Zakażenia ran, skóry

Zakażenia ran, skóry

i tkanek miękkich

i tkanek miękkich

Lek. med.Mariola Kunicka

Bytom marzec 2005

Zakażenia

Zakażenia

bakteryjne

bakteryjne

skóry

skóry

Pyodermie związane z

Pyodermie związane z

zakażeniami:

zakażeniami:

- gronkowcowymi

- gronkowcowymi

- paciorkowcowymi

- paciorkowcowymi

- bakteriami Gram-ujemnymi

- bakteriami Gram-ujemnymi

- innymi:

- innymi:

Erysipelotrix

Erysipelotrix

rhusiopathiae, Propionibacterium

rhusiopathiae, Propionibacterium

minutissimum, Actinomyces israeli,

minutissimum, Actinomyces israeli,

Borrelia burgdorferi

Borrelia burgdorferi

ZAKAŻENIA

GRONKOWCOWE

- zapalenie mieszków włosowych

(folliculitis)

- figówka (sycosis)
- czyrak i czyrak gromadny (furunculus,
carbunculus)
- ropnie mnogie pach (hidradenitis

suppurativa)

- ropnie mnogie niemowląt (abscessus
multiplices infantum)
- liszajec pęcherzowy noworodków

(impetigo bullosa neonatorum)

- zapalenie pęcherzowe i złuszczające

skóry

noworodków (staphylococcal

scalded skin syndrome)

ZAKAŻENIA

ZAKAŻENIA

PACIORKOWCOWE

PACIORKOWCOWE

- róża (

- róża (

erysipelas

erysipelas

)

)

ZAKAŻENIA

ZAKAŻENIA

MIESZANE

MIESZANE

- liszajec zakażny (

- liszajec zakażny (

impetigo

impetigo

contagiosa

contagiosa

)

)

- Gram-ujemne zapalenie mieszka

- Gram-ujemne zapalenie mieszka

włosowego (

włosowego (

follicilitis Gram-

follicilitis Gram-

negativa

negativa

)

)

niesztowica (

niesztowica (

ecthyma

ecthyma

)

)

- piodermia przewlekła (

- piodermia przewlekła (

pyodermia

pyodermia

chronica

chronica

)

)

- zapalenie tkanki łącznej

- zapalenie tkanki łącznej

(

(

cellulitis

cellulitis

)

)

- zgorzelinowe zapalenie tkanki

- zgorzelinowe zapalenie tkanki

łącznej

łącznej

FLORA

FLORA

BAKTERYJNA

BAKTERYJNA

NORMALNEJ

NORMALNEJ

SKÓRY

SKÓRY

Saprofity niechorobotwórcze na

Saprofity niechorobotwórcze na

stałe („resident flora”) lub

stałe („resident flora”) lub

przejściowo („transient flora”).

przejściowo („transient flora”).

OKOLICE

OKOLICE

ODSŁONIĘTE

ODSŁONIĘTE

: przeważają

: przeważają

gronkowce (

gronkowce (

Staphylococcus

Staphylococcus

epidermidis

epidermidis

), mikrokoki, Gram-

), mikrokoki, Gram-

ujemne bakterie

ujemne bakterie

FAŁDY

FAŁDY

SKÓRNE

SKÓRNE

I

I

MIESZKI

MIESZKI

: Gram-

: Gram-

ujemne pałeczki

ujemne pałeczki

CZYNNIKI

CZYNNIKI

PATOGENETYCZNE:

PATOGENETYCZNE:

1

1

.

.

zetknięcie z czynnikiem etiologicznym

zetknięcie z czynnikiem etiologicznym

lub uaktywnienie własnej flory

lub uaktywnienie własnej flory

( mikrourazy)

( mikrourazy)

