ZAKAŻENIA

CLOSTRIDIUM

SPP. U OWIEC

Natalia Majerczak

Katarzyna Kruczek

Paulina Matlęga

Gr. 6a

SZELESTNICA GANGRENA
EMPHYSEMATOSA



Blackleg, black quarter



Wywoływana jest przez beztlenowa laseczka
szelestnicy

Clostridium chouvoei,



Produkuje toksynę letalną,



Wytwarza zarodniki oporne na czynniki
środowiska zewnętrznego (w zwłokach
żywotność do 6 miesięcy, w glebie kilka lat)



Ostra choroba zakaźna, ale nie zaraźliwa



Występuje sporadycznie w Polsce, zdarzają
się wszędzie na świecie, rzadko enzootycznie



Chorują przeważnie : owce, kozy, bydło,
bawoły



Owce chorują gromadnie a w stadach bydła
tylko pojedyncze sztuki

DROGI ZAKAŻENIA



u owiec

zakażenie przyranne

– strzyżenie,

poród, zastrzyki



Bydło - przewód pokarmowy, rany, drogi
rodne



Do zakażenia dochodzi najczęściej na
wilgotnych, błotnistych pastwiskach, rzadziej
w oborze

PATOGENEZA



Bakteria przedostaje się

z rany

lub przewodu

pokarmowego

do krwi

, a wraz z nią do

tkanki

mięśniowej.



W mięśniach przy pomyślnych warunkach dla
jego rozwoju ( krwiaki, stłuczenia, martwice)
osiedla się i produkuje toksynę oraz gaz.



Powstają

zapalne obrzęki gazowe

w dużych

partiach mięśni



Mogą powstawać drogą przerzutów wtórne
procesy zapalno-obrzękowe

OBJAWY KLINICZNE



Okres inkubacji: 1-3 dni



Obrzęk gazowy mięśni

, zwłaszcza okolicy

pośladkowo-lędźwiowej



Kulawizna



Produkty rozpadu tkanek i toksyny powodują
ciężki stan ogólny



Gorączka



Zaburzenia czynności serca i układu
oddechowego

AP



Mięśnie

obrzękłe, kruche

, surowiczo-krwisto

nacieczone, barwy brudno-czerwonej /
brązowo-czarnej



Nieregularne, smugowate, suche szare

ogniska martwicowe

lub

wylewy krwi



Miesnie

porozrywane pęcherzykami gazu

, co

powoduje trzeszczenie przy dotykaniu



Z powierzchni przekroju

pienisty surowiczo-

krwisty płyn,



Przynależłe węzły chłonne sa obrzekłe,
soczyste, z wybroczynami



Zwłoki

silnie wzdęte

w skutek rozedmy mięśni



Z otworów nosowych wydobywa się

pienisty

różowo bialy płyn

, a z odbytu i pochwy

surowiczo-krwisty



W tkance podskórnej krwotoczne lub surowicze
bursztynowo-żółte

obrzęki z pęcherzykami gazu



Błony śluzowe pokryte włóknikiem



W jamach ciałach płyn



Narządy miąższowe (szczególnie serce)
zwyrodniałe miąższowo



W nerkach i wątrobie suche szaro-żółte ogniska

DIAGNOSTYKA



Choroby rozpoznaje się na podstawie:



danych epizootiologicznych,



objawów klinicznych,



wyników sekcji,



badania bakteriologicznego



identyfikacji zarazka



Wykazania obecności toksyn



W przypadku szelestnicy, paraszelestnic, obrzęku

złośliwego przeżyciowo można pobrać ze środka

obrzęku wysięk metodą aspiracji, a po śmierci

płyn ze zmian w mięśniach, czy z okolicy ran



Różnicowanie zarazka i toksyny metodą:



IF



PCR



morfologia przetrwalników



analiza toksyn (neutralizacja)



metoda chromatografii gazowej

DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA



Paraszelestnica



Obrzęk złośliwy



Wąglik

LECZENIE



parenteralne i doogniskowe podanie surowicy
odpornościowej i wysokich dawek penicyliny
lub tetracykliny.

OBRZĘK ZŁOŚLIWY OEDEMA
MALIGNUM



Ostra często śmiertelna choroba cechująca
się miejscowym obrzękiem zapalnym w
miejscu wniknięcia zarazka i ogólna toksemią

ETIOLGIA



C. septicum



C.novyi A



C. sordelli



C. perfringens typ A

Enzootyczne występowanie w owczarniach po

strzyży

Typowe zakażenie przyranne występujące u

zwierząt nieparzystokopytnych owiec, świń,
bydła, kóz, niekiedy także mięsożernych

DROGA ZAKAŻENIA



Punktem wejścia są zakażenia są

rany

pokastracyjne, mechaniczne uszkodzenia
skóry niekiedy związane z zastrzykami,
zabiegami chirurgicznymi, strzyżeniem.



