Pomieszczenia i
urządzenia higieniczno
sanitarne

Techniczne bezpieczeństwo pracy
2010

Wymagania ogólne -
dotyczące pomieszczeń pracy

Obiekty budowlane, w których znajdują się

pomieszczenia pracy, powinny spełniać

wymagania dotyczące bezpieczeństwa i

higieny pracy, bezpieczeństwa

użytkowania, bezpieczeństwa pożarowego

oraz ochrony środowiska. Układ

funkcjonalny powinien być stosowany do

rodzaju prowadzonej działalności i liczby

zatrudnionych pracowników.

Budowę nowych, modernizację lub rozbudowę

dotychczasowych obiektów powinno się prowadzić na

podstawie projektu pozytywnie zaopiniowanego pod

względem zgodności z wymaganiami:



bezpieczeństwa i higieny pracy (przez rzeczoznawcę

do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy -

uprawnionego przez Głównego Inspektora Pracy)



ochrony przeciwpożarowej (przez właściwą ze względu

na lokalizację komendę Wojewódzkiej Państwowej

Straży Pożarnej lub rzeczoznawcę do spraw

zabezpieczeń przeciwpożarowych)



higieniczno – sanitarnymi (przez rzeczoznawcę do

spraw sanitarno- higienicznych - uprawnionego przez

Głównego Inspektora Sanitarnego).

Wymagania dotyczące
pomieszczeń pracy

   Pomieszczenia pracy i ich wyposażenie

powinny zapewniać pracownikom bezpieczne

i higieniczne warunki pracy. W szczególności

powierzchnia i wysokość pomieszczeń pracy

powinny być dostosowane do rodzaju

wykonywanej pracy, stosowanych technologii

oraz czasu przebywania pracowników w tych

pomieszczeniach.

Powierzchnia i wysokość
pomieszczeń

Powierzchnia i wysokość pomieszczeń

pracy powinny być uzależnione od rodzaju

wykonywanej pracy.

     Na każdego z pracowników jednocześnie

zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy

(tj. takich, w których pracownicy przebywają

powyżej 4 godzin) powinno przypadać co

najmniej 13 m

3

wolnej objętości pomieszczenia

oraz co najmniej 2m

2

wolnej powierzchni

podłogi (nie zajętej przez ma- szyny i inne

wyposażenie stanowisk pracy).

Wysokość pomieszczeń stałej pracy nie może

być mniejsza niż 3m w świetle.

Dopuszcza się obniżenie wysokości tych

pomieszczeń do 2,5m w świetle, jeżeli w

pomieszczeniu zatrudnionych jest nie więcej niż 4

pracowników, a na każdego z nich przypada co

najmniej po 15m

3

wolnej objętości pomieszczenia;

a także w przypadku zastosowania w tych

pomieszczeniach klimatyzacji - pod warunkiem

uzyskania zgody państwowego wojewódzkiego

inspektora sanitarnego.

   Natomiast wysokość pomieszczeń, w których

pracownicy przebywający jedynie

od 2 do 4 godzin w ciągu doby - nie może być

mniejsza niż 2,2m.

Wymagania dotyczące pomieszczeń i
urządzeń higieniczno-sanitarnych

   Warunki higieniczno - sanitarne i higiena osobista

pracowników w piekarniach podlegają szczególnym

wymaganiom.

    Ściany pomieszczeń produkcyjnych, ekspedycji pieczywa i

myjni koszy ekspedycyjnych należy wykładać do wysokości co

najmniej 2m płytkami łatwo zmywalnymi, nienasiąkliwymi,

odpornymi na działanie wilgoci.

      Podłogi w pomieszczeniach produkcyjnych powinny być

odporne na ścieranie, gładkie, nienasiąkliwe i łatwo zmywalne.

Podłogi w pomieszczeniach, w których ściany są wykładane

płytkami łatwo zmywalnymi (poza ciastowniami), powinny być

wykonane ze spadkiem 1,5% w kierunku kratek ściekowych.

Między poszczególnymi pomieszczeniami, magazynami i

ekspedycją pieczywa nie należy stosować progów.