2. odporność osobnicza

2. odporność osobnicza

- defenzyny w naskórku

- defenzyny w naskórku

- nienasycone kwasy tłuszczowe

- nienasycone kwasy tłuszczowe

- wilgotność

- wilgotność

- przerwanie ciągłości skóry

- przerwanie ciągłości skóry

- obniżenie odporności

- obniżenie odporności

komórkowej( białaczka limfatyczna,

komórkowej( białaczka limfatyczna,

choroba Hodgkina) i humoralnej

choroba Hodgkina) i humoralnej

( hipo- lub agammaglobulinemia),

( hipo- lub agammaglobulinemia),

zaburzenia fagocytozy,

zaburzenia fagocytozy,

- choroby ogólnoustrojowe ( cukrzyca,

- choroby ogólnoustrojowe ( cukrzyca,

mocznica) i stany ogólnego wyniszczenia

mocznica) i stany ogólnego wyniszczenia

ZAPALENIE

ZAPALENIE

MIESZKA

MIESZKA

WŁOSOWEGO

WŁOSOWEGO

(Folliculitis),

(Folliculitis),

PRZEWLEKŁE

PRZEWLEKŁE

ZAPALENIE

ZAPALENIE

–

–

FIGÓWKA

FIGÓWKA

(Sycosis, Folliculitis

(Sycosis, Folliculitis

chronica)

chronica)

Ropne zakażenie skóry i okolicy

Ropne zakażenie skóry i okolicy

mieszków włosowych. Wywoływane

mieszków włosowych. Wywoływane

najczęściej przez:

najczęściej przez:

Staphylococcus

Staphylococcus

aureus.

aureus.

Może je wywoływać także

Może je wywoływać także

Pseudomonas aeruginosa

Pseudomonas aeruginosa

oraz inne

oraz inne

pałki Gram – ujemne z rodziny

pałki Gram – ujemne z rodziny

Enterobacteriaceae

Enterobacteriaceae

( u osób

( u osób

korzystajacych często z basenów).

korzystajacych często z basenów).

CZYRAK,

CZYRAK,

CZYRACZNOŚĆ,

CZYRACZNOŚĆ,

CZYRAK

CZYRAK

GROMADNY

GROMADNY

(Furunculus,

(Furunculus,

Furunculosis,

Furunculosis,

Carbunculus)

Carbunculus)

Głębokie zakażenia skóry i tkanki

Głębokie zakażenia skóry i tkanki

podskórnej z utworzeniem czopa/

podskórnej z utworzeniem czopa/

czopów martwiczych, powikłania

czopów martwiczych, powikłania

zapalenia mieszków włosowych o

zapalenia mieszków włosowych o

etiologii

etiologii

Staphylococcus aureus.

Staphylococcus aureus.

Czyrak gromadny powstaje w

Czyrak gromadny powstaje w

wyniku zlewania i skupiania

wyniku zlewania i skupiania

czyraków.

czyraków.

ROPNIE

ROPNIE

MNOGIE

MNOGIE

PACH

PACH

( Hidradenitis

( Hidradenitis

suppurativa)

suppurativa)

Głębokie guzy zapalne, ze

Głębokie guzy zapalne, ze

skłonnością do rozmiękania i

skłonnością do rozmiękania i

bliznowacenia, umiejscowione

bliznowacenia, umiejscowione

głównie w okolicy

głównie w okolicy

pach. Zakażenie

pach. Zakażenie

dotyczy gruczołów apokrynowych,

dotyczy gruczołów apokrynowych,

występuje często z

występuje często z

zaburzeniami hormonalnymi

zaburzeniami hormonalnymi

(hiperandrogenizm). Czynnik

(hiperandrogenizm). Czynnik

wywołujący:

wywołujący:

Staphylococcus

Staphylococcus

aureus

aureus

, współistniejący często z

, współistniejący często z

bakteriami Gram –

bakteriami Gram –

ujemnymi(

ujemnymi(

Proteus , E. coli

Proteus , E. coli

i

i

inne).

inne).

LISZAJEC

LISZAJEC

PĘCHERZOWY

PĘCHERZOWY

NOWORODKÓW

NOWORODKÓW

( Impetigo bullosa

( Impetigo bullosa

neonatorum)

neonatorum)

Gronkowcowe zakażenie skóry

Gronkowcowe zakażenie skóry

noworodków ( i małych dzieci)

noworodków ( i małych dzieci)

o charakterze pęcherzowym

o charakterze pęcherzowym

i pęcherzowo-ropnym.

i pęcherzowo-ropnym.

Szczepy gronkowca wytwarzają

Szczepy gronkowca wytwarzają

toksynę eksfoliatywną. Zakażenie

toksynę eksfoliatywną. Zakażenie

może nastąpić od personelu

może nastąpić od personelu

pielęgnującego noworodki. Jest to

pielęgnującego noworodki. Jest to

prawdopodobnie łagodna odmiana

prawdopodobnie łagodna odmiana

necrolisis toxica

necrolisis toxica

.

