Ocena ryzyka przy

Ocena ryzyka przy

kredytowaniu

kredytowaniu

przedsiębiorstw

przedsiębiorstw

Plan zajęć:

Plan zajęć:



Analiza opisowa,

Analiza opisowa,



Metoda punktowa,

Metoda punktowa,



Analiza dyskryminacyjna,

Analiza dyskryminacyjna,



Ocena przedsięwzięcia

Ocena przedsięwzięcia

inwestycyjnego

inwestycyjnego

Podstawowe wielkości

Podstawowe wielkości



Wartość majątku przedsiębiorstwa

Wartość majątku przedsiębiorstwa

(trwałego i obrotowego) i jego struktura

(trwałego i obrotowego) i jego struktura



Struktura kapitałów,

Struktura kapitałów,



Struktura zobowiązań,

Struktura zobowiązań,



Płynność środków,

Płynność środków,



Wartość sprzedaży i jakość produkcji,

Wartość sprzedaży i jakość produkcji,



Pozycja na rynku,

Pozycja na rynku,



Sprawność i kwalifikacje kadry

Sprawność i kwalifikacje kadry

kierowniczej i reszty załogi

kierowniczej i reszty załogi

1. Analiza opisowa

1. Analiza opisowa



Na podstawie dokumentacji klienta

Na podstawie dokumentacji klienta



Metoda najprostsza

Metoda najprostsza



Ocenia się tradycyjne wskaźniki, tj.

Ocenia się tradycyjne wskaźniki, tj.

płynności rentowności oraz uzupełnia

płynności rentowności oraz uzupełnia

wskaźnikami niemierzalnymi, tj.

wskaźnikami niemierzalnymi, tj.

możliwości zbytu, perspektywy

możliwości zbytu, perspektywy

rozwojowe

rozwojowe

5 C kredytobiorcy:

5 C kredytobiorcy:



Charakter

Charakter

: charakter, osobowość,

: charakter, osobowość,

kwalifikacje

kwalifikacje



Capacity

Capacity

: możliwości wynikające z

: możliwości wynikające z

bieżącej sytuacji, np.. Zamówienia i

bieżącej sytuacji, np.. Zamówienia i

perspektyw na przyszłość,

perspektyw na przyszłość,



Collateral

Collateral

: zabezpieczenia spłaty

: zabezpieczenia spłaty



Capital

Capital

: posiadany kapitał.

: posiadany kapitał.



Condition

Condition

: uwarunkowania, sytuacja

: uwarunkowania, sytuacja

w branży

w branży

Najważniejsze dokumenty

Najważniejsze dokumenty



Bilanse i rachunki wyników z ostatnich lat,

Bilanse i rachunki wyników z ostatnich lat,



Rachunek przepływów pieniężnych, plany

Rachunek przepływów pieniężnych, plany

finansowe,

finansowe,



Dane dotyczące liczby., warunków i

Dane dotyczące liczby., warunków i

wartości zawartych transakcji,

wartości zawartych transakcji,



Dane dotyczące rozpoczętych inwestycji

Dane dotyczące rozpoczętych inwestycji



Stan zadłużenia w innych instytucjach,

Stan zadłużenia w innych instytucjach,



Spis zabezpieczeń do dyspozycji banku.

Spis zabezpieczeń do dyspozycji banku.

Analiza bilansu i rachunku

Analiza bilansu i rachunku

zysku

zysku

i strat - wady

i strat - wady



Dokument dotyczący przeszłości, a ma

Dokument dotyczący przeszłości, a ma

służyć do oceny kondycji

służyć do oceny kondycji

przedsiębiorstwa w przyszłości

przedsiębiorstwa w przyszłości



W przyszłości mogą nastąpić problemy z

W przyszłości mogą nastąpić problemy z

porównywaniem (nowe produkty, techniki,

porównywaniem (nowe produkty, techniki,

zmiany popytu, itp.)

zmiany popytu, itp.)



Służy do przekazywania informacji różnym

Służy do przekazywania informacji różnym

adresatom (organom finansowym,

adresatom (organom finansowym,

pracownikom) i może nie dawać pełnego

pracownikom) i może nie dawać pełnego

obrazu funkcjonowania przedsiębiorstwa.

obrazu funkcjonowania przedsiębiorstwa.



