Testy alergiczne u

dzieci:

dlaczego, u kogo, kiedy

i jak?

Przygotowała: Ewa

Dawidczyk

W ostatnich 20-30 latach, w krajach rozwiniętych,

zwiększa się częstość schorzeń alergicznych (atopowego

zapalenia skóry, astmy oskrzelowej, alergicznego nieżytu

nosa i spojówek) występujących u dzieci. Badania

epidemiologiczne u dzieci wskazują, że kumulacyjna

częstość chorób alergicznych u dzieci wynosi ok. 25-30%,

w tym: atopowe zapalenie skóry u 15-20% z nich, astma u

7-10%, alergiczny nieżyt nosa i spojówek u 15-20%.

Testowanie alergiczne

pozwala na:

• Swoiste leczenie przeciwalergiczne

poprzez:

• Unikanie ekspozycji na swoiste alergeny
• Adekwatną farmakoterapię
• Swoistą immunoterapię
• Wczesną identyfikację niemowląt o

zwiększonym ryzyku rozwinięcia się

chorób alergicznych w późniejszym

okresie

Choroby alergiczne u dzieci; częstość uczuleń.

Wiek

Rozpoznanie Częstość

Uczulenie

IgE-zależne

Poziom

wiarygodności

Okres

wczesnego

dzieciństwa

Alergia

pokarmowa

7-8%

40-60%

II

Wiek

szkolny

Alergia

pokarmowa

1-2%

60-70%

II

Okres

dzieciństwa

Atopowe

zapalenie

skóry

15-20%

33-40%

II

Okres

wczesnego

dzieciństwa

Nawracający

świst

wydechowy

/astma

21-34%

30-60%

II

Wiek

szkolny

Astma

7-10%

70-90%

II

Okres

dzieciństwa

Alergiczny

nieżyt nosa i

spojówek

10-15%

60-80%

II

Kto powinien być testowany z powodu

alergii?

Dzieci u których występują ciężkie, stałe czy nawracające objawy

„prawdopodobnie alergiczne”

Takie u których wymagane jest profilaktyczne leczenie (zakres testów

zależy od wieku dziecka, wywiadu rodzinnego i charakteru zmian, z

uwzględnieniem ich zmienności sezonowej oraz dziennej)

Wykonywanie testów

alergicznych w zależności od

wieku i schorzenia

schorzenie

<3-4roku życia

>3-4roku życia

Atopowe zapalenie
skóry(AZS)

•Produkty
pokarmowe
•Alergeny
wziewne(roztocze
kurzu, sierść

zwierząt, pyłki
roślin)

•Produkty
pokarmowe
•Alergeny
wziewne

Obecność
wydzieliny w nosie,
okresowa lub stała

blokada/świst
wydechowy

Dla rozpoznania
swoistego
uczulenia:
•Roztocze kurzu
domowego
•Sierść zwierząt
•Pyłki roślin

Wskazania do wykonania testów alergicznych:

Objawy ze strony przewodu pokarmowego (wymioty, biegunka, kolka,

niedożywienie)

Atopowe zapalenie skóry (stałe objawy/zależne od alergenu)

Przewlekła pokrzywka (trwająca >6 tygodni)

Dzieci <3-4 roku z nawracającymi świstami wydechowymi, zwłaszcza

podczas aktywności fizycznej, w nocy lub z częstymi zapaleniami płuc

bez wyraźnej przyczyny)

Dzieci >3-4 roku życia astmą (testy z podejrzewanymi

alergenami/diagnoza w kierunku alergicznego nieżytu nosa)

Zapalenie spojówek (przypadki oporne w leczeniu)

Anafilaksja

Reakcje po użądleniu przez owady błonkoskrzydłe (nie ma wskazań do

testowania przypadków z reakcjami miejscowymi/ pokrzywką; testy

wykonywane w przypadkach ciężkich reakcji systemowych-stopień III-

IV)

Stopnie ciężkości reakcji po

użądleniu przez owady

Duża reakcja lokalna

Średnica obrzęku(>10cm,

>24h)

Reakcja uogólniona(stopień
I)

Ogólna niedyspozycja,lęk
pokrzywka, świąd skóry

Stopień II

Obrzęk naczyniowo-
ruchowy, zawroty
głowy,biegunka, bóle

brzucha)

