Robaki płaskie

Robaki płaskie

układu

układu

pokarmowego i

pokarmowego i

krwionośnego

krwionośnego

Fasciola hepatica

Fasciola hepatica

Paragonimus westermani

Paragonimus westermani

Schistosoma haematobium

Schistosoma haematobium

Schistosoma mansoni

Schistosoma mansoni

Schistosoma japonicum

Schistosoma japonicum

Clonorchis sinensis

Clonorchis sinensis

Fasciola hepatica

Fasciola hepatica

•

Kosmopolityczna przywra występująca

Kosmopolityczna przywra występująca

na terenie Francji, Kuby i Portugalii.

na terenie Francji, Kuby i Portugalii.

•

W Polsce inwazje rzadkie

W Polsce inwazje rzadkie

•

Pasożytuje u zwierząt roślinożernych i

Pasożytuje u zwierząt roślinożernych i

wszystkożernych

wszystkożernych

•

Przypadkowo inwazji ulega człowiek

Przypadkowo inwazji ulega człowiek

•

pasożytuje w wątrobie i drogach

pasożytuje w wątrobie i drogach

żółciowych

żółciowych

Fasciola hepatica

Fasciola hepatica

Fasciola hepatica

Fasciola hepatica

•

Kolor szary z rdzawobrunatnymi

Kolor szary z rdzawobrunatnymi

plamami

plamami

•

Powierzchnia ciała pokryta jest

Powierzchnia ciała pokryta jest

nierównomiernie różnorodnymi

nierównomiernie różnorodnymi

kolcami skierowanymi do tyłu

kolcami skierowanymi do tyłu

•

Motylica jest obojnakiem

Motylica jest obojnakiem

•

Układ wydalniczy

Układ wydalniczy

protonefridialny

protonefridialny

Fasciola hepatica

Fasciola hepatica

ZARAŻAMY SIĘ PRZEZ SPOŻYCIE

ZARAŻAMY SIĘ PRZEZ SPOŻYCIE

NIE

NIE

GOTOWANYCH WARZYW

GOTOWANYCH WARZYW

LUB

LUB

WYPICIE

WYPICIE

NIE

NIE

PRZEGOTOWANEJ

PRZEGOTOWANEJ

WODY Z METACERKARIAMI

WODY Z METACERKARIAMI

Fasciola
hepatica

forma dorosła

forma dorosła

jajo

jajo

Cykl rozwojowy Fasciola

hepatica

Fascjoloza

Fascjoloza

POSTAĆ OSTRA

POSTAĆ OSTRA

•

PODWYŻSZONA TEMPERATURA

PODWYŻSZONA TEMPERATURA

•

BÓLE MIĘŚNI I STAWÓW

BÓLE MIĘŚNI I STAWÓW

•

NUDNOŚCI I WYMIOTY

NUDNOŚCI I WYMIOTY

•

POWIĘKSZENIE WĄTROBY I

POWIĘKSZENIE WĄTROBY I

ŚLEDZIONY

ŚLEDZIONY

(HEPATOSPLENOMEGALIA)

(HEPATOSPLENOMEGALIA)

•

ŻÓŁTACZKA

ŻÓŁTACZKA

•

NIEDOKRWISTOŚĆ

NIEDOKRWISTOŚĆ

•

POKRZYWKA

POKRZYWKA

Fascjoloza

Fascjoloza

POSTAĆ PRZEWLEKŁA

POSTAĆ PRZEWLEKŁA

•

ROZROST NABŁONKA ŻÓŁCIOWGO

ROZROST NABŁONKA ŻÓŁCIOWGO

I ZWŁÓKNIENIE PRZEWODU

I ZWŁÓKNIENIE PRZEWODU

ŻÓŁCIOWEGO WSPÓLNEGO

ŻÓŁCIOWEGO WSPÓLNEGO

•

OSTRE BÓLE W NADBRZUSZU

OSTRE BÓLE W NADBRZUSZU

•

ŚWIĄD

ŚWIĄD

•

ROPNIE I MARSKOŚĆ WĄTROBY

ROPNIE I MARSKOŚĆ WĄTROBY

Fascjoloza

Fascjoloza

Sporadycznie:

