WSTRZĄS

WSTRZĄS

Lek. Marzena Olszewska

WSTRZĄS

WSTRZĄS



Definicja

Definicja

WSTRZĄS

WSTRZĄS

jest to

jest to

STAN BEZPOŚREDNIEGO ZAGROŻENIA ŻYCIA

STAN BEZPOŚREDNIEGO ZAGROŻENIA ŻYCIA

charakteryzujący się

charakteryzujący się

ZMNIEJSZENIEM PRZEPŁYWU OBWODOWEGO

ZMNIEJSZENIEM PRZEPŁYWU OBWODOWEGO

KRWI

KRWI

powodującym

powodującym

NIEDOTLENIENIE TKANEK

NIEDOTLENIENIE TKANEK

WSTRZĄS

WSTRZĄS

STAN BEZPOŚREDNIEGO

STAN BEZPOŚREDNIEGO

ZAGROŻENIA ŻYCIA

ZAGROŻENIA ŻYCIA

CHARAKTERYZUJĄCY SIĘ

CHARAKTERYZUJĄCY SIĘ

ZMNIEJSZENIEM PRZEPŁYWU

ZMNIEJSZENIEM PRZEPŁYWU

OBWODOWEGO KRWI

OBWODOWEGO KRWI

POWODUJĄCY

POWODUJĄCY

NIEDOTLENIENIE TKANEK

NIEDOTLENIENIE TKANEK

WSTRZĄS

WSTRZĄS



PRZEPŁYW= PERFUZJA

PRZEPŁYW= PERFUZJA



NIEDOTLENIENIE = HIPOKSJA

NIEDOTLENIENIE = HIPOKSJA

WSTRZĄS

WSTRZĄS



NAJCZĘŚCIEJ TOWARZYSZY MU OBNIŻENIE

NAJCZĘŚCIEJ TOWARZYSZY MU OBNIŻENIE

CIŚNIENIA TĘTNICZEGO

CIŚNIENIA TĘTNICZEGO



Ale czasem, zwykle w początkowej fazie

Ale czasem, zwykle w początkowej fazie

wstrząsu następuje wzrost ciśnienia

wstrząsu następuje wzrost ciśnienia

powyżej normy

powyżej normy



Wzrost ciśnienia = HIPERTENSJA

Wzrost ciśnienia = HIPERTENSJA



Obniżenie ciśnienia= HIPOTENSJA

Obniżenie ciśnienia= HIPOTENSJA



Przepływ ma związek z ciśnieniem krwi

Przepływ ma związek z ciśnieniem krwi

WSTRZĄS

WSTRZĄS

ZMNIEJSZENIE PRZEPŁYWU

ZMNIEJSZENIE PRZEPŁYWU

KRWI

KRWI

NIEDOTLENIENIE TKANEK

NIEDOTLENIENIE TKANEK

WSTRZĄS

WSTRZĄS



PRZEPŁYW W NACZYNIACH

PRZEPŁYW W NACZYNIACH

KRWIONOŚNYCH

KRWIONOŚNYCH

1.

1.

CAŁKOWITEJ OBJĘTOŚCI KRWI

CAŁKOWITEJ OBJĘTOŚCI KRWI

2.

2.

POJEMNOŚCI ŁOŻYSKA NACZYNIOWEGO

POJEMNOŚCI ŁOŻYSKA NACZYNIOWEGO

3.

3.

ZABURZENIA CZYNNOŚCI SERCA

ZABURZENIA CZYNNOŚCI SERCA

PRZEPŁYW W NACZYNIACH

PRZEPŁYW W NACZYNIACH

KRWIONOŚNYCH

KRWIONOŚNYCH

1. NORMA 2.

WSTRZĄS

WSTRZĄS



1.

1.

Spadek całkowitej objętości krwi

Spadek całkowitej objętości krwi

zmniejszenie całkowitej objętości krwi

zmniejszenie całkowitej objętości krwi

=

=

hipowolemia bezwzględna=

hipowolemia bezwzględna=

Wstrząs hipowolemiczny

Wstrząs hipowolemiczny



Objętość= wolemia

Objętość= wolemia

1. Wstrząs hipowolemiczny

1. Wstrząs hipowolemiczny



Przyczyny (są 3)

Przyczyny (są 3)



- utrata pełnej krwi:

- utrata pełnej krwi:

1. krwawienie lub obfite krwawienie( krwotok)

1. krwawienie lub obfite krwawienie( krwotok)

wewnętrzny lub zewnetrzny -

wewnętrzny lub zewnetrzny -

wstrząs

wstrząs

krwotoczny

krwotoczny



-zmniejszenie objetości osocza:

-zmniejszenie objetości osocza:

1. ucieczka do zmiażdżonych tkanek( obrażenia).

1. ucieczka do zmiażdżonych tkanek( obrażenia).

2. utrata z powierzchni skóry (oparzenia, Z.

2. utrata z powierzchni skóry (oparzenia, Z.

Lyella, Z. Stevensa i Johnsona, złuszczające

Lyella, Z. Stevensa i Johnsona, złuszczające

zapalenie skóry)

zapalenie skóry)

1. Wstrząs hipowolemiczny

1. Wstrząs hipowolemiczny



Zmniejszenie objętości płynu

Zmniejszenie objętości płynu

pozakomórkowego in.

pozakomórkowego in.

międzykomórkowego:

międzykomórkowego:

1.

1.

odwodnienie

odwodnienie

Przez przewód pokarmowy ( wskutek braku podaży u starszych, biegunka

Przez przewód pokarmowy ( wskutek braku podaży u starszych, biegunka

wymioty)

wymioty)

Przez nerki ( diureza osmotyczna w kwasicy cukrzycowej ketonowej,

Przez nerki ( diureza osmotyczna w kwasicy cukrzycowej ketonowej,

w nieketonowej hiperglikemii hiperosmolarnej, wielomocz, nadmierne

w nieketonowej hiperglikemii hiperosmolarnej, wielomocz, nadmierne

wydalanie sodu w niedoborze sterydów, moczówka prosta)

wydalanie sodu w niedoborze sterydów, moczówka prosta)

Przez skórę ( gorączka, hipertermia)

Przez skórę ( gorączka, hipertermia)

Ucieczka do tzw. III przestrzeni w niedrożności jelit ( do światła jelit)

Ucieczka do tzw. III przestrzeni w niedrożności jelit ( do światła jelit)

Ucieczka do jamy otrzewnej ( wodobrzusze)

Ucieczka do jamy otrzewnej ( wodobrzusze)

Zwiększenie przepuszczalności naczyń we

Zwiększenie przepuszczalności naczyń we

wstrząsie anafilaktycznym i

wstrząsie anafilaktycznym i

septycznym.

septycznym.

1. Wstrząs hipowolemiczny

1. Wstrząs hipowolemiczny



- utrata pełnej

- utrata pełnej

krwi:

krwi:

1. krwawienie lub

1. krwawienie lub

obfite

obfite

krwawienie( krw

krwawienie( krw

otok)

otok)

wewnętrzny lub

wewnętrzny lub

zewnetrzny

zewnetrzny

-

-

wstrząs

wstrząs

krwotoczny

krwotoczny

-zmniejszenie

-zmniejszenie

objetości osocza:

objetości osocza:

1. ucieczka do

1. ucieczka do

zmiażdżonych

zmiażdżonych

tkanek( obrażenia).

tkanek( obrażenia).

2. utrata z

2. utrata z

powierzchni skóry

powierzchni skóry

(oparzenia, Z.

(oparzenia, Z.

Lyella, Z. Stevensa i

Lyella, Z. Stevensa i

Johnsona,

Johnsona,

złuszczające

złuszczające

zapalenie skóry)

zapalenie skóry)

-zmniejszenie

-zmniejszenie

objętości płynu

objętości płynu

pozakomórkowe

pozakomórkowe

go in.

go in.

międzykomórkow

międzykomórkow

ego:

ego:

1.Odwodnienie

1.Odwodnienie

2.Ucieczka

2.Ucieczka

3.Do tkanek

3.Do tkanek

wstrząs

wstrząs

anafilaktycz

anafilaktycz

ny i

ny i

septyczny

septyczny

WSTRZĄS

WSTRZĄS



2. Zwiększenie pojemności łożyska

2. Zwiększenie pojemności łożyska

naczyniowego

naczyniowego

Zwiększenie pojemności łożyska naczyniowego

Zwiększenie pojemności łożyska naczyniowego

=

=

hipowolemia względna=

hipowolemia względna=

Wstrząs dystrybucyjny

Wstrząs dystrybucyjny

naczyniopochodny

naczyniopochodny

2.Wstrząs

2.Wstrząs

naczyniopochodny

naczyniopochodny



Przyczyny:

Przyczyny:



-Wskutek poszerzenia naczyń i redystrybucja krwi

-Wskutek poszerzenia naczyń i redystrybucja krwi

do naczyń żylnych i włosowatych.

do naczyń żylnych i włosowatych.

