Wzór

Wzór

„

„

łańcucha ratunkowego"

łańcucha ratunkowego"

Zgodnie z wzorem

Zgodnie z wzorem

opracowanym

opracowanym



przez Czerwony Krzyż przebieg

przez Czerwony Krzyż przebieg



udzielania pomocy w nagłych

udzielania pomocy w nagłych

wypadkach lub

wypadkach lub

innych nagłych sytuacjach można

innych nagłych sytuacjach można

przedstawić w postaci

przedstawić w postaci



łańcucha złożonego z pięciu

łańcucha złożonego z pięciu

kolejnych ogniw:

kolejnych ogniw:

Wzór ,

Wzór ,

,

,

łańcucha

łańcucha

ratunkowego".

ratunkowego".

W sprzyjających

W sprzyjających

okolicznościach

okolicznościach



następujące po sobie czynności

następujące po sobie czynności

ratunkowe zachodzą na siebie

ratunkowe zachodzą na siebie

podobnie do ogniwa łańcucha.

podobnie do ogniwa łańcucha.



Zasadniczym celem „ Łańcucha

Zasadniczym celem „ Łańcucha

ratunkowego" jest udzielenie pomocy

ratunkowego" jest udzielenie pomocy

na miejscu i póżniejsze zapewnienie,

na miejscu i póżniejsze zapewnienie,



w możliwie najkrótszym czasie,

w możliwie najkrótszym czasie,

kwalifikowanej pomocy lekarskiej.

kwalifikowanej pomocy lekarskiej.

Na czynności doraźne

Na czynności doraźne

ratujące

ratujące



życie składa się:

życie składa się:



Ewakuacja ofiary z okolicy zagrożenia.

Ewakuacja ofiary z okolicy zagrożenia.



Resuscytacja, reanimacja.

Resuscytacja, reanimacja.



Opanowanie groźnego krwawienia.

Opanowanie groźnego krwawienia.



Ułożenie na boku.

Ułożenie na boku.



Walka ze wstrząsem.

Walka ze wstrząsem.



Zabezpieczenie miejsca wypadku.

Zabezpieczenie miejsca wypadku.

Pierwsza pomoc.

Pierwsza pomoc.



Czas, który minie od chwili przybycia

Czas, który minie od chwili przybycia

pogotowia należy wykorzystać na

pogotowia należy wykorzystać na

zastosowanie zabiegów ratujących

zastosowanie zabiegów ratujących

życie i wykonanie innych czynności z

życie i wykonanie innych czynności z

zakresu pierwszej pomocy.

zakresu pierwszej pomocy.



W odróżnieniu od pomocy dorażnej

W odróżnieniu od pomocy dorażnej

kolejne czynności nie są już

kolejne czynności nie są już

traktowane jako ratujące życie.

traktowane jako ratujące życie.

Celem pierwszej pomocy

Celem pierwszej pomocy

jest:

jest:



stwarzanie warunków dla uniknięcia

stwarzanie warunków dla uniknięcia

dalszych uszkodzeń ciała, bólu i

dalszych uszkodzeń ciała, bólu i

póżniejszych powikłań.

póżniejszych powikłań.



Należy do nich np. boczne ułożenia

Należy do nich np. boczne ułożenia

pacjenta, unieruchomienie

pacjenta, unieruchomienie

(prowizoryczne) złamań i nałożenie

(prowizoryczne) złamań i nałożenie

opatrunku na rany.

opatrunku na rany.

Reanimacja czyli ożywianie.

Reanimacja czyli ożywianie.



Resustytacja są to zabiegi mające na

Resustytacja są to zabiegi mające na

celu

celu



przywrócenie do życia osób będących w

przywrócenie do życia osób będących w



stanie śmierci klinicznej w ciągu 3-4

stanie śmierci klinicznej w ciągu 3-4



minut.

minut.

Resuscytacja dorosłych.

Resuscytacja dorosłych.



Podstawowe zabiegi resuscytacyjne

Podstawowe zabiegi resuscytacyjne



(ang.

(ang.