Pomieszczenia higieniczno

sanitarne powinny znajdować się w

budynku, w którym odbywa się

praca, albo w budynku połączonym

z nim obudowanym przejściem,

      Drzwi i okna należy zabezpieczyć odpowiednio

przed gryzoniami i owadami. Konstrukcja okien

powinna umożliwiać wietrzenie pomieszczeń

przez uchylenie górnych skrzydeł za pomocą

mechanizmów dostępnych z poziomu podłogi.

     Oświetlenie pomieszczeń piekarni

(z wyjątkiem komory rozrostowej, gdzie

oświetlenie dzienne jest niedopuszczalne)

powinno być zarówno naturalne (dzienne), jak i

sztuczne (elektryczne). W pomieszczeniach

przewidzianych do stałego pobytu ludzi (co

oznacza przebywanie w pomieszczeniu minimum

4 godziny na dobę) stosunek powierzchni okien

do powierzchni podłogi powinien wynosić co

najmniej 1:8.

Pracodawca jest obowiązany zapewnić

pracownikom odpowiednie pomieszczenia i

urządzenia higieniczno - sanitarne, do których

m.in. zalicza się szatnie, umywalnie, ustępy

oraz pomieszczenia do spożywania posiłków.

   Pomieszczenia te muszą być dostosowane

do liczby zatrudnionych pracowników,

stosowanych technologii i rodzajów pracy

oraz warunków, w jakich ta praca jest

wykonywana.

   Wymienione pomieszczenia powinny się

znajdować w budynku, w którym    

   odbywa się praca, albo w budynku

połączonym z nim obudowanym  

   przejściem, które w przypadku

przechodzenia z ogrzewanych pomieszczeń

   pracy powinno być również ogrzewane.

Wszystkie pomieszczenia

   higieniczno - sanitarne należy utrzymywać w

nienagannej czystości.

   Wysokość pomieszczeń higieniczno-sanitarnych

nie powinna być mniejsza niż 2,5m w świetle (a

w przypadku usytuowania ich w suterenie,

piwnicy lub na poddaszu nie mniejsza niż 2,2m).

   Pomieszczenia te powinny być ogrzewane,

wentylowane, a ich ściany do wysokości co

najmniej 2m powinny być pokryte materiałami

gładkimi, nienasiąkliwymi i odpornymi na

działanie wilgoci - umożliwiającymi łatwe

utrzymanie czystości.

   W zakładzie pracy zatrudniającym

powyżej 5 pracowników różnej płci

pomieszczenia szatni, umywalni,

natrysków i ustępów powinny być

urządzone oddzielnie dla kobiet i

mężczyzn.
Jednakże, gdy na jednej zmianie jest
zatrudnionych mniej niż 5 pracowników,
pomieszczenia te mogą być wspólne,
pod warunkiem zapewnienia możliwości
osobnego korzystania przez kobiety i
mężczyzn z tych pomieszczeń.

    Umywalnie

Powinny być usytuowane w bezpośrednim

sąsiedztwie szatni. Powinny być wyposażone

w umywalki emaliowane lub wykonane z

materiału odpornego na korozję, do których

powinna być doprowadzona bieżąca ciepła

woda. Na 5 pracowników powinna przypadać

co najmniej l umywalka, lecz nie mniej niż l

przy mniejszej liczbie zatrudnionych. W

pomieszczeniach umywalni należy zapewnić

co najmniej 2-krotną wymianę powietrza w

ciągu godziny

Ustępy

Ustępy powinny być zlokalizowane w odległości

nie większej niż 75m od stanowiska pracy.

Wejścia do ustępów powinny prowadzić

bezpośrednio z pomieszczeń, korytarzy lub dróg

służących komunikacji ogólnej. Ustęp powinien

mieć wejściowe pomieszczenie izolujące

wyposażone w umywalki z dopływem ciepłej i

zimnej wody w ilości 1 umywalka na 3 miski

ustępowe lub pisuary, lecz nie mniej niż 1

umywalka. Ustępy powinny być wyposażone w

instalacje i urządzenia przeznaczone do

utrzymania wymagań higieniczno-sanitarnych.

