Nauczyciel
Zespół Kolegiów Języków Obcych
w Łowiczu
System edukacyjny w Finlandii
Finlandia jest krajem Europy Północnej, a jego najbardziej charakterystyczną
cechą jest wysoki poziom szkolnictwa. Edukację w Finlandii można podzielić na kilka
etapów, pierwszym jest podstawowy etap pełnienia obowiązku szkolnego i trwa 9 lat,
po którym następuje kształcenie nieobowiązkowe. Wstępem do procesu edukacji jest
przedszkole, do którego uczęszczają dzieci w wieku 3-6 lat, placówki te są
finansowane przez władze lokalne i są bardzo popularne. Dzieci mają zapewnioną
opiekę wykwalifikowanej kadry oraz posiłki i opiekę lekarską. Nadrzędnym celem
jest kształtowanie i wzmacnianie umiejętności społecznych i wspieranie
indywidualnego rozwoju dzieci. Podstawowa edukacja szkolna rozpoczyna się zwykle
w wieku lat 7, chociaż przedszkola do których uczęszczają dzieci, rodzice traktują już
jako formę edukacji (ponad 90% przyszłych uczniów szkół podstawowych uczęszcza
do takich placówek), dlatego też rozpoczynając naukę w szkole, dzieci takie potrafią
już pisać i czytać, choćby w stopniu podstawowym. W Finlandii prawie wszystkie
szkoły podstawowe to placówki państwowe i w większości z nich realizowany jest
taki sam lub bardzo podobny program nauczania, uczęszczają do nich uczniowie
w wieku 7-16 lat, czyli 6 lat szkoły podstawowej i 3 lata nauki w szkole
ponadpodstawowej (będącej jej niezbędną kontynuacją). Szkoła zaopatruje uczniów
w niezbędne przybory szkolne i podręczniki do nauki. Dzieci mieszkające z dala od
szkoły dowożone są nieodpłatnie. Skala ocen, inaczej niż w Polsce, jest w przedziale
4-10 (cztery jest najsłabszą oceną a dziesięć najlepszą). W każdej zwykłej szkole
podstawowej prowadzone również klasy dla uczniów mających kłopoty z nauką. Jeśli
są uczniowie którzy nie potrafią sprostać podstawowym wymaganiom edukacyjnym,
wtedy uczęszczają do szkół specjalnych, w których są objęci zmodyfikowanym
programem nauczania. Każdego roku programy nauczania są wysyłane do wydziału
edukacji w danym mieście do zatwierdzenia przez osobę wyznaczaną przez samorząd
Magazyn Oświatowy nr 31
1
styczeń-czerwiec 2009
lokalny. W każdej szkole podstawowej lekcje prowadzą nauczyciele przedmiotowi,
w tym nauczyciele języków obcych. Nauczyciel który ma przygotowanie do
nauczania w szkole średniej, nie naucza w szkole podstawowej. Aby nabyć taką
możliwość musi uczestniczyć w dodatkowych szkoleniach. Obligatoryjnymi językami
są fiński i szwedzki, oraz dodatkowy język obcy do wyboru. Każdego roku
nauczyciele
pracujący
w
szkołach
podstawowych,
średnich
i
liceach
ogólnokształcących
mają obowiązek
uczestnictwa w trzydniowym
kursie
doskonalącym, dwa z tych dni muszą przypadać w wolne soboty. Dodatkowo
nauczyciele uczestniczą w innych szkoleniach poza godzinami pracy.
Po ukończeniu szkoły podstawowej uczniowie mogą kontynuować naukę
w szkołach ponadpodstawowych i są to zwykle licea lub szkoły zawodowe, zwane
szkołami średnimi drugiego stopnia. O przyjęciu do danej placówki decyduje
średnia ocen na świadectwie i musi być to przynajmniej wynik 7.5 który jest średnią
wszystkich nauczanych przedmiotów. Jeśli wybrana szkoła zawodowa nie spełnia
oczekiwań ucznia lub pojawiają się kłopoty z nauką, istnieje możliwość uczęszczania
na kurs przygotowawczy, który pomoże takiemu uczniowi w rozwiązaniu problemów
zanim ponownie zdecyduje się na rozpoczęcie nauki w szkole o takim profilu.
Edukacja w szkołach typu liceum kończy się egzaminem dojrzałości, w szkołach
zawodowych młodzież odbywa praktyki zawodowe w danej dziedzinie. Zarówno po
ukończeniu liceum jak i szkoły zawodowej można kontynuować naukę na
uniwersytecie lub politechnice.
Każda z tych uczelni pozwala zdobyć tytuł licencjata lub magistra, studia te są
dwustopniowe, po trzech latach kończą się egzaminem licencjackim, a jeśli
absolwenci chcą kontynuować naukę w celu uzyskania magisterium, wtedy
dodatkowo muszą studiować przez kolejne dwa lata. Kolejnym etapem mogą być
studia doktoranckie. Kształcenie nauczycieli nadzoruje Fińskie Ministerstwo Oświaty
i odbywa się ono na szczeblu uniwersyteckim. Chcąc dostać się na studia kształcące
do wykonywania zawodu nauczyciela należy zdać egzamin wstępny, na który składa
się wiedza dotycząca danych pozycji książkowych udostępnionych w postaci listy na
pewien okres przed egzaminem. Konkurencja jest zwykle bardzo duża i nie ma limitu
wiekowego studentów, chociaż w większości jest to młodzież chcąca kontynuować
naukę po ukończeniu liceum. Dużą rolę przy wyborze kandydata odgrywa również
Magazyn Oświatowy nr 31
2
styczeń-czerwiec 2009
ogólne wrażenie jakie dana osoba wywiera na egzaminujących, co w pewien sposób
pomaga wstępnie określić posiadanie predyspozycji osobowościowych do
wykonywania tego zawodu. W trakcie całego etapu studiowania duży nacisk kładzie
się na autonomię studentów i możliwość indywidualizowania toku studiów.
Nauczyciele przedmiotowi, oprócz dyplomu uniwersyteckiego muszą również
posiadać świadectwo przygotowania pedagogicznego. Pomimo iż kształcenie
nauczycieli odbywa się wciąż z funduszy państwowych, istnieją już wyraźne
tendencje do zmian i plany aby prywatyzować uczelnie na kształt modelu szkoły
amerykańskiej. Państwo do tej pory zapewnia finansowanie 55 miesięcy studiów,
studenci mają możliwość otrzymywania stypendiów, uniwersytet również pokrywa
koszt praktyk swoich studentów, które często mają miejsce już po pierwszym roku
studiów. Uczelnie zajmują się zarówno dydaktyką jak i prowadzeniem badań
naukowych.
Magazyn Oświatowy nr 31
3
styczeń-czerwiec 2009