Sporadycznie:

•

inwazje do płuc,

inwazje do płuc,

•

ośrodkowego układu nerwowego,

ośrodkowego układu nerwowego,

•

mięśni, skóry oraz gałek ocznych

mięśni, skóry oraz gałek ocznych

Wykrywanie

Wykrywanie

Fasciola

Fasciola

hepatica

hepatica

W FAZIE OSTREJ

W FAZIE OSTREJ

Badanie serologiczne:

Badanie serologiczne:

odczyn wiązania dopełniacza,

odczyn wiązania dopełniacza,

hemaglutynacja pośrednia,

hemaglutynacja pośrednia,

immunofluorescencja pośrednia,

immunofluorescencja pośrednia,

immunodyfuzja,immunoelektroforeza

immunodyfuzja,immunoelektroforeza

Test ELISA

Test ELISA

Wykrywanie

Wykrywanie

Fasciola

Fasciola

hepatica

hepatica

W FAZIE PRZEWLEKŁEJ

W FAZIE PRZEWLEKŁEJ



Jaja w kale

Jaja w kale

(najwcześniej po 8 tygodniu

(najwcześniej po 8 tygodniu

od zarażenia) lub w treści dwunastnicy

od zarażenia) lub w treści dwunastnicy



we krwi obwodowej zwiększona liczba

we krwi obwodowej zwiększona liczba

krwinek białych

krwinek białych



wzrost komórek kwasochłonnych

wzrost komórek kwasochłonnych



podwyższone stężenie Ig klasy G, M i E

podwyższone stężenie Ig klasy G, M i E

Zwalczanie

Zwalczanie

Fasciola

Fasciola

hepatica

hepatica

Profilaktyka

Profilaktyka

-

odrobaczanie zarażonych zwierząt

odrobaczanie zarażonych zwierząt

-

niszczenie żywicieli pośrednich

niszczenie żywicieli pośrednich

- unikanie spożywania surowych roślin

- unikanie spożywania surowych roślin

oraz

oraz

- picia nie przegotowanej wody

- picia nie przegotowanej wody

Leki w fascjolozie

Leki w fascjolozie

•

Prazykwantel (Cesol)

Prazykwantel (Cesol)

•

Niklozamid (Yomesan)

Niklozamid (Yomesan)

•

Dehydroemetyna

Dehydroemetyna

Badania kontrolne po 1 miesiącu

Badania kontrolne po 1 miesiącu

po leczeniu

po leczeniu

Paragonimus westermani

Paragonimus westermani

Przywra pasożytująca w płucach

Przywra pasożytująca w płucach

człowieka oraz licznych zwierząt

człowieka oraz licznych zwierząt

(kot, pies, świnia, szczur)

(kot, pies, świnia, szczur)