 

Ustępy powinny być zlokalizowane w

odległości nie większej niż 75 m od

stanowiska pracy. Odległość ta może być

większa jedynie dla pracowników pracujących

stale na otwartej przestrzeni, lecz nie powinna

przekraczać 125 m od najdalszego stanowiska

pracy.
Ustępy powinny mieć wejściowe
pomieszczenie izolujące wyposażone w
umywalki z dopływem ciepłej i zimnej wody w
ilości jedna umywalka na trzy miski ustępowe
lub pisuary, lecz nie mniej niż jedna
umywalka.
 

W budynkach ustępy powinny być urządzone

na każdej kondygnacji. Jeżeli na kondygnacji

pracuje mniej niż 10 osób ustępy mogą

znajdować się nie dalej niż na sąsiedniej

kondygnacji.
W pomieszczeniach ustępów należy zapewnić

wymianę powietrza w ilości nie mniejszej niż

50 m

3

na godzinę na jedną miskę ustępową i

25 m

3

na jeden pisuar.

 
Zainstalowane w ustępach miski ustępowe  i

pisuary powinny być spłukiwane bieżącą wodą

oraz podłączone do kanalizacji.

Na każdych 30 mężczyzn zatrudnionych 

na jednej zmianie powinna przypadać co

najmniej jedna miska ustępowa i jeden

pisuar, lecz nie mniej niż jedna miska i

jeden pisuar przy mniejszej liczbie

zatrudnionych.

Na każde 20 kobiet zatrudnionych na
jednej zmianie powinna przypadać jedna
miska ustępowa, lecz nie mniej niż jedna
miska przy mniejszej liczbie
zatrudnionych.

Jadalnie

 Pracodawca powinien zapewnić

pracownikom pomieszczenie do

spożywania posiłków (jadalnie), o

powierzchni nie mniejszej niż 8m2.
Spożywanie posiłków na
stanowiskach pracy jest
wzbronione

Na każdego z pracowników jednocześnie

spożywających posiłek powinno przypadać co

najmniej 1.1m

2

powierzchni.

Każdemu pracownikowi spożywającemu posiłek

w jadalni należy zapewnić indywidualne miejsce

siedzące przy stole. Niedopuszczalne jest

ustawianie w jadalni ławek.

  W jadalni powinny być zainstalowane:

urządzenie do podgrzewania przez pracowników

posiłków, dwukomorowy zlewozmywak,

indywidualne zamykane szafki przeznaczone do

przechowywania własnego posiłku pracownika.

W pomieszczeniu jadalni typu I powinno

przypadać co najmniej 1,1 m2

powierzchni na każdego z pracowników

jednocześnie spożywających posiłek.

Powierzchnia jadalni nie powinna być

mniejsza niż 8 m2.

Ustala się następujące typy jadalni



Jadalnia przeznaczona do spożywania

posiłków własnych (typ I).



Jadalnia przeznaczona do spożywania

posiłków własnych i wydawania napojów

(typ II).



Jadalnia z zapleczem – przeznaczona do

spożywania posiłków profilaktycznych (typ

III).
 

Jadalnia typu II powinna składać

się z dwóch części:



Jadalni właściwej odpowiadającej
wymaganiom jadalni typu I oraz



Pomieszczeń do przygotowania,
wydawania napojów i zmywania naczyń
stołowych.
 

Jadalnia typ III -powinna odpowiadać

wymaganiom określonym dla jadalni

typu II oraz powinna posiadać węzeł

sanitarny dla konsumentów i węzeł

sanitarny z szatnią dla pracowników

obsługi.
 

Kiedy trzeba mieć w firmie 2
jadalnie?

Czy w firmie o różnych działach, tam, gdzie wykonywane są

prace w kontakcie z materiałami trującymi, może być 1

jadalnia dla wszystkich pracowników?
Dla pracowników wykonujących prace w kontakcie ze

szkodliwymi substancjami

lub materiałami zakaźnymi bądź

trującymi pracodawca ma obowiązek urządzić oddzielną

jadalnię. Powinien ją tak usytuować, aby nie mieli do niej

dostępu pracownicy zatrudnieni w innych działach (przy

innych pracach). Jadalnia taka powinna być oddzielona od

pomieszczeń pracy pomieszczeniem izolującym, w którym

pracownicy mogliby przed posiłkiem pozostawić odzież

ochronną i umyć się ciepłą, bieżącą wodą.
Podstawa prawna
§ 36 załącznika nr 3 Wymagania dla pomieszczeń i

urządzeń higienicznosanitarnych do rozporządzenia

Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w

sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny

pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.).

