Mózgowe
porażenie
dziecięce

Dr n. med. Agata Wolska

Mózgowe porażenie dziecięce -

nie jest samodzielną jednostką
chorobową, lecz zespołem objawów
związanych z różnorodnym
etiologicznie uszkodzeniem OUN.

Przyczyny:
- uwarunkowania genetyczne

niedotlenienie płodu

patologie podczas porodu

wcześniactwo

- działanie szkodliwych czynników w

czasie ciąży (zakażenia, alkohol,
nikotyna)

Objawy:
- asymetria w ułożeniu ciała
- nadmierna wiotkość mięśni
- trudności w połykaniu pokarmów
- zaburzenia ruchowe (spastyczność, sztywność, wiotkość)
- zaburzenia w rozwoju psychomotorycznym oraz w

późniejszym okresie upośledzenia umysłowe

zaburzenia mowy, wzroku i słuchu

Jednak nie wszystkie objawy muszą wystąpić

Rozpoznanie:
mózgowego porażenia

dziecięcego

jest rozpoznaniem ,,rozwojowym”.

Nie wszystkie objawy występują u

noworodka a nawet niemowlaka -
pełna diagnoza może powstać
dopiero po 1 roku życia.

Mózgowe porażenie dziecięce dzieli się

na:

spastyczne

niespastyczne

Zespoły spastyczne

Spastyczność jest wyrazem przewagi

mechanizmów pobudzających i
torujących na poziomie pnia i rdzenia
z wyłączeniem obszarów
hamujących, które są uszkodzone.
Dlatego niemożliwe jest
wykonywanie ruchów.

W I kwartale życia jest przewaga

mechanizmów pobudzających i trudno jest
uchwycić objawy spastyczności. Jednak pewne
symptomy wskazują na uszkodzenie mózgu (nie
unoszenie głowy, nie opieranie się na
przedramionach

Są to opóźnione mechanizmy pionizacyjne.

W II kwartale życia – tworzą się

zespoły spastyczne i są to miejsca

przyszłych niedowładów i porażeń.

Występuje mniejsza ruchliwość

spontaniczna

w kończynach. Dzieci częściej

przetaczają się na stronę niedowładu.

Rozwój 2-3 miesięcznych dzieci dalej

pozostaje na poziomie noworodka.

III kwartał życia ujawnia niedowłady.

W rozwoju hemiparezy – kończyna ustawia się

w przywiedzeniu i rotacji wewnętrznej, łokieć

jest zgięty, a przedramię nawrócone.

Kończyna dolna jest wyprostowana i

przywiedziona ze stopą ustawioną –

końskoszpotawo (dziecko w zabawie nie

używa chorej kończyny).

W rozwoju diparazy – dziecko siada podciągając

się rączkami, ujawniają się okrągłe plecy,

może rozwinąć się spastyczne zwichnięcie

biodra. W późniejszym okresie dzieci te

próbują wstawać i chodzić.

Uogólniając można powiedzieć, że:

u wszystkich dzieci stwierdza się
spastyczne napięcie mięśniowe jednak
są indywidualne uwarunkowania.

jedne dzieci pozostają w przymusowym
ułożeniu

u innych obserwuje się tylko ubóstwo
ruchowe

- czasami strach przed upadkiem lub

utratą równowagi może pogłębić
spastyczność.

W zakresie zachowania dzieci te są:

bojaźliwe i niepewne,

cechuje je brak wiary w siebie,

słaby kontakt ze środowiskiem,

złe dostosowanie się do nowych
sytuacji.

Zespoły niespastyczne

Dzieli się je na:

dyskinetyczne i hypotoniczne.

Postacie dyskinetyczne związane są przyczynowo z

uszkodzeniem jądra podstawy, a przede wszystkim prążka i
gałki bladej. Wypadnięcie hamującej funkcji jąder
podstawnych powoduje pewien ,,chaos ruchowy”, który
manifestuje się występowaniem ruchów mimowolnych.

Hypotonia mięśniowa – jest charakterystycznym

symptomem wieku niemowlęcego, który jest związany z
uszkodzeniem konkretnej struktury anatomicznej.
Towarzyszy różnym schorzeniom.

Najczęstsze ruch mimowolne u dzieci z

mózgowym porażeniem dziecięcym
to:

- ruchy atetotyczne
- ruchy pląsawicze
- ruchy dystoniczne

W I kwartale życia – można stwierdzić

objawy wskazujące na uszkodzenie o.u.n.,
ale bez możliwości różnicowania
tworzącego się zespołu patologicznego.

W II kwartale życia – można z dużym

prawdopodobieństwem wnioskować o
tworzącym się zespole dyskinetycznym.
Rozwój mechanizmów pionizacyjnych u
takiego dziecka pozostaje na poziomie
noworodka

III kwartał życia - charakteryzuje się

rozkojarzeniem rozwoju motorycznego.

Bardzo niski rozwój mechanizmów

pionizacyjnych i ujawnienie się

pierwszych ruchów fazowych. Rozwija

się zespół hypotoniczny lub występują

już spazmy dystoniczne. Opóźniony

jest rozwój umysłowy i wokalizacja.

W IV kwartale życia - występują

ruch mimowolne ujawniające się przy

próbie zmiany położenia ciała lub

chwytaniu przedmiotów.

Dzieci te są:
- labilne emocjonalnie
- występują trudności w karmieniu ze
względu na występujące reakcje
dyskinetyczne

W zespole mózgowego porażenia

dziecięcego pewne uszkodzenia są
nieodwracalne.
Jednak ze względu na możliwości
kompensacyjne mózgu przez
usprawnianie można poprawić stan
psychofizyczny niepełnosprawnego
dziecka.

Postacie mózgowego porażenia
dziecięcego



Porażenie połowiczne

Zaburzenie postawy, ruchów i napięcia
mięśniowego dotyczy jednej strony ciała.
Porażenie charakteryzuje się specyficznym
spastycznym ustawieniem ręki i nogi. Czasem po
stronie zaburzonej występują trudności z czuciem,
dotykiem, ciężarem, mogą wystąpić ograniczenia
w polu widzenia.

Postacie mózgowego porażenia
dziecięcego



Porażenie obustronne

Obejmuje najczęściej kończyny dolne, ręce są
dość sprawne. Trudności mogą sprawić tylko
precyzyjne ruchy (np. pisanie). Chodzenie jest
bardzo trudne, dzieci poruszają się na palcach z
przywiedzionymi kolanami. Czasami potrzebny
jest sprzęt (kule, balkonik).

Postacie mózgowego porażenia
dziecięcego



Porażenie czterokończynowe

Zaburzenia postawy i ruchów dotyczą całego ciała
(głowy, tułowia i kończyn). Dzieci mają duże
trudności z utrzymaniem głowy oraz z kontrolą
mięśni okołoruchowych ( nie mogą dowolnie
fiksować wzroku). Występują porażenia mięśni
języka, gardła i warg (trudności w gryzieniu,
połykaniu i mówieniu). Dzieci nie utrzymują
postawy pionowej.