U walczących baranów

wnikanie przez rany w

okolicy głowy (big head)

ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA



Woda,



Gleba



Kurz



Kał



Zarodniki przeżywają w środowsku
zewnętrznym do kilku lat

OBJAWY KLINICZNE



Rozwija się stosunkowo wolno, śmierć po 2-5
dniach



Miejscowy,

ciastowaty obrzęk mięśni

, szybko

powiększający się, trzeszczący przy ucisku,
brak apetytu, wysoka gorączka



Mięśnie zmieniają kolor na szary, czerwony,
ciemnobrązowy lub czarny ze względu na
rodzaj zarazka



Gromadzenie się gazów zależy od gatunku
beztlenowca np. przy C.novyi typu A nie
tworzy się wcale



Ostry obrzęk głowy i baranów

, wywołany

prawie zawsze przez szczepy C.novyi typu A,
tworzy się po zakażeniu ran powstałych w
trakcie walki. Pojawiaja się w okolicy oczu,
rozszerzaja się na tkanke podskórną głowy i
szyi



Zakażenie ran poporodowych

– ostra

toksemia, obrzęk sromu, czerwonobrązowy
wypływ z pochwy, kończy się śmiercią po 24-
48 h

AP



Obraz bardzo podobny do szelestnicy



Na pierwszym planie

zmiany obrzękowe

jako

następstwo uszkodzenia aparatu naczyniowo-
łącznotkankowego tkanki śródmięśniowej i
podskórnej



Procesy gazotwórcze mniej nasilone



Tkanka podskórna galaretowata, surowiczo
nacieczona,



Obrzęki bursztynowo-żółte, przeźroczyste



Mięsnie obrzękłe, wilgotne,

o zapachu gnilno-

kwaśnym



Obrzękowo-rozedmowe obrzmienia skóry,

trzeszczące przy obmacywaniu



U baranów zmiany często na głowie (big
head)

ROZPOZNANIE



Podstawą są objawy kliniczne, zmiany
sekcyjne i badanie bakteriologiczne



Wykazanie laseczek rodzaju Clostridium w
preparatach

mikroskopowych z wysięku lub z

wycinków mięsni



Po śmierci klostridia przenikają z jelit do
tkanek, dlatego wykazanie tych
drobnoustrojów

po upływie 24 h od śmerci

nie jest istotne diagnostycznie

DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA



Szelestnica – w niej obrzęki są krwawe,



paraszelestnica

POSTĘPOWANIE



Obrzęki opracowuje się chirurgicznie
(odprowadzenie wysieku i przemycie tkanek
roztworem 3 %roztworem wody utlenionej lub
3 % chloraminy)



W I fazie choroby

duże dawki penicyliny lub

antybiotyków o szerokim spektrum



Nastrzykiwanie zmian antybiotykami



NLPZ 2 razy dziennie

ZAPOBIEGANIE



Przestrzeganie zasad higieny i szczepienia
profilaktyczne szczepionkami skojarzonymi z
C.chauvoei i C.septicum



Szczepienia przed krwawymi zabiegami



Samice ciężarne szczepić

na 3 tygodnie

przed wykotami

, nabyta odporność na całe

życie, przekazywana z siarą



Szczepienie jagniąt

do 1 roku życia –

krótkotrwała odporność

PARASZELESTNICA TRAWIEŃCA
OWIEC, BRADSOT PÓŁNOCNY OWIEC



Ostra,

zakaźna, niezaraźliwa

choroba owiec,

charakteryzująca się zapaleniem ściany
trawieńca, toksemią i wysokim wskaźnikiem
śmiertelności

ETIOLOGIA I EPIZOOTIOLOGIA



Wywoływana przez

Clostridium septicum



Wydziela on 4 toksyny



Najgroźniejsza

toksyna alfa

, o działaniu

letalnym



Choroba pojawia się późna jesienią i zimą



Atakuje zwierzęta w różnym wieku
(szczególnie wrażliwe jagnięta od 3-6 msc)



Dorosłe w rejonach enzootycznych – odporne



Wskaźnik śmiertelności do 50 % chorych

PATOGENEZA



Zarodniki dostają się do organizmu

droga

pokarmową

, tam przechodzą w formę

wegetatywną, namnażają się i

wytwarzają

toksyny



Zakażeniu sprzyja podawanie

zmarzniętej,

oszronionej, zanieczyszczonej lub nadgniłej
paszy

.