Pokoje śniadaniowe w
zakładach opieki zdrowotnej

W zakładzie opieki zdrowotnej powinny być

urządzone pokoje śniadaniowe dla pracowników.

Czy za pokój śniadaniowy można uznać stołówkę

pracowniczą? Czy pokój śniadaniowy powinien

znajdować się w każdym oddziale zakładu?

Dla pracowników zakładu opieki zdrowotnej

należy zorganizować

pomieszczenia

higienicznosanitarne

na zasadach określonych w

przepisach o bhp, czyli przepisach

rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Obowiązek pracodawcy



Pracodawca zatrudniający powyżej 20 pracowników na 1

zmianie powinien zapewnić pracownikom

pomieszczenie

do spożywania posiłków

, czyli jadalnię. Obowiązek ten

dotyczy również pracodawców zatrudniających 20 i mniej

pracowników, jeżeli narażeni są na kontakt ze

szkodliwymi środkami chemicznymi, promieniotwórczymi

lub materiałami biologicznie zakaźnymi albo są

zatrudnieni przy pracach szczególnie brudzących.



Za

pokój śniadaniowy

nie można uznać ogólnodostępnej

stołówki pracowniczej, ponieważ nie spełnia ona

wymogów określonych w załączniku nr 3 Wymagania dla

pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych do

rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Z uwagi na rozbudowaną strukturę organizacyjną zakładu

opieki zdrowotnej (w szczególności szpitala) najlepszym

rozwiązaniem jest zorganizowanie jadalni dla pracowników w

każdym oddziale zakładu. Może to być jadalnia typu I lub II

odpowiednio urządzona i wyposażona. Najlepiej, aby

zadecydował o tym doświadczony projektant.
Podstawa prawna



§ 32 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 10 listopada 2006 r. w

sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem

fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu

opieki zdrowotnej (Dz.U. nr 213, poz. 1568 ze zm.);



rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26

września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz.

1650 ze zm.);



§ 31-34 rozdziału 5 Jadalnie załącznika nr 3 Wymagania dla

pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych do

rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26

września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz.

1650 ze zm.).

Pomieszczenia dla pracowników
odśnieżających dachy

Praca

przy odśnieżaniu dachów charakteryzuje się znacznym

wysiłkiem fizycznym. Organizm pracownika w trakcie usuwania

śniegu narażony jest na przegrzanie, natomiast podczas

przerwy na odpoczynek następuje jego gwałtowne

wychłodzenie. W rezultacie

pracownik

może często się

przeziębiać i chorować. Aby temu zapobiec trzeba zapewnić

odpowiednie pomieszczenia pracownikom odśnieżającym dachy.
Szatnie

Pracownikom zatrudnionym przy odśnieżaniu dachów trzeba

zapewnić możliwość korzystania z szatni. Powinny się w niej

znajdować urządzenia do suszenia odzieży i czyszczenia

obuwia.
Inne pomieszczenia

W pobliżu miejsc pracy trzeba także zapewnić pracownikom

odśnieżającym dachy pomieszczenia umożliwiające im

schronienie przed opadami atmosferycznymi, ogrzanie się i

zmianę odzieży. Pomieszczenia te powinny być zaopatrzone w

urządzenia do podgrzewania posiłków.

POMIESZCZENIA HIGIENY

OSOBISTEJ KOBIET

W zakładzie pracy zatrudniającym od 20 do 200

kobiet w jednym budynku powinna być

urządzona w umywalni dla kobiet kabina higieny

osobistej wyposażona w bidet, umywalkę z

ciepłą bieżącą wodą i miskę ustępową. Na każde

następne 200 kobiet należy urządzić dodatkową

kabinę. Powierzchnia kabiny, nie może być

mniejsza niż 2,4 m

2

. Powierzchnia

pomieszczenia nie może być mniejsza niż 8 m

2

.

W pomieszczeniach higieny osobistej kobiet

należy zapewnić przynajmniej dwukrotną

wymianę powietrza w ciągu godziny.