-

-

wstrząs septyczny i anafilaktyczny

wstrząs septyczny i anafilaktyczny

-uszkodzenie rdzenia kręgowego , obrażenia, udary,

-uszkodzenie rdzenia kręgowego , obrażenia, udary,

obrzęk mózgu-

obrzęk mózgu-

wstrząs

wstrząs

neurogenny i rdzeniowy

neurogenny i rdzeniowy

-

-

wstrząs bólowy

wstrząs bólowy

-ostra niewydolność nadnerczy

-ostra niewydolność nadnerczy

-przełom tarczycowy

-przełom tarczycowy

-śpiączka hipometaboliczna

-śpiączka hipometaboliczna

2.Wstrząs naczyniopochodny

2.Wstrząs naczyniopochodny

Wskutek poszerzenia naczyń i

Wskutek poszerzenia naczyń i

redystrybucja krwi do naczyń żylnych i

redystrybucja krwi do naczyń żylnych i

włosowatych

włosowatych



Wstrząs

Wstrząs

septyczny i

septyczny i

anafilaktyczny

anafilaktyczny

Wstrząs
neurogenny

( np.
rdzeniowy)

Wstrząs
bólowy

Przełom tarczycowy
Ostra niewydolność nadnerczy
Śpiączka hipometaboliczna

Bakterie,
wirusy,
antygeny

uszkodzenie
mózgu

ból

układ hormonalny

3.Wstrząs kardiogenny

3.Wstrząs kardiogenny



Zaburzenia czynności serca ( OSTRA

Zaburzenia czynności serca ( OSTRA

NIEWYDOLNOŚC SERCA) i zmiany w obrębie

NIEWYDOLNOŚC SERCA) i zmiany w obrębie

dużych naczyń powodujące zmniejszenie

dużych naczyń powodujące zmniejszenie

pojemności minutowej serca

pojemności minutowej serca



Tamponada serca

Tamponada serca



Dysfunkcja zastawek serca

Dysfunkcja zastawek serca



Zaburzenia kurczliwości mięśnia sercowego

Zaburzenia kurczliwości mięśnia sercowego

Reakcje organizmu na brak przepływu przez tkanki

Reakcje organizmu na brak przepływu przez tkanki

Uwolnienie glukozy
z zapasów glikogenu

Wzrost częstości serca

Układ nerwowy współczulny

ADRENALINA

Zwężenie naczyń żylnych

skóry i mięśni

Zwężenie naczyń trzewnych

Układ RAA

Reakcje organizmu na brak przepływu przez tkanki

Reakcje organizmu na brak przepływu przez tkanki

TACHYKARDIA

Układ nerwowy współczulny

ADRENALINA

SKÓRA ZIMNA BLADA

NIEDOKRWIENIE NARZĄDÓW TRZEWNYCH

HIPERGLIKEMIA

Początkowy
wzrost ciśnienia

OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
PRZEDNERKOWA NEREK

NIEWYDOLNOŚĆ WIELONARZĄDOWA

ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI
Śpiączka

Inne deficyty neurologiczne

OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
ODDECHOWA

KRWAWIENIA Z PRZEWODU POKARMOWEGO

Wskutek ostrej gastropatii nadżerkowej,
Wrzodów stresowych żołądka lub dwunastnicy,
niedokrwiennego zapalenia jelita grubego i przenikania drobnoustrojów ze światła jelita do krwi

Zmiany metaboliczne w

Zmiany metaboliczne w

przebiegu wstrząsu

przebiegu wstrząsu



1. Hiperglikemia

1. Hiperglikemia



2. Hiperfosfatemia, Hiperkaliemia, Hiponatremia

2. Hiperfosfatemia, Hiperkaliemia, Hiponatremia

WNĘTRZE

ŚRODOWISKO
ZEWNĄTRZKOMÓRKOWE

K

+

Na

+

PO

4

2-

ATP



3. Uwolnienie z komórki enzymów:

3. Uwolnienie z komórki enzymów:

LDH CK AST ALT

LDH CK AST ALT

OBJAWY

OBJAWY

1. układ krążenia

1. układ krążenia



1. Tachykardia

1. Tachykardia



2. Początkowo wzrost, a następnie spadek

2. Początkowo wzrost, a następnie spadek

ciśnienia tętniczego krwi RRsk< 90 mmHg

ciśnienia tętniczego krwi RRsk< 90 mmHg

lub znaczny spadek

lub znaczny spadek



4. Słabo napięte tętno

4. Słabo napięte tętno



5. zmniejszenie wypełnienia żył szyjnych

5. zmniejszenie wypełnienia żył szyjnych

UWAGA wyjątki:

UWAGA wyjątki:

tamponada serca i odma prężna

tamponada serca i odma prężna



6. ból wieńcowy

6. ból wieńcowy



7.Zatrzymanie krążenia

7.Zatrzymanie krążenia

Jak je zbadać?

Jak je zbadać?



1. tachykardia- pomiar częstości serca

1. tachykardia- pomiar częstości serca



2. hipotensja- pomiar ciśnienia

2. hipotensja- pomiar ciśnienia

tetniczego krwi

tetniczego krwi



3. słabo napięte tętno- pomiar tętna na t.

3. słabo napięte tętno- pomiar tętna na t.

promieniowej ( gdy RR sk< 60 mmHg to

promieniowej ( gdy RR sk< 60 mmHg to

nie wyczujemy tętna na t. promieniowej)

nie wyczujemy tętna na t. promieniowej)



4. zmniejszenie wypełnienia żył szyjnych

4. zmniejszenie wypełnienia żył szyjnych

Badanie żył szyjnych

Badanie żył szyjnych



Przeprowadza się u chorego leżącego , gdy

Przeprowadza się u chorego leżącego , gdy

jego klatka piersiowa i głowa są uniesione

jego klatka piersiowa i głowa są uniesione

w stosunku do poziomu , najlepiej pod

w stosunku do poziomu , najlepiej pod

kątem 45 st. , szyja nie jest zgięta a głowa

kątem 45 st. , szyja nie jest zgięta a głowa

jest zwrócona lekko w bok.

jest zwrócona lekko w bok.



u osób z niskim ciśnieniem

u osób z niskim ciśnieniem

żylnym

żylnym

badanie

badanie

przeprowadza się w pozycji leżącej lub przy

przeprowadza się w pozycji leżącej lub przy

uniesieniu pod małym kątem ok. 30st.

uniesieniu pod małym kątem ok. 30st.

Badanie żył szyjnych

Badanie żył szyjnych



U osoby zdrowej przy uniesieniu głowy i

U osoby zdrowej przy uniesieniu głowy i

klatki piersiowej pod kątem 45 st. żyły są

klatki piersiowej pod kątem 45 st. żyły są

wypełnione do wysokości 1-2 cm powyżej

wypełnione do wysokości 1-2 cm powyżej

wcięcia mostka, dość często są jednak

wcięcia mostka, dość często są jednak

zapadnięte na całej długości.

zapadnięte na całej długości.



Warto zwrócić uwagę, że wypełnienie żył

Warto zwrócić uwagę, że wypełnienie żył

szyjnych zwiększa się w czasie wydechu a

szyjnych zwiększa się w czasie wydechu a

zmniejsza w czasie wdechu.

zmniejsza w czasie wdechu.

