BELGIA –

BELGIA –

WSPÓLNOTA

WSPÓLNOTA

NIEMIECKOJĘZYC

NIEMIECKOJĘZYC

ZNA

ZNA

W styczniu 2005 r. osoby w wieku poniżej 29 lat (72 512) stanowiły
34,64% ludności, a 11 958 uczniów było w wieku objętym
kształceniem obowiązkowym.

Dane te mają jednak niewielką

wartość statystyczną ze względu na przygraniczne
położenie Wspólnoty Niemieckojęzycznej – 12,88%
uczniów

kształcących

się

w

placówkach

ogólnodostępnych pochodzi spoza Wspólnoty, głównie z
francuskojęzycznej części Belgii (9,44%), Luksemburga
(1,71%) i Niemiec (1,73%), a z kolei wielu uczniów
mieszkających

we

Wspólnocie

Niemieckojęzycznej

kształci się we Wspólnocie Francuskiej i Niemczech.
Językiem nauczania jest język niemiecki (natomiast w
kilku szkołach podstawowych używa się języka
francuskiego jako języka mniejszości)

W roku 2005/06

●

70% uczniów uczęszczało do publicznych szkół
podstawowych i średnich (prowadzonych przez samą
Wspólnotę lub władze lokalne)

●

30% do dotowanych prywatnych szkół katolickich,
które otrzymują znaczną część swych środków
finansowych z budżetu Wspólnoty Niemieckojęzycznej

Nie istnieje sektor szkolnictwa prywatnego (tj. taki, który

nie otrzymuje dotacji z budżetu Wspólnoty)

●

W Belgii, państwie federalnym, odpowiedzialność za edukację została
przekazana trzem Wspólnotom. Władzami najwyższego szczebla
odpowiedzialnymi za edukację są więc Parlament i rząd Wspólnoty
Niemieckojęzycznej,

które

posiadają,

odpowiednio,

uprawnienia

ustawodawcze i wykonawcze w zakresie zarządzania edukacją i w
zakresie administracji oświatowej

●

Szkoły sektora prywatnego mogą być zakładane jako niezależne od
władz publicznych, muszą jednak spełniać warunki określone w
przepisach

Wspólnoty

dotyczących

przyznawania

kwalifikacji

uznawanych przez władze oraz otrzymywania dotacji Wspólnoty

●

Za zarządzanie różnymi rodzajami szkół odpowiadają różne organy
prowadzące. W przypadku „szkół Wspólnoty” organem tym jest sama
Wspólnota, reprezentowana przez ministra edukacji. Gminy odpowiadają
za prowadzone przez siebie szkoły, a za szkoły dotowanego przez
Wspólnotę sektora prywatnego odpowiada inny organ – osoba lub grupa
osób

Działający we Wspólnocie inspektorat oświatowy ma

m.in. zapewnić wywiązywanie się z obowiązków
administracyjnych przez organy prowadzące szkoły, a
w

szczególności

prawidłowość

wydatkowania

przydzielanych im dotacji wspólnotowych. Inspektorat
nadzoruje cały system oświaty. We Wspólnocie
Niemieckojęzycznej Belgii nie prowadzi się studiów
wyższych na poziomie uniwersyteckim ani innych
dłuższych form kształcenia na poziomie wyższym

●

Kształcenie na tym wyraźnie wyodrębnionym poziomie jest
bezpłatne i nieobowiązkowe

●

Do placówek przedszkolnych przyjmuje się (na początku
roku szkolnego) dzieci w wieku od 2 lat i 8 miesięcy, a
edukacja przedszkolna kończy się w czerwcu tego roku, w
którym przypadają szóste urodziny dziecka

●

Rodzice pokrywają w niektórych wypadkach część kosztów
wyżywienia, przejazdów, zajęć odbywających się poza
przedszkolem i nadzoru w czasie tych zajęć

●

W roku 2005/06 do placówek przedszkolnych uczęszczało
ponad 98% populacji w wieku objętym edukacją
przedszkolną, przy czym 10% pochodzi spoza Wspólnoty
Niemieckojęzycznej (głównie ze Wspólnoty Francuskiej –
8,5%)

●

Szkoła podstawowa (Primarschule), obejmuje wiek 6-12 lat.
Sześcioletnia szkoła podstawowa jest podzielona na dwuletnie
etapy, przy czym klasy mogą być pogrupowane w sposób
odbiegający od tego podziału

●

Szkoła średnia (Sekundarschule), obejmuje wiek 12-16 lub 18 lat.
Szkoła średnia jest również podzielona na trzy dwuletnie etapy

●

Kształcenie w pełnym wymiarze jest obowiązkowe w wieku od 6
do 15 lub 16 lat. Następnie nauka jest obowiązkowa do czasu
ukończenia 18 lat, ale uczniowie mogą kształcić się w niepełnym
wymiarze. Uczniowie, którzy nie ukończyli pierwszych dwóch klas
szkoły średniej do czasu ukończenia 15 lat, obowiązkowo kształcą
się w pełnym wymiarze co najmniej do czasu ukończenia 16 lat

Kryteria przyjęć

●

Nauka w szkole podstawowej rozpoczyna się zwykle we wrześniu
tego roku, w którym przypadają szóste urodziny dziecka

●

Nie obowiązują specjalne kryteria przyjęć. Do szkoły średniej
przyjmuje się przeważnie dzieci w wieku 12 lat, a warunkiem
przyjęcia jest zwykle posiadanie świadectwa ukończenia szkoły
podstawowej (Abschlusszeugnis der Grundschule)

●

Rodzice mają prawo wyboru zarówno szkoły podstawowej, jak i
średniej dla swego dziecka

●

Kształcenie jest bezpłatne

●

Przyjęcie do szkoły specjalnej wymaga specjalnego orzeczenia
niepełnosprawności ucznia

Dzienny/tygodniowy/roczny wymiar zajęć

●

W szkole podstawowej i średniej zajęcia prowadzi się przez
pięć dni w tygodniu, od poniedziałku do piątku, przed
południem i po południu, z wyjątkiem środowego popołudnia

●

Zajęcia szkolne mogą rozpoczynać się o godzinie 8-ej rano i
trwać do godziny 17-ej (16-ej w szkole podstawowej)

●

Lekcje trwają 50 minut

●

Tygodniowy wymiar zajęć wynosi 28 lekcji w szkole
podstawowej i 32-36 lekcji w szkole średniej

●

Rok szkolny trwa 37 tygodni (180-184 dni zajęć), a szkoły są
zamknięte w lipcu i sierpniu

Wielkość klas/podział uczniów na klasy

●

W większości szkół podstawowych nauczanie prowadzi się
oddzielnie dla poszczególnych sześciu klas. Możliwe jest jednak
również łączenie w grupy uczniów z różnych klas w obrębie danego
etapu, a nawet różnych etapów – takie rozwiązanie przyjmuje się
we wszystkich szkołach, w których ze względu na zbyt małą liczbę
uczniów nie można utworzyć odrębnych klas dla każdego rocznika

●

Zasadniczo stosuje się takie same metody nauczania wobec
wszystkich uczniów i nie są one dostosowane do potrzeb
indywidualnych uczniów. Daje się jednak zauważyć, że zasada
indywidualizacji kształcenia jest stosowana w coraz szerszym
zakresie

●

Lekcje prowadzą nauczyciele przedmiotów zintegrowanych, ale
języka francuskiego, wychowania fizycznego, religii i etyki mogą
też uczyć nauczyciele przedmiotu.