W zakładzie pracy zatrudniającym na

jedną zmianę więcej niż 20 kobiet w

jednym budynku należy urządzić

pomieszczenie z miejscami do

wypoczynku w pozycji leżącej dla kobiet

w ciąży i karmiących matek, przyjmując

co najmniej jedno miejsce na każdych

300 kobiet zatrudnionych na jednej

zmianie, lecz nie mniej niż jedno

miejsce.

Pomieszczenia higieniczno sanitarne powinny znajdować się w

budynku, w którym odbywa się praca, albo w budynku połączonym

z nim obudowanym przejściem,
które w przypadku przechodzenia z ogrzewanych pomieszczeń pracy

powinno być również ogrzewane.

Wysokość pomieszczeń nie powinna być w świetle mniejsza niż 2,5 m.
Dopuszcza się zmniejszenie wysokości pomieszczeń do 2,2 m w świetle –

w przypadku usytuowania ich w suterenie, w piwnicy lub na poddaszu.

Podłoga oraz ściany pomieszczeń higieniczno sanitarnych powinny być tak

wykonane, aby możliwe było łatwe utrzymanie czystości w tych

pomieszczeniach. Ściany do wysokości co najmniej 2 m powinny być

pokryte materiałami gładkimi, nienasiąkliwymi i odpornymi na działanie

wilgoci.

Pracodawca zatrudniający powyżej 20

pracowników na jednej zmianie

powinien zapewnić pracownikom

pomieszczenie do spożywania, zwane

dalej “jadalnią”.
W jadalni należy umieścić w widocznych
miejscach napisy lub znaki informujące
o zakazie palenia tytoniu.

Szatnie

Szatnie, umywalnie, pomieszczenia z natryskami i ustępy powinny być

urządzone oddzielnie dla kobiet i mężczyzn.

 

Szatnie mogą być urządzone w suterenach lub piwnicach, pod

warunkiem zastosowania odpowiedniej izolacji ścian zewnętrznych i

podłóg zabezpieczającej pomieszczenia przed wilgocią i nadmiernymi

stratami ciepła oraz zapewnienia warunków ewakuacji ludzi z tych

pomieszczeń.

Szatnie powinny być urządzone w oddzielnych lub wydzielonych

pomieszczeniach, powinny być one suche i w miarę możliwości

oświetlone światłem dziennym. W szatniach powinny być zapewnione

miejsca siedzące dla co najmniej 50 % zatrudnionych na najliczniejszej

zmianie.

Szerokość przejścia między dwoma rzędami

szaf oraz głównych przejść komunikacyjnych

powinna być nie mniejsza niż 1,5 m.

Szerokość przejść między rzędami szaf a

ścianą powinna być nie mniejsza niż 1,1 m.

W szatniach należy zapewnić przynajmniej

czterokrotną wymianę powietrza na godzinę, a

w szatniach wyposażonych w okna otwierane

przeznaczonych dla nie więcej niż dziesięciu

pracowników wymiana powietrza nie może być

mniejsza niż dwukrotna na godzinę.

Szatnie dzieli się na:

Szatnie odzieży własnej pracowników –

przeznaczone do przechowywania odzieży

należącej do pracowników (domowej), jeżeli ze

względów higienicznych odzież ta nie powinna

się stykać z odzieżą roboczą i środkami

ochrony indywidualnej.

Szatnie odzieży roboczej i ochronnej –

przeznaczone do przechowywania odzieży i

obuwia roboczego oraz środków ochrony

indywidualnej.

Szatnie podstawowe – przeznaczone do

przechowywania odzieży własnej

pracowników oraz odzieży roboczej i

środków ochrony indywidualnej.

Szatnie przepustowe – składające się z

części przeznaczonej na odzież własną

pracowników, części przeznaczonej na

odzież roboczą i środki ochrony

indywidualnej oraz przepustowego

zespołu sanitarnego z natryskami,

łączącego obie te części.

 

UMYWALNIE I POMIESZCZENIA Z

NATRYSKAMI

W skład zespołu szatni powinny wchodzić umywalnie

łatwo dostępne i zapewniające bezkolizyjny ruch

pracowników już umytych i przebranych w odzież

własną. Do umywalek powinna być doprowadzona woda

bieżąca.
Na każdych trzydziestu mężczyzn lub na każde

dwadzieścia kobiet jednocześnie zatrudnionych przy

pracach biurowych    lub w warunkach zbliżonych do tych

prac przypadać powinna co najmniej jedna umywalka.
 