Niektóre istotne pozycje mogą nie być

Niektóre istotne pozycje mogą nie być

uwzględniane w bilansie.

uwzględniane w bilansie.

Wskaźniki stosowane do

Wskaźniki stosowane do

analizy zdolności kredytowej

analizy zdolności kredytowej



Rentowności

Rentowności



Płynności

Płynności



Sprawności działania

Sprawności działania



Zadłużenia

Zadłużenia



Struktury majątku i kapitału

Struktury majątku i kapitału

Wskaźniki rentowności

Wskaźniki rentowności



Wskaźnik rentowności aktywów ROA:

Wskaźnik rentowności aktywów ROA:

ROA = (zysk operacyjny)/(aktywa

ROA = (zysk operacyjny)/(aktywa

ogółem

ogółem

)

)



Wskaźnik rentowności sprzedaży – ROS

Wskaźnik rentowności sprzedaży – ROS

ROS = (zysk operacyjny)/(przychody ze

ROS = (zysk operacyjny)/(przychody ze

sprzedaży)

sprzedaży)

Wskaźniki rentowności

Wskaźniki rentowności



Wskaźnik rentowności kapitału - ROE:

Wskaźnik rentowności kapitału - ROE:

ROE = (zysk netto/kapitał własny)

ROE = (zysk netto/kapitał własny)



Wskaźnik rentowności brutto – RB:

Wskaźnik rentowności brutto – RB:

RB = (zysk brutto/kosztu

RB = (zysk brutto/kosztu

operacyjne)

operacyjne)

Wskaźniki rentowności

Wskaźniki rentowności



Wskaźnik rentowności kapitału

Wskaźnik rentowności kapitału

całkowitego - ROI:

całkowitego - ROI:

ROI = (zysk)/(kapitał całkowity)

ROI = (zysk)/(kapitał całkowity)

Wskaźniki płynności

Wskaźniki płynności



Wskaźnik płynności bieżącej:

Wskaźnik płynności bieżącej:

(aktywa obrotowe)/(pasywa

(aktywa obrotowe)/(pasywa

krótkoterminowe)

krótkoterminowe)



Wskaźnik płynności szybki:

Wskaźnik płynności szybki:

(aktywa obrotowe – zapasy)/(pasywa

(aktywa obrotowe – zapasy)/(pasywa

krótkoterminowe)

krótkoterminowe)



Wskaźnik płynności bardzo szybki:

Wskaźnik płynności bardzo szybki:

(gotówka na rachunku)/(pasywa

(gotówka na rachunku)/(pasywa

krótkoterminowe

krótkoterminowe

)

)

Wskaźniki szybkości

Wskaźniki szybkości

działania

działania



Wskaźnik rotacji należności w dniach:

Wskaźnik rotacji należności w dniach:

(przeciętny stan

(przeciętny stan

należności/sprzedaż)*360

należności/sprzedaż)*360



Wskaźnik obrotu zapasami w dniach:

Wskaźnik obrotu zapasami w dniach:

(przeciętny stan

(przeciętny stan

zapasów/sprzedaż)

zapasów/sprzedaż)

*360

*360

Wskaźniki zadłużenia i stopnia

Wskaźniki zadłużenia i stopnia

pokrycia

pokrycia



Wskaźnik kapitałowy:

Wskaźnik kapitałowy:

(kapitał własny/aktywa

(kapitał własny/aktywa

ogółem)*100

ogółem)*100



Wskaźnik pokrycia obsługi długu:

Wskaźnik pokrycia obsługi długu:

(zysk netto + odsetki +

(zysk netto + odsetki +

amortyzacja)/(rata spłaty

amortyzacja)/(rata spłaty

kredytu + odsetki)

kredytu + odsetki)

Wskaźniki zadłużenia i stopnia

Wskaźniki zadłużenia i stopnia

pokrycia

pokrycia



Wskaźnik pokrycia I stopnia:

Wskaźnik pokrycia I stopnia:

(kapitał własny/majątek

(kapitał własny/majątek

trwały)*100

trwały)*100



Złota reguła bilansowa – kapitał

Złota reguła bilansowa – kapitał

własny musi pokrywać co najmniej

własny musi pokrywać co najmniej

majątek trwały przedsiębiorstwa +

majątek trwały przedsiębiorstwa +

część majątku obrotowego

część majątku obrotowego

Wskaźniki zadłużenia i stopnia

Wskaźniki zadłużenia i stopnia

pokrycia

pokrycia



Wskaźnik pokrycia II stopnia:

Wskaźnik pokrycia II stopnia:

((kapitał własny + długoterminowy

((kapitał własny + długoterminowy

kapitał obcy)/majątek trwały)*100

kapitał obcy)/majątek trwały)*100

Też związany ze złotą regułą

Też związany ze złotą regułą

bilansową.

bilansową.

Wskaźniki struktury i

Wskaźniki struktury i

majątku

majątku



Wskaźnik udziału majątku

Wskaźnik udziału majątku

obrotowego w całkowitym majątku:

obrotowego w całkowitym majątku:

(majątek obrotowy/suma

(majątek obrotowy/suma

bilansowa)*100

bilansowa)*100



Wskaźnik udziału kapitału własnego

Wskaźnik udziału kapitału własnego

w całkowitym kapitale:

w całkowitym kapitale:

(kapitał własny/kapitał całkowity)*100

(kapitał własny/kapitał całkowity)*100

2. Metoda punktowa

2. Metoda punktowa



Polega na przypisywaniu danym

Polega na przypisywaniu danym

wielkościom określonych punktów (wag).

wielkościom określonych punktów (wag).



Składa się z 3 etapów: w pierwszym

Składa się z 3 etapów: w pierwszym

wybierane są kryteria oceny, w drugim

wybierane są kryteria oceny, w drugim

przypisywane są im wielkości punktów, w

przypisywane są im wielkości punktów, w

tym też ustala się wielkości minimalne i

tym też ustala się wielkości minimalne i

maksymalne, a w trzecim - punkty są

maksymalne, a w trzecim - punkty są

sumowane i tworzą ocenę.

sumowane i tworzą ocenę.

Przykład metody punktowej

Przykład metody punktowej



Metoda dwumianowa – dwa kryteria:

Metoda dwumianowa – dwa kryteria:

I – analiza wskaźnikowa

I – analiza wskaźnikowa

II – regulowanie należności bankowych

II – regulowanie należności bankowych

przez kredytobiorcę.

przez kredytobiorcę.

I – analiza wskaźnikowa

I – analiza wskaźnikowa

Obszary analizy wskaźnikowej:

Obszary analizy wskaźnikowej:

Liczba punktów:

Liczba punktów:

Rentowność

Rentowność

0-10

0-10

Płynność

Płynność

0-10

0-10

Poziom Zadłużenia

Poziom Zadłużenia

0-10

0-10

Zbyt

Zbyt

0-5

0-5

Stopień uzależnienia

Stopień uzależnienia

rynkowego

rynkowego

0-5

0-5

Perspektywy rozwoju

Perspektywy rozwoju

0-6

0-6

Zabezpieczenie kredytu

Zabezpieczenie kredytu

0-6

0-6

Jakość zarządzania

Jakość zarządzania

Maksymalna liczba punktów

Maksymalna liczba punktów

58

58

W zależności od łącznej liczby punktów

W zależności od łącznej liczby punktów

kredytobiorca jest zaliczany do grupy o

kredytobiorca jest zaliczany do grupy o

określonej zdolności kredytowej:

określonej zdolności kredytowej:

Liczba punktów:

Liczba punktów:

Zdolność kredytowa:

Zdolność kredytowa:

58-40

58-40

Nie budząca obaw

Nie budząca obaw

39-29

39-29

Budząca obawy

Budząca obawy

28-17

28-17

Zagrożona

Zagrożona

16-0

16-0

utracona

utracona

II – regulowanie należności

II – regulowanie należności

bankowych przez

bankowych przez

kredytobiorcę.

kredytobiorcę.

Wszystkie należności kredytobiorcy

Wszystkie należności kredytobiorcy

klasyfikuje się do jednaj z grup:

klasyfikuje się do jednaj z grup:

1.

1.

Normalne

Normalne

2.

2.