Stopień III

Duszność, zaburzenia
połykania i mowy, chrypka,
astma

Stopień IV

Sinica, zapaść, utrata

przytomności

Uczuleniowe reakcje krzyżowe

Alergeny

wywołujące
objawy

Reakcje krzyżowe

z alergenami

Poziom

wiarygodności
[2-4]

Brzoza

Jabłko, orzech
laskowy, marchew

II

Bylica pospolita

Seler, marchew,
koper, pietruszka

II

Trawa

Ziemniak,
pomidor,
pszenica, orzech

II

Mleko krowie

Mleko kozie,
owcze, wołowina

II

Soczewica

Orzech ziemny

II

Rozpoznanie alergologiczne

powinno składać się z:

• Wczesnej identyfikacji niemowląt o

zwiększonym ryzyku rozwinięcia się chorób

alergicznych w późniejszym okresie

• Wywiadu osobniczego
• Ustalenia alergii IgE-zależnej(testy skórne typu

prick, stężenie IgE całkowitych i IgE swoistych w

surowicy)

• Alergenowe próby prowokacyjne (alergia

pokarmowa i wziewna)

• Inne testy
• Ocena środowiska

Testy skórne typu prick (punktowe testy

skórne)

Test uznawany jest za pozytywny, gdy średnica bąbla wynosi

>3mm w stosunku do kontroli ujemnej. Nie powinien być

wykonywany u osób z poważnymi zmianami skórnymi o

charakterze wyprysku w miejscach testowania (testy

wykonywane są na przyśrodkowej części ramienia) lub w

przypadku stosowania maści ze steroidami lub czynnikami

immunomodulującymi. Należy zaprzestaćstosowania leków

antyhistaminowych na co najmniej 3 dni przed badaniem.

Badanie IgE w surowicy

Całkowite IgE.

U dzieci prawidłowe stężenia IgE

zwiększają się wraz z wiekiem do okresu dojrzewania i

wówczas osiągają wartości wykazywane u dorosłych.

Swoiste IgE.

Może być wykonane w każdym wieku, a ich

ocena jest wysoce wiarygodna, tzn. dodatnie testy

wykazują obecność swoistego IgE dla określanego

alergenu. Swoistość i czułość mieszczą się w granicach

85-95%.

Alergenowe testy prowokacyjne

Alergia pokarmowa.

W przypadku próby dowiedzenia,

że dany produkt jest odpowiedzialny za AZS, należy

zastosować test z podwójnie ślepą próbą kontrolowany za

pomocą placebo-DBPCFC.

U dzieci starszych (>2-3 roku) pozytywny test wykonany

metodą otwartą może wymagać potwierdzenia w teście

DBPCFC dla wyeliminowania możliwości reakcji

fałszywie dodatnich wynikających z czynników

psychologicznych, a także zespołu Muchhausena „by

proxy”. W przypadku ujemnego testu DBPCFC wykonuje

się badanie otwarte-obciążenie danym produktem

pokarmowym i obserwacja w trakcie codziennego

przyjmowania produktu, który jest możliwym alergenem.

Alergia na czynniki wziewne.

Rozróżniamy testy

prowokacyjne:

Oskrzelowe-mogą być przeprowadzone w

specjalistycznych ośrodkach pediatrycznych i

wykonane u dzieci poniżej 5-6 roku życia (ze względu

na wykonanie badań czynnościowych płuc z

odpowiednią powtarzalnością)

Dospojówkowe i donosowe (przeprowadzane z

użyciem standaryzowanych ekstraktów alergenowych,

których dawka będzie zwiększana o 100-1000 większe

stężenie po 10 min. od wcześniejszych prób

negatywnych z niższym rozcieńczeniem)

Inne testy:

Test uwalniania histaminy (test HR). W teście tym

dokonuje się oceny uwalniania histaminy przez

bazofile. Stosowany jest podczas badania rzadkich

uczuleń, uczuleń na leki itp.

Testy płatkowe (testy PT). Są wykorzystywane w

ocenie nadwrażliwości typu opóźnionego (tj. zapaleniu

kontaktowym skóry). Stosowane również do wykrycia

i identyfikacji reakcji typu komórkowego na produkty

pokarmowe, zwłaszcza u dzieci z AZS.

Literatura:

1. Alergia, astma, immunologia 2004,

9(3),str.117-127.

2. Internet.

Dziękuję za uwagę