Basic Life Suport -

Basic Life Suport -

BLS),

BLS),



w zależnosci od stanu pacjenta polegaja,

w zależnosci od stanu pacjenta polegaja,



na prowadzeniu sztucznej wentylacji,

na prowadzeniu sztucznej wentylacji,



metody:

metody:



usta-usta, usta-nos, usta-maska

usta-usta, usta-nos, usta-maska



lub wentylacji workiem samorozprężalnym;

lub wentylacji workiem samorozprężalnym;



•

•

ucisków klatki piersiowej;

ucisków klatki piersiowej;



zautomatyzowanej defibrylacji zewnętrznej.

zautomatyzowanej defibrylacji zewnętrznej.

Kolejność czynności

Kolejność czynności

resuscytacyjnych:

resuscytacyjnych:



Uwaga:

Uwaga:



organizując akcję resuscytacyjną,

organizując akcję resuscytacyjną,



Należy pamietać o zapewnieniu

Należy pamietać o zapewnieniu

bezpieczenistwa ratownikowi

bezpieczenistwa ratownikowi



i ratowanemu.

i ratowanemu.

Ocena bezpieczeństwa:

Ocena bezpieczeństwa:



Oceń stan osoby poszkodowanej,

Oceń stan osoby poszkodowanej,



sprawdż, czy reaguje:

sprawdż, czy reaguje:



delikatnie potrząśnij za ramiona i glośno

delikatnie potrząśnij za ramiona i glośno



zapytaj: „Jak Pan/Pa ni sic czuje?"

zapytaj: „Jak Pan/Pa ni sic czuje?"

Ocena świadomości.

Ocena świadomości.



Jeśli poszkodowany reaguje, odzywając

Jeśli poszkodowany reaguje, odzywając

się lub poruszając:

się lub poruszając:



•

•

pozostaw go w pozycji, w której został

pozostaw go w pozycji, w której został

znaleziony (pod warunkiem, ze nie

znaleziony (pod warunkiem, ze nie

grozi mu dalsze niebezpieczeństwo),

grozi mu dalsze niebezpieczeństwo),



sprawdż jego stan i w razie potrzeby

sprawdż jego stan i w razie potrzeby

wezwij pomoc;

wezwij pomoc;

* wyślij kogoś po pomoc lub,

* wyślij kogoś po pomoc lub,



•

•

gdy jesteś sam ,,pozostaw po‑

gdy jesteś sam ,,pozostaw po‑



szkodowanego i sam udaj się po

szkodowanego i sam udaj się po

pomoc;

pomoc;



Regularnie ponawiaj ocenę stanu

Regularnie ponawiaj ocenę stanu



Poszkodowanego!

Poszkodowanego!

Jeśli poszkodowany

Jeśli poszkodowany

nie

nie

reaguje

reaguje

, głośno krzyknij o

, głośno krzyknij o

pomoc.

pomoc.



Gdy nie można w pełni ocenić

Gdy nie można w pełni ocenić

stanu

stanu



poszkodowanego w pozycji,

poszkodowanego w pozycji,



w której został znaleziony,

w której został znaleziony,



odwróć go na plecy i następnie

odwróć go na plecy i następnie

udrożnij jego drogi oddechowe:

udrożnij jego drogi oddechowe:



(Ryc. 57).

(Ryc. 57).



usuń z jamy ustnej poszkodowanego

usuń z jamy ustnej poszkodowanego



•

•

wszystkie ciała obce grożące niedrożnoscią dróg

wszystkie ciała obce grożące niedrożnoscią dróg

oddechowych,

oddechowych,



w tym przemieszczone protezy zębowe,

w tym przemieszczone protezy zębowe,

pozostawiając jednak na miejscu

pozostawiając jednak na miejscu



protezy dobrze umocowane;

protezy dobrze umocowane;



ułóż dłoń na czole poszkodowanego

ułóż dłoń na czole poszkodowanego



i ostrożnie odchyl jego głowę do tyłu,

i ostrożnie odchyl jego głowę do tyłu,



trzymając kciuk i palec wskazujący w okolicy nosa

trzymając kciuk i palec wskazujący w okolicy nosa

poszkodowanego,

poszkodowanego,



gdyby konieczne było prowadzenie sztucznego

gdyby konieczne było prowadzenie sztucznego

oddychania.

oddychania.

