INSTYTUCJE
WSPIERAJĄCE HANDEL
ZAGRANICZNY

Międzynarodowe transakcje gospodarcze

Plan prezentacji

1. Międzynarodowe instytucje regulujące i wspierające handel

zagraniczny

A. Wykaz instytucji
B. Opis ich zadań/funkcji

2. Ministerstwa i instytucję rządowe w krajach o gospodarce rynkowej

oraz Polsce

B. Cechy regulacji w handlu zagranicznym
C. Działania Ministerstwa Gospodarki
D. Departamenty

3. Instytucję pozarządowe wspierające handel zagraniczny

INSTYTUCJE O ZNACZENIU

MIĘDZYNARODOWYM

 Europejska Komisja Gospodarcza

Układ Ogólny w sprawie Ceł i Handlu (GATT)

 Światowa Organizacja Handlu (WTO)

 Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju

 Międzynarodowy Fundusz Walutowy

 Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju

 Konferencja Narodów Zjednoczonych do spraw

Handlu i Rozwoju

 Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju

Międzynarodowe transakcje gospodarcze

EUROPEJSKA KOMISJA GOSPODARCZA

Podstawowe kierunki jej działania:

-rozwój różnych form kooperacji przemysłowej
pomiędzy
krajami Europy Zachodniej i Wschodniej,

-ujednolicenie standardów technicznych,

-transfer nowych rozwiązań organizacyjnych i
technologii,

-podejmowanie wspólnych przedsięwzięć w zakresie
ochrony
środowiska.

Międzynarodowe transakcje gospodarcze

GATT - General Agreement on Tariffs and Trade –

UKŁAD OGÓLNY W SPRAWIE CEŁ I HANDLU

•

Układ Ogólny GATT podpisany został 30 października 1947 roku
w Genewie, a w życie wszedł 1 stycznia 1948 r.

•

Miał mieć charakter tymczasowy (do momentu powstania ITO)-
ale funkcjonował sprawnie przez 45 lat i był praktycznie
pozbawiony struktury instytucjonalnej

•

GATT istniał do końca 1995 r., zachowano ciągłość miedzy starym
Układem a nową organizacją WTO. Na spotkaniu w Marakeszu
15 kwietnia 1994 r. kończącym rokowania Rundy Urugwajskiej
sygnowano Akt Końcowy a wraz z nim umowę z Marakeszu o
ustanowieniu WTO.

ŚWIATOWA ORGANIZACJA HANDLU ( Word
Trade Organization- WTO)

- tworzy jednolite ramy instytucjonalne dla bardzo szeroko
rozumianej wymiany handlowej,

- tworzy system zasad i procedur prowadzenia wymiany, nadzoru
nad realizacją uzgodnionych porozumień, stosowania środków
ochrony, jak też rozwiązywania ewentualnych sporów,

- stanowi forum dalszych negocjacji dotyczących wielostronnej
wymiany handlowej, tj. jej liberalizacji i regulacji w skali
globalnej,

- ustala wielostronne reguły postępowania w trzech dziedzinach
obrotu dotyczących: handlu usługami, ochrony praw własności
intelektualnej, handlowych aspektów polityki inwestycyjnej.

Cele i zadania WTO

•

administrowanie porozumieniami WTO

•

forum dla negocjacji handlowych

•

rozstrzyganie sporów handlowych

•

monitorowanie narodowych polityk
handlowych

•

pomoc techniczna i szkolenia dla krajów
rozwijających się

•

współpraca z innymi międzynarodowymi
organizacjami

Zasady WTO

1.Zasada niedyskryminacji i równego traktowania:

2. KNU - Bezwarunkowa Klauzula Najwyższego

Uprzywilejowania - jej istotą jest równość traktowania

zagranicznych partnerów.



Klauzula Narodowa (towar wytworzony za granicą – po

zastosowaniu wszystkich rygorów związanych z

przekroczeniem granicy celnej - ma być traktowany na równi z

„analogicznymi” towarami wyprodukowanymi w kraju)

3. Zasada Wzajemności (wraz z nią jest podstawą negocjacji w

ramach WTO).

4. Cła jako jedyny w pełni dozwolony środek interwencji

państwa w handlu (nie naruszają mechanizmów
rynkowych i są transparentne).

Wyraźny zakaz stosowania niektórych barier

pozataryfowych, takich jak: dobrowolne ograniczenia
eksportu i ich odmiany.

Jednym z najważniejszych
efektów funkcjonowania
GATT było 10-krotne
obniżenie przeciętnego
poziomu ceł.

