Gospodarka

światowa to

system trwałych

powiązań

ekonomicznych,

włączających

gospodarki narodowe

poszczególnych

krajów w procesy

produkcji i wymiany

o zasięgu globalnym.

Zasięg i

intensywność tych

powiązań ulegają

ewolucji wraz z

postępem

technicznym

Gospodarka

światowa

to historycznie ukształtowany i

zmieniający się w czasie

system powiązań

produkcyjnych,

technologicznych,

handlowych, finansowych i

instytucjonalnych między

gospodarkami narodowymi

różnych krajów, o różnych

poziomach rozwoju społeczno-

gospodarczego włączający je

w ogólnoświatowy proces

produkcji i wymiany.

Pod pojęciem gospodarki

światowej można rozumieć

zbiorowość różnorodnych

organizmów i instytucji

funkcjonujących zarówno na

poziomach krajowych, jak i na

szczeblu międzynarodowym, tzn.

np. regionalnym,

ponadregionalnym lub globalnym

(takich jak np.: przedsiębiorstwa

krajowe i

międzynarodowe/transnarodowe,

gospodarki narodowe, państwa,

ugrupowania integracyjne,

organizacje międzynarodowe) -

bezpośrednio lub

pośrednio zajmujących się

działalnością gospodarczą oraz
powiązanych ze sobą w pewien

całościowy system poprzez sieć

międzynarodowych stosunków

ekonomicznych.

Podejście do

gospodarki

światowej

•pozytywne

•normatywne

POZYTYWNE

to próba wyjaśnienia zjawisk
i odpowiedzi na pytania:

• Jak funkcjonuje system

gospodarki światowej?

• Jakie są tego konsekwencje?

• Jak kształtują się

podstawowe kategorie
ekonomiczne?

NORMATYWNE

to wartościująca ocena

faktów ekonomicznych i

polityki gospodarczej z

punktu widzenia

przynoszonych korzyści

Gospodarka

światowa

• kategoria ekonomiczna
• charakter historyczny
• charakter dynamiczny
• pojęcie umowne
• nie jest prostą sumą

elementów składowych
(podmiotów)

• są to podmioty +

nawiązywane i utrzymywane
przez nie międzynarodowe
stosunki ekonomiczne

Niektóre teorie ekonomiczne

uznawały już gospodarki

starożytnego Rzymu i Grecji za

gospodarkę światową.

Argumenty za:

•

handlowały z całym sobie znanym

światem

•

żeglarze docierali do nawet dosyć

odległych części świata

Argumenty przeciw:

•

tylko 25% ludności świata obejmowała

ta

•

współpraca

•

brak regularności w wymianie

•

gospodarki w miarę samowystarczalne

•

handlowano ewentualnymi nadwyżkami

•

handel głównie artykułami luksusowymi

•

brak pieniądza światowego, wartości

międzynarodowej i ceny światowej

•

brak oddziaływania koniunktury w

jednej części świata na sytuację w innej

•

słabo rozwinięty transport

•

duże zagrożenie w czasie transportu

•

produkcja oparta o surowce krajowe

ATRYBUTY GOSPODARKI

ŚWIATOWEJ

• masowy, towarowy charakter

produkcji

• podobne techniki wytwarzania
• specjalizacja produkcji i wymiany
• oddziaływanie wzajemne gospodarek

krajów poprzez wymianę handlową

• rozwój transportu
• wartość międzynarodowa, cena

światowa i pieniądz światowy

• wzajemne oddziaływanie

koniunktury

• uczestnictwo wszystkich krajów

świata

• trwałe więzi ekonomiczne

powodujące powstanie
zintegrowanej całości

Gospodarka

światowa to:

• niecałe 6 mld

ludności

• 45 mln km

2

powierzchni

• około 200 państw

Cztery aspekty

pojęcia gospodarka

światowa

1. Geograficzny

2. Ekonomiczny

3. Systemowy

4. Czasowy

Cztery aspekty pojęcia gospodarka

światowa

ASPEKT GEOGRAFICZNY
 granice
 centra gospodarki światowej
 strefy pośrednie i peryferyjne

ASPEKT EKONOMICZNY
interakcje wynikające z

warunków:

 produkcji (naturalne,

techniczne)

 handlu (w tym: finansowania

obrotów, transportu,
ubezpieczeń)

 spożycia (popytu światowego)