Wielkość klas/podział uczniów na klasy

●

W szkole średniej każda klasa odpowiada zasadniczo
danemu rocznikowi. Niemniej jednak, z powodu
szkolnych niepowodzeń, odpadu i odsiewu, niektóre
klasy są bardzo zróżnicowane pod względem wieku

●

Lekcje są prowadzone przez nauczycieli przedmiotu

Programy i treści nauczania

●

Dla wszystkich przedmiotów w szkole podstawowej i pierwszego
etapu szkoły średniej opracowano kluczowe kompetencje
(rozumiane jako minimalne wymogi dla wszystkich uczniów). Są
one obowiązkowe dla wszystkich szkół i muszą zostać włączone do
programów nauczania, które przygotowują organy prowadzące
szkoły i zatwierdza ministerstwo

●

Nie określa się odgórnie listy zalecanych podręczników, a szkoły
mają znaczną swobodę w zakresie doboru metod nauczania.
Program nauczania dla szkoły podstawowej obejmuje następujące
przedmioty: język ojczysty, pisanie i czytanie, matematyka,
historia,

geografia,

obserwacja

środowiska,

przedmioty

przyrodnicze, religia lub etyka, wychowanie fizyczne, wychowanie
muzyczne, prace ręczne, wychowanie obywatelskie i zasady
bezpieczeństwa drogowego

Programy i treści nauczania

●

Na pierwszym etapie szkoły średniej obowiązuje wspólny
program nauczania, do którego od drugiej klasy wprowadza
się

stopniowo

coraz

większą

liczbę

przedmiotów

fakultatywnych

●

Obowiązkowy program nauczania obejmuje język ojczysty,
matematykę, historię, geografię, przedmioty przyrodnicze,
język obcy, wychowanie plastyczne, wychowanie techniczne,
wychowanie fizyczne oraz religię lub etykę

●

Pod koniec II klasy uczniowie wybierają ścieżkę w profilu
ogólnym, technicznym lub zawodowym

Ocena, promocja i kwalifikacje

●

W szkolnictwie podstawowym ocena ucznia należy do tych dziedzin, w których
organom prowadzącym i szkołom zagwarantowano swobodę. W związku z tym
każdy organ prowadzący może – w ramach obowiązujących przepisów –
określić własne procedury oceny i sposób informowania o jej wynikach

●

Poszczególni nauczyciele oceniają uczniów pod kątem przyjętych w szkole
celów i treści kształcenia. W przekazywanym rodzicom 3-4 razy do roku
raporcie znajdują się informacje o wynikach uzyskanych przez dzieci oraz ich
postępach w nauce, zachowaniu i rozwoju osobowości. Uzupełnieniem
obserwacji i stopni wynikających z oceny ciągłej są wyniki egzaminów

●

O zaliczeniu uczniowi danej klasy decyduje wychowawca, dyrektor szkoły i
ewentualnie inni nauczyciele. Jeżeli uczniowie opanują w sposób zadowalający
kluczowe kompetencje, które zostały określone dla tego poziomu kształcenia,
po ukończeniu szóstej klasy szkoły podstawowej otrzymują świadectwo
Abschlusszeugnis der Grundschule. Przejście do szkoły średniej nie zależy od
uzyskania tego świadectwa

Ocena, promocja i kwalifikacje

●

W szkolnictwie średnim każdy organ prowadzący może dostosować
procedury oceny ucznia do potrzeb różnych etapów i nurtów
kształcenia (ogólnego, technicznego, zawodowego), różnych profili/
specjalizacji oraz specyficznych warunków, w których funkcjonuje
dana szkoła. Jednak w celu zapobieżenia nadmiernemu
zróżnicowaniu, szkołom zaleca się przyjęcie maksymalnie spójnego
podejścia

●

Oceny dokonuje rada klasowa (Klassenrat) nadzorowana przez
dyrektora szkoły. Obecnie uczniowie mający trudności w nauce
mogą powtarzać każdą klasę

●

Ministerstwo nie organizuje wspólnych egzaminów dla wszystkich
szkół i formalnie uznaje ich uprawnienia do wydawania świadectw

●

Odpowiedni poziom kształcenia zapewniają szkolni inspektorzy

Rodzaje kształcenia

●

Kształcenie na poziomie średnim w pełnym wymiarze –
2 i 3 etap szkoły średniej Vollzeitsekundarschule (15-
18/19 lat)

●

Kształcenie na poziomie średnim w niepełnym
wymiarze – Teilzeitsekundarschule (15/16-18/19 lat)

●

Przyuczenie

do

zawodu/szkolenie

zawodowe

Lehrvertrag und mittelständische Ausbildung (15/16-
18/19 lat)

●

Kształcenie zawodowe na poziomie policealnym
Postsekundare berufliche Ausbildung (15/16-18/19 lat)

Rodzaje kształcenia

●

Po ukończeniu kształcenia obowiązkowego w pełnym
wymiarze większość uczniów kontynuuje naukę w
pełnym wymiarze na poziomie średnim II stopnia (2 i 3
etap szkoły średniej)

●

Uczniowie, którzy kończą naukę w pełnym wymiarze w
wieku 15, 16 lub 17 lat, obowiązkowo kształcą się nadal
w niepełnym wymiarze w szkole lub w ramach
przyuczenia do zawodu do czasu ukończenia 18 lat

●

Na poziomie policealnym prowadzi się jedynie
kształcenie zawodowe przygotowujące do zawodu
pielęgniarki szpitalnej

Kryteria przyjęć

●

Do szkół średnich II stopnia kształcących w pełnym
wymiarze przyjmuje się uczniów, którzy ukończyli
pierwszy etap nauki na poziomie średnim, opanowując
przynajmniej kluczowe kompetencje określone dla
tego etapu

●

Kształcenie zawodowe w niepełnym wymiarze lub
przyuczenie do zawodu/szkolenie zawodowe mogą
rozpocząć uczniowie w wieku 16 lat (lub 15 lat – jeśli
ukończyli pierwszy etap szkoły średniej)

●

Kształcenie na tym poziomie jest bezpłatne, a rodzice
mogą sami wybrać placówkę dla swego dziecka

Programy i treści nauczania

●

Programy nauczania dla szkół średnich II stopnia kształcących w
pełnym wymiarze leżą w gestii organów prowadzących, które
przedkładają je do zatwierdzenia ministerstwu. Nie opracowuje się
listy zalecanych podręczników ani materiałów dydaktycznych, a
szkoły posiadają znaczną swobodę w zakresie doboru metod
nauczania. Odpowiedni poziom kształcenia zapewniają szkolni
inspektorzy

●

W ośrodkach prowadzących kształcenie w niepełnym wymiarze
szczegółowe programy nauczania są opracowywane przez
kierownictwo danej placówki. Programy te łączą kształcenie ogólne
z przygotowaniem do zawodu

●

Dla uczniów-terminatorów organizuje się kształcenie praktyczne
przez trzy lub cztery dni w tygodniu i kształcenie teoretyczne w
pozostałe dni

Ocena, promocja i kwalifikacje

●

W szkołach średnich II stopnia kształcących w pełnym wymiarze
uczniowie, którzy ukończyli dwa ostatnie lata (tj. trzeci etap) kształcenia
ogólnego lub technicznego na poziomie średnim, otrzymują świadectwo
ukończenia szkoły średniej (Abschlusszeugnis der Oberstufe des
Sekundarunterrichts). Po ukończeniu ostatnich lat kształcenia zawodowego
(klasy V i VI) uczniowie otrzymują „świadectwo kwalifikacji”, ale mogą
również uzyskać Abschlusszeugnis der Oberstufe des Sekundarunterrichts
po ukończeniu dodatkowego roku nauki (klasy VII)

