Zespół dziecka

Zespół dziecka

maltretowanego

maltretowanego

Anna Krenska,

Anna Krenska,

Elżbieta Grześk

Elżbieta Grześk

Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i

Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i

Onkologii

Onkologii

Collegium Medicum UMK

Collegium Medicum UMK

Artykuł 87.

Artykuł 87.

Rodzice i dzieci obowiązani są

Rodzice i dzieci obowiązani są

wspierać się wzajemnie.

wspierać się wzajemnie.

Artykuł 95.

Artykuł 95.

Władza rodzicielska obejmuje

Władza rodzicielska obejmuje

w szczególności obowiązek i prawo rodziców

w szczególności obowiązek i prawo rodziców

do wykonywania pieczy nad osobą

do wykonywania pieczy nad osobą

i majątkiem dziecka oraz do wychowania

i majątkiem dziecka oraz do wychowania

dziecka.

dziecka.

Artykuł 96.

Artykuł 96.

Rodzice wychowują dziecko

Rodzice wychowują dziecko

pozostające pod ich władzą rodzicielską i

pozostające pod ich władzą rodzicielską i

kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o

kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o

fizyczny

fizyczny

i duchowy rozwój dziecka i przygotować

i duchowy rozwój dziecka i przygotować

je do pracy dla dobra społeczeństwa

je do pracy dla dobra społeczeństwa

odpowiednio do jego uzdolnień.

odpowiednio do jego uzdolnień.

Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy

Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy

Oficjalne statystyki sądowe

Oficjalne statystyki sądowe

rejestrują w kraju rocznie

rejestrują w kraju rocznie

zaledwie kilkaset zgłoszeń

zaledwie kilkaset zgłoszeń

przypadków znęcania się nad

przypadków znęcania się nad

dziećmi, jednak faktyczna ich

dziećmi, jednak faktyczna ich

liczba, według szacunkowych

liczba, według szacunkowych

danych, sięga 200 tysięcy.

danych, sięga 200 tysięcy.

1.

1.

Fizyczne

Fizyczne

: bicie, okaleczanie, trucie, duszenie

: bicie, okaleczanie, trucie, duszenie

2.

2.

Emocjonalne

Emocjonalne

: odtrącanie, ignorowanie,

: odtrącanie, ignorowanie,

osamotnienie, szantażowanie. niewłaściwe

osamotnienie, szantażowanie. niewłaściwe

przygotowywanie do życia w społeczeństwie

przygotowywanie do życia w społeczeństwie

3.

3.

Seksualne

Seksualne

: wykorzystywanie dzieci

: wykorzystywanie dzieci

i dorastającej młodzieży do praktyk seksualnych,

i dorastającej młodzieży do praktyk seksualnych,

których nie rozumieją w pełni, ani na które nie

których nie rozumieją w pełni, ani na które nie

mogą wyrazić świadomej zgody

mogą wyrazić świadomej zgody

4.

4.

Zaniedbywanie

Zaniedbywanie

: brak zapewnienia dziecku

: brak zapewnienia dziecku

podstawowych potrzeb (pożywienie, ubranie,

podstawowych potrzeb (pożywienie, ubranie,

schronienie, opieka medyczna, edukacja

schronienie, opieka medyczna, edukacja

i nadzór)

i nadzór)

Najczęstsze formy krzywdzenia

Najczęstsze formy krzywdzenia

dziecka:

dziecka:

Zespół dziecka potrząsanego

Zespół dziecka potrząsanego

1.

1.

Wiek dziecka poniżej 6 miesięcy

Wiek dziecka poniżej 6 miesięcy

2.

2.

Ciężkie uszkodzenie OUN (wylewy

Ciężkie uszkodzenie OUN (wylewy

podoponowe, obrzęk mózgu) przy braku

podoponowe, obrzęk mózgu) przy braku

lub niewielkich uszkodzeniach skóry

lub niewielkich uszkodzeniach skóry

głowy

głowy

3.

3.

Krwotoczna retinopatia

Krwotoczna retinopatia

4.

4.

Złamania przynasad kości długich

Złamania przynasad kości długich

5.

5.

Złamania śródstawowe

Złamania śródstawowe

Maltretowanie dzieci

Maltretowanie dzieci

występuje we wszystkich

występuje we wszystkich

grupach socjoekonomicznych

grupach socjoekonomicznych

i etnicznych

i etnicznych

Czynniki ryzyka krzywdzenia

Czynniki ryzyka krzywdzenia

fizycznego dziecka

fizycznego dziecka

Dotyczące rodziców:

ciąża niechciana, młody wiek, samotne
macierzyństwo, choroba psychiczna,
przemoc w domu, uzależnienia
(w warunkach polskich najczęściej
alkoholizm), krytyczna sytuacja w życiu
(utrata pracy, trudności finansowe)

Dotyczące dziecka:

ciąża mnoga, wcześniactwo,
wady wrodzone, opóźnienie umysłowe,
„trudny temperament”

Kiedy podejrzewamy fizyczne

Kiedy podejrzewamy fizyczne

maltretowanie dziecka?

maltretowanie dziecka?