Poniżej standardu

Poniżej standardu

3.

3.

Wątpliwe

Wątpliwe

4.

4.

Stracone

Stracone

Łączna ocena wg kryterium

Łączna ocena wg kryterium

I i II.

I i II.

Kategoria kredytu

Kategoria kredytu

Liczba punktów

Liczba punktów

58-40

58-40

39-29

39-29

28-17

28-17

16-0

16-0

Normalny

Normalny

Poniżej standardu

Poniżej standardu

Wątpliwy

Wątpliwy

Stracony

Stracony

I

I

I-Ia

I-Ia

Ia

Ia

II

II

I-Ia

I-Ia

Ia

Ia

Ia-II

Ia-II

II-III

II-III

Ia

Ia

Ia-II

Ia-II

II

II

III

III

II-III

II-III

III

III

III

III

III

III

Przełożenie na warunki kredytowania

Przełożenie na warunki kredytowania

Grupa

Grupa

Kredyt

Kredyt

I

I

W pełni dostępny

W pełni dostępny

Ia

Ia

Trudniej dostępny,

Trudniej dostępny,

konieczność wzmocnienia

konieczność wzmocnienia

zabezpieczenia oraz stała

zabezpieczenia oraz stała

obserwacja w czasie

obserwacja w czasie

kredytowania

kredytowania

II

II

W zasadzie niedostępny (z

W zasadzie niedostępny (z

wyjątkiem posiadania przez

wyjątkiem posiadania przez

kredytobiorcę prawnych form

kredytobiorcę prawnych form

zabezpieczenia w postaci

zabezpieczenia w postaci

gwarancji rządowych lub

gwarancji rządowych lub

gwarancji banku o ustalonej

gwarancji banku o ustalonej

renomie)

renomie)

III

III

wykluczony

wykluczony

3. Analiza dyskryminacyjna

3. Analiza dyskryminacyjna

(model Altmana)

(model Altmana)



Metoda matematyczno-statystyczna

Metoda matematyczno-statystyczna



Altman zbadał 33 przedsiębiorstwa,

Altman zbadał 33 przedsiębiorstwa,

które zbankrutowały i 33

które zbankrutowały i 33

przedsiębiorstwa z tej samej branży o

przedsiębiorstwa z tej samej branży o

dobrej kondycji. W pierwszym etapie

dobrej kondycji. W pierwszym etapie

wybrał 22 wskaźniki najbardziej

wybrał 22 wskaźniki najbardziej

przydatne do oceny kondycji

przydatne do oceny kondycji

przedsiębiorstwa, a później zawęził je

przedsiębiorstwa, a później zawęził je

do 5.

do 5.

Model Altmana

Model Altmana

Z = 1,2 x

Z = 1,2 x

1

1

+ 1,4x

+ 1,4x

2

2

+ 3,3x

+ 3,3x

3

3

+ 0,6x

+ 0,6x

4

4

+ 1,0x

+ 1,0x

5,

5,

gdzie:

gdzie:

X

X

1

1

= kapitał pracujący/aktywa ogółem,

= kapitał pracujący/aktywa ogółem,

X

X

2

2

= skumulowany zysk zatrzymany/aktywa ogółem

= skumulowany zysk zatrzymany/aktywa ogółem

X

X

3

= zysk przed opodatkowaniem i zapłaceniem

= zysk przed opodatkowaniem i zapłaceniem

odsetek/aktywa ogółem

odsetek/aktywa ogółem

X

X

4

4

= wartość rynkowa kapitału własnego/wartość

= wartość rynkowa kapitału własnego/wartość

rynkowa kapitałów obcych,

rynkowa kapitałów obcych,

X

X

5

5

= sprzedaż/aktywa ogółem

= sprzedaż/aktywa ogółem

Klasyfikacja metodą

Klasyfikacja metodą

Altmana

Altmana

Z > 2,99 – dobra kondycja finansowa,

Z > 2,99 – dobra kondycja finansowa,

Z<1,81 – bankrut

Z<1,81 – bankrut

Ważna wielkość 2,675

Ważna wielkość 2,675

Z<2,675 – u 94% firm, które

Z<2,675 – u 94% firm, które

zbankrutowały

zbankrutowały

Z>2,679 – u 97% firm, które nie

Z>2,679 – u 97% firm, które nie

zbankrutowały.

zbankrutowały.

