Rozwój poznawczy

Podstawowe pojęcia

• Wrażenie – doświadczenie

wynikające ze stymulacji jednego
narządu zmysłu

• Spostrzeżenie – interpretacja

stymulacji sensorycznej

• Uwaga – selekcja danych

percepcyjnych

Teorie rozwoju poznawczego

• Teoria uczenia się (Hebb)
• Teoria etologiczna (Gibson)
• Teoria poznawcza (Bruner, Piaget)
• Teoria przetwarzania informacji

Teoria uczenia się

• Wrażenia percepcyjne powstają

dzięki skojarzeniom: pojedyncze
elementy – znany obraz; np. twarz i
głos

• Proces aktywizacji komórek i

połączeń pomiędzy nimi

Teoria etologiczna

• Percepcja oparta na bazie

naturalnego wyposażenia, zdobytego

w trakcie ewolucji

• Poznanie odbywa się w oparciu o

energię wydzielaną przez obiekty –

co pozwala na ich odbiór w całości

• Rozwój: zwiększanie wrażliwości na

te energię oraz umiejętność ustalania

co stałe a co zmienne w obiektach

Teoria poznawcza

• Procesy poznawcze poprzedzają

percepcję

• Spostrzeganie zależy od poziomu

rozwoju procesów poznawczych

• Spostrzeganie zależy od wartości

przypisywanej obiektom

Teoria przetwarzania informacji

–

metafora komputerowa

• Przekształcanie danych wejściowych

w sposób systematyczny i
inteligentny – to znaczy przy
wykorzystaniu różnego rodzaju
informacji i zasad, przechowywanych
w systemie przez jednostkę

Teoria przetwarzania informacji

–

metafora wielomagazynowa

• Wejście danych ze środowiska –

rejestr sensoryczny (wzrokowy,
słuchowy, dotykowy, itd.) – pamięć
krótkotrwała (przemijająca pamięć
robocza – procesy kontrolne:
kodowanie, przetwarzanie, strategie
wydobywania, procesy decyzyjne) –
wyjście: reakcja lub pamięć
długotrwała

Rozwój percepcji - dotyk

• 1. odbiór – od 2 miesiąca okresu

prenatalnego

• 2. Różnicowanie sfer wrażliwych –

okres płodowy

• 3. Odczuwanie bólu – od urodzenia
• 4. Zdolność rozpoznawania obiektów

poprzez dotyk – od 12 miesięcy

Rozwój percepcji – węch i

smak

• Węch – odbiór bodźców od urodzenia,

wyczula się w pierwszych dniach życia

• Smak – odbiór pojawia się w dwie

godziny po urodzeniu – początkowa
awersja do smaku słonego – od 4
miesiąca preferencja dla smaku
słonego.

• Smak – indywidualne preferencje

smakowe od urodzenia

Rozwój – zmysł równowagi

• W pierwszym okresie – informacje

jedynie wzrokowe

• Wykształcanie niezależnego zmysłu

równowagi – pomiędzy 6 a 18 rokiem
życia

Rozwój percepcji - słuch

• Odbiór dźwięków – 25 tydzień ciąży
• Noworodki – słyszalność dźwięków do

135 cm, o ile są głośniejsze niż szept

• Wrażliwość słuchowa wzrasta do 10 lat
• Wyższe częstotliwości słyszalne w

wieku 4-5 lat

• Różnicowanie wysokości dźwięków – 3-

8 miesięcy

Rozwój słuchu – cd.

• Trwałość dźwięku – 8-10 miesięcy,

rozwój zdolności słyszalności mowy

• Zjawisko rekalibracji –

dostosowywanie słuchania dźwięków
w zależności od odległości i kierunku
– związane ze zmianami wzrostu
(rośnięcie)

Rozwój percepcji wzrokowej

• Ostrość wzroku – zależny od

akomodacji wzrokowej, poziom
normalnej ostrości osiągany około roku

• Widzenie peryferyjne – 3 miesiące
• Widzenie barw – 2 miesiące –

indywidualne preferencje dla barw –
wrodzone;

• Widzenie obuoczne – około 3 miesięcy

Rozwój percepcji wzrokowej

• Wzorzec wzrokowy i spostrzeganie

kontrastu – 3-4 miesiące

• Spostrzeganie relacji – organizacja

około 2 miesiąca – później pod
upływem doświadczenia

• Obiekty i ich stałość – wielkości,

kształtu, jasności, barw – niezmienność
– cechy proksymalne i dystalne

Rozwój uwagi

• Odruch orientacyjny

• Odruch obronny

• Rozwój uwagi: kontrola,

adaptacyjność, umiejętność
stosowania różnych strategii