Kierunki i rodzaje

gimnastyki

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu

w Gdańsku

Zadania

gimnastyki

różnią

się

głównie

celami

oraz

metodami

prowadzenia. Ogólnopolska Konferencja

Gimnastyczna (5-8 kwietnia 1952 r.),

wyróżniła

następujące

zasadnicze

kierunki gimnastyki:

1.gimnastykę podstawową,
2.sport gimnastyczny,
3.gimnastykę pomocniczo-specjalną,
4.gimnastykę leczniczą.

W ramach wymienionych kierunków

wydzielono szereg rodzajów gimnastyki.

Gimnastyka podstawowa dla dzieci i młodzieży:
- dla dzieci w wieku przedszkolnym (3-6 lat),
- dla dzieci w młodszym wieku szkolnym (7-10 lat),
- dla młodzieży w średnim wieku szkolnym (11-13 lat),
- dla młodzieży w starszym wieku szkolnym (14-18 lat).

Gimnastyka podstawowa dla dorosłych:
- dla kobiet i mężczyzn.

Gimnastyka dla osób w wieku starszym.

I.

Gimnastyka podstawowa

Zadaniem gimnastyki podstawowej jest:

 dostarczenie ćwiczącym w zależności od

wieku, płci i przygotowania fizycznego

szeregu bodźców wszechstronnego rozwoju

fizycznego,

 kształtowanie u ćwiczących szeregu nawyków

ruchowych o podstawowym znaczeniu dla

życia, pracy i zdrowia,

 harmonijne rozwijanie organizmu, tj. układu

ruchowego oraz czynności wegetatywnych

nerwowych,

 wdrażanie praktycznego stosowania

nabytych nawyków ruchowych w różnych

warunkach sytuacjach życiowych.

Gimnastyka podstawowa dla dzieci

w wieku przedszkolnym

Gimnastyka stosowana w wieku przedszkolnym

ma na celu ogólny rozwój, wzmocnienie organizmu oraz

kształtowanie prawidłowej postawy. Stosując ją należy

mieć na uwadze fizyczne możliwości dzieci w danym

wieku, a proces wychowania fizycznego

podporządkować właściwościom rozwijającego się

organizmu.

Uwzględniając właściwości rozwojowe kośćca,

mięśni, narządów wewnętrznych, systemu nerwowego i

psychiki dziecka – należy stosować najprostsze rodzaje

chodu, biegu, rzutu, pełzania i ćwiczeń równowagi.

Natomiast w starszym wieku przedszkolnym można

stosować ruchy elementarne i proste ich kombinacje.

Gimnastyka podstawowa dla dzieci

w młodszym wieku szkolnym

Stosowana w tym okresie gimnastyka ma na celu

systematyczne rozwijanie organizmu, kształtowanie

prawidłowej postawy, doskonalenie funkcji układu

krążeniowo-oddechowego. Winna też pomagać w

opanowaniu ogólnych zasad ruchu i określonych

nawyków ruchowych oraz ogólnie doskonalić cechy

psychiczne i fizyczne. W realizacji jej zadań należy

zwracać uwagę na czynnościowy rozwój organów

zmysłów, tj. poprawienie ogólnej koordynacji ruchowej,

dobrą orientację w przestrzeni w prostych sytuacjach

oraz kształtowanie szybkiej i dokładnej reakcji. Przy

tym należy brać pod uwagę fakt, że możliwości dzieci w

młodszym wieku szkolnym są jeszcze ograniczone.

Gimnastyka podstawowa dla młodzieży

w średnim wieku szkolnym

Celem stosowania gimnastyki w tym okresie jest

przyczynienie się do harmonijnego rozwoju układu

mięśniowego

kostno-stawowego,

kształtowanie

prawidłowej postawy oraz polepszenie funkcji układu

krążenia i oddychania. Równocześnie w tym okresie

następuje

opanowanie

i

utrwalenie

techniki

podstawowych ruchów i ważniejszych nawyków

ruchowych.

