Zespół Klinefeltera

Zespół Klinefeltera

Etiologia, objawy, leczenie

Etiologia, objawy, leczenie

Anna Żochowska

Anna Żochowska

Grupa 4

Grupa 4

Zespół Klinefeltera (ang.Klinefelter

Zespół Klinefeltera (ang.Klinefelter

syndrome) – ogólne informacje

syndrome) – ogólne informacje

Grupa chorób spowodowanych aberracją

Grupa chorób spowodowanych aberracją

chromosomalną, polegającą na obecności

chromosomalną, polegającą na obecności

przynajmniej jednego dodatkowego chromosomu X w

przynajmniej jednego dodatkowego chromosomu X w

części lub we wszystkich komórkach organizmu

części lub we wszystkich komórkach organizmu

mężczyzny

mężczyzny

Występowanie- u ok. 1:1000 urodzonych chłopców

Występowanie- u ok. 1:1000 urodzonych chłopców

Przyczyna- zaburzenia w I podziale mejotycznym

Przyczyna- zaburzenia w I podziale mejotycznym

plemnika lub komórki jajowej, polegające na

plemnika lub komórki jajowej, polegające na

nierównomiernym rozejściu się chromosomów

nierównomiernym rozejściu się chromosomów

płciowych w anafazie (nondysjunkcja)

płciowych w anafazie (nondysjunkcja)