●

Kształcenie w niepełnym wymiarze jest formalnie uznawane i może
zakończyć się wydaniem „świadectwa kwalifikacji”, równorzędnego
świadectwu uzyskiwanemu po ukończeniu kształcenia zawodowego w
pełnym wymiarze

●

Przyuczenie do zawodu kończy się świadectwem umiejętności
zawodowych i/lub świadectwem ukończenia przyuczenia do zawodu
wydawanym na podstawie oceny ciągłej i egzaminu końcowego

●

We Wspólnocie Niemieckojęzycznej nie prowadzi się studiów w
pełnej trójstopniowej strukturze szkolnictwa wyższego. W jedynej
działającej

instytucji

szkolnictwa

wyższego

(Autonome

Hochschule) realizowany jest pierwszy cykl studiów. Placówka ta
przejmuje funkcje trzech małych odrębnych instytutów.
Kształcenie w ramach pierwszego cyklu trwa trzy lata i
realizowane jest przez dwa wydziały: Zdrowie i Higiena (ze
specjalnością Pielęgniarstwo) oraz Pedagogika (ze specjalnością
Nauczyciel)

●

W ramach tych specjalności odbywają się studia na poziomie
ISCED 5B w zakresie pielęgniarstwa i kształcenia nauczycieli
(wyłącznie dla przedszkoli i szkół podstawowych). Trzyletnie
studia przygotowują absolwentów do podjęcia pracy zawodowej
w charakterze pielęgniarza lub nauczyciela.

●

Do podjęcia tych studiów wymagane jest świadectwo ukończenia
szkoły średniej II stopnia lub równorzędne.

●

Kształcenie specjalne prowadzi się dla dzieci i
młodzieży w wieku od 3 do 21 lat, którym
niepełnosprawność uniemożliwia naukę w szkolnictwie
ogólnodostępnym

●

Zostało

ono

podzielone

na

osiem

rodzajów

dostosowanych do określonych upośledzeń

●

Kształcenie specjalne zostało w pewnym stopniu
zintegrowane

z

kształceniem

w

placówkach

ogólnodostępnych, ale generalnie odbywa się w
szkołach specjalnych

●

W roku 2005/06 do tego rodzaju placówek uczęszczało
ok. 2,6% uczniów w wieku objętym kształceniem na
poziomie podstawowym i średnim

●

Nauczyciele placówek przedszkolnych i szkół podstawowych posiadają
obowiązkowo dyplom pedagoga, uzyskiwany po trzech latach kształcenia w
placówce kształcenia nauczycieli

●

Nauczyciele szkół podstawowych są na ogół nauczycielami przedmiotów
zintegrowanych, uczącymi wszystkich przedmiotów w programie nauczania

●

Nauczyciele szkół średnich specjalizują się w nauczaniu jednego lub kilku
przedmiotów, a ich kwalifikacje są zależne od poziomu kształcenia. Nauczyciele
uczący na poziomie średnim I stopnia kończą 3-letnie studia zawodowe w szkole
wyższej, natomiast nauczyciele uczący na poziomie średnim II stopnia są
absolwentami 4-letnich lub 5-letnich studiów na uniwersytecie

●

Nauczyciele szkół wyższych posiadają na ogół dyplom uniwersytecki

●

Wszystkich nauczycieli zatrudnia organ prowadzący daną placówkę. Nauczyciele
są początkowo zatrudniani na okres próbny, ale w szkołach prowadzonych przez
Wspólnotę mogą następnie uzyskać mianowanie na czas nieokreślony wraz ze
statusem urzędnika państwowego

●

Nauczyciele w szkołach, które są dotowane przez Wspólnotę, uzyskują status
niemal identyczny ze statusem urzędnika państwowego

BELGIA –

BELGIA –

WSPÓLNOTA

WSPÓLNOTA

FRANCUSKA

FRANCUSKA

Język nauczania, administracja i

Język nauczania, administracja i

finansowanie edukacji.

finansowanie edukacji.

•Językiem nauczania jest język francuski,

• W roku 2002/03 48,8% ogółu uczniów w szkolnictwie podstawowym i
średnim uczęszczało do szkół państwowych (którymi zarządza sama
Wspólnota Francuska lub jedna z jej prowincji bądź gmin),

•51,2% uczniów uczęszczało do dotowanych szkół prywatnych, które
otrzymywały znaczną część środków finansowych od Wspólnoty,

• Fundusze przyznawane przez Wspólnotę pochodzą głównie z wpływów
z tytułu podatku od osób fizycznych i podatku od towarów i usług (VAT)
oraz opłat za abonament radiowo-telewizyjny (które zostały ostatnio
zastąpione dotacją w tej samej wysokości od władz federacyjnych).
Wspólnoty mogą także zaciągać pożyczki do określonej wysokości,

•Najwyższym szczeblem władz w dziedzinie edukacji we Wspólnocie jest
rząd Wspólnoty Francuskiej, który w ramach swych uprawnień określa
strukturę systemu edukacji, programy i metody nauczania oraz zarządza
szkołami,

•Rząd Wspólnoty ustanawia przepisy dla szkół, które dotuje, zgodnie z zapisami
Konstytucji i innych aktów prawnych,

•Wspólnota dotuje również szkoły prowadzone przez inne organy władz
publicznych (prowincje i gminy) oraz osoby prywatne (szkoły prowadzone przez
osoby prywatne stanowią tzw. „niezależny system edukacji”),

•Sektor prywatny w najściślejszym znaczeniu tego terminu, tj. obejmujący
szkoły, które nie otrzymują dotacji od Wspólnoty Francuskiej, ale mogą być
uznawane przez jej władze, jest bardzo mały,

•Inspektorat szkolny Wspólnoty ma za zadanie dopilnować, by władze
administracyjne odpowiedzialne za szkoły wykonywały prawidłowo swe
obowiązki, a w szczególności właściwie wykorzystywały środki publiczne, jakie
otrzymują. Inspektorat nadzoruje cały system,

•Ponadto istnieje jednostka kontrolna, która sprawdza, czy szkoły podstawowe i
średnie wykorzystują przekazywane im przez Wspólnotę fundusze i prowadzą
dokumentację księgową w sposób prawidłowy,

•Ogólny nadzór nad Uniwersytetami i Hautes Ecoles (szkoły wyższe typu „nie-
akademickiego”) sprawują komisarze rządu Wspólnoty Francuskiej oraz
inspektor finansowy, który dba o przestrzeganie przepisów finansowych.

Edukacja przedszkolna

Edukacja przedszkolna

•Kształcenie na tym poziomie jest bezpłatne i
nieobowiązkowe. Stanowi część ścieżki kształcenia
ustawicznego, podczas którego uczniowie zdobywają
podstawowe umiejętności niezbędne do tego, by stać się
pełnoprawnymi członkami społeczeństwa i kontynuować
naukę (ścieżka kształcenia ustawicznego rozpoczyna się
zatem od przedszkola, obejmując następnie 8 lat
kształcenia obowiązkowego),

•Dzieci rozpoczynają naukę na tym poziomie najwcześniej
w wieku 2,5 lat, a kończą w czerwcu tego roku, w którym
przypadają ich szóste urodziny.