Szczególnie niekorzystne jest występowanie
w paszy

ziemi

, która wywołuje stan zapalny

trawieńca i wnikanie zarazka w głąb tkanek

OBJAWY KLINICZNE



Okres wylęgania

bardzo krótki



Objawy narastają gwałtownie



Szybkie osłabienie zwierząt



Duszność



Zgrzytanie zębami



Objawy morzyskowe



Wzdęcia



Biegunki



Brak apetytu



Gorączka do 42 stopni



Z jamy nosowej i gębowej wypływa żółty pienisty

wysięk



Śmierć po 2-12 h od pojawienia się objawów

klinicznych

AP



W tkankach padłych owiec bardzo

szybko

procesy gnilne



W tkance łącznej podskórnej

galaretowate

nacieki



Ściana trawieńca

obrzękła, przekrwiona

biernie

, z ogniskami martwicowymi i

owrzodzeniami



W śluzówce jelit

zastój krwi



W jamie otrzewnowej, opłucnowej i w worku
osierdziowym krwawy płyn wysiękowy

ROZPOZNANIE



Na podstawie zmian sekcyjnych połączonych
z okresami mrozu



Izolacja C.septicum ze zmian przewodu
pokarmowego



Izolacja

z krwi i ściany trawieńca



badanie bakteriologiczne wykonać do 1h od
śmierci zwierzęcia

DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA



Przejedzenie zbożem (zmiany tylko w żwaczu
i czepcu)



Zakaźne martwicowe zapalenie wątroby (w
bradsocie brak zmian w wątrobie)



Wąglik

POSTĘPOWANIE



Z uwagi an gwałtowny przebieg

– leczenie

nieskuteczne



W sytuacjach zwiększonego ryzyka w ramach
nieswoistego zapobiegania podawać
kilkakrotnie w odstępach 7-10 dniowych
połączenie

penicyliny krystalicznej i

prokainowej

w dawce 30000-50000 j.m/kg

m.c



Każdego ranka przed wyjściem na zmarznięte
pastwisko karmić owce dobrej jakości sianem



Profilaktycznie szczepi się pełną kulturą
C.septicum inaktywowaną w formalinie

,

dwukrotnie w odstępach 2 tygodni



Krajowy produkt

Closeptivac

nawet po 1

krotnym podaniu w dawce 5 ml na owce
zapobiega upadkom



Zwłoki padłych owiec powinny zostać spalone
po wcześniejszym potraktowaniu ich
tlenkiem wapnia, wapnem chlorowanym lub
formaliną

PARASZELESTNICA PRZYRANNA I

PORODOWA

OEDEMA PUERPERALE MALIGNUM



Wywoływana przez

Cl. septicum



Bakterie występują w przewodzie
pokarmowym i w środowisku



Choroba sporadyczna, niezaraźliwa



Niebezpieczny obrzęk gazowy występujący u
wszystkich zwierząt stałocieplnych



Najczęściej śmiertelna



Choroba spowodowana

jest toksynami α1 i

α2

, które działają letalnie i nekrotycznie



Do zarażenia dochodzi

wskutek zranienia

błony śluzowej gardła, dróg rodnych,
przewodu pokarmowego

( np. podczas

kastracji, szczepień, strzyżenia, porodu )



Początkowo chorobę wywołują toksyny
wytwarzane w

miejscu skaleczenia

.



Dochodzi do niszczenia tkanek i szerzenia się
procesu, powstają

przerzutowe ogniska

w

innych tkankach i narządach



Masowe wnikanie do krwi dopiero w agonii

PARASZELESTNICA PRZYRANNA

OBJAWY KLINICZNE



Ciężkie objawy ogólne



Obrzęki gazowe

w sąsiedztwie skaleczeń i w

dużych partiach mięśni i na podbrzuszu



Po

1-3 dniach następuje śmierć

(możliwe

samowyleczenie ale rzadko)

PARASZELESTNICA PORODOWA

OBJAWY KLINICZNE



Trwa 2-5 dni



Występuje

obrzęk warg sromowych, pochwy,

macicy



posokowaty, cuchnący wypływ z pochwy



Często obrzęk podbrzusza

ZMIANA AP



Tkanka łączna podskórna – nacieczenie
wodnisto/galaretowato krwotoczne z pęcherzykami
gazu



Mięśnie – ciemnobrązowoczerwone do
czarnoczerwonych, ćme, często obecne pęcherzyki
gazu



Woń – gnilna



Macica – stan zapalny, obrzęk ściany z tendencją do
rozprzestrzeniania się na mięśnie miednicy i
pośladków, obecność bryjowatej, cuchnącej,
brązowoczerwonej masy



Węzły chłonne – obrzęknięte



Krew – skrzepła, ciemnoczerwona



Narządy – poprzez szybkie gnicie i wzdęcie gazowe,
tkanki przypominają gliniastą, porowatą masę

RÓŻNICOWANIE



Między Cl. Septicum a Cl. Chauvoei