Społeczna Wyższa Szkoła
Przedsiębiorczości i Zarządzania
w Łodzi
Wydział Zarządzania i Informatyki
w Ostrowie Wielkopolskim
Tadeusz Sarnowski

Istota czasu i jego rola w aspekcie

jakości życia

Ostrów Wielkopolski, 17 listopad 2009

Mało ludzi ma
wystarczająco
dużo czasu, a przecież
każdy
ma prawie cały czas,
który istnieje
(Paradoks
czasu)

1. Pojęcie czasu.
2. Koncepcje czasu.
3. Złote myśli o czasie.
4. Strzałka czasu.
5. Zmiany w aspekcie czasu.
6. Znaczenie czasu w procesach gospodarczych.
7. Gospodarowanie czasem w życiu człowieka.
8. Zakończenie.

CZAS

Czas – jedno z podstawowych pojęć filozoficznych,
skalarna wielkość fizyczna określająca kolejność

zdarzeń

oraz odstępy między zdarzeniami.

Czas może być rozumiany jako:



Chwila, punkt czasowy,



Odcinek czasu,



Trwanie,



Czwarta współrzędna czasoprzestrzeni w teorii

względności.

KONCEPCJE CZASU

Św. Augustyn – czas jest bezcenny, nierozłączny ze zmianą (ruchem), stanowi pewien wymiar
świata materialnego i wiąże się z przemijalnością. Teraźniejszość (to, co istnieje materialnie)
jest dla niego czasem zauważonym (choć nieuchwytnym), przeszłość (to, co istniało)
– pamiętanym, a przyszłość (to, co będzie istniało) – oczekiwanym; Z całą pewnością stwierdza,
że Czas stworzył Bóg, który znajduje się poza nim.

Newton – istnieje tylko jeden, uniwersalny i wszechobejmujący czas – płynie on w
jednostajnym tempie i nic nie wywiera na niego wpływu. Jest więc absolutny i obiektywnie
jednakowy w całym wszechświecie.

Leibniz – czas jest porządkiem następstwa zdarzeń zachodzących w świecie – bez świata
(zdarzeń) nie może być mowy o żadnym czasie.

Einstein – upływ czasu zależny jest od prędkości układu odniesienia, w którym się go mierzy.
W teorii względności Einstein uwzględnia związek czasu z polem grawitacyjnym.
Czas nie płynie odrębnie, lecz jest związany jako czwarty wymiar w pojęciu czasoprzestrzeni.
Zgodnie z podstawowym założeniem ogólnej teorii względności, grawitacja powoduje
zakrzywienia czasoprzestrzeni.

Kant – czas to subtelne odczucie człowieka. Dzieli się na przeszłość, teraźniejszość i przyszłość.
Przeszłość, to coś czego już nie ma, jest tylko w naszej pamięci, przyszłość to plany i wyobrażenia,
a więc także nie jest czasem. Teraźniejszość to nieskończenie krótki przedział czasu pomiędzy
przeszłością a przyszłością, więc praktycznie nie istnieje.

Tempora mutantur et nos mutamur in illis – czasy się

zmieniają

i my się zmieniamy wraz z nimi.

Tempus fugit – czas ucieka.

Temporis filia veritas – prawda jest córą czasu.

Tempus est optimus magister vitae – czas to najlepszy
nauczyciel życia.

O tempora! O mores! – o czasy, o obyczaje.

Czas jest zawsze aktualny

Autor: Sławomir Mrożek

Czas robi swoje. A ty człowieku?

Autor: Stanisław Jerzy Lec

Jeżeli kochasz, czas znajdziesz, nie mając ani jednej chwili.

Autor; Jan Twardowski

Nie bądź pewny, że masz czas bo pewność niepewna.

Autor: Jan Twardowski

Nie szczędź czasu, żeby być szczęśliwym.

Autor: Phil Bosmans

Nawet gdy zegar się zatrzyma, czas biegnie dalej.

Autor; Emilia Tesz

Poszukiwanie straconego czasu pomnaża tylko stracony czas.

