W10 Ja Spoleczne

background image

SPOŁECZNE ASPEKTY JA

 

I. KOLEKTYWNE IDENTYFIKACJE:

ROLA TOŻSAMOŚCI SPOŁECZNEJ

Dwa główne podejścia teoretyczne:

teorie

potrzymania pozytywnej samooceny

(self-enhancement theories, self-esteem
maintenance theories
)

teoria

optymalnej dystynktywności

(optimal

distinctiveness theory)

background image

TEORIE POTRZYMANIA POZYTYWNEJ SAMOOCENY

Teoria tożsamości społecznej

(social identity

theory - Tajfel, 1972; Tajfel & Turner, 1986) -
jednostki dążą do podtrzymania bądź
podwyższenia samooceny poprzez:

uczestnictwo w grupach dostarczających

pozytywnej identyfikacji

, bądź

obniżanie statusu

i wartościowości innych,

konkurencyjnych grup (np. poprzez
przypisywanie im cech moralnie
negatywnych).  

background image

Teoria auto-kategoryzacji

(self-categorization, Turner,

1985, 1987) - obraz siebie jako złożenie dwóch

składników: tożsamości indywidualnej i tożsamości

społecznej.

tożsamość indywidualna

Ja jako jednostka:

wykazuję stałość moich myśli, uczuć u zachowań w

różnych sytuacjach (mam cechy dyspozycyjne)

różnię się od wszystkich innych ludzi

tożsamość społeczna

- Ja jako członek grupy:

jestem podobny do innych członków mojej grupy
różnię się od członków innych grup.

Turner zakłada (za Tajfelem), że

tożsamość społeczna

rozwija się dzięki dążeniu do ugruntowania

pozytywnej samooceny

.

background image

Konsekwencje przesunięcia uwagi z tożsamości

indywidualnej na społeczną (zjawisko

depersonalizacji

):

Ludzie w mniejszym stopniu kierują się w swoich

działaniach przesłankami osobistymi, a w większym -

sygnałami grupowymi

, tj. są bardziej skłonni do:

- używania

stereotypów

;

- współpracy

z członkami grupy własnej i

współzawodnictwa

z członkami grupy obcej;

- tworzenia

norm

grupowych;

- przejawiania

konformizmu

grupowego;

-

polaryzacji

postaw.

background image

Wyzwanie dla takiego podejścia

:

Teoria tożsamości społecznej przewiduje, że

członkowie grup stygmatyzowanych (mniejszości
o niskim statusie lub o negatywnym wizerunku
społecznym

[np. Afro-Amerykanie w USA; osoby niepełnosprawne; w
homoseksualiści; mniejszości etniczne, np. Arabowie,
Cyganie)]

powinni cechować się

niższą globalną samooceną

,

niż członkowie grup większościowych

.

 
W świetle badań (por. Crocker & Major, 1989) - brak jest

takiej zależności, a nawet zależność przeciwna (Afro-
Amerykanie) Możliwe wyjaśnienia:

background image

Możliwe wyjaśnienia:

A. (w kategoriach strategii przetwarzania)

Członkowie grup

stygmatyzowanych mogą stosować szereg

strategii

redukujących znaczenie negatywnych informacji

na temat

ich grupy ze strony innych:

- „nie jestem typowym członkiem grupy”
- - porównania w dół
- selektywnie obniżanie ważności pewnych wymiarów

(np.. Osiągnięć ekonomicznych) i podwyższanie
ważności innych (np. duchowości, moralności) 

[nowe badania J. Crocker) – religijność Afro-Amerykanów

a samoocena]

B. (w kategoriach metodologicznych)

Stosowane dotąd

narzędzia pomiaru samooceny mierzą raczej

autoprezentację niż rzeczywistą samoocenę

.

background image

TEORIA OPTYMALNEJ DYSTYNKTYWNOŚCI

 

M. Brewer (1991, 1993) - tożsamość kolektywna -

wyznaczona przez jednoczesne

dążenie do "bycia podobnym"

(dążenie wspólnotowe,

potrzeba przynależności do jakiejś grupy) i

dążenie

do "bycia różnym"

(dążenie indywiduujące).

Dążenia te pozostają w konflikcie.

Tożsamość społeczna jest

kompromisem

między

tymi dążeniami - jednostki najsilniej
identyfikują się z grupami, które najlepiej taki
konflikt rozwiązują.

 

background image

Dystynktywność zależy od

wielkości grupy

.

Zatem – identyfikacja z grupą mniejszościową

powinna być

silniejsza

, niż z grupą

większościową.

Badania (Mullen et al., 1992) wskazują, że

nasilenie "in-group

bias"

(skłonności do faworyzowania "swoich") jest tym

większe, im mniejsza grupa własna w porównaniu do

grupy obcej.

Inne badania (Brewer & Schneider, 1990) wykazują, że

skłonność do

działania we własnym interesie, bądź

interesie grupy

, zależy od jej wielkości.

Jeżeli grupa własna jest duża i "amorficzna" - ludzie

działają w interesie własnym, jeżeli jest mniejsza i

„zwarta”, wyrazista - w interesie grupy.

 

background image

II. INNI JAKO CZĘŚĆ "JA„

Relacja z innymi ludźmi jako źródło :

-

wiedzy

na temat swoich cech i właściwości;

-

programów

działania (wiedzy o tym, jak się

zachować);

- pozytywnej samooceny

i autoafirmacji.