Występuje we wszystkich rasach, grupach etnicznych

Występuje we wszystkich rasach, grupach etnicznych

czy społeczno-ekonomicznych

czy społeczno-ekonomicznych

Najczęściej występujące

Najczęściej występujące

kariotypy

kariotypy

47,XXY – ok.82% przypadków-

47,XXY – ok.82% przypadków-

klasyczny Zespół Klinefeltera

klasyczny Zespół Klinefeltera

48,XXXY

48,XXXY

49,XXXXY

49,XXXXY

46,XY/47,XXY – ok.15% przypadków

46,XY/47,XXY – ok.15% przypadków

Mozaicyzm-występowanie
prawidłowej i
nieprawidłowej linii
komórek

ok.3%

Historia

Historia

Pierwszy przypadek choroby odkryty przez

Pierwszy przypadek choroby odkryty przez

Harry’ego Klinefeltera (1942r) i opisane przez

Harry’ego Klinefeltera (1942r) i opisane przez

niego objawy- dysgenezja gonad, podwyższony

niego objawy- dysgenezja gonad, podwyższony

poziom gonadotropin w moczu, azoospermia,

poziom gonadotropin w moczu, azoospermia,

ginekomastia, eunuchoidyzm

ginekomastia, eunuchoidyzm

Początkowo choroba uważana za schorzenie

Początkowo choroba uważana za schorzenie

endokrynologiczne o niejasnej etiologii

endokrynologiczne o niejasnej etiologii

Przełom w patogenezie Zespołu Klinefeltera-

Przełom w patogenezie Zespołu Klinefeltera-

postępy genetyki i wykrycie aberracji

postępy genetyki i wykrycie aberracji

chromosomowych- chromosomalne podłoże

chromosomowych- chromosomalne podłoże

zespołu odkryte u 24-letniego pacjenta w Western

zespołu odkryte u 24-letniego pacjenta w Western

General Hospital w Edynburgu (1959) – pierwsze

General Hospital w Edynburgu (1959) – pierwsze

doniesienie o aneuploidii u człowieka

doniesienie o aneuploidii u człowieka

Historyczny podział choroby

Historyczny podział choroby

Prawdziwy zespół Klinefeltera-

Prawdziwy zespół Klinefeltera-

chorzy

chorzy

z dodatnią(obecną) chromatyną

z dodatnią(obecną) chromatyną

płciową

płciową

Rzekomy zespół Klinefeltera-

Rzekomy zespół Klinefeltera-

chorzy

chorzy

z ujemną chromatyną płciową

z ujemną chromatyną płciową

•Brak ociężałości umysłowej
•Prawidłowa budowa ciała

Etiologia

Etiologia

Przyczyną nieprawidłowej liczby

Przyczyną nieprawidłowej liczby

chromosomów X jest nondysjunkcja,

chromosomów X jest nondysjunkcja,

zachodząca najczęściej w I podziale

zachodząca najczęściej w I podziale

mejotycznym, rzadziej w podziale

mejotycznym, rzadziej w podziale

mitotycznym rozwijającej się zygoty

mitotycznym rozwijającej się zygoty

Dodatkowy chromosom X w ponad 50%

Dodatkowy chromosom X w ponad 50%

przypadków pochodzi od matki, i jako jedyna

przypadków pochodzi od matki, i jako jedyna

aberracja aż w ponad 40% od ojca

aberracja aż w ponad 40% od ojca

Ponadto wydaje się, iż może istnieć związek

Ponadto wydaje się, iż może istnieć związek

pomiędzy częstością występowania zespołu

pomiędzy częstością występowania zespołu

Klinefeltera a wiekiem matki, jednak jest on

Klinefeltera a wiekiem matki, jednak jest on

słabiej zarysowany niż w trisomiach

słabiej zarysowany niż w trisomiach

autosomalnych np. Zespole Downa

autosomalnych np. Zespole Downa

Schemat powstawania zespołu

Schemat powstawania zespołu

Klinefeltera

Klinefeltera

Nieprawidłow
y plemnik

Prawidłowy
plemnik

Prawidłowa
komórka jajowa

Nieprawidłowa
komórka jajowa

47,XXY

Objawy – Zespół Klinefeltera

Objawy – Zespół Klinefeltera

47,XXY

47,XXY

Objawy kliniczne:

Objawy kliniczne:

Dość wysoki wzrost- ok. 180cm

Dość wysoki wzrost- ok. 180cm

Twarz o słabym zaroście, ale chłopięcym wyglądzie

Twarz o słabym zaroście, ale chłopięcym wyglądzie

Brak łysienia skroniowego

Brak łysienia skroniowego

Słabiej rozwinięte mięśnie

Słabiej rozwinięte mięśnie

Sylwetka ciała typu kobiecego (gynoidalna)-

Sylwetka ciała typu kobiecego (gynoidalna)-

charakterystyczna budowa klatki piersiowej i miednicy

charakterystyczna budowa klatki piersiowej i miednicy

Wydłużone kończyny dolne

Wydłużone kończyny dolne

Ginekomastia(jedno- lub obustronna)

Ginekomastia(jedno- lub obustronna)

Skąpe owłosienie łonowe i pachowe

Skąpe owłosienie łonowe i pachowe

Zmiany w uzębieniu- brak zębów ósmych, u 40% mężczyzn

Zmiany w uzębieniu- brak zębów ósmych, u 40% mężczyzn

47,XXY-taurodontyzm

47,XXY-taurodontyzm

Charakterystyczne cechy

Charakterystyczne cechy

zewnętrznych i wewnętrznych

zewnętrznych i wewnętrznych

narządów płciowych:

narządów płciowych:

Prącie- od małych do normalnych rozmiarów

Prącie- od małych do normalnych rozmiarów

Bardzo małe jądra, o dużej spoistości, ich objętość po

Bardzo małe jądra, o dużej spoistości, ich objętość po

ukończeniu pokwitania zwykle nie przekracza 10ml

ukończeniu pokwitania zwykle nie przekracza 10ml

Słabo rozwinięta moszna

Słabo rozwinięta moszna

Powrózki nasienne, nasieniowody, gruczoł krokowy i

Powrózki nasienne, nasieniowody, gruczoł krokowy i

pęcherzyki nasienne nie wykazują odchyleń

pęcherzyki nasienne nie wykazują odchyleń

U ok. 27% pacjentów- w dzieciństwie zaburzenia w

U ok. 27% pacjentów- w dzieciństwie zaburzenia w

zstępowaniu jąder

zstępowaniu jąder

W gonadach nie zachodzi spermatogeneza, czego

W gonadach nie zachodzi spermatogeneza, czego

konsekwancją jest azoospermia i pierwotna bezpłodność

konsekwancją jest azoospermia i pierwotna bezpłodność

U ok. 75% pacjentów po 25. roku życia obniżone libido-

U ok. 75% pacjentów po 25. roku życia obniżone libido-

problemy z erekcją

problemy z erekcją

Hipergonadotropizm- zwiększone stężenie gonadotropin

Hipergonadotropizm- zwiększone stężenie gonadotropin

(FSH i LH) we krwi

(FSH i LH) we krwi

Zmiany radiologiczne w obrębie kości

Zmiany radiologiczne w obrębie kości

czaszki

czaszki

Zmniejszenie kąta podstawy czaszki

Zmniejszenie kąta podstawy czaszki

Spłaszczenie obu okolic skroniowych

Spłaszczenie obu okolic skroniowych

Powiększone zatoki czołowe i nadmiernie

Powiększone zatoki czołowe i nadmiernie

upowietrznione zatoki klinowe

upowietrznione zatoki klinowe

Przedwczesne zarastanie szwów wieńcowych

Przedwczesne zarastanie szwów wieńcowych

Małe siodło tureckie

Małe siodło tureckie

Zmniejszenie grubości żuchwy na wysokości jej

Zmniejszenie grubości żuchwy na wysokości jej

kąta

kąta

MRI głowy niemowlęcia z kariotypem 47,XXY

Zmiany w inteligencji i psychice

Zmiany w inteligencji i psychice

chorych

chorych

Inteligencja pacjentów 47,XXY na ogół nie odbiega od

Inteligencja pacjentów 47,XXY na ogół nie odbiega od

normy, choć w teście inteligencji Wechslera stwierdza się

normy, choć w teście inteligencji Wechslera stwierdza się

niższy poziom inteligencji werbalnej

niższy poziom inteligencji werbalnej

Ryzyko rozwinięcia się zaburzeń w zachowaniu

Ryzyko rozwinięcia się zaburzeń w zachowaniu

Niewielkie trudności w nauce języków obcych i nieco gorszy

Niewielkie trudności w nauce języków obcych i nieco gorszy

rozwój motoryczny

rozwój motoryczny

Nieśmiałość pasywność, niedojrzałość

Nieśmiałość pasywność, niedojrzałość

Brak predyspozycji do rozwinięcia się skłonności

Brak predyspozycji do rozwinięcia się skłonności

homoseksualnych w porównaniu z populacją prawidłowych

homoseksualnych w porównaniu z populacją prawidłowych

genotypowo mężczyzn

genotypowo mężczyzn

Niewielki związek ze skłonnościami schizofrenicznymi, czy

Niewielki związek ze skłonnościami schizofrenicznymi, czy

zespołami maniakalno-depresyjnymi, choć u wielu chorych

zespołami maniakalno-depresyjnymi, choć u wielu chorych

chłopców może występować zwiększona podatność na stres

chłopców może występować zwiększona podatność na stres

i zaburzenia emocjonalne z powodu braku akceptacji ze

i zaburzenia emocjonalne z powodu braku akceptacji ze

strony społeczeństwa

strony społeczeństwa

Objawy- Zespół Klinefeltera

Objawy- Zespół Klinefeltera

48,XXXY

48,XXXY

Wady układu kostnego, serca, nerek, naczyń

Wady układu kostnego, serca, nerek, naczyń

Synostoza promieniowo-łokciowa

Synostoza promieniowo-łokciowa

Płaska nasada nosa

Płaska nasada nosa

Klinodaktylia V palca

Klinodaktylia V palca

Nasilone zaburzenia psychiczne- chorzy są

Nasilone zaburzenia psychiczne- chorzy są

zwykle nieśmiali ale bywają też agresywni

zwykle nieśmiali ale bywają też agresywni

Obniżony poziom inteligencji, a nawet

Obniżony poziom inteligencji, a nawet

niedorozwój umysłowy- szacuje się, że

niedorozwój umysłowy- szacuje się, że

każdy dodatkowy chromosom X obniża

każdy dodatkowy chromosom X obniża

poziom inteligencji o ok. 15IQ

poziom inteligencji o ok. 15IQ

Objawy- Zespół Klinefeltera

Objawy- Zespół Klinefeltera

49,XXXXY

49,XXXXY

Niski wzrost-w przeciwieństwie do chorych o

Niski wzrost-w przeciwieństwie do chorych o

kariotypie 47,XXY i 48,XXXY

kariotypie 47,XXY i 48,XXXY

Nasilone cechy dysmorficzne-płaska nasada nosa,

Nasilone cechy dysmorficzne-płaska nasada nosa,

mongoidalne ustawienie szpar powiekowych

mongoidalne ustawienie szpar powiekowych

Wady wrodzone: rozszczep podniebienia i języczka,

Wady wrodzone: rozszczep podniebienia i języczka,

wady wrodzone serca (przetrwały przewód Botalla)

wady wrodzone serca (przetrwały przewód Botalla)