.

LISZAJEC

LISZAJEC

ZAKAŻNY

ZAKAŻNY

( Impetigo contagiosa)

( Impetigo contagiosa)

Zakażenie powierzchniowych warstw

Zakażenie powierzchniowych warstw

skóry wywołane przez paciorkowca

skóry wywołane przez paciorkowca

grupy A, przy współudziale gronkowców

grupy A, przy współudziale gronkowców

złocistych o charakterze

złocistych o charakterze

wykwitów pęcherzowo-ropnych,

wykwitów pęcherzowo-ropnych,

zasychających w miodowe strupy.

zasychających w miodowe strupy.

U noworodków zakażenia mogą

U noworodków zakażenia mogą

wywoływać paciorkowce grupy B.

wywoływać paciorkowce grupy B.

LECZENIE:

LECZENIE:

Kloksacylina lub

Kloksacylina lub

cefradyna,cefaleksyna,cefradoksyl,cefakl

cefradyna,cefaleksyna,cefradoksyl,cefakl

or, erytromycyna, cefuroksym,

or, erytromycyna, cefuroksym,

penicylina/inhibitor

penicylina/inhibitor

ZAPALENIE

ZAPALENIE

PĘCHERZOWE

PĘCHERZOWE

I

I

ZŁUSZCZAJĄCE

ZŁUSZCZAJĄCE

SKÓRY

SKÓRY

NOWORODKÓW

NOWORODKÓW

POCHODZENIA

POCHODZENIA

GRONKOWCOWEGO

GRONKOWCOWEGO

( Necrolysis toxica staphylogenes.

( Necrolysis toxica staphylogenes.

SSSS staphylococal scalded skin

SSSS staphylococal scalded skin

syndrome)

syndrome)

Uogólnione zapalenie skóry o

Uogólnione zapalenie skóry o

ciężkim przebiegu. Występują

ciężkim przebiegu. Występują

poronne pęcherze i spełzanie

poronne pęcherze i spełzanie

naskórka, jak w oparzeniu.

naskórka, jak w oparzeniu.

Występuje gł. u dzieci w pierwszych

Występuje gł. u dzieci w pierwszych

3 m-cach życia. Czynnik

3 m-cach życia. Czynnik

etiologiczny

etiologiczny

Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus

( fag grupy 2, typ 71), produkuje

( fag grupy 2, typ 71), produkuje

egzotoksynę – epidermolizynę.

egzotoksynę – epidermolizynę.

RÓŻA

RÓŻA

( Erysipelas)

( Erysipelas)

Paciorkowcowe zapalenie skóry i

Paciorkowcowe zapalenie skóry i

tkanki podskórnej z zajęciem

tkanki podskórnej z zajęciem

tkanek limfatycznych, cechujący

tkanek limfatycznych, cechujący

się wysoką temperaturą i szybkim

się wysoką temperaturą i szybkim

przebiegiem. Czynnik etiologiczny:

przebiegiem. Czynnik etiologiczny:

szczepy paciorkowców grupy A,

szczepy paciorkowców grupy A,

rzadziej C lub G, u noworodków

rzadziej C lub G, u noworodków

B. Poprzedzone bywa urazem,

B. Poprzedzone bywa urazem,

upośledzeniem krążenia żylnego

upośledzeniem krążenia żylnego

lub chłonnego lub przedostaniem

lub chłonnego lub przedostaniem

się bakterii do skóry z

się bakterii do skóry z

wewnątrzustrojowych ognisk

wewnątrzustrojowych ognisk

zakażnych.

zakażnych.

NIESZTOWICA

NIESZTOWICA

( Ecthyma)

( Ecthyma)

Zakażenie paciorkowcowo-

Zakażenie paciorkowcowo-

gronkowcowe wywołujące

gronkowcowe wywołujące

owrzodzenia skóry, pokryte

owrzodzenia skóry, pokryte

uwarstwionym strupem. Może być

uwarstwionym strupem. Może być

poprzedzone urazem, występuje u

poprzedzone urazem, występuje u

osób niedożywionych,

osób niedożywionych,

wyniszczonych, o złych nawykach

wyniszczonych, o złych nawykach

higienicznych. Dotyczy głównie

higienicznych. Dotyczy głównie

kończyn dolnych i ma postać

kończyn dolnych i ma postać

jednego lub kilku owrzodzeń.

jednego lub kilku owrzodzeń.