Południowo-wschodnia Azja

Południowo-wschodnia Azja

Paragonimus westermani

Paragonimus westermani

Płaska od strony brzusznej

Płaska od strony brzusznej

Pokryta łukowatymi kolcami

Pokryta łukowatymi kolcami

Jaja złocistobrązowe z wieczkiem

Jaja złocistobrązowe z wieczkiem

Paragonimus westermani

Paragonimus westermani



Dwóch żywicieli pośrednich

Dwóch żywicieli pośrednich

I - ślimaki, II - raki lub kraby

I - ślimaki, II - raki lub kraby



Źródłem zarażenia człowieka są raki

Źródłem zarażenia człowieka są raki

lub

lub

kraby

kraby

spożywane na surowo

spożywane na surowo

zawierające metacerkarie

zawierające metacerkarie

Postać dojrzała żyje 20 lat

Postać dojrzała żyje 20 lat

Jajo Paragonimus

westermani

Paragonimus

westermani

Cykl

rozwojowy

Paragonimus westermani

Paragonimus westermani

Paragonimoza

Paragonimoza

Pierwszy okres

Pierwszy okres

-

ekscystacja metacerkarii w

ekscystacja metacerkarii w

dwunastnicy

dwunastnicy

-

przenikanie przez ściany jelita

przenikanie przez ściany jelita

- może przebiegać bezobjawowo

- może przebiegać bezobjawowo

Paragonimus westermani

Paragonimus westermani

Paragonimoza

Paragonimoza

•

Metacerkarie przechodząc przez przeponę do jamy

Metacerkarie przechodząc przez przeponę do jamy

opłucnej i płuc, wywołują nacieki z komórek

opłucnej i płuc, wywołują nacieki z komórek

kwasochłonnych i obojętnochłonnych

kwasochłonnych i obojętnochłonnych

•

Wiele przebija się do oskrzeli uwalniając jaja,

Wiele przebija się do oskrzeli uwalniając jaja,

pękająca torebka wywołuje kaszel

pękająca torebka wywołuje kaszel

•

Jaja drogą krwi mogą się dostać do wątroby, ściany

Jaja drogą krwi mogą się dostać do wątroby, ściany

jelita, otrzewnej, mięśni, mózgu i rdzenia kręgowego

jelita, otrzewnej, mięśni, mózgu i rdzenia kręgowego

Paragonimus westermani

Paragonimus westermani

Paragonimoza

Paragonimoza

W przypadku lokalizacji w OUN

W przypadku lokalizacji w OUN

(gł. płat

(gł. płat

skroniowy i potyliczny) stwierdza się:

skroniowy i potyliczny) stwierdza się:

-

podwyższona temperaturę,

podwyższona temperaturę,

-

bóle głowy z nudnościami, wymioty,

bóle głowy z nudnościami, wymioty,

-

padaczką, zaburzenia widzenia,

padaczką, zaburzenia widzenia,

-

osłabienie ruchowe, porażenie połowicze

osłabienie ruchowe, porażenie połowicze

lub całkowite,

lub całkowite,

-

objawy zapalenia opon,

objawy zapalenia opon,

-

encefalopatia,

encefalopatia,

-

rzekomy guz

rzekomy guz

Paragonimus westermani

Paragonimus westermani

Wykrywanie

Wykrywanie

•

Jaja w

Jaja w

kale, plwocinie lub

kale, plwocinie lub

popłuczynach oskrzelowo-płucnych

popłuczynach oskrzelowo-płucnych

•

Metody serologiczne

Metody serologiczne

(OWD,

(OWD,

hemaglutynacja pośrednia,

hemaglutynacja pośrednia,

immunoelektroforeza, przeciwbieżna

immunoelektroforeza, przeciwbieżna

elektroforeza, ELISA, antygeny w

elektroforeza, ELISA, antygeny w

surowicy)

surowicy)

Paragonimus westermani

Paragonimus westermani

Zwalczanie – profilaktyka

Zwalczanie – profilaktyka

Zwalczanie żywicieli pośrednich

Zwalczanie żywicieli pośrednich

Unikanie spożywania surowego mięsa krabów i

Unikanie spożywania surowego mięsa krabów i

raków

raków

Zwalczanie – leczenie

Zwalczanie – leczenie

Prazykwantel (Cesol)

Prazykwantel (Cesol)

Dehydroemetyna

Dehydroemetyna

Badanie kontrolne 1 miesiąc po leczeniu

Badanie kontrolne 1 miesiąc po leczeniu

Schistosoma

Schistosoma

haematobium

haematobium

Przywra pasożytująca w splotach

Przywra pasożytująca w splotach

żylnych pęcherza moczowego i

żylnych pęcherza moczowego i

miednicy mniejszej człowieka

miednicy mniejszej człowieka

Występuje w Portugalii,

Występuje w Portugalii,

krajach Afryki,

krajach Afryki,

Bliskiego Wschodu

Bliskiego Wschodu

Schistosoma

Schistosoma

haematobium

haematobium

Przywra rozdzielnopłciowa

Przywra rozdzielnopłciowa

Brązowo-żółte jaja pozbawione wieczka z prostym

Brązowo-żółte jaja pozbawione wieczka z prostym

kolcem na jego tylnym biegunie (cecha gatunku)

kolcem na jego tylnym biegunie (cecha gatunku)