•Od rodziców wymaga się w niektórych wypadkach
częściowego pokrywania opłat za wstęp na imprezy
kulturalne i sportowe, które są przewidziane w programie
edukacyjnym odpowiedzialnego za daną placówkę organu
władz lub samej placówki edukacyjnej, oraz wszelkich
związanych z udziałem w takich zajęciach kosztów
przejazdów.

Szkolnictwo

podstawowe

Wiek: 6-12 lat

Szkolnictwo średnie

Wiek: 12-15/16 lub 18
lat

•Nauka jest obowiązkowa w wieku od 6 do 18 lat. Każda
osoba niepełnoletnia kształci się obowiązkowo przez
dwanaście lat. W związku z tym, aby zachować zgodność
z kalendarzem roku szkolnego (trwającym od początku
września do końca czerwca następnego roku), obowiązek
nauki rozpoczyna się w roku, w którym osiąga się wiek 6
lat, a kończy w roku, w którym osiąga się wiek 18 lat,

•Kształcenie obowiązkowe odbywa się w pełnym
wymiarze do wieku 15 lat i obejmuje sześć lat
kształcenia w szkole podstawowej i co najmniej dwa
pierwsze lata kształcenia w pełnym wymiarze w szkole
średniej,

Kształcenie obowiązkowe

Kształcenie obowiązkowe

Etapy

•Kształceniem obowiązkowym w pełnym wymiarze
(tzw. obowiązkiem szkolnym) nie są w żadnym
wypadku objęte osoby w wieku powyżej 16 lat. Po
ukończeniu kształcenia obowiązkowego w pełnym
wymiarze rozpoczyna się kształcenie obowiązkowe
w niepełnym wymiarze,

•Osoba niepełnoletnia może również wypełniać
obowiązek nauki kształcąc się w domu, jeżeli jest to
zgodne z warunkami określonymi przez rząd,

•Sześcioletnie kształcenie w szkole podstawowej
jest podzielone na trzy dwuletnie etapy. W ramach
kształcenia w szkole średniej wyodrębniono również
trzy dwuletnie etapy

.

Kryteria przyjęć

Kryteria przyjęć

•Nauka w szkole podstawowej rozpoczyna się we wrześniu
roku kalendarzowego, w którym dzieci osiągają wiek 6 lat. Nie
obowiązują żadne specjalne warunki przyjęć.

•Do szkoły średniej dzieci wstępują na ogół w wieku 12 lat.
Warunkiem przyjęcia do I klasy szkoły średniej jest posiadanie
świadectwa ukończenia szkoły podstawowej (certificat
d’études de base, CEB).

•Rodzice mogą sami wybrać dla swego dziecka zarówno
szkołę podstawową, jak i średnią. Kształcenie obowiązkowe
jest bezpłatne, a koszty niektórych pomocy szkolnych
pokrywają organizatorzy kształcenia. Niemniej rodzice
ponoszą pewne wydatki, m.in. koszty wstępu na basen,
koszty związane z imprezami kulturalnymi i sportowymi itp.

Wymiar zajęć

Wymiar zajęć

•Zajęcia w szkole podstawowej i średniej odbywają się
przez pięć dni w tygodniu, od poniedziałku do piątku,
zarówno rano, jak i po południu, z wyjątkiem środowego
popołudnia w szkole podstawowej. Mogą zaczynać się o
godz. 8-ej i trwają zasadniczo do 17-ej,

•Wszyscy uczniowie mają co najmniej godzinną przerwę w
środku dnia.

•Zajęcia są podzielone na 50-minutowe lekcje.

•W szkole podstawowej wszyscy uczniowie mają od 28 do
31 lekcji tygodniowo, a w szkole średniej – od 28 do 36
lekcji tygodniowo. Rok szkolny składa się z 37 tygodni
(182 dni).

Podział na klasy

Podział na klasy

•Kształcenie w szkole podstawowej jest
podzielone na trzy dwuletnie etapy.
Nauczyciele-wychowawcy uczą wszystkich
przedmiotów z wyjątkiem wychowania
fizycznego, języków i filozofii, które są
prowadzone przez nauczycieli przedmiotu.

•W szkole średniej każda klasa odpowiada
zasadniczo grupie wiekowej. Jednak z
powodu niepowodzeń w nauce i powtarzania
klasy przez niektórych uczniów klasy mają
czasem bardzo zróżnicowany skład. Lekcje
prowadzą nauczyciele przedmiotu.

Programy i treści nauczania

Programy i treści nauczania

•Obowiązkowymi przedmiotami w szkole podstawowej są: wychowanie
fizyczne (dwie godziny zajęć tygodniowo), etyka (dwie godziny) i język
obcy (dwie lub pięć godzin zależnie od sytuacji). Pozostałą część planu
nauczania opracowuje się zgodnie z zarządzeniem, w którym stwierdza
się, że w ramach rozwijania podstawowych umiejętności należy przede
wszystkim zwrócić uwagę na naukę czytania, koncentrując się na
rozumieniu, przygotowywanie prac pisemnych, komunikację ustną oraz
opanowanie podstawowych narzędzi matematycznych do rozwiązywania
zadań,

•Inne zajęcia edukacyjne mają na celu zapoznanie uczniów ze strukturą
czasu i przestrzeni, rozwijanie umiejętności psychomotorycznych,
umiejętności odpowiedniego poruszania się i koordynacji ruchów oraz
rozbudzanie zainteresowań i wprowadzanie w przedmioty oraz
zagadnienia takie, jak historia i geografia, wychowanie artystyczne,
edukacja z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, podstawy nauk
ścisłych i przyrodniczych, podstawy ekologii, edukacja medialna,
odpowiednie zachowania i reakcje społeczne oraz wychowanie
obywatelskie,

•W szkolnictwie średnim trwają prace nad wspólnym
programem nauczania dla pierwszych dwóch klas. Ma
on przede wszystkim zapewnić indywidualnym uczniom
szerokie podstawy wykształcenia, umożliwiając im
zdobycie wszystkich niezbędnych umiejętności zgodnie
z własnym tempem uczenia się. Obejmuje on:
obowiązkowe przedmioty dla wszystkich uczniów (religia
lub „ponadwyznaniowa” etyka, język francuski,
matematyka, historia, geografia, język obcy, przedmioty
ścisłe oraz wychowanie fizyczne, edukacja za pomocą
nowoczesnych technologii i wychowanie artystyczne)
oraz zajęcia fakultatywne m.in. łacinę, matematykę oraz
ekonomię,

•Uczniowie, którzy nie otrzymali świadectwa
ukończenia szkoły podstawowej lub mają trudności w
nauce, uczęszczają (za zgodą rodziców) na zajęcia w
tzw. klasie I B, prowadzone zgodnie ze specjalnie
opracowanym programem nauczania. (ok. 12%
uczniów pierwszych klas ogólnodostępnych szkół
średnich). Celem tych zajęć jest rozwinięcie w
uczniach poczucia pewności siebie i, w razie potrzeby,
umożliwienie im pełnej akceptacji szkoły oraz
utrwalenie podstawowej wiedzy. Po ukończeniu zajęć
w klasie B uczniowie mogą rozpocząć naukę w klasie I
A lub w ramach drugiego roku kształcenia
zawodowego, co umożliwia im poznanie co najmniej
dwóch dziedzin zawodowych,

•Po ukończeniu I etapu uczniowie rozpoczynają
kształcenie ogólne, techniczne, artystyczne lub
zawodowe,

