Zastosowanie metody

problemowej w nauczaniu

Dorota Tycman

Karolina Więczkowska

Pielęgniarstwo 1s, 1 grupa

Nauczanie problemowe

Polega na przyswajaniu sobie

pewnych informacji, i także na czynnym
wytwarzaniu wiedzy na pracy
badawczo-poznawczej ucznia.
Nauczanie problemowe opiera się nie
na przekazywaniu gotowych
wiadomości, lecz na uzyskiwaniu przez
uczniów nowych wiadomości i
sprawności za pośrednictwem
rozwiązywania problemów
teoretycznych i praktycznych.

Cechy nauczania

problemowego:

• Efekty nauczania są trwałe.

Uczniowie stosują zdobyte

informacje w nowych sytuacjach,

rozwijają swoje zdolności.

• Tempo uczenia się jest zależne od

ucznia lub od grupy.

• Duża samodzielność ucznia, sam

pokonuje wszystkie przeszkody

• nowe wiadomości uczniowie

uzyskują za pośrednictwem

rozwiązywania problemów

teoretycznych i praktycznych.

Metoda

• Od greckiego słowa

„methodos”, co znaczy droga,
sposób postępowania.
Etymologicznie jest powiązany
z metodologią i metodyką
badania czyli poszukiwania
prawdy.

Metoda nauczania

To celowo i systematycznie

stosowany sposób pracy
nauczyciela z uczniami, który
umożliwia uczniom opanowanie
wiedzy wraz z umiejętnością
posługiwania się nią w praktyce,
jak również rozwijanie zdolności i
zainteresowań poznawczych
uczniów.

Klasyfikacja metod

nauczania

Wg. Kupisiewicza :

• metody oparte na słowie: wykład,

opowiadanie, pogadanka, opis,

dyskusja, praca z książką

• metody oparte na obserwacji i

pomiarze: pokaz, pomiar

• metody oparte na praktycznej

działalności uczniów: laboratoryjna,

zajęć praktycznych

• metody aktywizujące: burza mózgów,

sytuacyjna, inscenizacji, problemowa

Wg. Wincentego Okonia:

• metody asymilacji wiedzy - uczenie się

przez przyswajanie: pogadanka,

dyskusja, wykład, praca z książką

• metody samodzielnego dochodzenia do

wiedzy - uczenie się przez odkrywanie;

klasyczna metoda problemowa, metoda

przypadków, metoda sytuacyjna, giełda

pomysłów, gry dydaktyczne

• metody waloryzacyjne – uczenie się

przez przeżywanie; metody impresyjne,

metody ekspresyjne;

• metody praktyczne – uczenie się przez

działanie; metody ćwiczebne, metody

realizacji zadań wytwórczych.

Wg. Nowackiego:

• metody nauczania teoretycznego:

wykład, pogadanka, dyskusja,
opis, opowiadanie, wyjaśnienie

• metody nauczania praktycznego:

rozwijanie umiejętności, pokaz,
ćwiczenie, instruktaż, inscenizacja

Wg. Kruszewskiego:

• metody słowne
• metody oglądowe
• metody praktyczne
• metody gier dydaktycznych

Klasyczna metoda

problemowa

Cechą charakterystyczną tej metody

jest swoista dominacja uczenia się nad

nauczaniem. Wprawdzie polega ona na

ciągłej interakcji między nauczycielem i

uczniami, lecz celem tej interakcji jest

uruchomienie sił ucznia, wzbudzenie

jego wiary w siebie i nabycie przez

niego przekonania, że jest on w stanie

rozwiązywać coraz trudniejsze problemy.

Jest to więc nie tylko kształcenie, lecz i

także i wychowywanie do umysłowej

wolności.