Samica składa jaja

Samica składa jaja

wewnątrz

wewnątrz

pęcherza moczowego

pęcherza moczowego

i miednicy mniejszej

i miednicy mniejszej

Schistosoma

Schistosoma

haematobium

haematobium

Jeden żywiciel pośredni – ślimak

Jeden żywiciel pośredni – ślimak

Pominięcie stadium redii

Pominięcie stadium redii

Cerkarie w postaci

Cerkarie w postaci

furkocerkarii

furkocerkarii

(długi

(długi

rozwidlony na końcu ogon)

rozwidlony na końcu ogon)

Z jednego miracidium powstaje ok. 250

Z jednego miracidium powstaje ok. 250

tys. Cerkarii

tys. Cerkarii

Człowiek zaraża się przez wniknięcie

Człowiek zaraża się przez wniknięcie

przez skórę cerkarii

przez skórę cerkarii

Cykl
rozwojowy
przywr z
rodzaju
Schistosoma

Schistosoma

Schistosoma

haematobium

haematobium

Chorobotwórczość (Schistosomoza)

Chorobotwórczość (Schistosomoza)

Faza skórna:

Faza skórna:

świąd i miejscowy odczyn zapalny, ok. 36h.

świąd i miejscowy odczyn zapalny, ok. 36h.

trwająca grudkowo-plamista wysypka

trwająca grudkowo-plamista wysypka

Faza toksyczno – alergiczna

Faza toksyczno – alergiczna

Podwyższona temperatura ciała, dreszcze,

Podwyższona temperatura ciała, dreszcze,

skurcze oskrzeli, bóle głowy, stawów i

skurcze oskrzeli, bóle głowy, stawów i

brzucha, biegunka, powiększenie węzłów

brzucha, biegunka, powiększenie węzłów

chłonnych, wątroby i śledziony, obrzęki,

chłonnych, wątroby i śledziony, obrzęki,

pokrzywka na skórze

pokrzywka na skórze

Schistosoma

Schistosoma

haematobium

haematobium

cd. Chorobotwórczość (Schistosomoza)

cd. Chorobotwórczość (Schistosomoza)

Faza traumatyczna (narządowa)

Faza traumatyczna (narządowa)

- okres

- okres

wydalania jaj, bóle w podbrzuszu,

wydalania jaj, bóle w podbrzuszu,

częstomocz, krwiomocz

częstomocz, krwiomocz

Następstwem zarażenia

Następstwem zarażenia

mogą być:

mogą być:

-

miejscowe zmiany zapalne, krwotoczne i

miejscowe zmiany zapalne, krwotoczne i

przerostowe brodawczakowate,

przerostowe brodawczakowate,

-

zwapnienia, zbliznowacenia i

zwapnienia, zbliznowacenia i

zezłośliwienia.

zezłośliwienia.

-

zatory naczyń żylnych

zatory naczyń żylnych

Schistosoma

Schistosoma

haematobium

haematobium

Wykrywanie

Wykrywanie

Jaja w moczu

Jaja w moczu

(osad dobowej zbiórki moczu po 5 tyg. po

(osad dobowej zbiórki moczu po 5 tyg. po

zarażeniu), w kale lub zeskrobinach błony śluzowej

zarażeniu), w kale lub zeskrobinach błony śluzowej

jelita grubego

jelita grubego

Test wylegania miracidiów

Test wylegania miracidiów

Testy serologiczne

Testy serologiczne

(OWD, immunofluorescencja

(OWD, immunofluorescencja

pośrednie, hemaglutynacja pośrednia,

pośrednie, hemaglutynacja pośrednia,

immunoelektroforeza, ELISA antygeny krążące w

immunoelektroforeza, ELISA antygeny krążące w

surowicy, znaczna eozynofilia krwi obwodowej)

surowicy, znaczna eozynofilia krwi obwodowej)