Ocena jakości nauczania

Ocena jakości nauczania

Ocenę jakości nauczania kontroluje inspektorat, którego szczegółowe
funkcje zależą od sektora edukacji;

W szkołach prowadzonych bezpośrednio przez Wspólnotę
Francuską

inspektorzy

monitorują

poziom

kształcenia

i

przedstawiają w sposób formalny opinię na temat kompetencji
kadry. W ramach nadzoru pedagogicznego udzielają również
wskazówek nauczycielom i uczestniczą w opracowywaniu
programów i metod nauczania,

W szkołach dotowanych inspektorzy kontrolują realizację
programów nauczania, dbają o poziom kształcenia oraz rozpatrują
wnioski szkół lub nowych oddziałów o wsparcie finansowe

Jeśli chodzi o kształcenie elementarne (na poziomie
przedszkolnym i podstawowym), istnieją specjalne uregulowania,
zgodnie

z

którymi

inspekcje

w

szkołach

prowadzonych

bezpośrednio

przez

Wspólnotę

i

szkołach

dotowanych

przeprowadzają różne departamenty.

Ocena, promocja i kwalifikacje

Ocena, promocja i kwalifikacje

•Ocena wyników w nauce każdego ucznia stanowi
element procesu kształcenia, za który odpowiada
każda szkoła i placówka edukacyjna, a zatem należy
do tej sfery, w której każdy system szkolnictwa ma
zagwarantowaną swobodę wyboru podejścia
pedagogicznego,

•Na zakończenie VI klasy szkoły podstawowej
uczniowie, którzy ukończyli tę klasę z pozytywnymi
ocenami, otrzymują świadectwo ukończenia szkoły
podstawowej (certificat d’études de base, CEB).

W szkole średniej uczniowie mogą otrzymać
różne świadectwa, m.in.:

•świadectwo ukończenia szkoły podstawowej
(CEB): w I etapie, jeśli uczeń nie otrzymał tego
świadectwa

na

zakończenie

nauki

w

szkole

podstawowej,

•świadectwo ukończenia II etapu kształcenia w
szkole

średniej

(certificat

d’enseignement

secondaire du deuxième degré, CES2D): na
zakończenie IV klasy w jednym z nurtów kształcenia w
szkole średniej (kształcenie ogólne, techniczne lub
zawodowe),

•świadectwo

ukończenia

szkoły

średniej

(certificat d’enseignement secondaire supérieur,
CESS): to świadectwo otrzymuje każdy uczeń, który
ukończył z ocenami pozytywnymi VI klasę w nurcie
kształcenia ogólnego lub technicznego. W nurcie
kształcenia zawodowego świadectwo CESS mogą
otrzymać ci uczniowie, którzy zaliczą VII klasę
„zawodową” (typ B lub C),

•świadectwo

kwalifikacji

(certificat

de

qualification, CQ): na zakończenie VI klasy
kwalifikacyjnego cyklu kształcenia i/lub VII klasy
„doskonalenia”

lub

„specjalizacji”

w

ramach

kwalifikacyjnego cyklu kształcenia. Te świadectwa
wydaje komisja kwalifikacyjna, złożona z osób spoza
danej

placówki

(reprezentujących

dany

sektor

zawodowy) i nauczycieli danej placówki.

•Ministerstwo nie przeprowadza wspólnych
egzaminów dla wszystkich szkół, za
przyznawanie kwalifikacji odpowiadają
bowiem same szkoły – pod warunkiem, że
kwalifikacje te zostały formalnie
zatwierdzone, a o utrzymanie standardów
kształcenia dba inspektorat oświaty.

•We Wspólnocie Francuskiej funkcjonuje
komitet koordynacyjny, którego zadaniem
jest monitorowanie jakości i równoważności
poziomu nauczania w ramach kształcenia
obowiązkowego.

•Kształcenie przemienne (łączące

okresy nauki z pracą)

Wiek: 15/16-18/21

lat

•Przyuczenie do
zawodu/kształcenie zawodowe

Wiek: 15/16-18/21
lat

•Uczniowie, którzy kończą kształcenie obowiązkowe w pełnym
wymiarze w wieku 15/16 lat, muszą kontynuować naukę w ramach
kształcenia przemiennego, przyuczenia do zawodu lub innej formy
kształcenia zawodowego do czasu osiągnięcia wieku 18 lat,

•Uczniowie w wieku 16 lat (i uczniowie w wieku 15 lat, którzy
ukończyli dwie klasy szkoły średniej) mogą rozpocząć naukę w
ramach kształcenia technicznego, kształcenia przemiennego lub
kształcenia zawodowego obejmującego okres obowiązkowego
kształcenia. Na tym poziomie kształcenie jest bezpłatne (pod
warunkiem spełnienia wspomnianych wyżej wymogów dotyczących
kształcenia w pełnym wymiarze), a rodzice mogą wybrać szkołę lub
inną placówkę, do której ma uczęszczać ich dziecko.

•Za programy nauczania placówek prowadzących kształcenie
przemienne odpowiada ich kierownictwo,

Szkolnictwo średnie II stopnia i

Szkolnictwo średnie II stopnia i

policealne

policealne

Rodzaje kształcenia

Rodzaje kształcenia

Ocena, promocja i kwalifikacje

Ocena, promocja i kwalifikacje

•Kształcenie przemienne jest uznawane oficjalnie i
może kończyć się wydaniem świadectwa
równoważnego świadectwu, jakie otrzymuje się na
zakończenie kształcenia w szkole w pełnym
wymiarze.

•Po zakończeniu etapu przyuczenia do zawodu
otrzymuje się świadectwo „umiejętności
zawodowych” i/lub świadectwo przyuczenia do
zawodu, wydawane na podstawie oceny ciągłej i
egzaminu końcowego.

•O tym, którzy uczniowie mogą uzyskać te
kwalifikacje, decyduje kadra pedagogiczna.

Szkolnictwo wyższe

Szkolnictwo wyższe

Rodzaje uczelni

Rodzaje uczelni

•Studia „nie-akademickie” (zawodowe)
obejmują studia „krótkie” (3- lub 4-letnie)
oraz studia „długie” (4- lub 5-letnie).
Obydwa rodzaje studiów są prowadzone w
Hautes Ecoles i wyższych kolegiach
artystycznych.

•Uniwersytety prowadzą studia trwające
minimum 4 lata.

Warunki wstępu

Warunki wstępu

•Studenci mogą wybrać dowolną uczelnię, na której
chcieliby studiować. Warunkiem przyjęcia na wszystkie
rodzaje studiów jest posiadanie świadectwa CESS.
Osoby, które nie posiadają tego świadectwa, mogą
przystąpić do specjalnego egzaminu wstępnego,

•Zasada „numerus clausus” nie jest powszechnie
obowiązująca. Jednak przyjęcie na studia w
dziedzinach nauk stosowanych (kierunek Budownictwo
wodne i lądowe) oraz na niektórych kierunkach
artystycznych jest uzależnione od zdania egzaminu
wstępnego; na kierunkach Medycyna i Stomatologia
selekcję (kandydatów do zawodu) przeprowadza się na
zakończenie studiów II stopnia. Od roku 2003/04
rekrutację na kierunek Weterynaria prowadzi się w
drodze konkursu organizowanego na szczeblu całej
Wspólnoty Francuskiej,

Kwalifikacje

Kwalifikacje

Od roku akademickiego 2004/05 wprowadza się następującą strukturę
kwalifikacji:

•Krótkie studia nie-akademickie prowadzą do tytułu zawodowego
bachelor na różnych kierunkach (np. rolnictwo, sztuki stosowane,
ekonomia, kierunki paramedyczne, kierunki społeczne i techniczne oraz
pedagogika).