Autor: Kazimierz Chyła

Znane są tysiące sposobów zabijania czasu, ale nikt nie wie, jak go wskrzesić.

Autor: Albert Einstein

Czas – jedyne, co można komuś ukraść, a nie można sobie tego przywłaszczyć.

Autor: Urszula Zybura

Czas korzystnie ulokowany procentuje dla człowieka.

Autor; Grażyna Ponicka

Czas to najlepsza cenzura, a cierpliwość najdoskonalszy nauczyciel.

Autor: Fryderyk Chopin

Czas strąca liście i z laurowych wieńców.

Autor; Krystyna Sylwestrzak

Źródło: Wielka Księga Myśli Polskiej, Wikipedia

STRZAŁKA CZASU

Strzałka czasu (ang. Arrow of time) – oznacza kierunek upływu czasu.

Pojecie

wprowadzone i spopularyzowane przez brytyjskiego astrofizyka Arthura

Eddingtona.

Czas upływa zawsze w kierunku od przeszłości do przyszłości, a nigdy

odwrotnie, czyli

jest jednokierunkowy, asymetryczny i nieodwracalny. Czas można podzielić

na

przeszły, teraźniejszy i przyszły.

Strzałka czasu

przeszłość

teraźniejszość

przyszłość

RODZAJE STRZAŁEK CZASU

Wyróżnia się następujące rodzaje strzałek czasu:



kosmologiczną,



termodynamiczną,



radiacyjną,



kwantową,



przyczynową,



psychologiczną,



biologiczną,



socjologiczną.

PRZYCZYNOWA STRZAŁKA CZASU

Przyczynowa strzałka czasu wskazuje, że przyczyny
poprzedzają efekty, czyli że przyczyny tkwią zawsze
w przeszłości, a dopiero potem następują skutki, których
jesteśmy świadkami.

Przyczynowa strzałka czasu

przyczy
ny

skutki

PSYCHOLOGICZNA STRZAŁKA CZASU

Psychologiczna strzałka czasu tkwi w każdym człowieku i ma postać

pamięci.

Pamięć rejestruje, przechowuje i przywołuje informacje z przeszłości, a więc
porządkuje zdarzenia w życiu człowieka oraz wyznacza przedziały czasowe

między

nimi, a także kieruje świadomością. Ludzka pamięć nie ma zdolności

rejestrowania

tego, co dopiero ma się wydarzyć w przyszłości jako faktów. Percepcja czasu

jest

jednokierunkowa. Realna jest teraźniejszość czyli obecna chwila.

Proces zapamiętywania polega na tworzeniu porządku, czyli zmniejszaniu

entropii

mózgu kosztem wzrostu entropii otoczenia. Przeszłość każdego człowieka

jest

jednoznacznie określona, natomiast jego przyszłość rozgałęzia się na wiele
możliwości.

Psychologiczna strzałka czasu

pamięć

obecna chwila możliwości

BIOLOGICZNA STRZAŁKA CZASU

Biologiczna strzałka czasu ilustruje ewolucję żywych

organizmów

zachodzących wraz z upływem czasu: od prostych

organizmów

jednokomórkowych do złożonych, wysoko zorganizowanych
organizmów wielokomórkowych.

Biologiczna strzałka czasu

proste formy

ewolucja złożone formy

SOCJOLOGICZNA STRZAŁKA CZASU

Socjologiczna strzałka czasu odnosi się do

niepowtarzalności

ludzkiego działania, unikalności wydarzeń, formowania

obyczajów

w zależności od czasu i ciągłego zmierzania ludzkości ku

nowemu.

W związku z powyższym powrót ludzkości na aktualnym

etapie

rozwoju do epoki kamienia łupanego jest niemożliwy.

Socjologiczna strzałka czasu

historia

aktualność

przyszłość

CZAS W PROCESACH FIRMY

U podstaw strategii czasowych leży „kompresja

czasu”

(Time Compression). Kompresja czasu to redukcja

czasu

konsumowanego przez procesy w biznesie osiągana
poprzez eliminację czasu nie tworzącego wartości

dodanej.