ZAPALENIE

ZAPALENIE

TKANKI

TKANKI

ŁĄCZNEJ

ŁĄCZNEJ

(Cellulitis)

(Cellulitis)

Paciorkowcowe lub gronkowcowe

Paciorkowcowe lub gronkowcowe

zapalenie tkanki łącznej. Może być

zapalenie tkanki łącznej. Może być

formą zakażenia pooperacyjnego

formą zakażenia pooperacyjnego

rany. Szerzy się drogą naczyń

rany. Szerzy się drogą naczyń

limfatycznych

limfatycznych

lub wysiewów do

lub wysiewów do

naczyń krwionośnych. Zakażenia

naczyń krwionośnych. Zakażenia

dotyczą kończyn dolnych, u osób

dotyczą kończyn dolnych, u osób

starszych mogą być wikłane przez

starszych mogą być wikłane przez

zakrzepowe zapalenie naczyń.

zakrzepowe zapalenie naczyń.

ZGORZELINOWE

ZGORZELINOWE

ZAPALENIE

ZAPALENIE

TKANKI

TKANKI

ŁĄCZNEJ

ŁĄCZNEJ

Zakażenie o gwałtownym przebiegu, z

Zakażenie o gwałtownym przebiegu, z

intensywną martwicą tkanki podskórnej i skóry.

intensywną martwicą tkanki podskórnej i skóry.

1. zgorzel paciorkowcowa gr.A

1. zgorzel paciorkowcowa gr.A

2. zgorzel gazowa (

2. zgorzel gazowa (

Clostridium perfringens

Clostridium perfringens

)

)

3. postępująca zgorzel o etiologii mieszanej

3. postępująca zgorzel o etiologii mieszanej

( mikroaerofilne paciorkowce +

( mikroaerofilne paciorkowce +

Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus

)- operacje j. brzusznej

)- operacje j. brzusznej

4. zgorzelinowe zapalenie tk. łącznej (zakażenia

4. zgorzelinowe zapalenie tk. łącznej (zakażenia

mieszane:

mieszane:

Bacteroides, Peptostreptococcus

Bacteroides, Peptostreptococcus

,

,

pałeczki Gram ujemne, paciorkowce)

pałeczki Gram ujemne, paciorkowce)

5. zgorzelinowe zapalenie tk. łącznej u osób

5. zgorzelinowe zapalenie tk. łącznej u osób

z niedoborami odporności

z niedoborami odporności

6. ograniczona martwica skóry

6. ograniczona martwica skóry

ZAKAŻENIA

ZAKAŻENIA

SKÓRY

SKÓRY

I

I

TKANEK

TKANEK

MIĘKKICH

MIĘKKICH

W

W

OKRESIE

OKRESIE

POOPERACYJNYM

POOPERACYJNYM

( z wyj. j. brzusznej i operacji

( z wyj. j. brzusznej i operacji

ginekologicznych)

ginekologicznych)

Etiologia

Etiologia

:

:

Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus

,

,

paciorkowce gr. A, pałeczki Gram ujemne-

paciorkowce gr. A, pałeczki Gram ujemne-

Pseudomonas

Pseudomonas

LECZENIE

LECZENIE

:

:

kloksacylina+ aminoglikozyd

kloksacylina+ aminoglikozyd

lub wankomycyna+aminoglikozyd

lub wankomycyna+aminoglikozyd

lub peni/inhibitor+aminoglikozyd

lub peni/inhibitor+aminoglikozyd

lub cefalosporyna II/III/IV+aminoglikozyd

lub cefalosporyna II/III/IV+aminoglikozyd

lub aztreonam+kloksacylina

lub aztreonam+kloksacylina

lub karbapenem

lub karbapenem

±

±

aminoglikozyd

aminoglikozyd

ZAKAŻENIA

ZAKAŻENIA

POOPERACYJNE

POOPERACYJNE

PO

PO

ZABIEGACH

ZABIEGACH

NA

NA

PRZEWODZIE

PRZEWODZIE

POKARMOWYM

POKARMOWYM

I

I

OPERACJACH

OPERACJACH

GINEKOLOGICZNYCH

GINEKOLOGICZNYCH

Etiologia

Etiologia

:

:

Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus

,

,

paciorkowce gr. A,B,C, pałeczki

paciorkowce gr. A,B,C, pałeczki

Gram ujemne-

Gram ujemne-

Pseudomonas

Pseudomonas

i inne

i inne

niefermentujące,

niefermentujące,

Enterococcus,

Enterococcus,

Peptostreptococcus,

Peptostreptococcus,

Fusobacterium, Bacteroides fragilis

Fusobacterium, Bacteroides fragilis

LECZENIE:

LECZENIE:

aminoglikozyd+klindamycyna

aminoglikozyd+klindamycyna

cefalosporyna II/III/IV+metronidazol

cefalosporyna II/III/IV+metronidazol

peni/inhibitor, karbapenem

peni/inhibitor, karbapenem

ZAKAŻENIA

ZAKAŻENIA

POURAZOWE

POURAZOWE

MIESZANE

MIESZANE

Etiologia

Etiologia

:

:

Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus

,

,

paciorkowce gr.A, pałeczki Gram

paciorkowce gr.A, pałeczki Gram

ujemne z rodziny

ujemne z rodziny

Enterobacteriaceae

Enterobacteriaceae

,

,

Pseudomonas

Pseudomonas

,

,

Clostridium perfringens

Clostridium perfringens

,

,

Clostridium

Clostridium

tetani

tetani

LECZENIE

LECZENIE

:

:

peni/inhibitor

peni/inhibitor

±

±

aminoglikozyd

aminoglikozyd

lub

lub

kloksacylina+aminoglikozyd+klindamycyn

kloksacylina+aminoglikozyd+klindamycyn

a

a

lub

lub

cefalosporynaIII/IV+aminoglikozyd+klinda

cefalosporynaIII/IV+aminoglikozyd+klinda

mycyna

mycyna

lub chinolon+metronidazol

lub chinolon+metronidazol

ZESPÓŁ

ZESPÓŁ

STOPY

STOPY

CUKRZYCOWEJ

CUKRZYCOWEJ

ETIOLOGIA:

ETIOLOGIA:

Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus

,

,

Staphylococcus epidermidis

Staphylococcus epidermidis

, paciorkowce,

, paciorkowce,

pałeczki Gram ujemne-

pałeczki Gram ujemne-

Pseudomonas

Pseudomonas

,

,

beztlenowce-

beztlenowce-

Bacteroides

Bacteroides

,

,

Peptostreptococcus, Fusobacterium

Peptostreptococcus, Fusobacterium

LECZENIE:

LECZENIE:

ampicylina/sulbactam

ampicylina/sulbactam

,

,

amoksycylina/klawul

amoksycylina/klawul

anian + ceftazydym/cefepim

anian + ceftazydym/cefepim

lub peni/inhibitor+aztreonam

lub peni/inhibitor+aztreonam

lub peni/inhibitor+ciprofloksacyna

lub peni/inhibitor+ciprofloksacyna

lub cefalosporyna III/IV+metronidazol

lub cefalosporyna III/IV+metronidazol

lub chinolon+metronidazol

lub chinolon+metronidazol

lub tikarcylina/tazobaktam+aminoglikozyd

lub tikarcylina/tazobaktam+aminoglikozyd

lub karbapenem

lub karbapenem

OPARZENIA

OPARZENIA

–

–

termiczne uszkodzenie

termiczne uszkodzenie

skóry i towarzyszące mu zaburzenia

skóry i towarzyszące mu zaburzenia

krążenia.

krążenia.

ETIOLOGIA

ETIOLOGIA

:

:

Streptococcus pyogenes

Streptococcus pyogenes

,

,

Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus

, pałeczki Gram

, pałeczki Gram

ujemne:

ujemne:

Pseudomonas aeruginosa

Pseudomonas aeruginosa

,

,

Proteus,

Proteus,

Enterobacter

Enterobacter

Acinetobacter

Acinetobacter

,

,

beztlenowce.

beztlenowce.