OBJAWY

OBJAWY

2. objawy hipoperfuzji

2. objawy hipoperfuzji

narządów

narządów



1. skóra- blada, zimna, spocona, wiotka

1. skóra- blada, zimna, spocona, wiotka

Opóźniony powrót włośniczkowy( po ucisku na płytkę

Opóźniony powrót włośniczkowy( po ucisku na płytkę

paznokciową zblednięcie ustępuje po >2 sek), sinica

paznokciową zblednięcie ustępuje po >2 sek), sinica



2.mięśnie- osłabiona siła mięśniowa

2.mięśnie- osłabiona siła mięśniowa



3.przewód pokarmowy- osłabienie lub zanik

3.przewód pokarmowy- osłabienie lub zanik

perystaltyki, krwawienie

perystaltyki, krwawienie



4.OUN- lęk, niepokój, splątanie, pobudzenie,

4.OUN- lęk, niepokój, splątanie, pobudzenie,

senność, stupor, śpiączka, ogniskowe objawy

senność, stupor, śpiączka, ogniskowe objawy

ubytkowe

ubytkowe



5.nerki- skąpomocz, bezmocz

5.nerki- skąpomocz, bezmocz



6.układ oddechowy- oddech początkowo płytki,

6.układ oddechowy- oddech początkowo płytki,

przyspieszony,

przyspieszony,

później zwolniony, szczątkowy, bezdech, ostra

później zwolniony, szczątkowy, bezdech, ostra

niewydolność oddechowa

niewydolność oddechowa

OBJAWY

OBJAWY

3. związane z przyczyną

3. związane z przyczyną

wstrząsu

wstrząsu



1. krwawienie

1. krwawienie



2. odwodnienie

2. odwodnienie



3. obrażenia zewnętrzne

3. obrażenia zewnętrzne



4. oparzenia

4. oparzenia



5. …

5. …

Badania

Badania



1. badanie tętna, ciśnienia tętniczego krwi ( we

1. badanie tętna, ciśnienia tętniczego krwi ( we

wstrząsie przedłużającym się można mierzyć metodą

wstrząsie przedłużającym się można mierzyć metodą

inwazyjną ,

inwazyjną ,

cewnik do tętnicy promieniowej do

cewnik do tętnicy promieniowej do

inwazyjnego monitorowania ciśnienia

inwazyjnego monitorowania ciśnienia

, możliwy

, możliwy

jest też pomiar ciśnienia tętniczego w aorcie i lewej

jest też pomiar ciśnienia tętniczego w aorcie i lewej

komorze cewnikiem pig- tail wprowadzanym przez

komorze cewnikiem pig- tail wprowadzanym przez

tętnicę udową przez aortę do lewej komory ),

tętnicę udową przez aortę do lewej komory ),

wypełnienia żył szyjnych,

wypełnienia żył szyjnych,



2. EKG- monitorowanie czynności serca, zaburzenia

2. EKG- monitorowanie czynności serca, zaburzenia

rytmu serca, objawy niedokrwienia m. sercowego,

rytmu serca, objawy niedokrwienia m. sercowego,

zawału

zawału



3.Echo serca- wstrząs kardiogenny

3.Echo serca- wstrząs kardiogenny



4.Pomiar rzutu serca i ciśnienia zaklinowania w

4.Pomiar rzutu serca i ciśnienia zaklinowania w

naczyniach włosowatych płuc

naczyniach włosowatych płuc

Pomiar rzutu serca i ciśnienia

Pomiar rzutu serca i ciśnienia

zaklinowania w naczyniach

zaklinowania w naczyniach

włosowatych płuc

włosowatych płuc

Cewnik Swana i Ganza

Cewnik Swana i Ganza



Przydatne w ocenie nawodnienia i napełnienia lewej komory

Przydatne w ocenie nawodnienia i napełnienia lewej komory

serca

serca



Badanie wykonuje się , wprowadzając cewnik przez żyłę

Badanie wykonuje się , wprowadzając cewnik przez żyłę

udową , rzadziej szyjną wewnętrzną, zewnętrzną,

udową , rzadziej szyjną wewnętrzną, zewnętrzną,

podobojczykową lub łokciową pod kontrolą fluoroskopii do

podobojczykową lub łokciową pod kontrolą fluoroskopii do

prawego przedsionka, prawej komory, tętnicy płucnej, aż do

prawego przedsionka, prawej komory, tętnicy płucnej, aż do

jego zaklinowania w jej najmniejszych rozgałęzieniach gdzie

jego zaklinowania w jej najmniejszych rozgałęzieniach gdzie

dokonuje się pomiaru ciśnienia zaklinowania kapilar płucnych

dokonuje się pomiaru ciśnienia zaklinowania kapilar płucnych

( pulmonary capillary wedge pressure) PCWP.

( pulmonary capillary wedge pressure) PCWP.



Cewnik wyposażony jest w balonik umożliwiający przesuwanie

Cewnik wyposażony jest w balonik umożliwiający przesuwanie

go zgodnie z prądem krwi. Cewnik ten umożliwia

go zgodnie z prądem krwi. Cewnik ten umożliwia



Rejestrację ciśnień i pobieranie krwi do badań, pomiar

Rejestrację ciśnień i pobieranie krwi do badań, pomiar

pojemności minutowej serca( rzutu serca)

pojemności minutowej serca( rzutu serca)



Ciśnienie zaklinowania odpowiada ciśnieniu w lewym

Ciśnienie zaklinowania odpowiada ciśnieniu w lewym

przedsionku serca i pośrednio informuje o ciśnieniu

przedsionku serca i pośrednio informuje o ciśnieniu

końcoworozkurczowym w lewej komorze.

końcoworozkurczowym w lewej komorze.



15-18 mmHg optymalne napełnienie lewej komory

15-18 mmHg optymalne napełnienie lewej komory

Rzut serca i ciśnienie zaklinowania

Rzut serca i ciśnienie zaklinowania

w naczyniach włosowatych płuc

w naczyniach włosowatych płuc



Podstawowe znaczenie w różnicowaniu

Podstawowe znaczenie w różnicowaniu

wstrząsu i dalszym postepowaniu

wstrząsu i dalszym postepowaniu



We wstrząsie kardiogennym-

We wstrząsie kardiogennym-

zmniejszony

zmniejszony

rzut serca

rzut serca



We wstrząsie hipowolemicznym i septycznym

We wstrząsie hipowolemicznym i septycznym

i anafilaktycznym –

i anafilaktycznym –

zwiększony

zwiększony

rzut serca

rzut serca



Napełnienie lewej komory ma znaczenie dla

Napełnienie lewej komory ma znaczenie dla

wielkości rzutu serca.

wielkości rzutu serca.

PK

LK

pp

lp

Badania

Badania



5. badania krwi

5. badania krwi



6. saturacja- pulsoksymetr-

6. saturacja- pulsoksymetr-

monitorowanie

monitorowanie



7. gazometria- kwasica

7. gazometria- kwasica



8. badania obrazowe

8. badania obrazowe



9. grupa krwi

9. grupa krwi



Badania mikrobiologiczne, hormonalne

Badania mikrobiologiczne, hormonalne

Objawy

Objawy

(łac. facies Hippocratica)

Zaburzenia świadomości

Skóra zimna blada, wiotka

Słabe napięcie mięśniowe

Spadek ciśnienia tętniczego

Słabo napięte tętno

Słabo wypełnione żyły szyjne

Tachykardia

Zatrzymanie moczu ( i stolca)

Płytki oddech, bezdech

Charakterystyka wstrząsu

Charakterystyka wstrząsu

hipowolemicznego

hipowolemicznego



Objawy wstrząsu

Objawy wstrząsu

+

+

Objawy odwodnienia:

Objawy odwodnienia:

Suchość skóry, błon śluzowych, mało elastyczna

Suchość skóry, błon śluzowych, mało elastyczna

skóra, wzmożone pragnienie ( wyj. starsi)

skóra, wzmożone pragnienie ( wyj. starsi)

Zaburzenia świadomości poprzedzające hipotensję

Zaburzenia świadomości poprzedzające hipotensję

wpierw ortostatyczna później w pozycji leżącej

wpierw ortostatyczna później w pozycji leżącej

Tachykardia

Tachykardia

Wywiad WSKAZUJĄCY NA ODWODNIENIE,

Wywiad WSKAZUJĄCY NA ODWODNIENIE,

KRWOTOK…

KRWOTOK…

Co robimy??

Co robimy??

Wstrząs hipowolemiczny

Wstrząs hipowolemiczny



Przetaczaj szybko

Przetaczaj szybko

roztwory

roztwory

krystaloidowe lub koloidowe

krystaloidowe lub koloidowe

w

w

objętości ok. 1500-2000ml.

objętości ok. 1500-2000ml.