Na każdych dziesięciu pracowników

najliczniejszej zmiany powinna w umywalni

przypadać co najmniej jedna umywalka

indywidualna a przy pracach brudzących i w

kontakcie z substancjami szkodliwymi lub

zakaźnymi – co najmniej jedna umywalka na

każdych pięciu pracowników – lecz nie mniej niż

jedna przy mniejszej liczbie zatrudnionych.

W pomieszczeniach umywalni  należy zapewnić
co najmniej dwukrotną wymianę powietrza w
ciągu godziny, natomiast w pomieszczeniach z
natryskami wymiana ta nie powinna być
mniejsza niż pięciokrotna w ciągu godziny.

Temperatura wody ciepłej

doprowadzonej do umywalek,

natrysków i brodzików przy stosowaniu

centralnej regulacji lub zbiorowego

mieszania wody powinna wynosić od 35

do 40°C, a w przypadku indywidualnego

mieszania wody od 50 do 60°C.

USTĘPY

Ustępy powinny być zlokalizowane w odległości

nie większej niż 75 m od stanowiska pracy.

Odległość ta może być większa jedynie dla

pracowników pracujących stale na otwartej

przestrzeni, lecz nie powinna przekraczać 125

m od najdalszego stanowiska pracy.
Ustępy powinny mieć wejściowe pomieszczenie

izolujące wyposażone w umywalki z dopływem

ciepłej i zimnej wody w ilości jedna umywalka

na trzy miski ustępowe lub pisuary, lecz nie

mniej niż jedna umywalka.
 

PALARNIE

Palenie tytoniu w zakładach pracy jest dozwolone

wyłącznie w odpowiednio przystosowanych

pomieszczeniach (palarniach) lub innych

wyodrębnionych miejscach wyposażonych w dostateczną

ilość popielniczek. Palarnie lub miejsca przeznaczone do

palenia tytoniu powinny być usytuowane w sposób nie

narażający osób niepalących na wdychanie dymu

tytoniowego.
 
 

W palarni powinno przypadać co

najmniej 0,1 m

2

powierzchni podłogi na

każdego pracownika najliczniejszej

zmiany z tym jednak, że powierzchnia

poszczególnych pomieszczeń

przeznaczonych na palarnie nie

powinna być mniejsza niż 8 m

2

.

W palarni należy zapewnić przynajmniej
10 krotną wymianę powietrza w ciągu
godziny.

A zatem po stronie pracodawcy

powstaje konieczność wyznaczenia

palarni, jeżeli zatrudnia on co najmniej

20 pracowników. Obowiązek ten jest

niezależny od tego, czy zatrudnia się

pracowników palących czy niepalących.

Wystarczy więc, że zostanie spełnione

kryterium liczby zatrudnionych i firma

będzie objęta tym obowiązkiem, nawet

w sytuacji gdy żaden z pracowników nie

pali

Ujęcie pomieszczenia „palarni” w ogólnych

przepisach bhp musi świadczyć o tym, że

normodawca odnosi to pomieszczenie do

przeciętnego, typowego zakładu pracy. W tych

warunkach definicyjne określenie palarni jako

pomieszczenia higieniczno-sanitarnego można

i trzeba uznać jako oczywisty, aksjomatyczny

błąd ministra ds. pracy.

 

Analizę omawianego problemu rozpocząć więc

należy od założenia, iż minister ds. pracy, bez

umocowania ustawowego, dopuścił się

oczywistego błędu, nazywając palarnię

pomieszczeniem higieniczno-sanitarnym,

którym ona ponad wszelką wątpliwość być nie

może.

Przepisy prawne



Na każdego pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20

osób przepisy prawne nakładają obowiązek organizacji

palarni, bez względu na liczbę palących pracowników.

Palarnia ta powinna spełniać określone w przepisach

wymogi. Jeśli pracodawca nie dopełni tego obowiązku,

może zostać ukarany grzywną w wysokości do 5.000 zł, a

od 1 lipca br. do 30.000 zł.