LECZENIE

LECZENIE

: - chirurgiczne

: - chirurgiczne

- antybiotyk początkowo na gronkowce,

- antybiotyk początkowo na gronkowce,

pózniej na

pózniej na

Enterobacteriaceae

Enterobacteriaceae

kloksacylina+cefarosporyna

kloksacylina+cefarosporyna

ceftriakson+aminoglikozyd

ceftriakson+aminoglikozyd

lub ciprofloksacyna+aminoglikozyd

lub ciprofloksacyna+aminoglikozyd

lub peni/inhibitor+aminoglikozyd

lub peni/inhibitor+aminoglikozyd

lub wankomycyna+aminoglikozyd

lub wankomycyna+aminoglikozyd

lub karbapenemy

lub karbapenemy

CZYNNIKI

CZYNNIKI

ETIOLOGICZNE

ETIOLOGICZNE

ZAKAŻEŃ

ZAKAŻEŃ

RAN

RAN

POOPERACYJNYCH

POOPERACYJNYCH

Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus

( zabiegi

( zabiegi

inne niż na j. brzusznej)

inne niż na j. brzusznej)

Staphylococcus epidermidis

Staphylococcus epidermidis

( protezy)

( protezy)

pałeczki Gram ujemne tlenowe

pałeczki Gram ujemne tlenowe

i beztlenowe ( zakażenia

i beztlenowe ( zakażenia

mieszane w operacjach

mieszane w operacjach

brzusznych i

brzusznych i

urologicznych)

urologicznych)

drożdzaki

drożdzaki

PODZIAŁ RAN ZE WZGLĘDU

PODZIAŁ RAN ZE WZGLĘDU

NA STOPIEŃ

NA STOPIEŃ

ZANIECZYSZCZENIA POLA

ZANIECZYSZCZENIA POLA

OPERACYJNEGO

OPERACYJNEGO

- czyste

- czyste

- czyste-zanieczyszczone

- czyste-zanieczyszczone

- zanieczyszczone

- zanieczyszczone

- brudne

- brudne

Częstość zakażeń pooperacyjnych

Częstość zakażeń pooperacyjnych

zależy od:

zależy od:

- liczby i zjadliwości bakterii obecnych w ranie w

- liczby i zjadliwości bakterii obecnych w ranie w

czasie zabiegu operacyjnego

czasie zabiegu operacyjnego

- czasu ekspozycji uszkodzonej tkanki na

- czasu ekspozycji uszkodzonej tkanki na

obecność bakterii

obecność bakterii

- stopnia uszkodzenia tkanek i obecności

- stopnia uszkodzenia tkanek i obecności

krwiaków

krwiaków

- wydolności miejscowych i ogólnoustrojowych

- wydolności miejscowych i ogólnoustrojowych

mechanizmów obronnych gospodarza

mechanizmów obronnych gospodarza

- niewydolności narządowej

- niewydolności narządowej

- otyłości

- otyłości

- błędów w aseptyce podczas zabiegów

- błędów w aseptyce podczas zabiegów

- rodzaju operacji

- rodzaju operacji

- skuteczności profilaktyki i opieki pooperacyjnej

- skuteczności profilaktyki i opieki pooperacyjnej

REZERWUARY

REZERWUARY

I

I

ŻRÓDŁA

ŻRÓDŁA

DROBNOUSTROJÓW

DROBNOUSTROJÓW

POWODUJĄCYCH

POWODUJĄCYCH

ZAKAŻENIA

ZAKAŻENIA

RAN

RAN

POOPERACYJNYCH

POOPERACYJNYCH

:

:

CHORY

CHORY

flora fizjologiczna skóry, pochwy,

flora fizjologiczna skóry, pochwy,

górnych dróg oddechowych, przewodu

górnych dróg oddechowych, przewodu

pokarmowego i jamy ustnej

pokarmowego i jamy ustnej

( nosicielstwo)

( nosicielstwo)

PERSONEL

PERSONEL

nosicielstwo MRSA, ręce w

nosicielstwo MRSA, ręce w

czasie zabiegów pielęgnacyjnych i

czasie zabiegów pielęgnacyjnych i

operacji

operacji

ŚRODOWISKO OTACZAJĄCE

ŚRODOWISKO OTACZAJĄCE

tzw.

tzw.