Kompresja czasu jest ściśle powiązana z analizą

procesów

przedsiębiorstwa i oceną ich przydatności z punktu

widzenia

efektywności firmy.

ISTOTA I ZNACZENIE STRATEGII
KONKUROWANIA CZASEM

Dziś konkurowanie jakością i ceną nie wystarcza już często do
zdobycia przewagi rynkowej. Czas jest wyjątkowym i niezwykle
cennym zasobem, którym dysponuje przedsiębiorstwo.

Osiągnięcie trwałej przewagi dzięki strategii konkurowania

czasem

wymaga gruntownych i głębokich zmian w funkcjonowaniu
przedsiębiorstwa.

Stosowanie technik czasooszczędnych zmierza do tego aby:



szybko reagować na zmieniające się oczekiwania klientów,

nowinki technologiczne i ruchy konkurencji,



nie występowały opóźnienia w realizacji procesów,



eliminować błędy i marnotrawstwo, niepotrzebne procesy.

MODEL PROSTEGO PROCESU
PRODUKCYJNEGO/USŁUGOWEGO

KLIENCI KLIENCI

OBSŁUŻENI

WYROBY WYROBY

GOTOWE

CZYNNOŚCI

CZYNNOŚCI

WYKONANIE

Stanowisko

- lekarz

- obrabiarka
- urząd
- baza rozładunkowa
- kasa

Kolejka - pacjenci

- detale do obróbki
- pisma czekające na rozpatrzenie
- ciężarówki
- klienci oczekujący na realizacje płatności

KOLEJKA

STANOWISKO

PRODUKCYJNO

/USŁUGOWE

POJĘCIE ZMIANY

Aby przedstawić zagadnienia świadomej działalności człowieka
w kierunku zmiany należy uzmysłowić sobie, co to jest pojęcie
zmiany.

Według Słownika współczesnego języka polskiego:



zmiana występuje wtedy, gdy coś staje się inne niż było

przedtem,



następuje zastąpienie czegoś czymś innym,



następuje wymiana kogoś na kogoś innego.

Mamy tu trzy aspekty: czynnościowy, rzeczowy, personalny.

Daje się wyodrębnić również działanie:



jako proces zmieniający stan istniejący,



rezultat działania – nowa rzecz, nowy człowiek.

Okres preagrarny – charakteryzujący się całkowitym brakiem technologii
i opierający się wyłącznie na rybołówstwie, myślistwie i zbieractwie.

Rewolucja agrarna, początki datuje się na 7000 lat p.n.e. Często w literaturze
okres ten nosi nazwę tzw. „pierwszej fali”, a jego cechy charakterystyczne to
przejście do osiadłego trybu życia, zapoczątkowanie rolnictwa, wynalazki (brąz,
koło, dźwignia, żelazo).

Okres industrialny, zapoczątkowany w XVIII w. i zwany „drugą falą”, gdy
nasilenie wynalazczości i odkryć doprowadziło do powstania przemysłu.
Ten z kolei zapoczątkował produkcje na masową skalę. Zasady właściwe dla
industrializmu to: ujednolicenie (procedur, produktów), specjalizacja (podział
pracy), synchronizacja, koncentracja (ludzi w miastach, kapitału, produkcji),
maksymalizacja (gigantomania – „duże jest piękne”), centralizacja (informacji
i władzy).

Okres postindustrialny, który dopiero co powstaje i nie koncentruje się już na
wielkim przemyśle, ale na technologiach informatycznych, jest okresem głównie
usług, a największym zasobem jest wiedza (a nie kapitał, jak było to w okresie
industrialnym, czy też ziemia i praca jak w erze agrarnej).

