W01 Podstawowe pojęcia patofizjologii

background image

PODSTAWOWE POJĘCIA

PATOFIZJOLOGII

©Jacek M. Witkowski

2006

WYKŁAD 1

background image

2

CO TO JEST PATOFIZJOLOGIA?

Pathos (Gr.)- ból, cierpienie, choroba

• Fizjologia – nauka o czynnościach i mechanizmach działania

organizmu i jego składników w warunkach zdrowia

• PATOFIZJOLOGIA – nauka o mechanizmach działania organizmu

i jego składników w warunkach choroby, prowadzących do

zaburzeń (objawów) obserwowanych w przebiegu choroby

• Poziomy zainteresowania patofizjologii:

– Układy

– Narządy

– Tkanki

– Komórki

– Struktury pozakomórkowe

– Biocząsteczki i ich zespoły

background image

3

PATOFIZJOLOGIA

• Nauka o:

– przyczynach,
– mechanizmach,
– przebiegu i
– konsekwencjach
chorób.

Patofizjologia nie zajmuje się

bezpośrednio rozpoznawaniem

i leczeniem chorób.

background image

4

PATOFIZJOLOGIA JAKO METANAUKA

PATOFIZJOLOGIA

Metanauka korzysta z narzędzi i informacji, dostarczanych przez inne
dyscypliny wiedzy, w celu wytworzenia nowych pojęć, narzędzi i informacji.

NAUKI

PRZEDKLINICZNE

NAUKI PODSTAWOWE

NAUKI KLINICZNE

NOWE

INFORMACJE

I KONCEPCJE

background image

5

HOMEOSTAZA, HOMEODYNAMIKA

• Struktury biologiczne (komórki, tkanki, narządy,

organizmy…) mogą prawidłowo funkcjonować

tylko w określonym zakresie parametrów:

• fizycznych,

• chemicznych,

• biologicznych

• HOMEOSTAZA – zdolność utrzymywania stałych

warunków środowiska wewnętrznego i

zewnętrznego, sprzyjających prawidłowym

funkcjom struktury biologicznej.

• HOMEOSTAT – mechanizm lub zespół

mechanizmów, utrzymujących parametr w

określonym zakresie wartości.

background image

6

ORGANIZM,

UKŁAD,

NARZĄD,

KOMÓRKA

….

METABOLITY

NIEZBĘDNE

METABOLITY

ZBĘDNE

KOMUNIKACJA

ŚRODOWISKO

ZEWNĘTRZNE

ŚRODOWISKO

WEWNĘTRZNE

REAKTYWNOŚĆ

ZACHOWANIE,

PARAMETRY

PRAWIDŁOWE

(ZDROWIE)

NIEPRAWIDŁOWE

(CHOROBA, ŚMIERĆ)

background image

7

CHOROBA

• Stan zaburzenia HOMEOSTAZY oraz

odpowiedzi organizmu na czynnik wywołujący

to zaburzenie (czynnik etiologiczny), obserwowany

przez chorego i/lub jego otoczenie (lekarza) jako

odchylenie od stanu prawidłowego („normy”)

• „Norma” – fizjologiczny zakres parametru, w

którym zdrowy organizm zdolny jest spełniać

swoje funkcje i dostosowywać się do wymagań i

zmian środowiska zewnętrznego, utrzymując

środowisko wewnętrzne na względnie stałym

poziomie (HOMEODYNAMIKA)

background image

8

Liść homeostazy

Z

D

R

O

W

IE

CHOROBA

CHOROBA

ŚMIERĆ

ŚMIERĆ

K

O

M

P

E

N

S

A

C

JA

O

D

C

H

Y

LE

N

IA

P

E

ŁN

A

P

E

ŁN

A

C

Z

Ę

Ś

C

IO

W

A

C

Z

Ę

Ś

C

IO

W

A

WIEK

P

ŁO

D

O

W

Y

D

Z

IE

C

S

T

W

O

MŁODOŚĆ

WIEK ŚREDNI

STAROŚĆ

+

_

background image

9

ETIOLOGIA I PATOGENEZA =

ETIOPATOGENEZA

ETIOLOGIA: co powoduje chorobę:

