PODMIOTY

PODMIOTY

GOSPODARKI

GOSPODARKI

ŚWIATOWEJ

ŚWIATOWEJ

-

przedsiębiorstwa krajowe (narodowe)

przedsiębiorstwa krajowe (narodowe)

-

przedsiębiorstwa międzynarodowe

przedsiębiorstwa międzynarodowe

(korporacje transnarodowe)

(korporacje transnarodowe)

-

gospodarki narodowe poszczególnych

gospodarki narodowe poszczególnych

krajów wraz z instytucją państwa

krajów wraz z instytucją państwa

-

międzynarodowe (regionalne)

międzynarodowe (regionalne)

ugrupowania integracyjne

ugrupowania integracyjne

- międzynarodowe organizacje

- międzynarodowe organizacje

gospodarcze

gospodarcze

PRZEDSIĘBIORSTWA

PRZEDSIĘBIORSTWA

KRAJOWE (NARODOWE)

KRAJOWE (NARODOWE)

tzn.

przedsiębiorstwa

działające w

ramach określonej

gospodarki
narodowej

Przedsiębiorstwa krajowe

Przedsiębiorstwa krajowe stają się

podmiotami gospodarki światowej

tylko wówczas, gdy:

w związku ze swa działalnością

w związku ze swa działalnością

gospodarczą

gospodarczą

nawiązują i

nawiązują i

utrzymują

utrzymują

znaczące pod względem

znaczące pod względem

zakresu, charakteru bądź

zakresu, charakteru bądź

znaczenia dla swego

znaczenia dla swego

funkcjonowania -

funkcjonowania - międzynarodowe

międzynarodowe

stosunki ekonomiczne

stosunki ekonomiczne

z innymi

z innymi

podmiotami gospodarki

podmiotami gospodarki

światowej.

światowej.

Rodzaje powiązań

przedsiębiorstwa narodowego z

zagranicą:

-

handlowe

(np. eksport własnych produktów,

import niezbędnych surowców i

materiałów, eksport lub import

różnego typu usług),

- produkcyjne

(np. kooperacje z

zagranicznymi partnerami w

produkcji określonych wyrobów bądź

ich elementów),

- technologiczne

(np. korzystanie z zagranicznych licencji

lub odstąpienie innym własnych technologii,

współprace naukowo-techniczną),

-

finansowo-kredytowe i kapitałowe

(korzystanie z obcych kredytów

lub udzielanie kredytów zagranicznych

partnerom, wchodzenie w związki np.

produkcyjno-kapitałowe, tworzenie

wspólnych przedsięwzięć, podejmowanie

wspólnych inwestycji).

Proces

Proces umiędzynarodawiania

umiędzynarodawiania

się

się

przedsiębiorstw krajowych:

przedsiębiorstw krajowych:

•

umiędzynaradawianie sfery

umiędzynaradawianie sfery

wymiany

wymiany

•

pełne wejście przez

pełne wejście przez

przedsiębiorstwo dotychczas

przedsiębiorstwo dotychczas

krajowe na rynek zagraniczny

krajowe na rynek zagraniczny

(międzynarodowy)

(międzynarodowy)

•

globalizacja

globalizacja

Dokonuje się to zazwyczaj poprzez

eksport własnych produktów bądź

import niezbędnych do produkcji

surowców, materiałów, półfabrykatów

itp.

I w ten sposób przedsiębiorstwo

krajowe chociaż jest usytuowane w

konkretnej gospodarce narodowej

(kraju), włącza się w system

międzynarodowych powiązań i

zależności

.

Umiędzynaradawianie sfery

Umiędzynaradawianie sfery

wymiany

wymiany

Pełne wejście przez

Pełne wejście przez

przedsiębiorstwo dotychczas

przedsiębiorstwo dotychczas

krajowe na rynek zagraniczny

krajowe na rynek zagraniczny

następuje poprzez podjęcie za granicą

następuje poprzez podjęcie za granicą

produkcji towarów lub podjęcie tam

produkcji towarów lub podjęcie tam

innej bezpośredniej działalności

innej bezpośredniej działalności

gospodarczej.

gospodarczej.

Na tym etapie przedsiębiorstwo

Na tym etapie przedsiębiorstwo

przestaje być już przedsiębiorstwem

przestaje być już przedsiębiorstwem

krajowym, a staje się przeważnie

krajowym, a staje się przeważnie

przedsiębiorstwem międzynarodowym

przedsiębiorstwem międzynarodowym

(korporacją transnarodową).

(korporacją transnarodową).