Schistosoma

Schistosoma

haematobium

haematobium

Zwalczanie

Zwalczanie

Niszczenie żywicieli pośrednich

Niszczenie żywicieli pośrednich

Nie oddawanie moczu i kału w miejscach

Nie oddawanie moczu i kału w miejscach

komunikujących się z siedliskami ślimaków,

komunikujących się z siedliskami ślimaków,

zaniechanie kąpieli w akwenach

zaniechanie kąpieli w akwenach

zanieczyszczonych

zanieczyszczonych

Leczenie

Leczenie

•

Prazykwantel (Cesol)

Prazykwantel (Cesol)

•

Niklozamid (Yomesan)

Niklozamid (Yomesan)

•

Dehydroemetyna

Dehydroemetyna

•

Nirydazol

Nirydazol

Badanie kontrolne miesiąc po leczeniu

Badanie kontrolne miesiąc po leczeniu

Schistosoma mansoni

Schistosoma mansoni

Przywra pasożytująca u człowieka i

Przywra pasożytująca u człowieka i

niektórych innych ssaków (pawian,

niektórych innych ssaków (pawian,

koczkodan, szczur)

koczkodan, szczur)

Bytuje w splotach żylnych jelita grubego

Bytuje w splotach żylnych jelita grubego

(żyła kreskowa dolna)

(żyła kreskowa dolna)

Nieco mniejsze rozmiary od

Nieco mniejsze rozmiary od

S. haematobium

S. haematobium

Schistosomoza

Schistosomoza

(faza skórna, toksyczno-

(faza skórna, toksyczno-

alergiczna, traumatyczna)

alergiczna, traumatyczna)

Schistosoma mansoni

Schistosoma mansoni

Leczenie

Leczenie

•

Prazykwantel (Cesol)

Prazykwantel (Cesol)

•

Niklozamid (Yomesan)

Niklozamid (Yomesan)

•

Dehydroemetyna

Dehydroemetyna

•

Nirydazol

Nirydazol

•

Oksamnichina (Vansil)

Oksamnichina (Vansil)

Badanie kontrolne miesiąc po leczeniu

Badanie kontrolne miesiąc po leczeniu

Schistosoma japonicum

Schistosoma japonicum

Przywra pasożytująca u człowieka

Przywra pasożytująca u człowieka

Pasożytuje w splotach żylnych krezki

Pasożytuje w splotach żylnych krezki

(żyła krezkowa górna)

(żyła krezkowa górna)

Schistosomoza - najcięższa postać

Schistosomoza - najcięższa postać

W fazie toksyczno-alergicznej - ciężki

W fazie toksyczno-alergicznej - ciężki

stan, nieregularna gorączka, silne

stan, nieregularna gorączka, silne

bóle brzucha, powiększająca się

bóle brzucha, powiększająca się

wątroba, śledziona, żółtaczka

wątroba, śledziona, żółtaczka

Schistosoma japonicum

Schistosoma japonicum

Schistosomoza

Schistosomoza

W fazie narządowej

W fazie narządowej

-

-

postać mózgowa

postać mózgowa

(zaburzenia mowy,

(zaburzenia mowy,

utrata pamięci, napady padaczki,

utrata pamięci, napady padaczki,

niedorozwój umysłowy)

niedorozwój umysłowy)

-

-

postać jelitowa

postać jelitowa

(biegunki, krwawienia z

(biegunki, krwawienia z

przewodu pokarmowego, niedokrwistość

przewodu pokarmowego, niedokrwistość

marskość wątroby, wodobrzusze)

marskość wątroby, wodobrzusze)