• Przyczyny i powody wystąpienia danej choroby,

np. wady wrodzone, infekcje, nowotwory itp.,

nałożone na aktualny stan organizmu

PATOGENEZA: w jaki sposób dany

czynnik etiologiczny powoduje

wystąpienie obserwowanych objawów:

• Mechanizmy wystąpienia zaburzeń

funkcjonowania organizmu lub jego części,

określanych jako choroba (PATOMECHANIZMY)

background image

10

KAŻDA CHOROBA POSIADA:

Przyczyny (nie zawsze znane)
Objawy, którymi rządzą określone

mechanizmy

Przebieg (sekwencję objawów w

czasie)

Skutki (przejściowe i/lub trwałe)

background image

11

PRZYCZYNY CHORÓB:

Wrodzone (dziedziczne zaburzenia w kodzie

genetycznym lub jego wykorzystaniu, uszkodzenia

w okresie płodowym)

Wewnątrzpochodne (np. mutacje prowadzące do

chorób nowotworowych, „zużycie” towarzyszące

starzeniu się organizmu, nadprodukcja lub

niedobór)

Zewnątrzpochodne:

• Infekcje i infestacje
• Urazy mechaniczne i inne uszkodzenia fizyczne
• Niekorzystne wpływy środowiska

– Niewłaściwa dieta (awitaminozy, rak żołądka – patologia

geograficzna, zespół metaboliczny – patologia „ewolucyjna”)

– Ekspozycja na czynniki toksyczne itp.

background image

12

PATOMECHANIZMY

• REAKCJE ORGANIZMU NA CZYNNIKI ETIOLOGICZNE,

WYWOŁUJĄCE:

Zaburzenia homeostazy środowiska wewnątrz- i

pozakomórkowego (równowaga wodno-elektrolitowa,

kwasowo-zasadowa itp.

Zaburzenia wzrostu i różnicowania komórek

(nowotwory, ale także hipo- i aplazje)

– Zaburzone działanie układów integracyjnych organizmu:

» Nerwowego

» Dokrewnego

» Immunologicznego (odpornościowego)

» Krwionośnego (sercowo-naczyniowego)

Proces zapalny – destrukcja tkanek, eliminacja czynnika

uszkadzającego, reperacja tkanek

background image

13

UKŁADY INTEGRACYJNE ORGANIZMU

• Wzajemna komunikacja, otrzymywanie informacji z innych

obszarów organizmu, a także przekazywanie im informacji

• Pozostałe układy służą podtrzymaniu działania UIO

©

nerwowy

dokrewny

odporność

naczyniowy

hormony

neuromediatory

komórki, cytokiny

background image

14

EGZOGENNE BIOLOGICZNE

CZYNNIKI CHOROBOTWÓRCZE

BAKTERIE, WIRUSY, GRZYBY, PIERWOTNIAKI, PASOŻYTY…

NATĘŻENIE PATOLOGICZNEJ REAKCJI ORGANIZMU

NIE ZALEŻY

OD „STĘŻENIA” CZYNNIKA ANI OD CZASU EKSPOZYCJI

FORMY REAKCJI:

Toksyczna

Zapalna

Immunologiczna / alergiczna

MIEJSCA REAKCJI:

Specyfika tkankowa lub narządowa

Tropizmy

LATENCJA REAKCJI:

Komórki jako „przechowalnie” bakterii lub wirusów

Formy przetrwalnikowe

background image

15

ENDOGENNE BIOLOGICZNE

CZYNNIKI CHOROBOTWÓRCZE

NIEDOBORY LUB NADMIARY METABOLITÓW…

NATĘŻENIE PATOLOGICZNEJ REAKCJI ORGANIZMU

ZALEŻY

OD

„STĘŻENIA” CZYNNIKA

I

OD CZASU EKSPOZYCJI

FORMY REAKCJI:

Toksyczna

Zapalna

MIEJSCA REAKCJI:

Brak wyraźnej specyfiki narządowej

PRZYKŁADY:

Przewlekły głód

Awitaminozy

Cukrzyca

Endokrynopatie

Hipercholesterolemia

background image

16

FIZYCZNE CZYNNIKI CHOROBOTWÓRCZE

URAZY MECHANICZNE I PROMIENISTE

WIELKOŚĆ I NASILENIE REAKCJI PATOLOGICZNEJ

WPROST

PROPORCJONALNE DO NATĘŻENIA

I CZASU DZIAŁANIA CZYNNIKA

Uraz mechaniczny:

Ostry (wypadek) – uszkodzenie lub ubytek tkanki

odczyn

zapalny

Przewlekły (odleżyny) – niedokrwienie uszkodzenie tkanki

zapalenie

martwica

Ekstremalne temperatury:

Oparzenie

zapalenie

Zwęglenie martwica i

zapalenie

Przechłodzenie

zapalenie

Zamarznięcie martwica i

zapalenie

Promieniowanie:

γ(X),α,β, UV uszkodzenia DNA mutacje nowotwory

(duże natężenia promieniowania – uszkodzenie i/lub śmierć

komórek

zapalenie

background image

17

CHEMICZNE CZYNNIKI

CHOROBOTWÓRCZE

WIELKOŚĆ I NASILENIE REAKCJI PATOLOGICZNEJ

WPROST

PROPORCJONALNE DO NATĘŻENIA

I CZASU DZIAŁANIA

CZYNNIKA

Uszkadzające tkanki – ŻRĄCE

:

Denaturacja białek, zniszczenie tkanki (martwica) 

okołourazowy odczyn

zapalny

• Stężone kwasy i bezwodniki

• Zasady

• Fenole

• Inne

Uszkadzające metabolizm – TOKSYNY

:

» metale ciężkie (Pb, Hg, As…) – wiązanie białek, denaturacja,

inaktywacja enzymów  ŚMIERĆ KOMÓREK 

odczyn zapalny

» cyjanki, rodanki – blokowanie łańcucha oddechowego  ŚMIERĆ

KOMÓREK

» nadtlenki (np. H

2

O

2

)  aktywne formy tlenu (GŁÓWNIE ENDOGENNE!)

 uszkodzenie i śmierc komórek 

odczyn zapalny

»

O

2

, CO

2

Uszkadzające DNA – MUTAGENY

background image

PATOFIZJOLOGIA TO NAUKA O

ROZUMIENIU CHOROBY (JAKO

PROCESU) I CHOREGO (JAKO

PODMIOTU TEGO PROCESU)

A WIĘC

PATOFIZJOLOGIA TO PODSTAWA

LEKARSKIEGO MYŚLENIA

background image

19

ALGORYTM LEKARSKIEGO MYŚLENIA

Aktualny stan osoby badanej:

Subiektywny – co stwierdza u siebie PACJENT

Obiektywny – co może wybadać LEKARZ

Wzorce normy i patologii

Anatomia (makro i mikro) – patomorfologia

Fizjologia (wszystkie poziomy)

Biochemia kliniczna – badania laboratoryjne

ODCHYLENIE OD NORMY = CHOROBA

Etiopatogeneza

LECZENIE

(działanie na czynniki etiologiczne (przyczynowe)

lub patogenetyczne (przyczynowe i/lub objawowe)

KONSEKWENCJE

background image

20

KONIEC


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Podstawowe pojęcia patofizjologii
PODSTAWOWE POJĘCIA PATOFIZJOLOGII
Wykład 1 Podstawowe pojęcia patofizjologii
01 Podstawowe pojęcia patofizjologiiid 2628 ppt
Podstawowe pojęcia patofizjologii
PODSTAWOWE POJĘCIA PRAWA STOSUNKI PRAWNE
4 Podstawowe pojęcia i zagadnienia związane z działaniem leków
Podstawowe pojęcia
Oświetlenie, Podstawowe pojęcia techniki świetlnej
004b Podstawowe pojęcia epidemiologii chorób zakaźnych
3 Podstawowe pojęcia, Pedagogika
4 Podstawowe pojęcia teorii estymacji
G2 07 Podstawowe pojecia reologii
1 Podstawowe pojeciaid 9565 Nieznany (2)

więcej podobnych podstron