Podejmowanie decyzji

Obejmuje większość krajów świata (obecnie 153
członków)

Polska w WTO

•

1957 - status obserwatora GATT

•

1960 - członek stowarzyszony GATT

•

1967 - członek GATT

•

1.07.1995 - członek WTO

Porozumienie dotyczące polityki
handlowej

•

Podstawowym zadaniem GATT była liberalizacja handlu
międzynarodowego (kontrola, usuwanie przeszkód
stojących na drodze rozwoju współpracy, koncyliacja).
Swoje funkcje GATT spełniał przede wszystkim poprzez
organizowanie tzw. rund negocjacyjnych

•

WTO przyjęła cały dotychczasowy dorobek GATT, a także
przejęła na siebie obowiązek sprawowania nadzoru nad
nowymi regułami handlu międzynarodowego,
uzgodnionymi w ramach Rundy Urugwajskiej

•

Organizacja ta miała być obok MFW i BANKU
ŚWIATOWEGO trzecią instytucją ułatwiającą współpracę
gospodarczą między krajami

WTO

GATT

WTO jest pełnoprawną i

rzeczywistą organizacją

międzynarodową o

rozbudowanej strukturze

instytucjonalnej

GATT był właściwie układem

wielostronnym o

tymczasowym charakterze,

wyposażonym jedynie w

sekretariat

WTO ma znacznie szerszy zakres działalności. Oprócz handlu

towarami obejmuje on również obrót usługowy, zagadnienia

inwestycji międzynarodowych, ochrony własności

intelektualnej
WTO administruje całym

zunifikowanym pakietem

porozumień handlowych,

zaaprobowanych przez

wszystkie państwa

członkowskie

W GATT istniało natomiast

wiele ważnych porozumień

dotyczących np.: środków

antydumpingowych i

subwencji, które zostały

podpisane tylko przez

nieliczne kraje

WTO odrzuciła niektóre, tolerowane przez GATT przypadki

ochrony „wrażliwych” dziedzin gospodarki przez poszczególne

kraje. Zreformowane zostały zasady handlu produktami

rolnymi, zlikwidowano tzw. Szarą strefę, czyli przypadki

wymuszania „dobrowolnych” ograniczeń eksportu

MIĘDZYNARODOWY BANK ODBUDOWY I
ROZWOJU ( International Bank for
Reconstruction and Development- IBRD)

-ma na celu zlikwidowanie ograniczeń występujących w
handlu, obrocie kapitałowym oraz płatnościach
międzynarodowych,

- został powołany w celu finansowania inwestycji w krajach
słabiej rozwiniętych,
- jego działanie obecnie oparte jest na następujących
zasadach:

• dążeniu do budowy racjonalnej polityki
makroekonomicznej,

• popieraniu efektywnych środków polityki
makroekonomicznej,

• dążeniu do liberalizacji wymiany międzynarodowej,

• równym traktowaniu krajowych i zagranicznych podmiotów
gospodarczych,

• popieraniu inwestycji zagranicznych,

• popieraniu inwestycji w edukacji i ochronie zdrowia.

MIĘDZYNARODOWY FUNDUSZ WALUTOWY
( International Monetary Found- IMF )

Cele:

- stabilizacja kursu walutowego i uregulowanie zasad funkcjonowania
międzynarodowego rynku walutowego,

- nadzór nad zadłużeniem międzynarodowym,

Fundusz jest uprawniony do kontroli polityki kursu walutowego państw
członkowskich , którą prowadzi w dwojaki sposób:
1)Coroczna ocena polityki gospodarczej krajów należących do niego,
2)Regularne dyskusje

EUROPEJSKI BANK ODBUDOWY I
ROZWOJU ( European Bank for
Reconstruction and Development- EBRD )

-Jego działalność z jednej strony polega na oferowaniu kredytów
związanych ze zmianami strukturalnymi oraz procesami
prywatyzacyjnymi w państwach postkomunistycznych,

- z drugiej strony ma być stymulatorem dla inwestorów
zachodnioeuropejskich do szerszego wchodzenia na rynek
krajów Europy Środkowo- Wschodniej.

KONFERENCJA NARODÓW
ZJEDNOCZONYCH DS. HANDLU I ROZWOJU
( United Nations Conference on Trade and
Development – UNCTAD )

-Dąży do uruchomienia mechanizmów prowadzących do
unowocześnienia struktur gospodarczych krajów rozwijających się,

- dąży do zwiększenia udziału tych krajów w handlu
międzynarodowym,

- ma duży wkład w uświadamianiu społeczności międzynarodowej
o znaczeniu problemów krajów rozwijających się dla gospodarki
światowej.