• Na zakończenie długich studiów nie-akademickich i studiów
uniwersyteckich na różnych kierunkach (rolnictwo, ekonomia, kierunki
paramedyczne, kierunki społeczne i techniczne, tłumaczenia ustne i
pisemne) przyznaje się tytuły zawodowe bachelor i master. Studia I
stopnia, określane jako „etap przejściowy”, odpowiadają 180 punktom,
które można uzyskać w ciągu co najmniej trzech lat studiów, i prowadzą
do tytułu zawodowego bachelor. Studia II stopnia, określane jako „etap
profesjonalizacji”, odpowiadają od 60 do 120 punktom, które można
uzyskać w ciągu co najmniej, odpowiednio, roku lub dwóch lat studiów, i
prowadzą do tytułu zawodowego master.

•Na zakończenie studiów I stopnia w uniwersytecie,
trwających 3 lata (180 punktów), uzyskuje się tytuł
bachelor. Ten tytuł potwierdza ukończenie studiów na
poziomie „podstawowym”, co stanowi na ogół niezbędny
warunek podjęcia studiów II stopnia. Studia II stopnia
prowadzą do tytułu zawodowego master, uzyskiwanego
po roku (60 punktów) lub 2 latach (120 punktów) studiów,
tytułu zawodowego veterinarian doctor, uzyskiwanego po
3 latach studiów (180 punktów), lub tytułu zawodowego
medical doctor, uzyskiwanego po 4 latach studiów (240
punktów). Na ogół obejmują one kształcenie
„specjalistyczne” i kończą się złożeniem pracy. W ramach
studiów II stopnia odpowiadających 120 lub większej
liczbie punktów można wybrać określony cykl zajęć, za
który otrzymuje się co najmniej 30 punktów i który
nadaje studiom jeden z poniższych „profili”:

•

Dydaktyka: kształcenie obejmuje specjalistyczne

przygotowanie pedagogiczne zgodnie z zarządzeniem z 8
lutego 2001 r. w sprawie kształcenia dyplomowanych
nauczycieli prowadzących kształcenie na wyższym etapie
w szkole średniej lub zarządzeniem z 17 maja 1999 r.
dotyczącym studiów na kierunkach artystycznych. Ten
profil prowadzi się jedynie w ramach studiów
prowadzących do tytułów zawodowych, które odpowiadają
kwalifikacjom wymaganym do wykonywania zawodu
nauczyciela.

•Badania naukowe : kształcenie przygotowujące do
prowadzenia badań naukowych, które obejmuje
równocześnie dogłębne studia w określonej dyscyplinie i
ogólne przygotowanie do pracy naukowo-badawczej. Ten
profil prowadzi się jedynie na niektórych kierunkach
studiów uniwersyteckich.

•Specjalizacja: kształcenie specjalizacyjne w
węższej dyscyplinie związanej z programem
studiów, które ma na celu rozwinięcie określonych
umiejętności zawodowych lub artystycznych.

•Studia III stopnia obejmują studia doktoranckie,
prowadzące do dyplomu potwierdzającego
przygotowanie do pracy naukowej, oraz
przygotowanie i obronę rozprawy doktorskiej, na
podstawie której przyznaje się stopień naukowy
doctor. Warunkiem przyjęcia na studia
doktoranckie jest posiadanie tytułu zawodowego
master, odpowiadającego co najmniej 120
punktom.

Kształcenie specjalne

Kształcenie specjalne

•Kształceniem specjalnym są objęte dzieci i młodzież w
wieku od 2,5 roku do 21 lat z upośledzeniami, które
uniemożliwiają im udział w normalnych zajęciach
dydaktycznych. W ramach kształcenia specjalnego
wyodrębnia

się

osiem

kategorii

odpowiadających

określonym upośledzeniom.

•Przepisy dotyczące tej formy kształcenia zostały
ujednolicone w Zarządzeniu z 3 marca 2004 r. w sprawie
organizacji

kształcenia

specjalnego.

Zarządzenie

dostosowuje

kształcenie

specjalne

do

zmian

wprowadzonych w wyniku reform w szkolnictwie
ogólnodostępnym (umiejętności podstawowe, intensywna
nauka języków obcych) oraz określa warunki przejścia do
szkół ogólnodostępnych i uczęszczania na zajęcia w
ramach

kształcenia

integracyjnego

w

szkołach

ogólnodostępnych. W roku 2002/03 ok. 4,2% uczniów
uczęszczało

do

podstawowych

i

średnich

szkół

specjalnych.

Nauczyciele

Nauczyciele

•Nauczyciele placówek przedszkolnych i szkół podstawowych muszą
posiadać kwalifikacje pedagogiczne przyznawane po ukończeniu 3-
letniego cyklu kształcenia w placówce kształcenia nauczycieli.

•Nauczyciele szkół podstawowych prowadzą na ogół zajęcia ze
wszystkich przedmiotów.

•Nauczanie na poziomie szkoły średniej I stopnia wymaga ukończenia
3-letnich studiów nie-akademickich, natomiast nauczyciele uczący na
poziomie szkoły średniej II stopnia kończą 4- lub 5-letnie studia na
uniwersytecie. Nauczyciele uniwersyteccy posiadają na ogół stopień
naukowy doktora.

•Nauczycieli pracujących w oświacie zatrudnia organ władz
administracyjnych, który odpowiada za daną szkołę. Nauczyciela
przyjmuje się początkowo do pracy na okres próbny, ale następnie
może on zostać zatrudniony na czas nieokreślony.

•Od

2002

r.

nauczyciele

placówek

przedszkolnych,

szkół

podstawowych, szkół średnich i szkół specjalnych obowiązkowo
uczestniczą w formach doskonalenia zawodowego, początkowo w
wymiarze sześciu trwających pół dnia sesji.

BELGIA –

BELGIA –

WSPÓLNOTA

WSPÓLNOTA

FLAMANDZKA

FLAMANDZKA

POPULACJA UCZĄCYCH SIĘ I

POPULACJA UCZĄCYCH SIĘ I

JĘZYK NAUCZANIA

JĘZYK NAUCZANIA

W roku szkolnym 1998/99 osoby w
wieku poniżej 29 lat stanowiły 35,4%
ludności, a 923 488 uczniów było w
wieku objętym kształceniem
obowiązkowym. Językiem nauczania
jest język holenderski.

ADMINISTRACJA I FINANSOWANIE EDUKACJI

ADMINISTRACJA I FINANSOWANIE EDUKACJI

•W roku szkolnym 1996/97 30% uczniów kształcących się na poziomie
podstawowym i średnim uczęszczało do szkół państwowych
(podległych władzom Wspólnoty Flamandzkiej, prowincji lub gmin), a
70% do dotowanych przez Wspólnotę szkół prywatnych.

•Wspólnota Flamandzka otrzymuje środki finansowe na edukację od
rządu federalnego. W zakresie organizacji kształcenia i administracji
oświatowej uprawnienia ustawodawcze wykonuje Parlament
Wspólnoty, a organem wykonawczym jest rząd Wspólnoty.