Wady układu kostnego- synostoza promieniowo-

Wady układu kostnego- synostoza promieniowo-

łokciowa

łokciowa

Zaburzenia psychiczne: niedorozwój umysłowy

Zaburzenia psychiczne: niedorozwój umysłowy

Fenotyp odmienny od występującego w klasycznym

Fenotyp odmienny od występującego w klasycznym

zespole Klinefeltera

zespole Klinefeltera

Zespół Fraccaro

Zespół Fraccaro

Zespół Klinefeltera z

Zespół Klinefeltera z

mozaikowym kariotypem

mozaikowym kariotypem

46,XY/46,XXY

46,XY/46,XXY

Wzrost nie odbiega od wzrostu zdrowych

Wzrost nie odbiega od wzrostu zdrowych

równieśników

równieśników

Zarost na twarzy, owłosienie klatki

Zarost na twarzy, owłosienie klatki

piersiowej, typ męski owłosienia

piersiowej, typ męski owłosienia

łonowego

łonowego

W początkowym okresie dojrzałości

W początkowym okresie dojrzałości

płciowej występuje płodność, która jednak

płciowej występuje płodność, która jednak

z postępem wieku zanika (na skutek

z postępem wieku zanika (na skutek

zmian zanikowych jąder i azoospermii)

zmian zanikowych jąder i azoospermii)

Rozpoznanie

Rozpoznanie

Jedyną metodą rozpoznania zespołu

Jedyną metodą rozpoznania zespołu

Klinefeltera jest badanie kariotypu

Klinefeltera jest badanie kariotypu

pacjenta (lub płodu dzięki amniocentezie)

pacjenta (lub płodu dzięki amniocentezie)

Prawidłowy kariotyp zmusza do dalszej

Prawidłowy kariotyp zmusza do dalszej

diagnostyki, gdyż istnieje możliwość

diagnostyki, gdyż istnieje możliwość

mozaicyzmu komórek somatycznych

mozaicyzmu komórek somatycznych

W różnicowaniu choroby należy uwzględnić

W różnicowaniu choroby należy uwzględnić

inne jednostki chorobowe przebiegające z

inne jednostki chorobowe przebiegające z

podobnymi objawami: dość wysokim

podobnymi objawami: dość wysokim

wzrostem(zespół łamliwego chromosomu X

wzrostem(zespół łamliwego chromosomu X

i zespół Marfana) oraz hipogonadyzmem

i zespół Marfana) oraz hipogonadyzmem

hipergonadotropowym (zespół Kallmanna)

hipergonadotropowym (zespół Kallmanna)

Leczenie

Leczenie

Polega na dożywotniej substytucji

Polega na dożywotniej substytucji

testosteronu w postaci enantatu

testosteronu w postaci enantatu

testosteronu lub cypionatu

testosteronu lub cypionatu

testosteronu, co naśladuje naturalny

testosteronu, co naśladuje naturalny

proces pokwitania, umożliwia korektę

proces pokwitania, umożliwia korektę

sylwetki ciała i innych cech

sylwetki ciała i innych cech

psychofizycznych

psychofizycznych

Nie jest możliwe pobudzenie czynności

Nie jest możliwe pobudzenie czynności

kanalików plemnikotwórczych, więc i

kanalików plemnikotwórczych, więc i

wyleczenie bezpłodności

wyleczenie bezpłodności

Powikłania i związek z innymi

Powikłania i związek z innymi

chorobami

chorobami

Nadwaga i tendencja do otyłości

Nadwaga i tendencja do otyłości

Zwiększone ryzyko upośledzonej

Zwiększone ryzyko upośledzonej

tolerancji glukozy i cukrzycy

tolerancji glukozy i cukrzycy

Zwiększone ryzyko rozwoju raka

Zwiększone ryzyko rozwoju raka

sutka

sutka

U ok. 25% pacjentów występowanie

U ok. 25% pacjentów występowanie

osteoporozy

osteoporozy

12.III imieniny Bernarda,

12.III imieniny Bernarda,

Grzegorza

Grzegorza