Cztery aspekty pojęcia gospodarka

światowa

ASPEKT SYSTEMOWY

gospodarka światowa, jako
wielki system społeczny, w
którym istnieje wiele
odrębnych, suwerennych
podmiotów objętych jednym
podziałem pracy

ASPEKT CZASOWY

zmienność wszystkich

elementów w poprzednich
płaszczyznach w czasie

najszybsze zmiany następują

w płaszczyźnie ekonomicznej

REDEPLOYMENT

Zjawisko przenoszenia

całych gałęzi

wytwarzania w inne

rejony świata

DEETATYZACJA

GOSPODARKI

ŚWIATOWEJ

zmiana roli państwa w

gospodarce światowej –

sprzeczność między

umiędzynarodowieniem

gospodarki a podziałem na

państwa

Proces

REGULACJI

proces wycofywania się

państw z pełnienia

pewnych funkcji i

przekazywania ich

rynkowi

Gospodarka

światowa-

struktura

przedmiotu badań

GŁÓWNE OKRESY W GOSPODARCE

GŁÓWNE OKRESY W GOSPODARCE

ŚWIATOWEJ PO II WOJNIE

ŚWIATOWEJ PO II WOJNIE

ŚWIATOWEJ

ŚWIATOWEJ

1

. Lata 1945-1960 - głębokie

przeobrażenia

- nowe koncepcje USA

oparcia MSE na organizacjach
międzynarodowych

- dekolonizacja
- odbudowa
- integracja
- demilitaryzacja
- opanowanie inflacji

(popytowej)

- przywrócenie równowagi
- modernizacja

GŁÓWNE OKRESY W GOSPODARCE

GŁÓWNE OKRESY W GOSPODARCE

ŚWIATOWEJ PO II WOJNIE

ŚWIATOWEJ PO II WOJNIE

ŚWIATOWEJ

ŚWIATOWEJ

2.

Lata 1960-1973 - pomyślny

rozwój

- niskie ceny surowców i

energii

- wysoka stopa wzrostu

gospodarczego

- niska inflacja
- niskie bezrobocie
- stabilny system

walutowy sprzyjał
rozwojowi handlu

- wzrost znaczenia

gospodarki niemieckiej
(prymat)

GŁÓWNE OKRESY W GOSPODARCE

GŁÓWNE OKRESY W GOSPODARCE

ŚWIATOWEJ PO II WOJNIE

ŚWIATOWEJ PO II WOJNIE

ŚWIATOWEJ

ŚWIATOWEJ

3.

Lata 1973-1980 - załamanie

dynamiki rozwojowej z
krótszymi lub dłuższymi
okresami ożywienia

- kryzys surowcowo-

energetyczny

- kryzys walutowy
- spadek koniunktury +

wzrost bezrobocia + wzrost
stopy inflacji +

STAGFLACJA
- inflacja ma charakter

kosztowny - przy obfitości
podaży w stosunku
do dochodów ludności

GŁÓWNE OKRESY W GOSPODARCE

GŁÓWNE OKRESY W GOSPODARCE

ŚWIATOWEJ PO II WOJNIE

ŚWIATOWEJ PO II WOJNIE

ŚWIATOWEJ

ŚWIATOWEJ

4.

Lata 1980-1995 - etap

restrukturyzacji

- neoprotekcjonizm
- wypieranie branż

tradycyjnych

- tzw. drabina rozwoju
(państwa rozwinięte tracą

konkurencyjność w

przemyśle)

- wzrost roli usług
- kryzys zadłużeniowy
- rozpad bloku

socjalistycznego

- odzyskanie niepodległości

przez byłe republiki ZSRR

GŁÓWNE OKRESY W GOSPODARCE

GŁÓWNE OKRESY W GOSPODARCE

ŚWIATOWEJ PO II WOJNIE

ŚWIATOWEJ PO II WOJNIE

ŚWIATOWEJ

ŚWIATOWEJ

5.

Lata 1996-

- etap załamania i recesji

- kryzys gospodarki japońskiej
- kryzys azjatycki
- walka konkurencyjna o

charakterze biologicznym
(BSE, pryszczyca,
GMF)

- terroryzm (11.09.2001 -

WTC)

- recesja w gospodarce

światowej

- bankructwo Argentyny