Gimnastyka podstawowa w tym okresie winna

pomagać w opanowaniu elementarnych nawyków

sportowych.

Gimnastyka podstawowa dla średniego wieku

szkolnego powinna być zróżnicowana i odpowiednio

dostosowana do specyfiki rozwojowej dziewcząt

chłopców.

Gimnastyka podstawowa dla młodzieży

w starszym wieku szkolnym

Stosowana gimnastyka w tym okresie ma na celu

wpływanie na dalszy rozwój i wzmocnienie całego
organizmu oraz kształtowanie i utrwalanie nawyków
umiejętności

sportowych,

a

także

czynności

praktycznych, stosowanych w życiu codziennym. W tym
okresie

rozwojowym

młodzież

nabiera

cech

charakterystycznych dla dorosłego człowieka toteż
gimnastyka powinna pomagać w normalnym przebiegu
odpowiednich procesów biologicznych. Jednocześnie w
tym przedziale wiekowym należy wyodrębnić metodykę
prowadzenia zajęć z młodzieżą męską i żeńską.

Gimnastyka podstawowa dla osób dorosłych

Gimnastyka podstawowa dla osób dorosłych obejmuje

gimnastykę dla kobiet i mężczyzn z uwzględnieniem

wieku,

wykonywanego

zawodu,

przygotowania

fizycznego stanu zdrowie. W ogólnych zarysach ma ona

na celu:

• regulowanie przemiany materii,

• odprężenie i zrównoważenie systemu nerwowego,

• wytworzenie dobrego samopoczucia i wiary we własne

siły,

• zachowanie sprawności układu ruchu,

• polepszenie wydolności układu krążenia i oddychania,

• podtrzymywanie ogólnej sprawności fizycznej,

• wyhamowywanie procesów inwolucyjnych.

Gimnastyka dla osób w starszym wieku

Zadaniem gimnastyki w wieku starszym jest

podnoszenie

stanu

zdrowia,

zachowanie

sprawności fizycznej i ogólnej aktywności życiowej

oraz wyhamowywanie procesów inwolucyjnych.

Racjonalne stosowanie ćwiczeń fizycznych w

wieku

starszym

skutecznie

przeciwdziała

procesom

starzenia

się

oraz

umożliwia

podtrzymywanie

sprawności

ruchowej,

tak

niezbędnej

w

wieku

podeszłym

w

życiu

codziennym, co także wywiera korzystny wpływ

na

sferę

psychiczną.

W gimnastyce dla osób starszych nie należy

stosować ćwiczeń w pozycjach głową w dół,

zeskoków w głąb z większych wysokości oraz

statycznych ćwiczeń siłowych.

II. Sport gimnastyczny

Zadaniem sportu gimnastycznego jest rozwijanie i

doskonalenie określonych umiejętności ruchowych do

poziomu mistrzostwa sportowego i osiągnięcie możliwie

najwyższej oceny na zawodach sportowych. Celem

wysokiej specjalizacji w sporcie gimnastycznym jest:

- opanowanie techniki sportowej i systematyczne jej

doskonalenie,

- maksymalny rozwój funkcji organizmu i osiągnięcie

możliwie najwyższego rozwoju cech psychomotorycznych,

- przygotowanie psychiczne i taktyczne do startu w

zawodach w określonym rodzaju sportu gimnastycznego.

Sport gimnastyczny obejmuje 3 rodzaje gimnastyki:

1) gimnastykę sportową,

2) akrobatykę sportową,

3) gimnastykę artystyczną.

Gimnastyka sportowa

Ten rodzaj sportu gimnastycznego uprawiany jest zarówno

przez kobiety jak i mężczyzn startujących w określonych

wielobojach.

Kobiety startują w czwórboju:
1)skok gimnastyczny,
2)ćwiczenia na poręczach asymetrycznych,
3)ćwiczenia na równoważni,
4)ćwiczeniach wolnych.