Analiza dyskryminacyjna wg

Analiza dyskryminacyjna wg

Deutsche Bundesbank

Deutsche Bundesbank

Z = ax

Z = ax

1

1

+ bx

+ bx

2

2

+ cx

+ cx

3

3

,

,

Gdzie:

Gdzie:

X1 – udział kapitałów własnych w kapitale

X1 – udział kapitałów własnych w kapitale

całkowitym (kapitał własny/kapitał całkowity)

całkowitym (kapitał własny/kapitał całkowity)

X2 – rentowność obrotu (wynik finansowy/łączne

X2 – rentowność obrotu (wynik finansowy/łączne

przychody)

przychody)

X3 – ROI ((przychody – wydatki)/kapitał całkowity)

X3 – ROI ((przychody – wydatki)/kapitał całkowity)

a,b,c – szacowane parametry modelu.

a,b,c – szacowane parametry modelu.

Klasyfikacja przedsiębiorstw na

Klasyfikacja przedsiębiorstw na

podstawie Z:

podstawie Z:



A – bez zastrzeżeń

A – bez zastrzeżeń



B – nie do stwierdzenia 9grupa

B – nie do stwierdzenia 9grupa

przejściowa)

przejściowa)



C – zagrożone.

C – zagrożone.

Efekty badań skuteczności tej

Efekty badań skuteczności tej

metody:

metody:



90% przedsiębiorstw z grupy A nie

90% przedsiębiorstw z grupy A nie

ogłosiło niewypłacalności, a 10%

ogłosiło niewypłacalności, a 10%

zostało błędnie zaliczonych do tej

zostało błędnie zaliczonych do tej

grupy,

grupy,



98% z grupy B nie ogłosiło

98% z grupy B nie ogłosiło

niewypłacalności, błąd 2%

niewypłacalności, błąd 2%



75% z grupy C nadal działało, a 25%

75% z grupy C nadal działało, a 25%

zbankrutowało.

zbankrutowało.

Ocena przedsięwzięcia

Ocena przedsięwzięcia

inwestycyjnego

inwestycyjnego

Dwuetapowa ocena wniosku

Dwuetapowa ocena wniosku

kredytowego:

kredytowego:



Analiza celowości i realności projektu

Analiza celowości i realności projektu

– ma ocenić możliwość wykonania

– ma ocenić możliwość wykonania

przedsięwzięcia według

przedsięwzięcia według

zaproponowanych rozwiązań,

zaproponowanych rozwiązań,



Ocena ekonomiczno-finansowa

Ocena ekonomiczno-finansowa

przedsięwzięcia na podstawie analizy

przedsięwzięcia na podstawie analizy

projektu.

projektu.

Analiza celowości i realności

Analiza celowości i realności

projektu

projektu



Zasadność przedsięwzięcia z punktu

Zasadność przedsięwzięcia z punktu

widzenia realności zbytu

widzenia realności zbytu



Nowoczesność rozwiązań technologicznych

Nowoczesność rozwiązań technologicznych



Dostępność surowców

Dostępność surowców



Lokalizacja,

Lokalizacja,



Zgodność z normami ochrony środowiska

Zgodność z normami ochrony środowiska



Harmonogram prac

Harmonogram prac



Realność źródeł finansowania

Realność źródeł finansowania



Przyszłe efekty finansowe

Przyszłe efekty finansowe

Ocena ekonomiczno-finansowa

Ocena ekonomiczno-finansowa

przedsięwzięcia

przedsięwzięcia



Wartość zaktualizowana netto NPV,

Wartość zaktualizowana netto NPV,



Wewnętrzna stopa zwrotu IRR

Wewnętrzna stopa zwrotu IRR



Stopa pokrycia kosztów przez

Stopa pokrycia kosztów przez

przychody

przychody



Okres zwrotu nakładów

Okres zwrotu nakładów

inwestycyjnych

inwestycyjnych



Prosta stopa zysku w normalnym roku

Prosta stopa zysku w normalnym roku

eksploatacji

eksploatacji



Próg rentowności.

Próg rentowności.