•

•

czubkiem palca (palców)

czubkiem palca (palców)

umieszczonych na podbródku

umieszczonych na podbródku



Poszkodowanego unieś podbródek,

Poszkodowanego unieś podbródek,



udrażniając drogi oddechowe;

udrażniając drogi oddechowe;



Utrzymując drożność dróg

Utrzymując drożność dróg

oddechowych, oceń oddech:

oddechowych, oceń oddech:



•

•

wzrokiem

wzrokiem

— ruchy klatki piersiowej,

— ruchy klatki piersiowej,



•

•

słuchem

słuchem

— szmery oddechowe,

— szmery oddechowe,



•

•

czuciem

czuciem

— ruch wydychanego

— ruch wydychanego

powietrza na policzku.

powietrza na policzku.

Ocena obecności prawidłowego

Ocena obecności prawidłowego

oddechu

oddechu



wzrokiem, słuchem i czuciem powinna trwać

wzrokiem, słuchem i czuciem powinna trwać

nie dlużej niż 10 s.

nie dlużej niż 10 s.



Jeśli poszkodowany oddycha

Jeśli poszkodowany oddycha

prawidłowo:

prawidłowo:



•

•

ułóż go w pozycji bezpiecznej;

ułóż go w pozycji bezpiecznej;



•

•

wyślij kogoś po pomoc,

wyślij kogoś po pomoc,



a gdy jesteś sam — pozostaw po

a gdy jesteś sam — pozostaw po

szkodowanego i sam udaj się po pomoc;

szkodowanego i sam udaj się po pomoc;



•

•

okresowo sprawdzaj, czy poszkodowany

okresowo sprawdzaj, czy poszkodowany

oddycha.

oddycha.

Jeśli poszkodowany nie

Jeśli poszkodowany nie

oddycha lub wykonuje

oddycha lub wykonuje

jedynie

jedynie



okresowe westchnięcia albo słabe

okresowe westchnięcia albo słabe

próby oddechu:

próby oddechu:



•

•

wyślij kogoś po fachową pomoc lub,

wyślij kogoś po fachową pomoc lub,



gdy jesteś sam — pozostaw

gdy jesteś sam — pozostaw

poszkodowanego i udaj się do telefonu —

poszkodowanego i udaj się do telefonu —

po powrocie podejmij czynności

po powrocie podejmij czynności

resuscytacyjne w sposób opisany ponizej:

resuscytacyjne w sposób opisany ponizej:



•

•

odwróc poszkodowanego na plecy, jesli

odwróc poszkodowanego na plecy, jesli

nie zrobiłes tego przedtem.

nie zrobiłes tego przedtem.

Jeśli nie stwierdzisz

Jeśli nie stwierdzisz

prawidłowego oddechu

prawidłowego oddechu



rozpocznij pośredni masaż serca:

rozpocznij pośredni masaż serca:



•

•

zlokalizuj środkową część klatki piersiowej;

zlokalizuj środkową część klatki piersiowej;



•

•

ułóż nasadę dłoni na środku mostka;

ułóż nasadę dłoni na środku mostka;



•

•

nasadą drugiej ręki ułóż na pierwszej

nasadą drugiej ręki ułóż na pierwszej



(zob. foto).

(zob. foto).



•

•

odegnij lub splącz palce obu dłoni i unieś je,

odegnij lub splącz palce obu dłoni i unieś je,

aby nie uciskać nimi na zebra

aby nie uciskać nimi na zebra

poszkodowanego; nie wykonuj żadnego

poszkodowanego; nie wykonuj żadnego

nacisku na nadbrzusze lub najniżej leżącą

nacisku na nadbrzusze lub najniżej leżącą

część mostka;

część mostka;

•

•

uklęknij obok klatki

uklęknij obok klatki

piersiowej ratowanego i

piersiowej ratowanego i



wyprostowanymi rękami uciskaj mostek na głębokość

wyprostowanymi rękami uciskaj mostek na głębokość



4-5 cm;

