Lekomania jako przykład

patologii społecznej

Definicją uzależnienia, będącą do dziś punktem odniesienia we wszelkich rozważaniach na

temat tego pojęcia, jest określenie pochodzące z 1969 roku, opracowane przez Komisję

Ekspertów

Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Jego interpretacje znajdujemy u wielu

współczesnych

autorów. Uzależnienie jest to stan przewlekłej choroby, charakteryzujący się okresowymi

stanami abstynencji i nawrotów. Jest to stan, w którym stajemy się niewolnikiem

substancji

psychoaktywnej, a nasz organizm, w pierwszej kolejności, dąży do zaspokojenia

„głodu” na nią. M. Teesson, L. Degenhardt i W. Hall wskazali na oznaki

i występowanie u osób uzależnionych

charakterystycznych objawów, które można ująć jako: szkodliwy model

nadużywania substancji, prowadzący do istotnych klinicznie szkód zdrowotnych lub

cierpienia.

Jeden z najlepszych polskich znawców

problematyki uzależnień, prof. Czesław Cekiera, wskazując na jedną z jego form –

uzależnienie lekowe – definiuje go następująco: Uzależnienie lekowe

jest to psychiczny, a niekiedy także fizyczny stan, [...]. Tolerancja może występować, ale

nie musi, osoba może być uzależniona od więcej niż jednego środka.

Według K. Zajączkowskiego: Lekomania to psychiczny i fizyczny stan

wynikający z interakcji między żywym organizmem a substancją

chemiczną, charakteryzujący się zmianami zachowania

i innymi reakcjami, do których należy konieczność przyjmowania danej substancji w

sposób

ciągły lub okresowy, w celu doświadczenia jej wpływu na

psychikę lub by uniknąć przykrych objawów towarzyszących

brakowi substancji.

Przebieg uzależnienia

Lek powoduje przestrojenie czynności psychicznych oraz somatycznych do tego

stopnia, że nagłe przerwanie jego stosowania wywołuje duże zaburzenia

czynności organizmu zwane objawami abstynencji. Najczęściej i najszybciej

wytwarza się zależność psychiczna od leku, rzadziej i później zależność fizyczna

(somatyczna). Uzależnienie fizyczne zmienia funkcjonowanie organizmu na tyle,

że nagłe odstawienie leku, powoduje zmiany pracy narządów wewnętrznych, np.

zaburzenia ciśnienia krwi, czynności serca, oddychania, układu pokarmowego

Związek wywołujący zależność lekową wchodzi w łańcuchy

przemian metabolicznych organizmu, dla których staje się w końcu

niezbędny.Lekomania obejmuje często leki nasenne, które początkowo

stosowane są w celu wywołania snu. Później stają się narzędziem, przy pomocy,

którego leczy się nie tylko brak snu, ale i napięcie nerwów, lęk, niezadowolenie

lub uczucie niezrównoważenia. W miarę rozwoju uzależnienia chory musi

przyjmować coraz większe dawki leku, dla otrzymania pożądanego efektu.

Grupa ryzyka

Największą grupę ryzyka uzależnienia od leków

tworzą kobiety w średnim i starszym wieku, choć

wśród lekomanów nie brakuje ludzi młodych.

Wydaje się, że odpowiadają za to czynniki

kulturowe, które pozwalają mężczyzną „topić

smutki” w alkoholu, a pijaństwo kobiet jest źle

widziane. Z tego powodu, najprawdopodobniej

sięgają one po lekarstwa. Na lekozależność

narażone są także osoby zajmujące wysokie

stanowiska zawodowe, żyjące w ciągłym stresie.

W skład grupy ryzyka wchodzą także chorzy

cierpiący na przewlekłe bóle np.. reumatyczne,

kamicy żółciowej.

Istnieje wiele teorii próbujących wyjaśnić przyczyny rozwoju uzależnienia od leków. Ich

autorzy poszukują źródeł i przyczyn rozwoju problemu w czynnikach społecznych,

behawioralnych, psychicznych, nierzadko we wzorcach

kulturowych. Wszystkie one wskazują na lekomanię jako jeden z typów uzależnienia. Jak

wiadomo, uzależnienie jest jednym z istotnych przejawów patologii społecznej. Spośród

licznych

definicji patologii społecznej wydaje się, że odzwierciedlenie problemu uzależnienia, jako

patologii, dobrze ujmuje następująca autorstwa prof. Ireny Pospiszyl: patologią

społeczną jest

ogół przypadków śmierci, obniżenia poziomu moralnego, pogorszenia samopoczucia i

strat

materialnych spowodowanych naruszeniem reguł prakseologicznych, moralnych i

prawnych

oraz postępowaniem autodestruktywnym. Ze współczesnych analiz problemu

uzależnienia wynika,

że jest ono źródłem indywidualnego i społecznego cierpienia. Podwójne ujęcie problemu

cierpienia, jako konsekwencji uzależnień, nie jest przypadkowe.