Gdy mimo to utrzymuje się hipotensja

Gdy mimo to utrzymuje się hipotensja

podaj

podaj

noradrenalinę lub dopaminę

noradrenalinę lub dopaminę

lub adrenalinę

lub adrenalinę

w ciągłym wlewie z

w ciągłym wlewie z

jednoczesnym przetaczaniem

jednoczesnym przetaczaniem

dalszych objętości płynów

dalszych objętości płynów

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny



Jednoczesnie leczenie przyczynowe- wymioty

Jednoczesnie leczenie przyczynowe- wymioty

biegunki, niedrożność jelit, wielomocz, utratę

biegunki, niedrożność jelit, wielomocz, utratę

przez skórę

przez skórę



Uwaga: Wsrząs hipowolemiczny można

Uwaga: Wsrząs hipowolemiczny można

zatrzymać wyrównując niedobór wolemii przez

zatrzymać wyrównując niedobór wolemii przez

uzupełnianie płynów. Katecholaminy mają

uzupełnianie płynów. Katecholaminy mają

jedynie działanie wspomagające i

jedynie działanie wspomagające i

nakierowujące krew do ośrodków ważnych

nakierowujące krew do ośrodków ważnych

życiowo.

życiowo.

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny

co robimy??

co robimy??



Jeśli przyczyną utraty perfuzji nie jest odwodnienie

Jeśli przyczyną utraty perfuzji nie jest odwodnienie

a krwotok i krwawienie jest czynne zauważymy

a krwotok i krwawienie jest czynne zauważymy

zmiany ciśnienia tętniczego krwi, tętna dlatego

zmiany ciśnienia tętniczego krwi, tętna dlatego

tak ważne jest jego monitorowanie.

tak ważne jest jego monitorowanie.



Ciśnienie tętnicze może się wcale nie obniżyć

Ciśnienie tętnicze może się wcale nie obniżyć

przy utracie 750- 1500 ml krwi !!

przy utracie 750- 1500 ml krwi !!



Szczególnie ważne jest wykonywanie

Szczególnie ważne jest wykonywanie

pomiarów w pozycji siedzącej lub leżącej , a

pomiarów w pozycji siedzącej lub leżącej , a

następnie stojącej ( ortostatycznej).

następnie stojącej ( ortostatycznej).



Stwierdzenie ortostatycznego spadku

Stwierdzenie ortostatycznego spadku

ciśnienia o > 10 mmHg i równoczesnego

ciśnienia o > 10 mmHg i równoczesnego

przyspieszenia tętna w pozycji stojącej o

przyspieszenia tętna w pozycji stojącej o

>20/min wskazuje na hipowolemię.

>20/min wskazuje na hipowolemię.

Utrata do 1500 ml krwi objawia się

Utrata do 1500 ml krwi objawia się

niepokojem

niepokojem

Ubytek połowy objetości krwi tj. 2000- 2500 ml

Ubytek połowy objetości krwi tj. 2000- 2500 ml

skutkuje ilościowymi zaburzeniami

skutkuje ilościowymi zaburzeniami

świadomości- najczęściej utratą

świadomości- najczęściej utratą

przytomności

przytomności

.

.

Parametry morfologiczne takie jak spadek

Parametry morfologiczne takie jak spadek

hematokrytu, stężenia hemoglobiny, liczby

hematokrytu, stężenia hemoglobiny, liczby

erytrocytów nastepuje zwykle dopiero po >1-4

erytrocytów nastepuje zwykle dopiero po >1-4

godz. od początku krwawienia.

godz. od początku krwawienia.

Wstrząs krwotoczny-

Wstrząs krwotoczny-

co robić??

co robić??



1. tamuj krwawienie, jeśli wiesz co

1. tamuj krwawienie, jeśli wiesz co

jest źródłem

jest źródłem



2. często niezbędna jest pilna

2. często niezbędna jest pilna

interwencja chirurgiczna w celu

interwencja chirurgiczna w celu

opanowania krwawienia

opanowania krwawienia



3. przetaczaj duże objętości płynów

3. przetaczaj duże objętości płynów

koloidowych, krystaloidów zanim

koloidowych, krystaloidów zanim

dostepne będą preparaty krwi.

dostepne będą preparaty krwi.

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny



Objętość krwi krążącej u dorosłego

Objętość krwi krążącej u dorosłego

człowieka wynosi 7% masy ciała

człowieka wynosi 7% masy ciała

wyrażonej w kilogramach u dzieci 80

wyrażonej w kilogramach u dzieci 80

ml/kg

ml/kg



Klasa I krwawienia

Klasa I krwawienia



Klasa II krwawienia

Klasa II krwawienia



Klasa III krwawienia

Klasa III krwawienia



Klasa IV krwawienia

Klasa IV krwawienia

Objawy hipowolemii spowodowane utratą

Objawy hipowolemii spowodowane utratą

krwi

krwi

Utrata krwi w ml

Utrata krwi w ml

klasa

klasa

objawy

objawy

< 750

< 750

I

I

Nie występują

Nie występują

< 1500

< 1500

II

II

Zmiany krążeniowe związane

Zmiany krążeniowe związane

z uwalnianiem katecholamin

z uwalnianiem katecholamin

< 2000

< 2000

III

III

Obniżenie ciśnienia

Obniżenie ciśnienia

skurczowego

skurczowego

> 2000

> 2000

IV

IV

Ciśnienie skurczowe spada

Ciśnienie skurczowe spada

do granic nieoznaczalnych

do granic nieoznaczalnych

Klasyfikacja wstrząsu hipowolemicznego stosownie do utraty

Klasyfikacja wstrząsu hipowolemicznego stosownie do utraty

krwi

krwi

Klasa I

Klasa I

Klasa II

Klasa II

Klasa III

Klasa III

Klasa IV

Klasa IV

Utrata krwi w

Utrata krwi w

odsetkach

odsetkach

Wg objętości

Wg objętości

w ml

w ml

< 15

< 15

750

750

15-30

15-30

800-1500

800-1500

30-40

30-40

1500-2000

1500-2000

>40

>40

>2000

>2000

RR skurczowe

RR skurczowe

Niezmienion

Niezmienion

e

e

Prawidłowe

Prawidłowe

Obniżone

Obniżone

Bardzo niskie

Bardzo niskie

Rozkurczowe

Rozkurczowe

Niezmienion

Niezmienion

e

e

Podwyższone

Podwyższone

Obniżone

Obniżone

Bardzo niskie

Bardzo niskie

Tętno

Tętno

Niewielka

Niewielka

tachykardia

tachykardia

100-120

100-120

120 nitkowate

120 nitkowate

120 nitkowate

120 nitkowate

Powrót

Powrót

kapilarny

kapilarny

Prawidłowe

Prawidłowe

Powolne >2 s

Powolne >2 s

Powolne > 2 s

Powolne > 2 s

niewidoczne

niewidoczne

Częstość

Częstość

oddechów

oddechów

Prawidłowa

Prawidłowa

Przyspieszeni

Przyspieszeni

e

e

Przyspieszeni

Przyspieszeni

e > 20/min

e > 20/min

Przyspieszeni

Przyspieszeni

e

e

> 20/min

> 20/min

Wydalanie

Wydalanie

moczu

moczu



30

30

20-30

20-30

10-20

10-20

0-10

0-10

Kończyny

Kończyny

Prawidłowe

Prawidłowe

zabarwienie

zabarwienie

Blade

Blade

Blade

Blade

Szare

Szare

Skóra, śluzówki

Skóra, śluzówki

Prawidłowe

Prawidłowe

Blade

Blade

Blade

Blade

Szare

Szare

Stan

Stan

przytomności

przytomności

Przytomny

Przytomny

Wylękniony

Wylękniony

lub

lub

agresywny

agresywny

Senny,

Senny,

wylękniony,

wylękniony,

agresywny

agresywny

Senny,

Senny,

splątany lub

splątany lub

nieprzytomny

nieprzytomny

Dożylne podawanie płynów we wstrząsie

Dożylne podawanie płynów we wstrząsie

krwotocznym

krwotocznym

Krwotok klasy I

Krwotok klasy I

< 750 ml

< 750 ml

( 15% )

( 15% )

2,5 l mleczanowego roztworu Ringera lub

2,5 l mleczanowego roztworu Ringera lub

1 litr roztworu żelatyny lub

1 litr roztworu żelatyny lub

0,75 litra 6% roztworu skrobi

0,75 litra 6% roztworu skrobi

Krwotok klasy II

Krwotok klasy II

750-1500 ml

750-1500 ml

( 15-30%)

( 15-30%)

1.5 litra roztworu żelatyny lub

1.5 litra roztworu żelatyny lub

1,5 litra roztworu skrobi plus 1 litr sol. Ringeri

1,5 litra roztworu skrobi plus 1 litr sol. Ringeri

Krwotok klasy III

Krwotok klasy III

1500 -2000ml

1500 -2000ml

(30-40%)

(30-40%)

1,5 litra roztworu żelatyny lub

1,5 litra roztworu żelatyny lub

1,5 litra 6% roztworu skrobi plus sol Ringeri plus masa

1,5 litra 6% roztworu skrobi plus sol Ringeri plus masa

erytrocytarna

erytrocytarna

Krwotok klasy IV

Krwotok klasy IV



2000 ml

2000 ml



( 40% )

( 40% )

1,5 litra roztworu żelatyny lub

1,5 litra roztworu żelatyny lub

1,5 litra 6% roztworu skrobi oraz 1 litr mleczanowego

1,5 litra 6% roztworu skrobi oraz 1 litr mleczanowego

roztworu Ringera plus masa erytrocytarna

roztworu Ringera plus masa erytrocytarna

Wstrząs krwotoczny-

Wstrząs krwotoczny-

co robić??

co robić??



