Socjologia

zdrowia i

medycyny,

zdrowia i choroby

ZAPRASZAM 

Czynniki sprzyjające wyłonieniu

się socjologii medycyny

• Potrzeby społeczne

– postrzeganie

różnych zjawisk w kategoriach zdrowia

i choroby

• Przemiany w medycynie jako

nauce

– pojęcie/teoria

wieloprzyczynowości chorób (choroby

funkcjonalnej)

• Przemiany demograficzne i w

obrazie chorób

(ludzie żyją coraz

dłużej – to zasługa także medycyny, ale

coraz więcej chorób przewlekłych)

Czynniki sprzyjające wyłonieniu

się socjologii medycyny

• Powstanie uspołecznionego

systemu opieki medycznej

(demokratyzacja dostępu, ale i
uprzedmiotowienie relacji pacjent –
personel, zbiurokratyzowanie usług
medycznych)

• Rozwój profilaktyki zdrowia

(zwrot ku środowiskowym
uwarunkowaniom chorób)

Społeczno-ekologiczny model
zdrowia

Najważniejsza idea tego modelu:

• „Celem promocji zdrowia jest

wzmocnienie potencjału
zdrowotnego, a nie zapobieganie
chorobie”, bo im większy potencjał
zdrowotny, tym łatwiej jednostce i
społeczeństwu stawić czoła
zmieniającym się warunkom życia…
(zarówno przyrodniczym, jak i
społecznym, cywilizacyjnym…)

Społeczno-ekologiczny model

zdrowia –

czynniki społeczne

warunkują zdrowie w ok. 70

procentach

Charakterystyka roli chorego

Rola chorego to zinstytucjonalizowany typ roli

społecznej

a. system „uznaje”, że chory nie jest winien swego

stanu, i że choremu należy się fachowa

pomoc

b. system „usprawiedliwia” więc chorego i zwalnia

od pełnienia spoczywających na nim ról

(system jednostkę izoluje, ale nie eliminuje)

c. w zamian system „oczekuje”, że chory uzna, iż

stan, w którym się znalazł, nie jest pożądany,

i uczyni wszystko, aby z niego wyjść

d. chory winien zaakceptować czasowo nową rolę

(chorego), zaprzestać pełnienia

dotychczasowych ról i podjąć działania

zmierzające do przywrócenia mu zdrowia

KLASYFIKACJA CHORÓB:

• choroby zakaźne i niezakaźne
• choroby poszczególnych narządów lub układów
• choroby wieku dziecięcego, podeszłego, kobiece
• choroby dziedziczne, wrodzone i nabyte
• choroby alergiczne, zwyrodnieniowe, nerwicowe
• choroby ostre - zaczynają się nagle i silnymi

objawami, trwają od kilku do kilkunastu godzin

• choroby podostre - mają łagodniejszy przebieg i

mniej nasilone objawy; są przejściową formą
między chorobami ostrymi i przewlekłymi

• choroby przewlekłe - cechują się niewielkim

nasileniem objawów, jednak często prowadzą do
trwałych zmian w narządach; mogą trwać nawet
kilka lat, a wyzdrowienie nie zawsze kończy się
odzyskaniem pełnej sprawności.

 

PRZEBIEG CHOROBY:

• okres utajenia - przy chorobach

zakaźnych tzw. okres wylęgania (inkubacji) -

okres choroby bez jej objawów. 

• okres zwiastunów - okres, w którym

pojawiają się pierwsze objawy; przy dobrze

rozwiniętych mechanizmach obronnych

choroba może się zakończyć na tym etapie.

• okres jawny - rozpoczyna się od

pojawienia się objawów klinicznych. 

• zejście choroby - zakończenie; może być

pomyślne (wyzdrowienie) lub niepomyślne

(kalectwo lub śmierć

KONCEPCJA CHOROBY

1.

choroba zmienia recepcję świata

, relacje

ze światem (w sensie fizycznym,
psychicznym): albo na krótko (jeśli ma
ostry, lecz krótkotrwały przebieg), albo
na długo (czasem dożywotnio), jeśli
jest przewlekła...; innymi słowy – staje
się pryzmatem, przez który
postrzegamy rzeczywistość i nasze z
nią relacje (czasem do końca życia)...

2.

choroba przypomina nam o naszym ciele

,

zaczynamy skupiać na nim swoją
uwagę...

KONCEPCJA CHOROBY

3.

choroba modyfikuje, czasem wręcz uniemożliwia

pełnienie ról

dotychczas przez człowieka

pełnionych; sytuacja ta nie musi być trwała,
ale gdy wystąpi, zmusza chorego i jego
otoczenie do podjęcia działań zmierzających
do uwolnienia go od tego balastu

4.

choroba, modyfikując role, modyfikuje też tożsamość

osobową i społeczną (w refleksji człowieka
pojawia się „ja - chory” i „ja – nie mogący
angażować się społecznie”)

5.

choroba osamotnia chorego

w jego doznaniach;

jeśli chce/musi artykułować swój stan, ważne,
aby znalazł kogoś, kto będzie w stanie go
wysłuchać, zrozumieć, właściwie
zinterpretować jego komunikaty