OKRESY ROZWOJU EKONOMICZNEGO
I PRZEMIAN SPOŁECZNYCH

Co dalej na widnokręgu przyszłości?
Oblicze świata zmieniać się będzie nieustannie. Wraz z

czasem

posuwamy się do przodu, każdego dnia widać coś nowego,

coś

innego.
Podstawowe obszary, które będą wpływały na dalsze zmiany:



tempo wzrostu gospodarczego,



ewolucja wartości i ich kulturowe implikacje dla procesów
rozwojowych,



pogłębiająca się globalizacja,



środowisko przyrodnicze i konkurencja o wyczerpujące się
zasoby naturalne,



procesy demograficzne i migracje ludności,



nierówności społeczne,



postęp naukowo-techniczny,



ewolucja sieci i jej gospodarcze konsekwencje,



konflikty i bezpieczeństwo

.

GOSPODAROWANIE CZASEM W ŻYCIU
CZŁOWIEKA

„

Dbaj o minuty,

a godziny

same o

siebie zadbają”

Życie możemy opisać jako czas przydzielony nam tu na ziemi.
Naszym najważniejszym życiowym zadaniem jest zrobić z tego czasu jak
najlepszy użytek.

Czas jest wartościowym kapitałem:



czas jest najcenniejszym dobrem jaki posiadamy,



czas nie jest na sprzedaż,



czas nie daje się zaoszczędzić ani zmagazynować,



czas nie daje się rozmnożyć,



czas ucieka stale i nieodwracalnie,



czas to życie.

Zastanów się!



Jaką wartość ma dla Ciebie godzina życia?



Czy obchodzisz się ze swoim czasem tak samo rozważnie jak

z pieniędzmi?

GOSPODAROWANIE CZASEM

Gospodarowanie czasem oznacza panowanie nad własnym czasem
poprzez świadome i efektywne jego kształtowanie.

Jeśli życie jako całość ma się udać, musi za nim stać przemyślana
koncepcja czasu lub życia. Czas, którym dysponujemy, musimy
świadomie wykorzystywać do osiągania celów zawodowych i

osobistych.

Tylko w ten sposób możemy bezpośrednio połączyć rozwiązanie
codziennych zadań i działań z jednej strony z osobistym

zadowoleniem

i własnym rozwojem z drugiej.

Stopień wykorzystania ludzkiego potencjału ocenia się na zaledwie

30 do

40%. Większość energii i czasu ulega marnotrawstwu, ponieważ

brak jest

jasnych celów, planowania, priorytetów i rozeznania.

ZNAJDŹ CZAS



Znajdź czas na pracę, to cena sukcesu.



Znajdź czas na myślenie, to źródło siły.



Znajdź czas na zabawę, to tajemnica młodości.



Znajdź czas na czytanie, to podstawa wiedzy.



Znajdź czas na uprzejmość, to brama do szczęścia.



Znajdź czas na marzenia, to droga do gwiazd.



Znajdź czas na miłość, to prawdziwa uroda życia.



Znajdź czas na radość, to muzyka duszy.

źródło: irlandzkie

PLANOWANIE CZASU

Im lepiej podzielimy (zaplanujemy) czas, tym lepiej będziemy

mogli go

wykorzystać do realizacji celów osobistych. Planowanie to

przygotowanie

do realizacji celów.
Największa korzyść z planowania pracy:

Czas na

planowanie

Czas konieczny na wykonanie

Czas na

planowanie

Czas konieczny na

wykonanie

Zysk na

czasie

całkowity nakład czasu

PLANOWANIE CZASU NA PIŚMIE

Najważniejszą zasadą jest PLANOWANIE NA PIŚMIE
Plany, które ma się tylko „w głowie”, nie pozwalają na właściwe rozeznanie
(„co z oczu – to z głowy”) i łatwo ulegają całkowitej zmianie.

Plany na piśmie stanowią odciążenie pamięci.

Plan sformułowany na piśmie daje psychologiczny efekt samomotywacji
do pracy. Twoje zajęcia ukierunkowane na wykonanie zadań w danym dniu
stają się bardziej celowe i nastawione na ścisłe trzymanie się założonego
planu dnia.