4. pobierz krew na próbę krzyżową lub

4. pobierz krew na próbę krzyżową lub

przetaczaj krew grupy O Rh- ( tzw

przetaczaj krew grupy O Rh- ( tzw

uniwersalną) zanim otrzymasz preparat

uniwersalną) zanim otrzymasz preparat

zgodny grupowo w masywnych krwotokach

zgodny grupowo w masywnych krwotokach



Uwaga:

Uwaga:

Do szybkiego przetaczania płynów i

Do szybkiego przetaczania płynów i

preparatów krwi najlepiej nadają się

preparatów krwi najlepiej nadają się

kaniule do żył obwodowych o dużej

kaniule do żył obwodowych o dużej

średnicy tj. > 1,8 mm

średnicy tj. > 1,8 mm

Wprowadź dwie kaniule!!

Wprowadź dwie kaniule!!

Monitorowanie parametrów w trakcie

Monitorowanie parametrów w trakcie

uzupełniania utraty płynów

uzupełniania utraty płynów



Wysycenie tlenem tkanek obwodowych

Wysycenie tlenem tkanek obwodowych



Częstość oddychania

Częstość oddychania



Częstość tętna

Częstość tętna



Ciśnienie tętnicze krwi

Ciśnienie tętnicze krwi



Amplituda tętna

Amplituda tętna



Ośrodkowe ciśnienie żylne

Ośrodkowe ciśnienie żylne



Wydalanie moczu

Wydalanie moczu



Niedobór zasad lub mleczanów

Niedobór zasad lub mleczanów



Ciepłota ciała

Ciepłota ciała



Poziom dwutlenku węgla w powietrzu końcowo-

Poziom dwutlenku węgla w powietrzu końcowo-

wydechowym

wydechowym



Stan przytomności

Stan przytomności



Zmiany w EKG

Zmiany w EKG

Wstrząs kardiogenny

Wstrząs kardiogenny



Czyli wstrząs spowodowany zaburzeniami

Czyli wstrząs spowodowany zaburzeniami

czynności serca ( OSTRA NIEWYDOLNOŚC

czynności serca ( OSTRA NIEWYDOLNOŚC

SERCA) i zmianami w obrębie dużych

SERCA) i zmianami w obrębie dużych

naczyń powodującymi zmniejszenie

naczyń powodującymi zmniejszenie

pojemności minutowej serca ( rzutu serca)

pojemności minutowej serca ( rzutu serca)



Tamponada serca

Tamponada serca



Dysfunkcja zastawek serca

Dysfunkcja zastawek serca



Zaburzenia kurczliwości mięśnia sercowego

Zaburzenia kurczliwości mięśnia sercowego



1.Uszkodzenie mięśnia sercowego

1.Uszkodzenie mięśnia sercowego

:

:

1.ostra skurczowa niewydolność serca spowodowana przez

1.ostra skurczowa niewydolność serca spowodowana przez

ostry

ostry

zespół wieńcowy

zespół wieńcowy

przeważnie

przeważnie

zawał serca

zawał serca

>40 % masy komory

>40 % masy komory

2.powikłania mechaniczne zawału serca tzn. ostra niedomykalność

2.powikłania mechaniczne zawału serca tzn. ostra niedomykalność

mitralna, pęknięcie mięśnia sercowego

mitralna, pęknięcie mięśnia sercowego

3.Zapaleniem mięśnia sercowego,

3.Zapaleniem mięśnia sercowego,

4. Stłuczenie serca,

4. Stłuczenie serca,

5. Kardiomiopatie,

5. Kardiomiopatie,

6. Zaostrzenie lub końcowe stadium przewlekłej niewydolności serca

6. Zaostrzenie lub końcowe stadium przewlekłej niewydolności serca



2.Zaburzenia rytmu serca:

2.Zaburzenia rytmu serca:

1.Bradykardia

1.Bradykardia

2.Tachyarytmie, szczególnie migotanie przedsionków, częstoskurcze

2.Tachyarytmie, szczególnie migotanie przedsionków, częstoskurcze

komorowe

komorowe



3.Ostre uszkodzenie zastawek serca:

3.Ostre uszkodzenie zastawek serca:

1. ostra niedomykalność mitralna lub aortalna

1. ostra niedomykalność mitralna lub aortalna

2.Dysfunkcja sztucznej zastawki

2.Dysfunkcja sztucznej zastawki



4.Tamponada serca

4.Tamponada serca



5.Zakrzepica i guzy jam serca

5.Zakrzepica i guzy jam serca



6.Rozwarstwienie aorty

6.Rozwarstwienie aorty



7.Odma prężna

7.Odma prężna



1.Uszkodzenie mięśnia sercowego

1.Uszkodzenie mięśnia sercowego

:

:

1.ostra skurczowa niewydolność serca spowodowana przez

1.ostra skurczowa niewydolność serca spowodowana przez

ostry zespół wieńcowy

ostry zespół wieńcowy

przeważnie

przeważnie

zawał serca

zawał serca

2.powikłania zawału serca tzn.

2.powikłania zawału serca tzn.

ostra niedomykalność

ostra niedomykalność

mitralna, pęknięcie mięśnia sercowego

mitralna, pęknięcie mięśnia sercowego

3.Zapaleniem mięśnia sercowego,

3.Zapaleniem mięśnia sercowego,

4

4

. Stłuczenie serca,

. Stłuczenie serca,

5

5

. Kardiomiopatie,

. Kardiomiopatie,

6. Zaostrzenie lub końcowe stadium

6. Zaostrzenie lub końcowe stadium

przewlekłej

przewlekłej

niewydolności serca

niewydolności serca



2.Zaburzenia rytmu serca:

2.Zaburzenia rytmu serca:

1.Bradykardia

1.Bradykardia

2.Tachyarytmie, szczególnie

2.Tachyarytmie, szczególnie

migotanie przedsionków,

migotanie przedsionków,

częstoskurcze komorowe

częstoskurcze komorowe



3.Ostre uszkodzenie zastawek serca:

3.Ostre uszkodzenie zastawek serca:

1. ostra niedomykalność mitralna lub aortalna

1. ostra niedomykalność mitralna lub aortalna

2.Dysfunkcja sztucznej zastawki

2.Dysfunkcja sztucznej zastawki



4.Tamponada serca

4.Tamponada serca



5.Zakrzepica i guzy jam serca

5.Zakrzepica i guzy jam serca



6.Rozwarstwienie aorty

6.Rozwarstwienie aorty



7.Odma prężna

7.Odma prężna

Wstrząs kardiogenny- co

Wstrząs kardiogenny- co

robić??

robić??



Jeśli pacjent zażywa leki obniżające ciśnienie odstaw

Jeśli pacjent zażywa leki obniżające ciśnienie odstaw

mu je ( b-bloker, ACE-I, diuetyki)

mu je ( b-bloker, ACE-I, diuetyki)



W razie zaburzeń rytmu serca częstoskurczy

W razie zaburzeń rytmu serca częstoskurczy

komorowego, migotania, trzepotania przedsionków,

komorowego, migotania, trzepotania przedsionków,

wykonaj kardiowersję

wykonaj kardiowersję



U chorych z bradykardią rozważ podanie atropiny i

U chorych z bradykardią rozważ podanie atropiny i

rozważ elektrostymulację, a gdy ta niemożliwa

rozważ elektrostymulację, a gdy ta niemożliwa

podawaj adrenalinę w dawce 1-10ug/ min we wlewie

podawaj adrenalinę w dawce 1-10ug/ min we wlewie

ciągłym

ciągłym



W razie braku objawów przewodnienia( obrzęki

W razie braku objawów przewodnienia( obrzęki

obwodowe, zastój w płucach, duszność) przetaczaj

obwodowe, zastój w płucach, duszność) przetaczaj

płyny rozpocznij od 250 ml 0,9 % NaCl. Monitoruj

płyny rozpocznij od 250 ml 0,9 % NaCl. Monitoruj

Postępowanie cd..