zakażenia egzogenne, sala operacyjna,

zakażenia egzogenne, sala operacyjna,

materiał opatrunkowy, środki

materiał opatrunkowy, środki

antyseptyczne, powietrze, sprzęt, dreny

antyseptyczne, powietrze, sprzęt, dreny

ZAPOBIEGANIE

ZAPOBIEGANIE

ZAKAŻENIOM

ZAKAŻENIOM

POOPERACYJNYM:

POOPERACYJNYM:

- skrócenie przedoperacyjnego pobytu w

- skrócenie przedoperacyjnego pobytu w

szpitalu

szpitalu

- wcześniejsze leczenie ew. zakażeń, -

- wcześniejsze leczenie ew. zakażeń, -

wyrównanie cukrzycy

wyrównanie cukrzycy

- kąpiel z dodatkiem środków

- kąpiel z dodatkiem środków

antyseptycznych

antyseptycznych

- usuwanie owłosienia bezpośrednio przed

- usuwanie owłosienia bezpośrednio przed

zabiegiem

zabiegiem

- mycie i odkażanie skóry bezpośrednio

- mycie i odkażanie skóry bezpośrednio

przed operacją

przed operacją

- właściwa osłona pola operacyjnego

- właściwa osłona pola operacyjnego

- unikanie niedokrwienia i zapewnienie

- unikanie niedokrwienia i zapewnienie

optymalnej kondycji rany w czasie zabiegu

optymalnej kondycji rany w czasie zabiegu

- profilaktyka okołooperacyjna

- profilaktyka okołooperacyjna

ZAKAŻENIA

ZAKAŻENIA

RAN

RAN

POOPERACYJNYCH

POOPERACYJNYCH

WYWOŁANE

WYWOŁANE

PRZEZ

PRZEZ

MRSA

MRSA

- stosowanie wszystkich generacji

- stosowanie wszystkich generacji

cefalosporyn, aminoglikozydów i penicylin

cefalosporyn, aminoglikozydów i penicylin

półsyntetycznych

półsyntetycznych

- izolowane z ran operacyjnych,

- izolowane z ran operacyjnych,

oparzeniowych, wydzieliny dróg

oparzeniowych, wydzieliny dróg

oddechowych, cewników naczyniowych

oddechowych, cewników naczyniowych

- czynniki ryzyka: czas hospitalizacji,

- czynniki ryzyka: czas hospitalizacji,

antybiotykoterapia, choroby podstawowe,

antybiotykoterapia, choroby podstawowe,

nosicielstwo MRSA wśród personelu

nosicielstwo MRSA wśród personelu

- zakażenia ran przez szczepy

- zakażenia ran przez szczepy

Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus

wytwarzające

wytwarzające

toksynę wstrząsu septycznego ( TSS)-

toksynę wstrząsu septycznego ( TSS)-

objawy kliniczne po 48 godz od operacji,

objawy kliniczne po 48 godz od operacji,

zespół wykrzepiania

zespół wykrzepiania

wewnątrznaczyniowego, ciężki przebieg

wewnątrznaczyniowego, ciężki przebieg

Zakażenia rany mostka po

Zakażenia rany mostka po

operacjach na otwartym

operacjach na otwartym

sercu

sercu

-

-

ciężki przebieg, wysoka

ciężki przebieg, wysoka

śmiertelność ( 2,2 – 7,5%)

śmiertelność ( 2,2 – 7,5%)

