LEKARSTWO NA

WSTRZĄS

Anna

Borkowska
Łukasz

Chłędzik

Wstrząs

to stan kliniczny, charakteryzujący

się niskim ciśnieniem krwi, w którym
na skutek dysproporcji między
zapotrzebowaniem a dowozem
odpowiedniej ilości tlenu do komórek
organizmu dochodzi do upośledzenia
funkcji i niewydolności ważnych dla
życia narządów.

Rodzaje wstrząsu

Wstrząs hipowolemiczny

Wstrząs kardiogenny

Wstrząs wazodylatacyjny

Wstrząs hipowolemiczny

Spowodowany względnym lub
bezwzględnym obniżeniem objętości krwi
krążącej, najczęściej masywnym
krwawieniem (urazy) lub utratą płynu
pozakomórkowego (oparzenia). Do tej
grupy należą również wstrząs
anafilaktyczny, wywoływany zależną od
immunoglobuliny E reakcją alergiczną i
historycznie już wyróżniane wstrząsy
neurogenny czy urazowy

Objawy

• zaburzenia świadomości
• hiperwentylacja
• znaczne osłabienie
• niepokój, zaburzenia świadomości

związane z niedokrwieniem i
niedotlenieniem mózgu

• bladość skóry
• spadek ciśnienia krwi spowodowany

zmniejszeniem objętości krwi krążącej

• szybki i słaby puls spowodowany

zmniejszonym przepływem krwi i
tachykardią

• pocenie się i hipotermia - wynika ze

skurczu naczyń skórnych i uruchomienia
czynności gruczołów potowych

• niska produkcja moczu spowodowana

skurczem naczyń nerkowych

• pragnienie i suchość w ustach (duże

zapotrzebowanie na płyn)

• wymioty, biegunki, udar słoneczny

Leczenie

• Zahamowanie krwawienia

• Podanie płynów takich jak krew i sól fizjologiczna oraz

płynów krwiozastępczych

• Zapobieganie utracie ciepła

• Stosowanie pozycji bezpiecznej

Wstrząs kardiogenny

Spowodowany niewydolnością mięśnia sercowego,

na przykład zawałem lub uszkodzeniem zastawki.

Jego przyczyną mogą być także inne wady serca,

arytmie oraz zator tętnicy płucnej

Objawy

• Objawy podobne jak w przypadku

wstrząsu hipowolemicznego
a ponadto:

• spłycenie oddechu
• acetonowy zapach z ust
• bełkotliwa mowa
• ból w klatce piersiowej
• zataczanie się

Leczenie

• Podawanie leków, które poprawiają pracę

serca

• Wymiana uszkodzonej zastawki,

wstawianie zastawki mechanicznej lub
świńskiej

• Wszczepianie defibrylatora
• W przypadkach poważnego uszkodzenia –

transplantacja serca

UWAGA: w tym przypadku nie należy

stosować pozycji przeciwwstrząsowej, aby
uniknąć dodatkowego obciążenia serca

Wstrząs wazodylatacyjny

Może nastąpić po kilku dniach

trwania wstrząsu kardiogennego lub

hipowolemicznego, jednak jego

główną przyczyną jest posocznica,

rozwija się, gdy tętniczki nie kurczą

się prawidłowo

Leczenie

• Jak w przypadku pozostałych

wstrząsów

• Podawanie steroidów

• Podawanie wazopresyny

Praca układu

krwionośnego

W normalnych warunkach

We wstrząsie

(wazodylatacyjnego)

Utlenowana krew płynie przez

sieć tętnic (tętniczek i włośniczek)

i wraca do płuc żyłami. Tętniczki

rozszerzają się i kurczą, w

zależności od chemicznych

przekaźników kontrolujących ich

pracę. Zwężone stawiają opór

napływającej krwi, wskutek czego

jej część płynie do innych

obszarów organizmu. Zwężenie

naczyń wiąże się z wysokim

stężeniem jonów Ca

2+

wewnątrz

komórek mięśniowych, które

występuje, gdy różne substancje

naczyniokurczące, jak

noradrenalina, otwierają kanały

wapniowe w błonie komórkowej

Gdy rozpoczyna się wstrząs

wazopresyna najpierw się

uwalnia, a następnie ulega

rozkładowi w krwiobiegu.

Organizm produkuje więcej NO

niż zwykle, co powoduje wzrost

stężenie substancji cGMP i

otwarcie niektórych kanałów

potasowych w błonie komórkowej

mięśni. Gdy jony K

+

wypływają z komórki, zwiększa

się liczba ładunków dodatnich po

zewnętrznej stronie błony i kanały

wapniowe się zamykają.

Noradrenalina już nie działa,

następuje więc rozkurcz komórek

i tętniczki się rozszerzają. Krew

napływająca z tętnic napotyka

mniejszy opór i płynie do

kończyn, a nie do ważnych

narządów.

Terapia

Wazopresyna, substancja
naczyniokurcząca, może przeciwdziałać
rozszerzaniu się naczyń. Prawdopodobnie
działa na kilka sposobów: umożliwia
noradrenalinie ponowne otwarcie
kanałów wapniowych i skurcz komórek,
osłabia działanie rozszerzające NO na
tętniczki i blokuje kanały potasowe oraz
obniża stężenie cGMP.

Praca na podstawie artykułu „Lekarstwo na wstrząs”
autorstwa Donalda W. Landry’ego i Juan’a A. Olivier’a
opublikowanego w marcowym numerze „Świata
nauki” z 2004 roku, oraz źródeł internetowych.