Postępowanie cd..



Podaj lek inotropowy w ciągłym

Podaj lek inotropowy w ciągłym

wlewie dożylnym

wlewie dożylnym



DOPAMINĘ lub DOBUTAMINĘ

DOPAMINĘ lub DOBUTAMINĘ



MOŻESZ JE ŁĄCZYĆ, A W RAZIE

MOŻESZ JE ŁĄCZYĆ, A W RAZIE

NIESKUTECZNOŚCI ROZWAŻ

NIESKUTECZNOŚCI ROZWAŻ

PODANIE MILRYNONU,

PODANIE MILRYNONU,

ENOKSYMONU, LEWOSYMENDANU

ENOKSYMONU, LEWOSYMENDANU



Jeżeli pomimo powyższego

Jeżeli pomimo powyższego

postępowania nadal utrzymuje się

postępowania nadal utrzymuje się

hipotensja i mimo poprawy rzutu serca

hipotensja i mimo poprawy rzutu serca

perfuzja przez tkanki nadal jest

perfuzja przez tkanki nadal jest

niewystarczajaca rozważ lek

niewystarczajaca rozważ lek

obkurczający naczynia NORADRENALINĘ

obkurczający naczynia NORADRENALINĘ



U chorych przewodnionych nie podawaj

U chorych przewodnionych nie podawaj

wstępnej dawki płynów,

wstępnej dawki płynów,



U tych chorych po podaniu ww leków i

U tych chorych po podaniu ww leków i

uzyskaniu ciśnienia skurczowego >90

uzyskaniu ciśnienia skurczowego >90

mmHg możesz rozpocząć podawanie

mmHg możesz rozpocząć podawanie

diuretyku pętlowego

diuretyku pętlowego



Jeśli zastój ma miejsce nie na obwodzie, a

Jeśli zastój ma miejsce nie na obwodzie, a

głównie w krążeniu płucnym ( duszność) przy

głównie w krążeniu płucnym ( duszność) przy

ciśnieniu skurczowym > 90 mm Hg można

ciśnieniu skurczowym > 90 mm Hg można

rozważyć podanie nitrogliceryny

rozważyć podanie nitrogliceryny

( rozszerza naczynia, zmniejsza obciążenie

( rozszerza naczynia, zmniejsza obciążenie

prawej komory)

prawej komory)

Stosuj leczenie przyczynowe:

Stosuj leczenie przyczynowe:

Rewaskularyzacja naczyniowa gdy ostry zespół

Rewaskularyzacja naczyniowa gdy ostry zespół

wieńcowy lub leczenia kardiochirurgicznego

wieńcowy lub leczenia kardiochirurgicznego

W tamponadzie serca – perikardiocenteza

W tamponadzie serca – perikardiocenteza

W odmie opłucnowej- odbarczenie

W odmie opłucnowej- odbarczenie

Wstrząs zawałowy

Wstrząs zawałowy

Dobutamina

Dobutamina

2-20

2-20

µ

µ

g/kg/min

g/kg/min

Dobutamina

Dobutamina

2-20

2-20

µ

µ

g/kg/min

g/kg/min

70-90 mm Hg

70-90 mm Hg

Objawy wstrząsu

Objawy wstrząsu

70-90 mm Hg

70-90 mm Hg

Objawy wstrząsu

Objawy wstrząsu

↓

↓

70 mm Hg

70 mm Hg

Objawy wstrząsu

Objawy wstrząsu

↓

↓

70 mm Hg

70 mm Hg

Objawy wstrząsu

Objawy wstrząsu

Ciśnienie

Ciśnienie

tętnicze

tętnicze

Ciśnienie

Ciśnienie

tętnicze

tętnicze

Noradrenalina

Noradrenalina

0,5-30

0,5-30

µ

µ

g/kg/min

g/kg/min

Noradrenalina

Noradrenalina

0,5-30

0,5-30

µ

µ

g/kg/min

g/kg/min

Dopamina

Dopamina

5-15

5-15

µ

µ

g/kg/min

g/kg/min

Dopamina

Dopamina

5-15

5-15

µ

µ

g/kg/min

g/kg/min

70-90 mm Hg

70-90 mm Hg

70-90 mm Hg

70-90 mm Hg

Leki dożylne działające

Leki dożylne działające

inotropowo dodatnio

inotropowo dodatnio



Dopamina

Dopamina



W dawce < 3 ug/kg/min dominuje efekt

W dawce < 3 ug/kg/min dominuje efekt

naczyniorozszerzający w łożysku trzewnym,

naczyniorozszerzający w łożysku trzewnym,

nerkowym , wieńcowym

nerkowym , wieńcowym



W dawce 3-5 ug/kg/min zwiększa kurczliwość

W dawce 3-5 ug/kg/min zwiększa kurczliwość

mięśnia sercowego i rzut serca wskutek

mięśnia sercowego i rzut serca wskutek

pobudzenia rec. adrenergicznych

pobudzenia rec. adrenergicznych



W dawce >5 ug/kg/min zwiększa obwodowy opór

W dawce >5 ug/kg/min zwiększa obwodowy opór

naczyniowy poprzez pobudzanie rec.

naczyniowy poprzez pobudzanie rec.

adrenergicznych alfa

adrenergicznych alfa

Leki dożylne działające

Leki dożylne działające

inotropowo dodatnio

inotropowo dodatnio



Dobutamina

Dobutamina



Często łączy się z dopaminą

Często łączy się z dopaminą



Stosowana w celu zwiększenia rzutu serca

Stosowana w celu zwiększenia rzutu serca



Wlew > 24-48 godz. Powoduje rozwój tolerancji i

Wlew > 24-48 godz. Powoduje rozwój tolerancji i

zanik częściowy efektów hemodynamicznych.

zanik częściowy efektów hemodynamicznych.



Odstawianie leku polega na stopniowym zmniejszaniu

Odstawianie leku polega na stopniowym zmniejszaniu

dawki , lecz bywa trudne z powodu nawrotu niskiego

dawki , lecz bywa trudne z powodu nawrotu niskiego

ciśnienia tętniczego, zastoju krwi, arytmogenny

ciśnienia tętniczego, zastoju krwi, arytmogenny



W mniejszych dawkach- działanie rozszerzające

W mniejszych dawkach- działanie rozszerzające

naczynia

naczynia



W większych wywołuje skurcz naczyń

W większych wywołuje skurcz naczyń



Dawka 2- 20ug/kg/min

Dawka 2- 20ug/kg/min

Leki dożylne działające

Leki dożylne działające

inotropowo dodatnio

inotropowo dodatnio



Milrynon (Corotrope)

Milrynon (Corotrope)



Wstrzyknięcie 25-75 ug/kg w ciągu 10-20 min. , a

Wstrzyknięcie 25-75 ug/kg w ciągu 10-20 min. , a

następnie w dawce 0,375- 0,75 ug/kg/min

następnie w dawce 0,375- 0,75 ug/kg/min



Inhibitor fosfodiesterazy

Inhibitor fosfodiesterazy



Ułatwia rozkurcz mięśnia sercowego i naczyń

Ułatwia rozkurcz mięśnia sercowego i naczyń



Wskazany u chorych z hipoperfuzją obwodową i

Wskazany u chorych z hipoperfuzją obwodową i

utrzymanym cisnieniem tetniczym z

utrzymanym cisnieniem tetniczym z

towarzyszącym zastojem w krążeniu płucnym, lub

towarzyszącym zastojem w krążeniu płucnym, lub

bez, u chorych u których leczenie innymi

bez, u chorych u których leczenie innymi

środkami rozszerzającymi naczynia nie przyniosło

środkami rozszerzającymi naczynia nie przyniosło

skutku

skutku

Leki dożylne działające

Leki dożylne działające

inotropowo dodatnio

inotropowo dodatnio



Noradrenalina( Levonor)

Noradrenalina( Levonor)