Działania państw członkowskich
OECD polegające na :

•

promowaniu efektywnego wykorzystania zasobów gospodarczych

zarówno ludzkich, jak i naturalnych

•

stymulowaniu rozwoju zasobów i badań w sferze badawczo-

naukowej oraz rozwijaniu szkolnictwa zawodowego

•

prowadzeniu polityki zmierzającej do osiągnięcia wzrostu

gospodarczego oraz wewnętrznej i zewnętrznej stabilności

finansowej

•

podejmowaniu wysiłków prowadzących do zmniejszenia lub

likwidacji barier w wymianie towarów, usług i realizacji płatności

bieżących , do utrzymania i rozszerzenia liberalizacji przepływu

kapitałów

•

sprzyjaniu wzrostowi gospodarczemu zarówno w krajach

członkowskich, jak i krajach rozwijających się przez napływ kapitału

do tych krajów przy uwzględnieniu znaczenia pomocy technicznej

dla ich gospodarek oraz zapewnieniu rozwoju rynków eksportowych.

Centrum ds. Współpracy z Krajami w
Trakcie Przemian (Center for Cooperation
with Economies in Transition )

•

CEL:

koordynacja pomocy świadczonej przez OECD

krajom

znajdującym się w okresie przejściowym

z gospodarki

centralnie planowanej do

gospodarki rynkowej

Priorytety działania OECD w drugiej
połowie lat 90. XX w.

•

doskonalenie metod badania mechanizmów funkcjonowania
gospodarki rynkowej i procesów rozwoju społecznego,

•

poszukiwanie skutecznych sposobów walki z bezrobociem oraz
reforma systemu świadczeń społecznych,

•

zapewnienie ściślejszego współdziałania w skali globalnej w
zakresie ochrony środowiska naturalnego i przeciwdziałanie
niekorzystnym zmianom klimatycznym,

•

opracowanie prawnie obowiązujących kodeksów i wytycznych
postępowania w takich sprawach, jak subsydiowanie przemysłu i
rolnictwa, koordynacja polityki podatkowej i polityki wobec
inwestorów zagranicznych, współdziałanie regionalnych
ugrupowań integracyjnych.

Ministerstwa i instytucje

rządowe w krajach o

gospodarce rynkowej oraz w

Polsce

W krajach o gospodarce rynkowej
funkcje regulujące i wspierające
polegają na :

•

wyborze kierunków polityki handlowej i jej realizacji ,

•

regulowaniu obrotów z zagranicą za pomocą środków
polityki handlowej,

•

kontrolowaniu działalności podmiotów prowadzących
handel zagraniczny

Specyficznymi cechami organizacji
regulacji handlu zagranicznego są:

•

Rozproszenie tych czynności w różnych resortach,

•

Nadrzędna rola ministerstwa spraw zagranicznych w
kształtowaniu polityki handlowej,

•

Podporządkowanie (na ogół) temu ministerstwu urzędów handlu
zagranicznego działających poza granicami kraju,

•

Regulowanie i kontrolowanie obrotów z zagranicą przez
ministerstwa gospodarki, handlu lub handlu zagranicznego,

•

Istotna rola w tym zakresie innych ministerstw (górnictwa,
rolnictwa, spraw wewnętrznych) w zależności od udziału
przedsiębiorstw ich branż w handlu zagranicznym,

•

Podporządkowanie ministerstwu finansów spraw finansowych ,
walutowych i celnych handlu zagranicznego

Działania Ministerstwa Gospodarki:

•

Przygotowanie: programów gospodarczych o charakterze ogólnym i
sektorowym, założeń polityki społeczno-gospodarczej na roku budżetowy,
oceny stanu gospodarki, w tym handlu międzynarodowego oraz
skuteczności realizacji polityki gospodarczej,

•

Podejmowanie i rozwijanie działań na rzecz dostępu do rynków
zagranicznych dla polskich towarów, usług, kapitału oraz tworzenie i
utrzymanie placówek ekonomiczno-handlowych za granicą

•

Inicjowanie i realizowanie polityki przemysłowej i polityki dotyczącej
współpracy gospodarczej z zagranicą, w tym zakresie napływu kapitału
zagranicznego, ochrony i rozwoju inwestycji , kształtowania taryf oraz
regulacji i kontroli obrotu

•

Udział w ustalaniu cen urzędowych

•

Prowadzenie spraw związanych z działalnością w dziedzinie handlu i usług

•

Wykonanie wyznaczonych zadań z zakresu obronności i bezpieczeństwa
państwa