Globalizacja

Globalizacja

tzn. całkowite

tzn. całkowite

umiędzynarodowienie i

umiędzynarodowienie i

przedsiębiorstwa i jego działalności,

przedsiębiorstwa i jego działalności,

a wiec pełne

a wiec pełne

przestawienie się na działanie w

przestawienie się na działanie w

skali rynku międzynarodowego

skali rynku międzynarodowego

(światowego),

(światowego),

tzn. globalny zasięg działalności,

tzn. globalny zasięg działalności,

globalna strategia, np. produkcyjna

globalna strategia, np. produkcyjna

i handlowa, globalna polityka itd.

i handlowa, globalna polityka itd.

KORPORACJE

KORPORACJE

TRANSNARODOWE

TRANSNARODOWE

przedsiębiorstwo

prowadzące

działalność

produkcyjną, usługową itp. w

co najmniej 2 krajach oraz

posiadające - również w co

najmniej 2 krajach swoje filie

bądź

oddziały

będące

w

całości

lub

w

części

własnością przedsiębiorstwa

macierzystego

i działające pod jego

kontrolą.

Z punktu widzenia struktury

Z punktu widzenia struktury

własności można wyróżnić 2 rodzaje

własności można wyróżnić 2 rodzaje

korporacji:

korporacji:

• takie, w których wszystkie aktywa w

całości

należą

do

przedsiębiorstwa

macierzystego, lecz zlokalizowane są w
kilku - co najmniej 2 - krajach

(korporacje transnarodowe)

• takie,

w

których

przedsiębiorstwo

macierzyste

jest

właścicielem

tylko

części aktywów korporacji, w części zaś -
np. w filiach zorganizowanych w formie
joint-ventures - są one także własnością
innych zagranicznych przedsiębiorstw

(korporacje wielonarodowe).

Korporacje międzynarodowe

Korporacje międzynarodowe

Są one pierwszoplanowym

podmiotem gospodarki

światowej.

GOSPODARKI

GOSPODARKI

NARODOWE

NARODOWE

poszczególnych krajów wraz

z instytucją państwa są

tradycyjnie uznawane za

ważny (lub nawet

najważniejszy) podmiot

gospodarki światowej.

Gospodarka narodowa

stanowi pewnego rodzaju
strukturę, w której sumuje się
jak gdyby działalność
gospodarcza przedsiębiorstw
krajowych, a także tych
korporacji transnarodowych,
które włączyły daną gospodarkę
narodową bądź jej określone
działy w sferę swego działania.

Instytucja państwa

Instytucja państwa

Istota państwa polega generalnie

m.in. na tym, że spełnia ono

określone funkcje organizacyjne i

regulacyjne - np. w sferze polityki,

bezpieczeństwa, w sferze społecznej,

gospodarczej - oddziałując w

większym lub mniejszym stopniu na

każdą z tych sfer oraz kształtując

zasady ich funkcjonowania, ich

strukturę, charakter itp.

UGRUPOWANIA INTEGRACYJNE

UGRUPOWANIA INTEGRACYJNE

Pod pojęciem międzynarodowego

ugrupowania integracyjnego

należy rozumieć powstanie

wyraźnie wyróżniającego się na

tle otoczenia względnie

jednolitego, nowego organizmu

gospodarczego, obejmującego 2

lub więcej krajów.

MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE

MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE

GOSPODARCZE

GOSPODARCZE

• spełniają w gospodarce określone funkcje

regulacyjne

•

spełniają też funkcje kontrolne.

• prowadzą też bezpośrednią działalność,

polegającą m.in. na udzielaniu krajom

członkowskim różnego rodzaju pomocy, np.

pomocy społecznej, humanitarnej (ONZ i

jej agendy FAO, UNICEF, WHO), pomocy w

rozwoju handlu (WTO, UNCTAD), pomocy w

rozwoju technicznym, gospodarczym,

pomocy finansowej, kredytowej (UNIDO, BŚ)

Obok podmiotowej struktury

Obok podmiotowej struktury

gospodarki światowej można

gospodarki światowej można

wyróżnić również regionalną

wyróżnić również regionalną

strukturę gospodarki światowej.

strukturę gospodarki światowej.

W gospodarce światowej można

W gospodarce światowej można

wyodrębnić różne grupy krajów.

wyodrębnić różne grupy krajów.

GEOPOLITYCZNA STRUKTURA

GEOPOLITYCZNA STRUKTURA

GOSPODARKI ŚWIATOWEJ

GOSPODARKI ŚWIATOWEJ

• KRAJE WYSOKO ROZWINIĘTE

• KRAJE TRANSFORMUJĄCE SIĘ

• KRAJE ROZWIJAJĄCE SIĘ

kraje nowo uprzemysłowione
kraje naftowe
kraje surowcowo-rolne
kraje najmniej rozwinięte

ŚWIAT

 

PÓŁNOC

POŁUDNIE

ŚWIAT





ZACHÓD

WSCHÓD

ŚWIAT



PIERWSZY

DRUGI

TRZECI

CZWARTY