Jeszcze inna możliwość: inna osoba, i relacja

między nami a tą osobą, staje się

integralnym składnikiem samoopisu

(obraz innego znajduje się "wewnątrz

granic"

obrazu własnej osoby).

 

background image

Jeżeli autoschematy mają charakter

relacyjny,

tworzą

JA WSPÓŁZALEŻNE

Jeżeli autoschematy charakter

atrybutywny,

tworzą

JA NIEZALEŻNE

.

background image

Przy

Ja niezależnym

, myślenie o sobie

nie

implikuje myślenia o innych

. "Inni" pojawiają

się dopiero w kontekście samooceny, jak
publicznego, itp.

Przy

Ja współzależnym

,

ilekroć myśli się o sobie,

tylekroć myśli się też o innych

. Podobnie, jeżeli

myślę o osobach znaczących - dostępna staje
się część wiedzy o sobie.

 
Konsekwencja - osoby ze schematami

relacyjnymi - będą szczególnie

wrażliwe na

potrzeby

innych, i będą miały rozbudowaną

wiedzę

o innych i zdolność do ich

rozumienia

.

[orientacja interpersonalna]

background image

RÓŻNICE ZWIĄZANE Z PŁCIĄ:

Markus i Oyserman (1989):

Kobiety częściej częściej wytwarzają

ja współzależne

,

mężczyżni częściej –

ja niezależne

.

Prawdopodobnie dlatego

kobiety

, w porównaniu do

mężczyzn:

- cechują się

większą złożonością

poznawczą

reprezentacji innych osób;

- trafniej rozpoznają

i interpretują wzrokowe i słuchowe

oznaki emocji u innych;

- odznaczają się większą tendencją do

empatii

(przyjmowania perspektywy innej osoby; współczucia).

background image

Jakie mogą być przyczyny tych różnic?
Różne spekulacje:

Wywodząca się z psychoanalizy

. Chodorow (1978)

-Odmienny typ wczesnych relacji matka-dziecko.

 


W wypadku

dziewczynki

, matka skłonna jest traktować

dziecko jako

przedłużenie samej siebie

- relacja

niesprzyjająca psychologicznej separacji dziecka od
opiekunki.  

W wypadku

chłopca,

matka jest skłonna traktować

chłopca raczej jako

"zewnętrzny obiekt"

niż

"przedłużenie siebie„ relacja sprzyjająca separacji od
matki i powstaniu poczucia własnej odrębności.

background image

Wywodząca się z badań nad

relacjami władzy i

myśleniem stereotypowym (

Fiske i Depret,

1996).

implikacja:

Kultura patriarchalna – władza mężczyzn
– stereotypizacja bądź uważne
przetwarzanie 

background image

RÓŻNICE ZWIĄZANE Z KULTURĄ

(H. Markus, 1990)

Koncepcja kultur Zachodu (indywidualistycznych):

Jednostka jest

"bytem odrębnym", autonomicznym

,

unikalnym

(różnym od innych),

oddzielonym od kontekstu społecznego, niezmiennym w
różnych rolach i związkach.

Normatywne zadanie kulturowe

: uzyskać

niezależność

od

innych, znaleźć i wyrazić swoje unikalne właściwości,
odnaleźć "swoją własną drogę".

Obraz samego siebie

-

Ja niezależne

.

Centralne składniki obrazu siebie – własne cele, motywy,
cechy, przekonania.

[

pozytywna samoocena

– uwarunkowania

indywidualnymi sukcesami, kontrolą, autonomią,
ekspresją siebie]

background image

Koncepcja kultur Wschodu (kolektywistycznych):
Jednostka nie jest bytem "samoistnym". Istnieje poprzez

określenie swoich relacji społecznym z innymi

,

identyfikacją z grupą.

Normatywne zadanie kulturowe: odnależć

swoje miejsce w

świecie społecznym

.

Obraz samego siebie -

Ja współzależne.

Jego centralne

składniki to relacje interpersonalne oraz przynależność
grupowa, rola i pozycja społeczna.

[

pozytywna samoocena

- uwarunkowana

harmonijnymi relacjami interpersonalnymi, oraz
przynależnością grupową i pozycją].

Badania potwierdzają niektóre hipotezy dotyczące tych
różnic. (np. Markus & Kitayama (1989); Cousins (1989).


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
W10 Ja Spoleczne ROZ
Giddens Nowoczesność i tożsamość, ja i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności
W10 Ja wstep SKR
W11 Ja Społeczne SKR
Suszek Wielkość Ja w społeczenstwie postmodernistycznym s 57 70
Sedikides Ja społeczne poszukiwanie tożsamości a prymat motywacyjny ja indywidualnego s 130 151
spoleczna w10
JA, II ROK, SEMESTR I, psychologia społeczna I, opracowania
spoleczna, Jednostka4, Jednostka: 4 „Ja” w psychologii społecznej
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 10 Społeczne aspekty Ja
8. poznanie społeczne - ja, Uniwersytet Wrocławski, psychologia społeczna
Treści slajdów cz 1 poznanie społeczne, atrybucje, Ja
psychologia społeczna Pojęcie JA gr. II, Psychologa społeczna
spoleczna w10

więcej podobnych podstron