Schistosoma japonicum

Schistosoma japonicum

Wykrywanie

Wykrywanie

-

metoda koproskopowa

metoda koproskopowa

-

metody serologiczne

metody serologiczne

-

biopsja wątroby

biopsja wątroby

Clonorchis sinensis

Clonorchis sinensis

•

Przywra pasożytująca w drogach

Przywra pasożytująca w drogach

żółciowych człowieka, kota, psa i

żółciowych człowieka, kota, psa i

innych ssaków mięsożernych

innych ssaków mięsożernych

•

Rozmieszczenie geograficzne –

Rozmieszczenie geograficzne –

południowo-wschodnia Azja

południowo-wschodnia Azja

Clonorchis sinensis

Clonorchis sinensis

Budowa i rozwój

Budowa i rozwój

•

Postać dojrzała- 10-25 mm

Postać dojrzała- 10-25 mm

•

Dwóch żywicieli pośrednich:

Dwóch żywicieli pośrednich:

ślimaki,

ślimaki,

ryby

ryby

•

Człowiek zaraża się po spożyciu surowej

Człowiek zaraża się po spożyciu surowej

nie dogotowanej lub źle uwędzonej ryby

nie dogotowanej lub źle uwędzonej ryby

zawierającej metacerkarie

zawierającej metacerkarie

Clonorchis sinensis

Clonorchis sinensis

Clonorchis sinensis

Clonorchis sinensis

Clonorchis sinensis

Clonorchis sinensis

Cykl

życiowy

Clonorchis

sinensis

Clonorchis sinensis

Clonorchis sinensis

KLONORCHOZA

KLONORCHOZA

•

STAN OSTRY

STAN OSTRY

PODWYŻSZONA TEMP. CIAŁA

PODWYŻSZONA TEMP. CIAŁA

DRESZCZE BÓLE W

DRESZCZE BÓLE W

NADBRZUSZU

NADBRZUSZU

GORĄCZKA TKLIWOŚĆ

GORĄCZKA TKLIWOŚĆ

WĄTROBY

WĄTROBY

BIEGUNKA ŻÓŁTACZKA

BIEGUNKA ŻÓŁTACZKA

Clonorchis sinensis

Clonorchis sinensis

KLONORCHOZA

KLONORCHOZA

•

STAN PRZEWLEKŁY

STAN PRZEWLEKŁY

•

TĘPE BÓLE BRZUCHA

TĘPE BÓLE BRZUCHA

•

UCZUCIE DYSKOMFORTU

UCZUCIE DYSKOMFORTU

•

POWIĘKSZENIE WĄTROBY

POWIĘKSZENIE WĄTROBY

•

ŻÓŁTACZKA MECHANICZNA

ŻÓŁTACZKA MECHANICZNA

•

NAWRACAJĄCE ROPNE ZAPALENIE

NAWRACAJĄCE ROPNE ZAPALENIE

PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO

PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO

NASTĘPSTWEM MOŻE BYĆ

NASTĘPSTWEM MOŻE BYĆ

PRZEWLEKŁE ZAPALENIA TRZUSTKI

PRZEWLEKŁE ZAPALENIA TRZUSTKI

Clonorchis sinensis

Clonorchis sinensis

Wykrywanie

Wykrywanie

- Wykrycie jaj w kale lub treści

- Wykrycie jaj w kale lub treści

dwunastnicy

dwunastnicy

- Diagnostyka serologiczna (odczyn

- Diagnostyka serologiczna (odczyn

wiązania dopełniacza, test

wiązania dopełniacza, test

hemaglutynacji pośredniej)

hemaglutynacji pośredniej)

Clonorchis sinensis

Clonorchis sinensis

Zwalczanie

Zwalczanie

•

niszczenie żywicieli pośrednich

niszczenie żywicieli pośrednich

•

niespożywanie surowych, nie

niespożywanie surowych, nie

dogotowanych lub niedostatecznie

dogotowanych lub niedostatecznie

uwędzonych ryb

uwędzonych ryb