4-5 cm;



uciski wykonuj nasadami ułożonych na sobie dłoni,

uciski wykonuj nasadami ułożonych na sobie dłoni,

nie dotykając palcami ściany klatki piersiowej;

nie dotykając palcami ściany klatki piersiowej;



•

•

zwolnij ucisk bez utraty kontaktu rąk z mostkiem;

zwolnij ucisk bez utraty kontaktu rąk z mostkiem;



tak prowadzony masaż serca powinien być wykonany

tak prowadzony masaż serca powinien być wykonany

z częstością ok. 100 uciśnięć /min (nieco mniej niż

z częstością ok. 100 uciśnięć /min (nieco mniej niż

dwa uciśnięcia w czasie sekundy);

dwa uciśnięcia w czasie sekundy);



pomocne może okazać się głośne liczenie;

pomocne może okazać się głośne liczenie;



Wykonaj 30 uciśnięć.

Wykonaj 30 uciśnięć.

Wykonaj 30 uciśnięć;

Wykonaj 30 uciśnięć;



wykonaj dwa skuteczne wdechy, tak aby

wykonaj dwa skuteczne wdechy, tak aby

przy każdym klatka piersiowa podniosła się

przy każdym klatka piersiowa podniosła się

i opadła:

i opadła:







odchyl głowę poszkodowanego i unieś

odchyl głowę poszkodowanego i unieś

jego podbródek;

jego podbródek;







kciukiem i palcem wskazującym ręki

kciukiem i palcem wskazującym ręki

znajdującej się na czole ratowanego

znajdującej się na czole ratowanego

zaciśnij miękkie części nosa;

zaciśnij miękkie części nosa;





otwórz nieco usta ratowanego, nadal

otwórz nieco usta ratowanego, nadal

unosząc jego podbródek;

unosząc jego podbródek;





wykonaj głębokie

wykonaj głębokie

wdmuchnięcie możliwie

wdmuchnięcie możliwie

szczelnie obejmując

szczelnie obejmując



wargami usta poszkodowanego;

wargami usta poszkodowanego;







powoli wdmuchuj powietrze do ust

powoli wdmuchuj powietrze do ust

ratowanego, jednocześnie obserwując jego

ratowanego, jednocześnie obserwując jego

klatkę piersiową - wdech powinien trwać

klatkę piersiową - wdech powinien trwać

ok. 1 s jak podczas prawidłowego

ok. 1 s jak podczas prawidłowego

oddychania;

oddychania;







Utrzymując odchylenie głowy i

Utrzymując odchylenie głowy i

uniesienie podbródka, odsuń usta od

uniesienie podbródka, odsuń usta od

twarzy poszkodowanego i obserwuj czy

twarzy poszkodowanego i obserwuj czy

podczas wydechu opada klatka piersiowa;

podczas wydechu opada klatka piersiowa;





Ponownie nabierz powietrza i

Ponownie nabierz powietrza i

powtórz

powtórz



powyższa sekwencje, aby wykonać w sumie

powyższa sekwencje, aby wykonać w sumie

dwa skuteczne wdechy.

dwa skuteczne wdechy.



Jeśli występują, trudności w wykonaniu

Jeśli występują, trudności w wykonaniu

sztucznego wdechu:

sztucznego wdechu:



—

—

ponownie sprawdź jamę ustną,

ponownie sprawdź jamę ustną,

poszkodowanego i usuń z niej wszelkie

poszkodowanego i usuń z niej wszelkie

przeszkody;

przeszkody;



—

—

ponownie sprawdź, czy w

ponownie sprawdź, czy w

wystarczającym stopniu odchylona jest

wystarczającym stopniu odchylona jest

głowa poszkodowanego i uniesiony

głowa poszkodowanego i uniesiony

podbródek;

podbródek;

—

—

nie wykonuj jednorazowo

nie wykonuj jednorazowo

więcej niż dwóch

więcej niż dwóch



skutecznych wdechów;

skutecznych wdechów;



—

—

po 2 próbach,

po 2 próbach,



nawet, jeśli były one nieskuteczne,

nawet, jeśli były one nieskuteczne,



przejdź do ucisków klatki piersiowej.

przejdź do ucisków klatki piersiowej.