Dawkowanie 0,2- 1,0 ug/kg/min

Dawkowanie 0,2- 1,0 ug/kg/min



Stosuj ostrożnie! i tylko we wstrząsie

Stosuj ostrożnie! i tylko we wstrząsie

kardiogennym, gdy hipotonia

kardiogennym, gdy hipotonia

utrzymuje się mimo płynoterapii i

utrzymuje się mimo płynoterapii i

leku inotropowego , a perfuzja nadal

leku inotropowego , a perfuzja nadal

jest niewystarczająca mimo

jest niewystarczająca mimo

prawidłowego rzutu serca

prawidłowego rzutu serca

Zapamiętaj

Zapamiętaj



1. utrzymuj drożność dróg oddechowych

1. utrzymuj drożność dróg oddechowych



2.Ułóż chorego z uniesionymi nogami

2.Ułóż chorego z uniesionymi nogami

( licz się

( licz się

z tym , że stan chorego może się pogorszyć-

z tym , że stan chorego może się pogorszyć-

gorsza wentylacja, a we wstrząsie kardiogennym

gorsza wentylacja, a we wstrząsie kardiogennym

gorsza czynność serca)

gorsza czynność serca)



3.Wprowadź kaniule naczyniowe

3.Wprowadź kaniule naczyniowe



4.Obwodowe, cewnik do żyły głównej, cewnik do

4.Obwodowe, cewnik do żyły głównej, cewnik do

tętnicy promieniowej do inwazyjnego

tętnicy promieniowej do inwazyjnego

monitorowania ciśnienia tętniczego

monitorowania ciśnienia tętniczego



5. prowadź leczenie typowe dla danego typu

5. prowadź leczenie typowe dla danego typu

wstrząsu gdy jakiś podejrzewasz

wstrząsu gdy jakiś podejrzewasz

Pamiętaj

Pamiętaj



Odstaw leki obniżające ciśnienie

Odstaw leki obniżające ciśnienie



Odstaw leki przeciwkrzepliwe gdy

Odstaw leki przeciwkrzepliwe gdy

pacjent krwawi

pacjent krwawi



W większości przypadków podstawą

W większości przypadków podstawą

leczenia wstrząsu jest

leczenia wstrząsu jest

płynoterapia( wyjątek wstrząs

płynoterapia( wyjątek wstrząs

kardiogenny z zastojem płucnym)

kardiogenny z zastojem płucnym)

Krystaloidy a koloidy

Krystaloidy a koloidy



Krystaloidy

Krystaloidy

0,9 % NaCl, roztwór Ringera, PWE

0,9 % NaCl, roztwór Ringera, PWE



Koloidy

Koloidy

Gelafusine, HES,

Gelafusine, HES,

W hipowolemii krystaloidów> koloidów

W hipowolemii krystaloidów> koloidów

Płynoterapia

Płynoterapia



Początkowo przetacza się zwykle

Początkowo przetacza się zwykle

1000 ml krystaloidów lub 300-500

1000 ml krystaloidów lub 300-500

ml koloidów w ciągu 30 min i

ml koloidów w ciągu 30 min i

monitoruje się ciśnienie tetnicze,

monitoruje się ciśnienie tetnicze,

OCŻ, diurezę i objawy.

OCŻ, diurezę i objawy.



W razie konieczności czynności te

W razie konieczności czynności te

powtarza się

powtarza się

Hipotensja po płynoterapii

Hipotensja po płynoterapii



W razie utrzymywania się hipotensji po

W razie utrzymywania się hipotensji po

płynoterapii podawaj we wlewie ciągłym

płynoterapii podawaj we wlewie ciągłym

katecholaminy obkurczajace naczynia

katecholaminy obkurczajace naczynia

krwionośne: Noradrenalinę 0,2-1 ug/kg/min

krwionośne: Noradrenalinę 0,2-1 ug/kg/min

lub dopaminę 3-30 ug/kg/min i monitoruj

lub dopaminę 3-30 ug/kg/min i monitoruj

inwazyjne ciśnienie tętnicze

inwazyjne ciśnienie tętnicze



We wstrząsie anafilaktycznym wpierw

We wstrząsie anafilaktycznym wpierw

wstrzyknij 0,5 mg adrenaliny domięśniowo

wstrzyknij 0,5 mg adrenaliny domięśniowo

w zewnętrzną powierzchnię uda.

w zewnętrzną powierzchnię uda.



Chorym przewodnionym lub z małym

Chorym przewodnionym lub z małym

rzutem serca mimo właściwego

rzutem serca mimo właściwego

nawodnienia podawaj dobutaminę

nawodnienia podawaj dobutaminę



Zawsze prowadź jednoczesną tlenoterapię

Zawsze prowadź jednoczesną tlenoterapię



W kwasicy mleczanowej podaje się NaHCO3

W kwasicy mleczanowej podaje się NaHCO3

dożylnie przy pH < 7,15 lub stężeniu

dożylnie przy pH < 7,15 lub stężeniu

wodorowęglanów < 14 mmol/l

wodorowęglanów < 14 mmol/l



Chroń przed utratą ciepła, zapewnij spokój

Chroń przed utratą ciepła, zapewnij spokój

choremu

choremu



Gdy wstrząs się utrzymuje zwróć uwagę na

Gdy wstrząs się utrzymuje zwróć uwagę na

glikemię i zapobiegaj krwawieniom z

glikemię i zapobiegaj krwawieniom z

przewodu pokarmowego

przewodu pokarmowego

Wstrząs anafilaktyczny

Wstrząs anafilaktyczny

LECZENIE PODSTAWOWE:

• utrzymanie drożności górnych dróg
oddechowych

• tlenoterapia
• dostęp i.v. i płynoterapia:

 krystaloidy: 25-50 ml/kg mc.
 koloidy: Gelafundin, HAES

Wstrząs anafilaktyczny

Wstrząs anafilaktyczny

LECZENIE - FARMAKOTERAPIA:

• Adrenalina 0,5 mg im. (można powtórzyć)

lub 0,5 mg 1: 10 000 i.v., następnie

wlew 2-4

μg/min

Przygotowanie roztworu: 1 mg 1 amp/250 ml

0,9%NaCl

lub 2 mg (2 amp) /500 ml

wtedy:

4 μg = 1ml = 20 kropli

ADRENALINA , JEST LEKIEM PIERWSZEGO

RZUTU WE WSTRZĄSIE ANAFILAKTYCZNYM !!!

Wstrząs anafilaktyczny

Wstrząs anafilaktyczny

LECZENIE DRUGIEGO RZUTU: 

1. GLIKOKORTYKOSTEROIDY:

• Hydrokortyzon 5 mg/kg (200-600mg)

iv.

• Deksametazon 8-16 mg iv.
• Metyloprednizolon 80-120 mg iv.

Wstrząs anafilaktyczny

Wstrząs anafilaktyczny

2. LEKI PRZECIWHISTAMINOWE:

• np. Clemastin 2 mg iv.

3. ß

2

MIMETYKI (przy skurczu oskrzeli):

• Salbutamol 0,25-0,5 mg iv., kontynuacja
we wlewie

5 mg/500 ml 0,9% NaCl 20-30
kropli/min.

Wstrząs urazowy

Wstrząs urazowy

jest niewystarczającym utlenowaniem

jest niewystarczającym utlenowaniem

tkanek w wyniku hypoperfuzji

tkanek w wyniku hypoperfuzji

rodzaje

rodzaje



Wstrząs hipowolemiczny

Wstrząs hipowolemiczny



Wstrząs kardiogenny

Wstrząs kardiogenny



Wstrząs neurogenny

Wstrząs neurogenny

Tamponada serca

Tamponada serca



Tamponadę serca wywołują zwykle urazy

Tamponadę serca wywołują zwykle urazy

przenikające, również uraz tępy może

przenikające, również uraz tępy może

uszkodzić serce i duże naczynia

uszkodzić serce i duże naczynia



Funkcjonowanie serca może być zaburzone

Funkcjonowanie serca może być zaburzone

przez niewielką ilość krwi w usztywnionym

przez niewielką ilość krwi w usztywnionym

i zwłókniałym worku osierdziowym

i zwłókniałym worku osierdziowym



Triada Becka-podwyższone ośrodkowe

Triada Becka-podwyższone ośrodkowe

ciśnienie żylne,spadek ciśnienia

ciśnienie żylne,spadek ciśnienia

tętniczego,głuche tony serca

tętniczego,głuche tony serca

Tamponada serca

Tamponada serca

Płyn w worku osierdziowym zmniejsza

Płyn w worku osierdziowym zmniejsza

rzut serca

rzut serca

Tamponada serca

Tamponada serca



Kliniczne objawy tamponady serca

Kliniczne objawy tamponady serca



Tętno paradoksalne

Tętno paradoksalne



Wypełnione żyły szyjne

Wypełnione żyły szyjne



Hipoperfuzja

Hipoperfuzja



Wysokie ciśnienie tętnicze nie

Wysokie ciśnienie tętnicze nie

wyklucza tamponady

wyklucza tamponady

Stłuczenie mięśnia sercowego

Stłuczenie mięśnia sercowego



Mały rzut

Mały rzut



Niewydolność mięśnia sercowego

Niewydolność mięśnia sercowego



Zaburzenia rytmu

Zaburzenia rytmu



Zaburzenia przewodnictwa

Zaburzenia przewodnictwa

Stłuczenie mięśnia sercowego

Stłuczenie mięśnia sercowego



Należy do najczęściej

Należy do najczęściej

nierozpoznawanych śmiertelnych

nierozpoznawanych śmiertelnych

uszkodzeń klatki piersiowej

uszkodzeń klatki piersiowej



Powikłaniem jest zawał mięśnia

Powikłaniem jest zawał mięśnia

sercowego

sercowego

Odma opłucnowa

Odma opłucnowa

Obecność gazu w jamie opłucnowej

Obecność gazu w jamie opłucnowej



Miejsce dostania się powietrza

Miejsce dostania się powietrza

wewnętrzna ( przez oskrzela )

wewnętrzna ( przez oskrzela )