Mężczyźni startują w sześcioboju:
1)ćwiczenia wolne,
2)ćwiczenia na koniu z łękami,
3)ćwiczenia na kółkach,
4)skok gimnastyczny,
5)ćwiczenia na poręczach symetrycznych,
6)ćwiczenia na drążku.

Akrobatyka sportowa

Akrobatykę sportową uprawiają zarówno

kobiety, jak i mężczyźni, a charakteryzuje się

ona brakiem przyrządów, z wyjątkiem

trampoliny (siatki odrzutowej, potocznie

zwanej „batutem”)

W skład akrobatyki sportowej wchodzą

następujące konkurencje:

1) skoki akrobatyczne,

2) ćwiczenia dwójkowe,

3) ćwiczenia zespołowe,

4) skoki na trampolinie.

Gimnastyka artystyczna

Jej charakterystyczną cechą są ćwiczenia z

przyborami, wykonywane przy akompaniamencie

muzycznym, z przekazywaniem charakteru muzyki za

pomocą wyrazu ruchowego.

W skład jej wchodzą następujące konkurencje z

przyborami:

1. ćwiczenia ze skakanką,

2. ćwiczenia z obręczą,

3. ćwiczenia z piłką,

4. ćwiczenia z wstążką,

5. ćwiczenia z maczugami,

6. układy zbiorowe, w konkurencji tej startuje 6

zawodniczek, a ocena dotyczy obok kompozycji i

elementów technicznych, zgodności ćwiczeń

występujących zawodniczek.

III. Gimnastyka pomocniczo – specjalna

W ramach tego kierunku gimnastyki

istnieje podział na dwa rodzaje:

1) na gimnastykę pomocniczą w

sporcie

2) na gimnastykę specjalną w

zakładach pracy.

Gimnastyka pomocnicza w sporcie

Gimnastyka pomocnicza w sporcie ma na celu

wszechstronny rozwój fizyczny sportowców

przez systematyczne doskonalenie cech

motorycznych. Celem jej jest osiągnięcie jak

najlepszych wyników w wybranej dyscyplinie

sportowej.

Gimnastyka pomocnicza w sporcie ma również

charakter korektywny. Przeciwdziała ona

zbytniej jednostronności, spowodowanej

wąską specjalizacją sportową.

Gimnastyka specjalna

Zasadniczą formą gimnastyki specjalnej

jest rekreacja ruchowa w zakładach

pracy. Jej celem jest odnowa fizyczna i

psychiczna oraz regeneracja sił

organizmu człowieka znużonego pracą

zawodową. Rekreacja ruchowa polega

na stosowaniu podczas przerw w pracy

odpowiednio dobranych i prowadzonych

zestawów ćwiczeń gimnastycznych.

IV. Gimnastyka lecznicza

Zadaniem tego kierunku gimnastyki jest leczenie ruchem przez

zastosowanie odpowiedniego systemu ćwiczeń ogólnych i specjalnych.

W gimnastyce leczniczej, w zależności od celu, stosuje się ćwiczenia:

•profilaktyczne, czyli zapobiegające różnych schorzeniom i deformacjom

postawy,

•korekcyjne, które mają za zadanie usuwanie ewidentnych wad postawy

i płaskostopia,

•rehabilitacyjne, które mają na celu przyspieszenie powrotu do zdrowia

rekonwalescentów przywrócenia optymalnej sprawności fizycznej w

życiu codziennym i pracy zawodowej.

Ćwiczenia lecznicze w zależności od ich wpływu na organizm ludzki dzielą się

na:

•ćwiczenia działające miejscowo, odcinkowo na pewne grupy mięśniowe

•ćwiczenia ogólnie usprawniające,

Biorąc pod uwagę sposób wykonania, ćwiczenia lecznicze dzielą się na

•ćwiczenia bierne,

•ćwiczenia czynne,

•ćwiczenia specjalne

•ćwiczenia koordynacji ruchów, ćwiczenia rozluźniające, itp

.