Połączenie sztucznego

Połączenie sztucznego

oddychania

oddychania



i pośredniego masa żu serca:

i pośredniego masa żu serca:



Po 30 uciśnięciach, udrażniając drogi

Po 30 uciśnięciach, udrażniając drogi

oddechowe jak poprzednio,

oddechowe jak poprzednio,



wykonaj 2 skuteczne wdechy;

wykonaj 2 skuteczne wdechy;



Po ich zakończeniu natychmiast

Po ich zakończeniu natychmiast

wykonaj 30 kolejnych uciśnięć;

wykonaj 30 kolejnych uciśnięć;

Kontynuuj pośredni masaż

Kontynuuj pośredni masaż

serca

serca



i sztuczne oddychanie w stosunku

i sztuczne oddychanie w stosunku

30:2,

30:2,



niezależnie od liczby ratowników

niezależnie od liczby ratowników



prowadzących akcję.

prowadzących akcję.

Prowadzoną w ten sposób

Prowadzoną w ten sposób

akcje resustytacyjną

akcje resustytacyjną



możesz przerwać jedynie w celu kontroli objawów

możesz przerwać jedynie w celu kontroli objawów

zachowanego krążenia, jeśli poszkodowany

zachowanego krążenia, jeśli poszkodowany

zacznie się poruszać lub oddychać.

zacznie się poruszać lub oddychać.



Objawy zachowanego krążenia::

Objawy zachowanego krążenia::



Obecność prawidłowego oddychania, kaszlu lub

Obecność prawidłowego oddychania, kaszlu lub

poruszania się poszkodowanego (osoby

poruszania się poszkodowanego (osoby

niezwiązane zawodowo z medycyna powinny

niezwiązane zawodowo z medycyna powinny

ograniczyć się do oceny krążenia tylko tą

ograniczyć się do oceny krążenia tylko tą

metodą);

metodą);



Jeśli zostałeś przeszkolony w tym zakresie,

Jeśli zostałeś przeszkolony w tym zakresie,

sprawdź obecność tętna na tętnicy szyjnej,

sprawdź obecność tętna na tętnicy szyjnej,

czynność ta nie powinna trwać dłużej niż 10 s.

czynność ta nie powinna trwać dłużej niż 10 s.

Jeżeli masz pewność,

Jeżeli masz pewność,



że stwierdziłeś objawy zachowanego

że stwierdziłeś objawy zachowanego

krążenia:

krążenia:



kontynuuj sztuczne oddychanie do momentu

kontynuuj sztuczne oddychanie do momentu

gdy poszkodowany zacznie sam oddychać;

gdy poszkodowany zacznie sam oddychać;



Sprawdzaj, co ok. 10 wdechów (lub, co ok. 1

Sprawdzaj, co ok. 10 wdechów (lub, co ok. 1

min.), czy są objawy zachowanego krążenia

min.), czy są objawy zachowanego krążenia



—

—

za każdym razem czyn ność ta nie powinna

za każdym razem czyn ność ta nie powinna

zabrać więcej niż 10 s;

zabrać więcej niż 10 s;

Gdy poszkodowany zacznie

Gdy poszkodowany zacznie

sam oddychać,

sam oddychać,



a nadal jest nieprzytomny, odwróć go do

a nadal jest nieprzytomny, odwróć go do

pozycji bezpiecznej.

pozycji bezpiecznej.



Bądż przygotowany na konieczność

Bądż przygotowany na konieczność

ponownego odwrócenia go na plecy i

ponownego odwrócenia go na plecy i

ponownego rozpoczęcia sztucznego

ponownego rozpoczęcia sztucznego

oddychania, jeśli przestanie oddychać.

oddychania, jeśli przestanie oddychać.



Kontynuuj resuscytacje aż do:

Kontynuuj resuscytacje aż do:



przybycia kwalifikowanej pomocy i

przybycia kwalifikowanej pomocy i

przejęcia akcji,

przejęcia akcji,



powrotu oznak czynności życiowych,

powrotu oznak czynności życiowych,



wyczerpania ratownika.

wyczerpania ratownika.