1.

1.

Niewspółmierność między motywem

Niewspółmierność między motywem

konsultacji i obrazem klinicznym

konsultacji i obrazem klinicznym

2.

2.

Niespójność „zeznań” członków rodziny

Niespójność „zeznań” członków rodziny

3.

3.

Brak dokładnego opisu mechanizmu urazu

Brak dokładnego opisu mechanizmu urazu

4.

4.

Długi odstęp czasu między początkiem

Długi odstęp czasu między początkiem

zaburzeń a zgłoszeniem się do lekarza

zaburzeń a zgłoszeniem się do lekarza

5.

5.

Wiek dziecka poniżej 3 lat

Wiek dziecka poniżej 3 lat

6.

6.

W wywiadzie częsta zmiana lekarza

W wywiadzie częsta zmiana lekarza

leczącego dziecko - „próba zmylenia

leczącego dziecko - „próba zmylenia

tropu”

tropu”

7.

7.

Brak korelacji między etapem rozwoju

Brak korelacji między etapem rozwoju

dziecka a rodzajem urazu

dziecka a rodzajem urazu

Psychologiczne metody

Psychologiczne metody

rozpoznania zespołu dziecka

rozpoznania zespołu dziecka

krzywdzonego

krzywdzonego

1.

1.

Test zdań niedokończonych (test

Test zdań niedokończonych (test

Kostrzewskiego dla dzieci i Sacksa

Kostrzewskiego dla dzieci i Sacksa

dla młodzieży powyżej 16 roku życia)

dla młodzieży powyżej 16 roku życia)

2.

2.

Test oceny jawnego lęku i niepokoju

Test oceny jawnego lęku i niepokoju

3.

3.

Testy projekcyjne (rysunek - postać

Testy projekcyjne (rysunek - postać

człowieka, drzewo owocowe, rodzina,

człowieka, drzewo owocowe, rodzina,

zaczarowana rodzina)

zaczarowana rodzina)

Algorytm postępowania w

Algorytm postępowania w

przypadku podejrzenia zespołu

przypadku podejrzenia zespołu

dziecka maltretowanego

dziecka maltretowanego

•

ABC (upewnij się czy nie ma bezpośredniego

ABC (upewnij się czy nie ma bezpośredniego

zagrożenia życia)

zagrożenia życia)

•

Wywiad (data i miejsce zdarzenia, dane

Wywiad (data i miejsce zdarzenia, dane

rodziców i świadków, wywiad środowiskowy,

rodziców i świadków, wywiad środowiskowy,

sekwencja zdarzeń)

sekwencja zdarzeń)

•

Badanie przedmiotowe (ocena parametrów

Badanie przedmiotowe (ocena parametrów

rozwoju i zachowania się dziecka)

rozwoju i zachowania się dziecka)

•

Ew. powiadomienie sądu opiekuńczego, policji

Ew. powiadomienie sądu opiekuńczego, policji

lub pracownika socjalnego

lub pracownika socjalnego

•

Hospitalizacja dziecka

Hospitalizacja dziecka

Istotne elementy badania

Istotne elementy badania

klinicznego

klinicznego

•

Skóra: rozmieszczenie, rozmiar i stan gojenia

Skóra: rozmieszczenie, rozmiar i stan gojenia

obrażeń (diagram, dokumentacja fotograficzna)

obrażeń (diagram, dokumentacja fotograficzna)

•

Głowa: okulista, badania obrazowe (usg, rtg,

Głowa: okulista, badania obrazowe (usg, rtg,

tomografia komputerowa)

tomografia komputerowa)

•

Brzuch: usg (urazy brzucha są drugą co do

Brzuch: usg (urazy brzucha są drugą co do

częstości przyczyną zgonów dzieci

częstości przyczyną zgonów dzieci

maltretowanych)

maltretowanych)

•

Narządy moczowo-płciowe: diagnostyka

Narządy moczowo-płciowe: diagnostyka

w kierunku wykorzystywania seksualnego

w kierunku wykorzystywania seksualnego

(ginekolog, urolog)

(ginekolog, urolog)

•

Kończyny: diagnostyka obrazowa (cechy

Kończyny: diagnostyka obrazowa (cechy

przebytych urazów)

przebytych urazów)

Postępowanie uzupełniające

Postępowanie uzupełniające

•

Sprawdzenie przeszłości medycznej

Sprawdzenie przeszłości medycznej

dziecka

dziecka

i rodzeństwa

i rodzeństwa

•

Badanie rodzeństwa w ciągu 24 godzin od

Badanie rodzeństwa w ciągu 24 godzin od

przyjęcia dziecka

przyjęcia dziecka

•

Konsultacja psychologiczna (dziecko,

Konsultacja psychologiczna (dziecko,

rodzeństwo, rodzice)

rodzeństwo, rodzice)