Po pierwsze, mamy do czynienia z cierpieniem jednostki, która

się uzależniła. Po drugie, dostrzega się występowanie problemu

cierpienia jej najbliższego otoczenia (często cierpienie to ma

charakter współuzależnienia). Uprawnionym jest stwierdzenie,

iż jest to cierpienie obejmujące wszystkie sfery funkcjonowania człowieka. Ogarnia ono

sferę fizyczną, psychiczną, społeczną, a także duchową. Zauważmy też na

wstępie, że rozwój lekomanii

wskazuje na rozszerzanie równoległego, niezwykle poważnego problemu społecznego. W

ramach jego analizy badacze

usiłują odpowiedzieć na pytanie: dlaczego człowiek odbiera sobie wolność decydowania

o sobie?

Teorie próbujące wyjaśnić przyczyny rozwoju

lekomanii

Przyczyny coraz częstszego

występowania problemu lekomanii

• Pojawienie się na rynku nowych, tanich i

łatwo dostępnych środków

psychotropowych;

• Moda na samodzielne leczenie się, brak

czasu na konsultacje z lekarzem;

• Zmiana opinii publicznej, wzrost tolerancji i

spadek czujności w odniesieniu do

częstszego zażywania leków;

• Rozwój czarnego rynku leków

Lekomania w Polsce

Polacy nagminnie nadużywają lekarstw. Coraz częściej nie konsultują ich

zażywania ze specjalistą, a przy tym nie czytają załączanych do opakowań
ulotek, ostrzegają lekarze. Rekordzistka jednego z warszawskich oddziałów
przyjmowała aż 70 tabletek dziennie! Ludziom wydaje się, że jeśli lek jest bez
recepty, to jest bezpieczny, bez względu na to ile byśmy go nie zażyli.
Nieprawda. Poza tym rekordowa w skali europejskiej liczba aptek (w Polsce
jest ich 13,5 tys., w samej stolicy aż 634 punktów) i szeroki dostęp do
internetu sprawiają, że liczba osób, które wolą leczyć się na własną rękę
rośnie.

Statystyki nie pozostawiają złudzeń- codziennie ponad 2 mln Polaków kupuje

leki, a miesięcznie wydajemy na nie już 2,2 mld zł.Jesteśmy w europejskiej
czołówce. Na świecie większymi lekomanami są tylko Amerykanie i
Francuzi. Ma to oczywiście swoje ciemne strony. Obliczono bowiem, że liczba
osób umierających wskutek zatrucia lekami wzrosła ponad sześciokrotnie w
porównaniu ze stanem z lat 50. Sondaż OBOP-u wskazuje, że 90 proc. z nas
bierze tabletki przy najmniejszym przeziębieniu. Według badań wiedzę
czerpiemy z reklam, nie czytamy ulotek dołączonych do leku, bo nam się nie
chce, a na wizyty u lekarza i czekanie w kolejkach nie mamy czasu.

Szacuje się, że problem lekomanii dotyczy od 25%

do 30% społeczeństwa. Dla porównania, Polacy

zażywają o 40% więcej antybiotyków niż Brytyjczycy,

choć w USA leki przeciwbólowe rocznie powodują

więcej zgonów niż heroina i kokaina razem wzięte.

Tymczasem lekomania to nałóg, tak samo groźny jak

alkoholizm czy narkomania. Wiele osób nie traktuje

go jednak poważnie. Każdy lek przyjmowany w

nadmiernej ilości szkodzi. Biorąc pod uwagę fakt, że

zaledwie13%z nas czyta wcześniej ulotkę z

ostrzeżeniami, mamy powód do zmartwień.

Zwłaszcza, że statystyczny Polak łyka cztery tabletki

dziennie.

Leczenie lekomanii

W przypadku lekomanii profilaktyka oraz

leczenie są niezwykle trudne i związane

przede wszystkim z eliminowaniem

schorzenia wywołującego konieczność

przyjmowania leku oraz ograniczeniem

dostępu do niego.

Ważne jest też zmniejszenie dawek, a ponadto

substytucja niektórych środków i leków np.

przeciwbólowych i uspokajających zabiegami

psycho- i fizykoterapeutycznymi. Skuteczną

metodą kuracji jest podawanie choremu

placebo.

Bibliografia



Grafika google



Narkomania spojrzenie wielowymiarowe, redakcja
naukowa Mariusz Jędrzejko



Patologie społeczne, Irena Pospiszyl



Uzależnienia od substancji, K. Zajączkowski



Toksykomania, C. Cekiera



Uzależnienia, M. Teenson, L. Degenhardt, W. Hall



https://pl.wikipedia.org/wiki/Lekomania



1f-forum-
madilio.cba.pl/biuletyn/download/bio/lekomania.ppt



http://technowinki.onet.pl/biznes-i-finanse/polacy-to-leko
mani/hsenn