- często towarzyszy bakteriemia

- często towarzyszy bakteriemia

- czasem bez objawów miejscowych

- czasem bez objawów miejscowych

i rozejścia się rany

i rozejścia się rany

- czynniki etiologiczne: gronkowce,

- czynniki etiologiczne: gronkowce,

pałeczki Gram ujemne: E. coli,

pałeczki Gram ujemne: E. coli,

Pseudomonas, Acinetobacter,

Pseudomonas, Acinetobacter,

Klebsiella, Enterobacter, Bacteroides

Klebsiella, Enterobacter, Bacteroides

oraz drożdzaki

oraz drożdzaki

ZAKAŻENIA

ZAKAŻENIA

RAN

RAN

OPARZENIOWYCH

OPARZENIOWYCH

-

-

tkanka martwicza w ranie

tkanka martwicza w ranie

-zaburzenia układu

-zaburzenia układu

odpornościowego

odpornościowego

ETIOLOGIA: ziarenkowce gram

ETIOLOGIA: ziarenkowce gram

dodatnie

dodatnie

Staphylococcus aureus,

Staphylococcus aureus,

Streptococcus pyogenes

Streptococcus pyogenes

,

,

Pseudomonas aeruginosa,

Pseudomonas aeruginosa,

Enterococcus

Enterococcus

oraz inne

oraz inne

Enterobacteriaceae

Enterobacteriaceae

(

(

Proteus,

Proteus,

Klebsiella, E. coli

Klebsiella, E. coli

),

),

Acinetobacter

Acinetobacter

,

,

drożdzaki

drożdzaki

- są zwykle zakażeniami

- są zwykle zakażeniami

szpitalnymi

szpitalnymi

ZAPOBIEGANIE

ZAPOBIEGANIE

ZAKAŻENIOM

ZAKAŻENIOM

RAN

RAN

OPARZENIOWYCH

OPARZENIOWYCH

:

:

- wysoki reżim w przestrzeganiu

- wysoki reżim w przestrzeganiu

zasad aseptyki

zasad aseptyki

- kontrola środowiska – sprzęt,

- kontrola środowiska – sprzęt,

szafki, łóżka, itd.

szafki, łóżka, itd.

- eliminacja warzyw z diety ( żródło

- eliminacja warzyw z diety ( żródło

Pseudomonas

Pseudomonas

)

)

- miejscowo antybiotyki

- miejscowo antybiotyki

- izolacja chorego ( nawiew

- izolacja chorego ( nawiew

laminarny)

laminarny)

GŁĘBOKIE

GŁĘBOKIE

ZAKAŻENIA

ZAKAŻENIA

RAN

RAN

CHIRURGICZNYCH

CHIRURGICZNYCH

-w narządach i tkankach operowanych

-w narządach i tkankach operowanych

oraz ich sąsiedztwie (zapalenie

oraz ich sąsiedztwie (zapalenie

otrzewnej, ropnie, itd.)

otrzewnej, ropnie, itd.)

- etiologia zapaleń otrzewnej - zakażenie

- etiologia zapaleń otrzewnej - zakażenie

mieszane dominują pałeczki Gram

mieszane dominują pałeczki Gram

ujemne a także flora beztlenowa,

ujemne a także flora beztlenowa,

paciorkowce tlenowe i beztlenowe,

paciorkowce tlenowe i beztlenowe,

drożdzaki

drożdzaki

-ropnie wewnątrzbrzuszne i narządowe

-ropnie wewnątrzbrzuszne i narządowe

(np. trzustki- etiologia mieszana)

(np. trzustki- etiologia mieszana)

- leczenie chirurgiczne i

- leczenie chirurgiczne i

antybiotykoterapia empiryczna i

antybiotykoterapia empiryczna i

celowana ( pokrywajace spectrum

celowana ( pokrywajace spectrum

ziarenkowców i pałeczek Gram ujemnych)

ziarenkowców i pałeczek Gram ujemnych)

np. penicylina/inhibitor lub karbapenemy

np. penicylina/inhibitor lub karbapenemy

lub + klindamycyna lub metronidazol

lub + klindamycyna lub metronidazol

ZAKAŻENIA

ZAKAŻENIA

KOŚCI

KOŚCI

I

I

STAWÓW

STAWÓW

PO

PO

PROTEZOWANIU

PROTEZOWANIU

Czynniki sprzyjające:

Czynniki sprzyjające:

-

-

choroba podstawowa

choroba podstawowa

- stan układu odpornościowego

- stan układu odpornościowego

- czynniki zjadliwości drobnoustroju

- czynniki zjadliwości drobnoustroju

- powikłanie posocznicy lub urazu

- powikłanie posocznicy lub urazu

- reumatoidalne zapalenie stawów

- reumatoidalne zapalenie stawów

- zmiany zwyrodnieniowe

- zmiany zwyrodnieniowe

-injekcje dostawowe

-injekcje dostawowe

Etiologia:

Etiologia:

Staphylococcus epidermidis,

Staphylococcus epidermidis,

aureus

aureus

; pałeczki Gram ujemne

; pałeczki Gram ujemne

LECZENIE

LECZENIE

: cefazolina, kloksacylina i

: cefazolina, kloksacylina i

flukloksacylina oraz cefarosporyny II

flukloksacylina oraz cefarosporyny II

generacji

generacji