•Szkoły prywatne mogą być zakładane jako niezależne od władz
publicznych, ale warunkiem uznawania kwalifikacji, jakie mają
przyznawać, i uzyskiwania dotacji Wspólnoty jest przestrzeganie
przepisów Wspólnoty.

•Za prowadzenie różnych rodzajów szkół odpowiadają różne organy
administracyjne.

•Dla szkół podległych Wspólnocie Flamandzkiej tymi
organami prowadzącymi są Rada Centralna (Raad van
het Gemeenschapsonderwijs) i rady lokalne.

•Organami prowadzącymi dla wszystkich szkół
państwowych na danym terenie są same gminy lub
prowincje, natomiast szkoły prywatne dotowane przez
Wspólnotę są prowadzone przez odrębne organy.

•Inspektorat oświatowy Wspólnoty nadzoruje organy
prowadzące pod względem wypełniania nałożonych na nie
obowiązków, w szczególności, jeśli chodzi o jakość i cele
kształcenia. Inspektorat sprawuje nadzór nad całym
systemem z wyjątkiem szkolnictwa wyższego.

•Urzędnicy państwowi przeprowadzający inspekcje
kontrolują zarządzanie finansami i prawidłowość
wydatkowania funduszy.

EDUKACJA PRZEDSZKOLNA

EDUKACJA PRZEDSZKOLNA

•Edukacja przedszkolna stanowi odrębny i
nieobowiązkowy poziom kształcenia.

•Do placówek przedszkolnych przyjmuje się dzieci w
wieku od 2,5 lat, a edukacja przedszkolna kończy się
w czerwcu przypadającym po ich szóstych
urodzinach.

•Kształcenie jest bezpłatne, ale rodzice pokrywają w
niektórych wypadkach koszty wyżywienia, przejazdów,
zajęć odbywających się poza przedszkolem i
sprawowania nadzoru.

•W roku szkolnym 1996/97 do placówek
przedszkolnych uczęszczało 253 043 z łącznej liczby
292 805 dzieci w grupie wiekowej objętej edukacją
przedszkolną.

KSZTAŁCENIE OBOWIĄZKOWE

KSZTAŁCENIE OBOWIĄZKOWE

•SZKOŁA PODSTAWOWA (Basis onderwijs) wiek: 6-12 lat

•SZKOŁA ŚREDNIA (Secundair onderwijs) wiek: 12- 16
lub 18 lat

•Kształcenie w pełnym wymiarze jest obowiązkowe w wieku
od 6 do 15 lub 16 lat.

•Następnie nauka jest obowiązkowa do czasu ukończenia
18 lat, ale uczniowie mogą kształcić się w niepełnym
wymiarze.

•Sześcioletnia szkoła średnia jest podzielona na trzy
dwuletnie etapy.

KRYTERIA PRZYJĘĆ

KRYTERIA PRZYJĘĆ

•Naukę w szkole podstawowej rozpoczyna się
na ogół we wrześniu tego roku, w którym
przypadają szóste urodziny dziecka. Nie
obowiązują specjalne kryteria przyjęć.

•Do szkoły średniej przyjmuje się przeważnie
dzieci w wieku 12 lat, a warunkiem przyjęcia jest
w większości przypadków posiadanie świadectwa
ukończenia szkoły podstawowej (Getuigschrift
basisonderwijs).

•Rodzice mają prawo wyboru zarówno szkoły
podstawowej, jak i średniej dla swego dziecka.
Kształcenie jest bezpłatne.

DZIENNY/ TYGONIOWY/ ROCZNY WYMIAR

DZIENNY/ TYGONIOWY/ ROCZNY WYMIAR

ZAJĘĆ

ZAJĘĆ

•W szkole podstawowej i średniej zajęcia prowadzi się
przez pięć dni w tygodniu, od poniedziałku do piątku, przed
południem i po południu, z wyjątkiem środowego
popołudnia.

•Zajęcia mogą rozpoczynać się o godzinie 8-ej rano i trwać
do godziny 17-ej (16-ej w szkole podstawowej). Wszyscy
uczniowie mają, co najmniej godzinną przerwę w połowie
dnia.

•Lekcje trwają 50 minut.

•Tygodniowy wymiar zajęć wynosi 28 lekcji we wszystkich
klasach szkoły podstawowej i 32-36 lekcji w szkole średniej.

•Szkoły obowiązkowo prowadzą zajęcia przez co najmniej
182 dni w roku, ale są zamknięte w lipcu i sierpniu.

WIELKOŚĆ KLAS/ PODZIAŁ UCZNIÓW NA

WIELKOŚĆ KLAS/ PODZIAŁ UCZNIÓW NA

KLASY

KLASY

•Szkoła podstawowa jest podzielona na sześć klas i trzy
poziomy.

•W szkołach, w których ze względu na małą liczbę uczniów
nie można utworzyć klas odpowiadających poszczególnym
rocznikom, w klasach umieszcza się uczniów danego
poziomu, a nawet uczniów różnych poziomów. Generalnie,
metody nauczania nie są dostosowane do indywidualnych
potrzeb, w związku z czym nauczanie jest w dużej mierze
ujednolicone. Nauczyciele nie specjalizują się na ogół w
poszczególnych przedmiotach.

•W szkole średniej klasa ma zwykle odpowiadać jednemu
rocznikowi. Nie zawsze jednak sytuacja wygląda tak w
praktyce, ponieważ wiek nie stanowi formalnego
kryterium przyjęć, a w trakcie nauki uczniowie mogą
powtarzać klasę. Lekcje są prowadzone przez nauczycieli
przedmiotu.

PROGRAMY I TREŚCI NAUCZANIA

PROGRAMY I TREŚCI NAUCZANIA

•Wspólnota Flamandzka Belgii określa podstawowe obowiązkowe treści
lub założenia programu nauczania. Programy dla poszczególnych
przedmiotów są następnie układane przez organy prowadzące szkoły i
zatwierdzane przez ministerstwo.

•Nie opracowuje się listy zalecanych podręczników ani materiałów
dydaktycznych, a szkoły mogą stosować preferowane metody
nauczania.

•Program nauczania w szkole podstawowej obejmuje obowiązkowo język
ojczysty, czytanie i pisanie, matematykę, historię, geografię, obserwację
środowiska, przedmioty przyrodnicze, religię lub etykę, wychowanie
fizyczne, wychowanie muzyczne, prace ręczne, wychowanie
obywatelskie i zasady bezpieczeństwa drogowego.

•Do programu nauczania w szkole średniej, który jest wspólny dla
wszystkich pierwszych klas, wprowadza się stopniowo coraz większą
liczbę przedmiotów do wyboru. Wspólny obowiązkowy program
nauczania obejmuje początkowo język ojczysty, matematykę, literaturę,
przedmioty przyrodnicze, język obcy, wychowanie plastyczne,
wychowanie techniczne, wychowanie fizyczne oraz religię lub etykę.

•Pod koniec II klasy uczniowie wybierają ogólny, techniczny, zawodowy
lub artystyczny profil kształcenia.

OCENA, PROMOCJA I KWALIFIKACJE

OCENA, PROMOCJA I KWALIFIKACJE

•Oceny dokonują nauczyciele, którzy w szkole podstawowej podejmują
decyzje samodzielnie, a w szkole średniej w ramach rady klasowej
nadzorowanej przez dyrektora szkoły.

•Rodzice otrzymują regularnie szkolne raporty z informacjami o
wynikach, postępach i zachowaniu dziecka w szkole.

•Wszystkie sprawdziany i egzaminy są przeprowadzane i oceniane przez
nauczycieli.