Klasyczna metoda

problemowa(2)

Obejmuje ona:

• Tworzenie sytuacji problemowych

• Formułowanie problemów

• Gromadzenie danych

• Poszukiwanie pomysłów rozwiązania

• Weryfikacja hipotez

• Systematyzowanie zdobytej wiedzy

• Stosowanie tej wiedzy w nowych

sytuacjach teoretycznych i

praktycznych

Metoda przypadków

Polega ona na rozpatrzeniu

przez niewielką grupę uczniów
opisu jakiegoś przypadku i
rozwiązaniu jakichś trudności w
celu wyjaśnienia tego przypadku.
Uczniowie otrzymują opis z
pytaniami na które musza
odpowiedzieć a nauczyciel udziela
odpowiednich wyjaśnień.

Metoda sytuacyjna

Służy wyrabianiu u uczniów

umiejętności dokonywania

wszechstronnej analizy problemów

składających się na tzw. sytuację

trudną, a także podejmowania na

tej podstawie odpowiednich

decyzji lub wskazania

przewidywalnych następstw

poczynań zgodnych z tymi

decyzjami. Metoda sytuacyjna ma

charakter prospektywny i fikcyjny.

Metoda symulacyjna

Dotyczy analizy problemów

odtwarzanych przez uczniów.
Wyniki są porównywane z
rozwiązaniami faktycznymi,
stanowią symulacje, której
przedmiotem jest rzeczywistość.
Wymaga ona aktywności uczniów
biorących udział w grze, a także
podlega ściśle określonym
regułom.

Metoda inscenizacji

Może przybierać dość różne formy, Np.

wcześniej przygotowanego

improwizowanego dialogu lub dyskusji na

określony temat, odtworzenia wydarzeń,

które też rzeczywiście miały miejsce, albo

też takich, którym nie przysługuje walor

autentyzmu, itp. Od metod symulacyjnej i

sytuacyjnej różni się tym, iż można nią

obejmować równocześnie nawet

stosunkowo liczne grupy uczniów, a

ponadto wykorzystać ją nie tylko dla

celów wychowania intelektualnego, lecz

również emocjonalnego.

• Burza mózgów-Zachęcanie

uczniów do wysuwania śmiałych

pomysłów, do formułowania hipotez

nasuwających się im zgodnie z

zasadą „pierwsza myśl najlepsza”.

• Gry dydaktyczne-  to metody

nauczania, wykorzystującą grę

jako formę ułatwiającą zdobywanie

wiedzy i umiejętności.

• Mikronauczanie- Metoda ta ma

zastosowanie w nauce języków

obcych. Jest to metoda twórczego

uczenia się złożonych czynności

praktycznych

Problem Based-

Learning

Studenci po przeanalizowaniu

problemu sami określają, jaka
wiedzę powinni zdobyć, aby
rozwiązać problem i rozpoczynają
poszukiwania potrzebnych im
faktów, zależności, mechanizmów
itp.

Nauczanie metodą rozwiązywania

problemów - (PBL - Problem Based

Learning) jest jedną z

najefektywniejszych metod

nauczania. Warto ją znać

podejmując z uczniami autentyczne

działania w szkole i jej otoczeniu.

PBL odchodzi od zapamiętywania

suchych wiadomości, łączy w sobie

różne dyscypliny naukowe i kładzie

nacisk na naukę w grupach 5-8

osobowych.

Based-Learning- Trzy

warunki, które umożliwiają

skuteczne uczenie się

1. Charakter restrukturyzujący

procesu uczenia się, wcześniej

nabyta wiedza jest podstawą do

zrozumienia nowych wiadomości.

2. Odzyskiwanie wiedzy

przyczynia się do uaktywnienia

treści. Im bardziej sytuacja, w

której zachodzi zdobywanie wiedzy

jest zbliżona do realnej, tym lepsze

działanie w praktyce.

3. Samodzielna ocena własnych

postępów, np. poprzez

sporządzanie notatek.

Proces studiowania

bazujący na PBL opiera

się na:

1. Uczestnictwie z zajęciach-wykłady,

ćwiczenia.

