postępowania, prawna strona judaizmu
(w tłumaczeniu: żydowska droga)

• Micwa – przykazanie, nakaz spełniania

dobrych uczynków, całość sposobu
życia zgodnego z wzorcem moralnym
judaizmu

Judaizm - religia

• Tarjag micwot – 613 nakazów i

zakazów; wyjaśnienie i interpretacja
dekalogu

• Szulchan Aruch – komentarz rabina

Józefa Karo z XVI wieku –
kształtowało życie wszystkich gmin
żydowskich poza jemeńskimi

Judaizm - religia

• Synagoga, bożnica, bóżnica (z języka

starogreckiego: συναγωγή synagoge
- zgromadzenie, miejsce zebrań) –
żydowski dom modlitwy. W judaizmie
miejsce modlitw i zgromadzeń
religijnych, również miejsce zebrań
społecznych gminy żydowskiej.

Judaizm - religia

• Słowo synagoga odpowiada

hebrajskim nazwom:

1.תסנכ תיב Bejt knesset (dom

zgromadzenia – obiekt będący
miejscem spotkań, m.in. w celu
odprawiania obrzędów religijnych),

2.שרדמ תיב Bejt Midrasz (dom nauki,

szkoła – miejsce studiowania Tory i
Talmudu)

Judaizm - religia

3.הליפת תיב Bejt Tefila (dom modlitwy) – oraz

niehebrajskim terminom w języku jidysz לוש szul
(szkoła)

4. Powszechnie używane słowa w języku polskim

odpowiadające pojęciu synagogi to bożnica lub
bóżnica – czyli miejsce poświęcone Bogu, dom
modlitwy, religijna szkoła żydowska.

Uwaga: synagoga to nie Świątynia - to określenie

dotyczy tylko I i II Świątyni Jerozolimskiej, która
będzie odbudowana wraz z nadejściem
Mesjasza

Judaizm i Izrael

• Świątynia Jerozolimska i jej upadek
• Wielka diaspora żydowska – gminy

sefardyjskie, aszkenazyjskie, Żydzi
orientalni (mizrachim)

• Języki żydowskie: ladino, jidisz
• Syjonizm – świecka koncepcja

państwa Izrael (idea emancypacji
środowisk żydowskich - Haskala)

Judaizm i Izrael

• 1948 rok – powstanie współczesnego Izraela
• Konflikty polityczne zewnętrzne
• Konflikty polityczne wewnętrzne
• Etniczny podział społeczności żydowskiej

(sefardyjczycy, aszkenazyjczycy,
mizrachim)

• Religijny podział społeczności żydowskiej:

społeczność zlaicyzowana, ortodoksyjna,
ultraortodoksyjna)