Obowiązek ten wynika z rozporządzenia z 26.09.1997 r. w

sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny

pracy (t.jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650) oraz

dodatkowo z ustawy z dn. 09.11.1995 r. o ochronie zdrowia

przed następstwami używania tytoniu i wyrobów

tytoniowych (Dz.U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55 ze zm.). W

szczególności te ostatnie przepisy wprowadzają zakaz

palenia na terenie firmy poza odpowiednio

wyodrębnionymi i przygotowanymi pomieszczeniami.

Natomiast te parametry techniczne określa wspomniane

rozporządzenie.

Jedynie takie założenie pozwala na

systemowo spójne wyjaśnienie

wszystkich aspektów zagadnienia

związanego z pomieszczeniem palarni

w zakładzie pracy. Przyjmując, że nie

jest ona pomieszczeniem higieniczno-

sanitarnym, lecz pewnego rodzaju

pomieszczeniem socjalnym, można

ewentualnie przyjąć, że zamiarem

normodawcy było społeczne, realne

podejście do problematyki palenia

tytoniu, w celu stopniowej walki z tym

nałogiem w zakładach pracy.

Czy znikną palarnie w
zakładach pracy?

Sejm pracuje nad nowelizacją ustawy z 9.11.1995 r. o ochronie

zdrowia przed następstwami używania tytoniu (Dz.U. z 1996 r. nr

10, poz. 55 z późn. zm.), w którym m.in. przewiduje sie całkowity

zakaz palenia w każdym zakładzie pracy. Niektóre palarnie miałyby

być zlikwidowane w ciągu miesiąca od wejścia w życie nowelizacji

ustawy.

Z projektu m.in. wynika, że:



w pomieszczeniach zakładów pracy, a także w obrębie 10 m od

siedziby firmy, nie będzie można palić wyrobów tytoniowych,



pracodawcy, którzy nie dopilnują przestrzegania nowych

przepisów, zapłacą kary do wysokości 20 tys. zł,



pracownikom łamiącym zakaz grozi grzywna w wysokości 100 zł.

Jeśli nowelizacja ustawy wejdzie w życie,

zniesiony zostanie obowiązek tworzenia

palarni w zakładach pracy przewidziany w

odrębnych przepisach. Palarnie już istniejące,

utworzone na podstawie tych przepisów, a

niespełniające nowych wymogów, będą

likwidowane w ciągu miesiąca od dnia wejścia

w życie ustawy. Oznacza to, że pracodawcy,

którzy zatrudniają minimum 20 osób, nie

będą już musieli wydzielić im palarni, i to bez

względu na to, czy którykolwiek z

pracowników pali papierosy.

Zgodnie z nowymi przepisami pracodawca nie

będzie musiał wyłączyć spod zakazu palenia

wyodrębnione i odpowiednio przystosowane

pomieszczenia w zakładach pracy. Muszą być

one jednak wyposażone m.in. w wentylację

nawiewno-wywiewną oraz urządzenia

filtrujące i oczyszczające powietrze.

Ponadto pracodawca będzie musiał oznaczyć
siedzibę firmy i teren wokół niej (10 m)
międzynarodowym znakiem zakazującym
palenia.

Nowe wymogi dla palarni - znacznie

bardziej rygorystyczne

Jeśli jednak pracodawca zdecyduje się na zorganizowanie palarni w

swoim zakładzie pracy, będzie musiał dostosować to pomieszczenie do

nowych wymagań. Natomiast wymagania te, są znacznie bardziej

rygorystyczne niż obowiązujące obecnie:
a) palarnie będą musiały być oznaczone międzynarodowym znakiem

zezwalającym na palenie oraz tabliczką o wymiarach nie mniejszych

niż 40 cm x 20 cm z napisem „palarnia” zawierająca informacje o

dopuszczalnej liczbie osób mogących jednorazowo przebywać w jej

pomieszczeniu,

b) palarnia powinna być pomieszczeniem uniemożliwiającym

przedostawanie się substancji powstałych ze spalania tytoniu do

innych pomieszczeń lokalu, trwale oddzielonym od pozostałych

pomieszczeń, zamkniętym, wyposażonym w drzwi zamykane

automatycznie - ogólnie zamknięte,

c) powierzchnia pojedynczej palarni nie może

być mniejsza niż 10 m2. Palarnia powinna mieć

szerokość w świetle ścian nie mniejszą niż 200

cm i wysokość w świetle co najmniej 250 cm;