Dzięki temu rzadziej coś odwraca twoją uwagę (koncentracja) i łatwiej ci
jest wykonać zaplanowane zadania niż wówczas, gdy nie trzymasz się
ściśle założonego planu dnia.

Kontrolując wyniki dnia nie zapominasz o tym, czego nie udało ci się
załatwić (przenosisz na następny dzień).

STOSUJ PLANY DNIA

Dzień jest najmniejszą, przejrzystą jednostką systematycznego
planowania dnia.

Każdego dnia możesz zacząć od nowa, jeśli jakiś dzień ci się nie

udał.

Ten, kto nie potrafi zapanować na przebiegiem dnia, nie potrafi

też

zrealizować planów długookresowych, np. miesięcznych czy

rocznych.

OKREŚL RAMY CZASOWE WYKONYWANYCH
DZIAŁAŃ

Dlatego oceń – z grubsza – czas, jaki zabierze ci wykonanie
zaplanowanego działania.

Na wykonanie jakiejś pracy poświęca się tylko tyle czasu, ile się go ma.
Jeśli ściśle określisz czas konieczny na wykonanie pracy, potrafisz

się

zmusić do nieprzekraczania limitu, podobnie jak w przypadku budżetu
finansowego.

Jeśli założysz sobie, że daną pracę wykonasz w określonym czasie, to
pracujesz w znacznie większym skupieniu i z większa konsekwencją
eliminujesz, co zakłóca tę pracę.

Podstawowa reguła planowania czasu: zaplanuj tylko 60%.
Zdarzenia nieprzewidziane, zakłócenia, złodzieje czasu i potrzeby

osobiste

nie pozwalają zaplanować czasu bez reszty.

GOSPODAROWANIE CZASEM – ZALETY

I KORZYŚCI

Co można osiągnąć przez konsekwentne gospodarowanie czasem.



uporządkować przebieg dnia,



skończyć z zapominaniem,



skoncentrować się na sprawach istotnych,



mniej rozpraszać się na sprawach błahych,



zrealizować cele dnia,



zachować samodyscyplinę w załatwianiu spraw,



zmniejszyć stres i nie szarpać sobie nerwów,



szanować czas bliźnich,



zwiększyć zadowolenie i motywację,



a PRZEDE WSZYSTKIM: zyskać na czasie dzięki metodycznemu
sposobowi pracy.

ZNAJDŹ CZAS

Codziennie słyszy się: „Nie mam czasu”.
Jeszcze nigdy nie było tylu zagonionych ludzi.
Wszyscy mamy straszliwie dużo do zrobienia.
Jeszcze nigdy nie było tylu ludzi nie mających czasu,
a także nie było takiej samotności.
Ojcowie i matki czekają często bezskutecznie
Na odwiedziny swoich dzieci: Te nie mają czasu.
Chorzy i starzy widzą zdrowych i młodych
Mijających ich w pędzie: Ci się spieszą.
Małżonkowie staja się dla siebie obcy:
Nie maja dla siebie nawzajem czasu.

Dlaczego mamy tak mało czasu?
Wciąż myślimy o tym, co chcemy jeszcze mieć,
co powinniśmy jeszcze zrobić, czego dokonać.
W ten sposób nasze życie jest w pełni zaplanowane.
Dlatego proponuję: Uwolnij się od tej presji.
Zrób sobie przerwę, weź wolne.
Raz świadomie nie rób nic! Uspokój się, wycisz.

Z ciszy wyrastają drobne gesty sympatii,
które wymagają o wiele mniej czasu, niż myślimy:
dobre słowo, słuchanie pełnego zrozumienia,
pocałunek wdzięczności, drobny prezent, gest.
Usuń ze swego życia zabójcze „Nie mam czasu”.
Przerwij mordercze tempo.
Znajdź czas, aby być dobrym człowiekiem
dla swych bliźnich.

Autor: Phil Bosmans

Czy kochasz życie?

Nie marnuj więc czasu,

bo życie właśnie z

niego się składa.

Benjamin Franklin