•Przejście do następnej klasy jest uwarunkowane zdaniem corocznego
egzaminu. Uczniowie mogą zmienić wybrany przez siebie zestaw
przedmiotów na dwóch pierwszych etapach, natomiast na trzecim
etapie ich decyzja jest ostateczna. Uczniowie mający trudności w nauce
mogą powtarzać klasę.

•Świadectwo Getuigschrift basisonderwijs potwierdza ukończenie szkoły
podstawowej, natomiast po ukończeniu szkoły średniej (sześciu latach
kształcenia ogólnego, technicznego i artystycznego lub siedmiu latach
kształcenia zawodowego) wydaje się świadectwo Diploma secundair
onderwijs.

•Ministerstwo nie organizuje wspólnych egzaminów dla wszystkich szkół
i formalnie uznaje ich uprawnienia do wydawania świadectw.
Przestrzeganie odpowiednich standardów kształcenia zapewniają
inspektorzy szkolni.

SZKOLNICTWO ŚREDNIE II STOPNIA I

SZKOLNICTWO ŚREDNIE II STOPNIA I

POLICEALNE

POLICEALNE

RODZAJE KSZTAŁCENIA

RODZAJE KSZTAŁCENIA

• KSZTAŁCENIE W NIEPEŁNYM WYMIARZE WIEK: 15/
16 – 18/ 19 LAT

•PRZYUCZENIE DO ZAWODU/ SZKOLENIE
ZAWODOWE WIEK: 15/ 16 – 18/ 19 LAT
Kształcenie w niepełnym wymiarze jest obowiązkowe do
czasu osiągnięcia wieku 18 lat.

•KRYTERIA PRZYJĘĆ
Kształcenie zawodowe w niepełnym wymiarze lub
przyuczenie do zawodu/szkolenie zawodowe mogą
rozpocząć uczniowie w wieku 15 lat, którzy ukończyli dwie
klasy szkoły średniej, lub uczniowie w wieku 16 lat.
Kształcenie na tym poziomie jest bezpłatne, a rodzice
mogą sami wybrać placówkę dla swego dziecka.

PROGRAMY I TREŚCI NAUCZANIA

PROGRAMY I TREŚCI NAUCZANIA

•Programy nauczania dla ośrodków kształcących w
niepełnym wymiarze są opracowywane przez
kierownictwo danej placówki.

•Programy te łączą kształcenie ogólne z przygotowaniem
do zawodu.

•W przypadku 15-latków kształcenie w niepełnym
wymiarze obejmuje obowiązkowo, co najmniej 360 godzin
rocznie, a w przypadku 16-latków i starszych uczniów – co
najmniej 240 godzin. Ściślej mówiąc, kształcenie
zawodowe na poziomie średnim w niepełnym wymiarze
obejmuje 15 godzin zajęć tygodniowo.

•W ramach programu łączy się zajęcia teoretyczne
trwające jeden dzień z pracą w zakładzie pracy przez
cztery dni w tygodniu.

OCENA, PROMOCJA I KWALIFIKACJE

OCENA, PROMOCJA I KWALIFIKACJE

•Kształcenie w niepełnym wymiarze jest formalnie
uznawane i może kończyć się wydaniem świadectwa.

•Na zakończenie przyuczenia do zawodu otrzymuje się
świadectwo umiejętności zawodowych i/lub świadectwo
ukończenia przyuczenia do zawodu wydawane na
podstawie oceny ciągłej i egzaminu końcowego.

•Po ukończeniu pierwszego i drugiego poziomu kształcenia
na szczeblu średnim wydaje się odpowiednie świadectwo.

•Wspólnota Flamandzka powołała Komisję Egzaminacyjną,
która umożliwia zainteresowanym osobom przystąpienie
do egzaminów i uzyskanie świadectwa poza systemem
szkolnym.

SZKOLNICTWO WYŻSZE

SZKOLNICTWO WYŻSZE

RODZAJE UCZELNI
We Wspólnocie Flamandzkiej wyodrębnia się uczelnie akademickie i
uczelnie zawodowe. Wyższe szkoły zawodowe (hogescholen) prowadzą
jednolite studia trzyletnie lub studia o strukturze dwustopniowej: dwa
plus dwa lata lub dwa plus trzy lata.

WARUNKI WSTĘPU
Na większości kierunków warunkiem wstępu na studia jest posiadanie
świadectwa ukończenia szkoły średniej II stopnia, natomiast na
niektórych kierunkach (w szczególności Budownictwo wodne i lądowe
oraz Medycyna) przeprowadza się również egzaminy wstępne.

KWALIFIKAJE
Jednolite studia zawodowe kończą się dyplomem gradué w różnych
dziedzinach (w szczególności Opieka społeczna, Pielęgniarstwo i
Księgowość).
Dwustopniowe studia zawodowe kończą się przyznaniem takich tytułów,
jak inżynier ze specjalnością handlową lub przemysłową, licencié,
architekt itp.
Studia akademickie kończą się przyznaniem licence, stopnia doktora i
innych tytułów/stopni.

KSZTAŁCENIE SPECJALNE

KSZTAŁCENIE SPECJALNE

•Kształcenie specjalne prowadzi się dla osób w
wieku od 3 do 21 lat, którym niepełnosprawność
uniemożliwia naukę w szkolnictwie
ogólnodostępnym.

•Obejmuje ono od sześciu do ośmiu etapów,
zależnie od poziomu kształcenia, które są
dostosowane do określonych upośledzeń.

•Niewielka liczba osób niepełnosprawnych
uczęszcza do placówek ogólnodostępnych,
natomiast kształcenie
specjalne prowadzi się generalnie w szkołach
specjalnych.

•W roku 1996/97 do tego rodzaju placówek
uczęszczało ok. 4,5% uczniów szkół
podstawowych i średnich.

NAUCZYCIELE

NAUCZYCIELE

•Nauczyciele placówek przedszkolnych i szkół
podstawowych posiadają obowiązkowo dyplom
pedagoga przyznawany po 3-letnich studiach o
specjalności nauczycielskiej w wyższej szkole
zawodowej.

•Nauczyciele szkół podstawowych nie specjalizują
się na ogół w określonych przedmiotach i
prowadzą zajęcia ze wszystkich przedmiotów
przewidzianych w programie nauczania.

•Nauczyciele szkół średnich uczą przedmiotów,
które stanowiły ich specjalność w ramach studiów.

•Nauczyciele uczący na pierwszym poziomie szkoły
średniej obowiązkowo posiadają dyplom ukończenia
jednego stopnia studiów zawodowych, natomiast
nauczyciele na trzecim poziomie – dyplom uzyskiwany po
ukończeniu dwóch stopni studiów zawodowych lub po
studiach akademickich.

•Od nauczycieli na drugim poziomie szkoły średniej
wymaga się posiadania jednego z tych dwóch dyplomów.

•Nauczyciele szkół wyższych posiadają na ogół stopień
naukowy doktora.

•Wszystkich nauczycieli zatrudnia organ prowadzący daną
placówkę.

•Po próbnym okresie zatrudnienia nauczyciele spełniający
określone warunki mogą zostać mianowani przez organ
prowadzący daną placówkę. Uzyskują oni wówczas
określony status, przy czym nauczyciele placówek
dotowanych mają nieco inny status niż nauczyciele
placówek prowadzonych przez Wspólnotę Flamandzką.

DZIĘKUJEMY ZA

UWAGĘ