2. Samokształceniu
3. „Tutoringu”- nauczaniu, wychowaniu
4. Blokach problemowych tzw. Modułach(

łącza w sobie kilka dyscyplin z różnych

dziedzin)

5. Resorce Based-Learning, skupia się na

doborze i udostępnianiu materiałów, z

których student wybiera te, z których

najlepiej mu się uczyć.

Tutoring

• Tutoring- indywidualna praca z

wybranym nauczycielem akademickim.

Pod jego kierunkiem student może

współuczestniczyć w projektach

badawczych, dyskusjach, współtworzyć

nowe standardy.

• Z osobą „tutora” wiąże się uczestnictwo

w zajęciach w tzw. Grupach tutorialnych

(6-8 osób).

• Sesje odbywają się 2 razy w tygodniu,

na każdej z nich studenci wspólnie

ustalają tematy do opracowania.

Następnie po kilku dniach analizują,

porównują i utrwalają zdobyta wiedzę.

Zagadnienia, które analizuje

grupa, zorganizowane są w
moduły. Każdy blok
tematyczny zawiera tematy z
kilku pokrewnych dyscyplin
naukowych.

Procedura siedmiu

kroków

1.Wyjaśnienie kategorii i pojęć

niezrozumiałych.

2.Określenie problemu.-sformułowanie

precyzyjnej definicji problemu i

postawienie pytania, które zjawisko musi

być wyjaśnione.

3.Analiza problemu-podsumowanie luźnych

skojarzeń oraz aktualnej wiedzy, opinii i

pomysłów poszczególnych członków

grupy.

4.Systematyczny spis wyjaśnień

wynikających z kroku trzeciego-wynik

analizy problemowej.

5.Sformułowanie celów uczenia się.
6.Gromadzenie dodatkowych informacji w

toku indywidualnego uczenia się.

7.Usystematyzowanie nowo nabytych

wiadomości.

Aktywność studenta jest tu

istotnym elementem
kształcenia, gdyż
analizowanie i rozwiązywanie
problemów wymaga od
ucznia zaangażowania i
nauki.

Podział ról i obowiązków w

grupie tutorialnej :

Składa się ona z :

-”tutora”
-lidera dyskusji- prowadzi sesję wg

procedury siedmiu kroków, stymulowanie
pracy grupowej poprzez formułowanie
pytań.

-sekretarza-notuje i segreguje, przedstawia

pomysły w sposób zwięzły i rzeczowy.

-pozostałych członków grupy-

zobowiązani są do aktywnego udziału.

Osiągnięcia studentów muszą być

poddawane systematycznej

ocenie.

Na zakończenie bloku

problemowego przeprowadzany

jest egzamin, obejmujący

materiał omawiany na sesjach.

Również 4 razy w roku, po

każdych 5 modułach jest test.

Z wprowadzeniem PBL w

edukację pielęgniarek wiązano

następujące oczekiwania:

• Zaspokojenie rosnącego

zapotrzebowania na profesjonalne
i samodzielne pielęgniarstwo.

• Popularyzację samokształcenia się

i podnoszenia swoich kwalifikacji
przez całe życie zawodowe.

• Zwiększenie umiejętności

praktycznego wykorzystania
wiedzy teoretycznej

Bibliografia

• Okoń Wincenty: Wprowadzenie do dydaktyki

ogólnej.

Wyd. Akad. "Żak", Warszawa, 2003.

• Kruszewski Krzysztof: Sztuka nauczania.

Czynności nauczyciela.

Wyd. PWN, Warszawa, 2005.

• Kupisiewicz Czesław: Podstawy dydaktyki

ogólnej. 

Wyd. WSiP, Warszawa, 2006.

• Maciejewski Marek, Maciejewska Jolanta,

Trzcinska Hanna: 

Zastosowanie metody problemowej Based-

Learning w wyższym szkolnictwie medycznym. 

Ann. Acad. Med. Bydg. 2004, T.18 nr 2.