powierzchnia wszystkich palarni w danym

lokalu powinna stanowić nie więcej niż 30%

powierzchni użytkowej całego zakładu pracy,
d) w przypadku zakładów pracy o więcej niż

jednej kondygnacji przynajmniej jedna palarnia

powinna znajdować się na tej kondygnacji, na

której znajduje się wejście do zakładu pracy,
e) palarnia nie może być pomieszczeniem

przechodnim,

wentylacja palarni powinna spełniać - poza

wymaganiami dla danego lokalu (zakładu

pracy) - następujące wymogi:
» być wyposażona w wentylację mechaniczną

nawiewno-wywiewną, zapewniająca co

najmniej 25-krotną wymianę powietrza w

pomieszczeniu w ciągu godziny.1
» być wyposażona w urządzenia filtrujące i

oczyszczające wywiewane powietrze

uniemożliwiające przedostawanie się do

atmosfery przynajmniej 80% substancji

pochodzących z palenia tytoniu.
g) podłoga palarni powinna być wykończona

materiałem niezapalnym; wyposażenie

wystroju palarni powinno być wykonane z

materiałów niezapalnych lub trudno

zapalnych,

palarnia powinna być wyposażona w przenośne

gaśnice spełniającą wymagania Polskich Norm,

będących odpowiednikami norm europejskich,
i) popielniczki powinny być wykonane z materiałów

niezapalnych oraz utrudniać przenoszenie się

ognia na inne części pomieszczenia palarni.
Przynajmniej jedna palarnia dostosowana do

niepełnosprawnych
Dodatkowo, co najmniej 1 palarnia powinna być

przystosowana do osób niepełnosprawnych.

Powinna zatem:
» zapewniać przestrzeń manewrową (1,5 m x 1,5

m),
» na trasie do palarni oraz w palarni powinny być

stosowane drzwi bez progów.

Organizacja palarni w firmie
obowiązkiem pracodawcy

?

Pracodawca zatrudniający więcej niż 20 pracowników ma

obowiązek

urządzenia pomieszczenia palarni wyrobów z

tytoniu.
Zakaz palenia

Zabronione jest palenia wyrobów tytoniowych poza

pomieszczeniami wyodrębnionymi i odpowiednio

przystosowanymi w:



zakładach opieki zdrowotnej (w obrębie całego terenu

zakładu),



szkołach i placówkach oświatowo-wychowawczych (na

całym terenie),



pomieszczeniach zakładów pracy i innych obiektów

użyteczności publicznej.

Kary

W przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązku w

zakresie wyodrębnienia i wyposażenia pomieszczenia

palarni inspektor pracy Państwowej Inspekcji Pracy jest

uprawniony do nakazania wydzielenia odpowiedniego

pomieszczenia. Winnego zaniedbania obowiązku

inspektor pracy może ukarać na przykład

mandatem karnym

w wysokości do 2.000 zł, a w

przypadku recydywy - 5.000 zł.

Inspektor pracy - zamiast wystawiania mandatu karnego

- może także skierować wniosek do sądu grodzkiego,

czyli właściwego wydziału sądu rejonowego, o ukaranie

osoby winnej popełnienia powyższego wykroczenia

grzywną od 1.000 do 30.000 zł.

Ponadto pracodawca nie wykonujący nakazu inspektora

pracy może zapłacić grzywnę do 10.000 zł, a jeżeli jest

osobą prawną lub jednostką organizacyjną nie

posiadającą osobowości prawnej - 50.000 zł. Natomiast

w przypadku wielokrotnego nakładania grzywny jej

kwoty to odpowiednio 50.000 i 200.000 zł.

Więcej Porad BHP

Podstawa prawna



§ 111 ust. 1 i 2, § 40-42 załącznika nr 3 do

rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26

września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r., nr 169,

poz. 1650 ze zm.),



Art. 5 ust. 1 ustawy z 9 listopada 1995 r. o ochronie

zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów

tytoniowych (Dz.U. z 1996 r. nr 10, poz. 55 ze zm.).