Zewnętrzna ( przez ścianę klatki piersiowej )

Zewnętrzna ( przez ścianę klatki piersiowej )



Łączność jamy opłucnowej z atmosferą

Łączność jamy opłucnowej z atmosferą

Otwarta

Otwarta

Zamknięta

Zamknięta

Zastawkowa ( prężna )

Zastawkowa ( prężna )



Wielkość odmy

Wielkość odmy

Całkowita

Całkowita

Częściowa

Częściowa

Przyczyny urazowe powstania

Przyczyny urazowe powstania

odmy

odmy



Złamanie kilku żeber

Złamanie kilku żeber



ciężki uraz, wymagający stałego nadzoru

ciężki uraz, wymagający stałego nadzoru



często powikłane uszkodzeniem

często powikłane uszkodzeniem

narządów wewnętrznych; płuc,

narządów wewnętrznych; płuc,

m.sercowego, oderwanie oskrzela

m.sercowego, oderwanie oskrzela



wiotka klp; tzw, „okno” - złamanie

wiotka klp; tzw, „okno” - złamanie

przynajmniej 3 sąsiadujących żeber w

przynajmniej 3 sąsiadujących żeber w

dwóch miejscach

dwóch miejscach

Wiotka klatka piersiowa

Wiotka klatka piersiowa



Leczenie przy zachowanym oddechu

Leczenie przy zachowanym oddechu

spontanicznym

spontanicznym



chory musi być przytomny

chory musi być przytomny



utrzymanie pO

utrzymanie pO

2

2

> 60 mmHg

> 60 mmHg



leczenie p-bólowe; narkotyki, blokady

leczenie p-bólowe; narkotyki, blokady

nerwów międzyżebrowych, ciągłe

nerwów międzyżebrowych, ciągłe

znieczulenie zewnątrz oponowe,

znieczulenie zewnątrz oponowe,

doopłucnowe podawanie leków

doopłucnowe podawanie leków



zespolenie złamań

zespolenie złamań

Odma opłucnowa - rozpoznanie

Odma opłucnowa - rozpoznanie

Zamknięta-obecność powietrza w jamie

Zamknięta-obecność powietrza w jamie

opłucnowej, które nie ma połączenia na

opłucnowej, które nie ma połączenia na

zewnątrz przez ścianę klatki piersiowej

zewnątrz przez ścianę klatki piersiowej



Przyciszony szmer oddechowy

Przyciszony szmer oddechowy



Nadmierny wypuk po stronie odmy

Nadmierny wypuk po stronie odmy



Duszność

Duszność



Ból w klatce piersiowej

Ból w klatce piersiowej

Odma opłucnowa

Odma opłucnowa

otwarta

otwarta



Łączność z atmosferą przez klatkę

Łączność z atmosferą przez klatkę

piersiową

piersiową



Rany większe niż 2/3 średnicy tchawicy to

Rany większe niż 2/3 średnicy tchawicy to

powietrze dostaje się do opłucnej przez

powietrze dostaje się do opłucnej przez

ranę a nie prawidłową drogą do płuc

ranę a nie prawidłową drogą do płuc



Powoduje to zapadanie się płuca po stronie

Powoduje to zapadanie się płuca po stronie

uszkodzonej podczas wdechu i powoduje

uszkodzonej podczas wdechu i powoduje

ostrą niewydolność oddechową

ostrą niewydolność oddechową

Odma opłucnowa

Odma opłucnowa

prężna-zastawkowa

prężna-zastawkowa



Pobudzenie

Pobudzenie



Duszność

Duszność



Sinica

Sinica



Przyspieszenie oddechu

Przyspieszenie oddechu



Uczucie braku powietrza

Uczucie braku powietrza



Odma podskórna

Odma podskórna



Obniżone ciśnienie tętnicze krwi

Obniżone ciśnienie tętnicze krwi



Tachycardia

Tachycardia



Wzmożone ciśnienie w żyłach szyjnych

Wzmożone ciśnienie w żyłach szyjnych



Osłabienie szmerów oddechowych

Osłabienie szmerów oddechowych



Nadmiernie jawny wypuk

Nadmiernie jawny wypuk



Przemieszczenie tchawicy na stronę zdrową

Przemieszczenie tchawicy na stronę zdrową



Wzrost oporów oddechowych

Wzrost oporów oddechowych

Wskazania do drenażu jamy

Wskazania do drenażu jamy

opłucnowej

opłucnowej



Odma opłucnowa

Odma opłucnowa



Płyn w jamie opłucnowej

Płyn w jamie opłucnowej

hydrothorax

hydrothorax



Wysięk ( infekcje )

Wysięk ( infekcje )



Ropniak

Ropniak

empyema

empyema



Krwiak

Krwiak

hemothorax

hemothorax



Chłonka

Chłonka

chylothorax

chylothorax



Pooperacyjny drenaż

Pooperacyjny drenaż



Przetoka oskrzelowo-opłucnowa

Przetoka oskrzelowo-opłucnowa

Tętniak aorty

Tętniak aorty



Początek bezobjawowy,

Początek bezobjawowy,



Pojawienie się objawów jest jednoznaczne

Pojawienie się objawów jest jednoznaczne

ze stanem zagrożenia życia,

ze stanem zagrożenia życia,



O poszerzaniu się tętniaka i tendencji do

O poszerzaniu się tętniaka i tendencji do

pękania świadczy wystąpienie objawów

pękania świadczy wystąpienie objawów

bólowych lub nasilenie/zmiana

bólowych lub nasilenie/zmiana

charakteru dotychczasowych dolegliwości

charakteru dotychczasowych dolegliwości

Tętniak aorty

Tętniak aorty



Ostry rozdzierający ból,

Ostry rozdzierający ból,

zlokalizowany w zależności od

zlokalizowany w zależności od

umiejscowienia tętniaka,

umiejscowienia tętniaka,



Omdlenie,

Omdlenie,



Dysfagia, wymioty, chrypka, kaszel,

Dysfagia, wymioty, chrypka, kaszel,

duszność, krwioplucie, krwawienie z

duszność, krwioplucie, krwawienie z

przewodu pokarmowego.

przewodu pokarmowego.

Tętniak aorty

Tętniak aorty



„

„

Wstrząsowy” wygląd pacjenta

Wstrząsowy” wygląd pacjenta



Różnica ciśnień na kończynach

Różnica ciśnień na kończynach

( istotna gdy powyżej 15 mm. Hg.),

( istotna gdy powyżej 15 mm. Hg.),

obj. niedokrwienia,

obj. niedokrwienia,



Szmery i tętnienia w zakresie szyi,

Szmery i tętnienia w zakresie szyi,

klatki piersiowej oraz brzucha,

klatki piersiowej oraz brzucha,

Tętniak aorty

Tętniak aorty

Postępowanie:

Postępowanie:



Tlenoterapia

Tlenoterapia



Obniżenie ciśnienia (sugerowane

Obniżenie ciśnienia (sugerowane

ciśnienie skurczowe 100 – 120 mm. Hg.

ciśnienie skurczowe 100 – 120 mm. Hg.

pod kontrolą diurezy -

pod kontrolą diurezy -





30 ml./godz.),

30 ml./godz.),



Przeciwbólowe leki narkotyczne,

Przeciwbólowe leki narkotyczne,



Transport do ośrodka chirurgicznego.

Transport do ośrodka chirurgicznego.