Pasywna i aktywna

polityka państwa na rynku

pracy

Pasywna polityka rynku

pracy

Zasiłki dla
bezrobotnych

Wcześniejsze
emerytury

Zasiłki i świadczenia przedemerytalne

Zasiłki okresowe i celowe

Świadczenia w naturze

Odprawy pieniężne z tytułu zwolnień

Inne świadczenia społeczne

Fundusz Pracy

Fundusz Ubezpieczeń
Społecznych

Fundusze Pomocy Społecznej

Fundusze pracodawców

Budżet państwa

Formy wsparcia

Źródło finansowania

Zasiłki dla bezrobotnych

 Prawo do zasiłku

przysługuje osobie posiadającej

status bezrobotnego jeżeli:

- nie ma dla niej propozycji odpowiedniego zatrudnienia,

skierowania do prac interwencyjnych, robót publicznych lub
na utworzone dodatkowo miejsce pracy;

- w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień

zarejestrowania się (łącznie przez okres co najmniej 365
dni) była zatrudniona i osiągała wynagrodzenie w kwocie co
najmniej najniższego wynagrodzenia, od którego istnieje
obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy, z wyjątkiem
obowiązku opłacania składek za niepełnosprawnych)

Zasiłki dla bezrobotnych -

cechy

a) obligatoryjność,
b) powszechność,
c) wysokość jest uzależniona od „stażu pracy”,
d) okres pobierania uzależniony jest od stopy
bezrobocia obowiązującej na terenie działania
właściwego powiatowego urzędu pracy (zasiłki
wypłaca się przez okres 6, 12 lub 18 miesięcy),
e) finansowane ze środków Funduszu Pracy
(uzupełniająco przekazywana jest dotacja z budżetu
państwa, po wykorzystaniu środków tego Funduszu),

Okres pobierania zasiłku

• 6 m-cy

– jeżeli stopa bezrobocia na tym obszarze w dniu 30

czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku nie

przekraczała 125 % przeciętnej stopy bezrobocia w kraju

• 12 m-cy

– jeżeli stopa bezrobocia na tym obszarze w dniu 30

czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku

przekraczała 125 % przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, lub osoby

te są bezrobotnymi powyżej 50 roku życia oraz posiadającymi

jednocześnie co najmniej 20-letni okres uprawniający do zasiłku;

• 18 m-cy

- jeżeli stopa bezrobocia na tym obszarze w dniu 30

czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku

przekraczała 2-krotnie przeciętną stopę bezrobocia w kraju, oraz

osoby te posiadają jednocześnie co najmniej 20-letni okres

uprawniający do zasiłku lub którzy mają na utrzymaniu co najmniej

jedno dziecko w wieku do 15 lat, a małżonek bezrobotnego jest

także bezrobotny i utracił prawo do zasiłku z powodu upływu okresu

jego pobierania po dniu nabycia prawa do zasiłku przez tego

bezrobotnego

Wysokość zasiłku

Wysokość zasiłku i okres uprawniający do
zasiłku
- podstawowy ( 100 %)

5-20 lat

- obniżony (80%)

Do 5 lat

- podwyższony (120%)

Co najmniej 20 lat

Wysokość uzależniona jest od długości okresu
uprawniającego do zasiłku:

-do 5 lat – 80%

-co najmniej 20 lat – 120%

Wcześniejsze emerytury –

świadczenie przyznawane osobie

przed osiągnięciem pełnego

ustawowego wieku emerytalnego

„Instrument zmniejszania podaży pracy

ukrywania bezrobocia

łagodzenia skutków bezrobocia”

Zasiłki i świadczenia

przedemerytalne

Ustawa z 6 grudnia 1996 roku rozróżniała dwa rodzaje świadczeń:
zasiłek przedemerytalny oraz świadczenie przedemerytalne
Zasiłek przedemerytalny: przysługiwał osobie spełniającej

warunki do posiadania statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku,

a jednocześnie mającej okres zatrudnienia uprawniający do

emerytury (kobiety – 30-letni staż pracy; mężczyźni - 35-letni

albo o 5 lat krótszy, jeśli byli zatrudnieni „w szczególnych

warunkach lub w szczególnym charakterze”)

Świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie spełniającej

warunki do posiadania statusu bezrobotnego. Ubiegać się o nie

mogą trzy kategorie osób:

- osoby w wieku 58 lat – kobiety i 63 lata – mężczyźni

- osoby o 3 lata młodsze, które legitymują się stażem

uprawniającym do emerytury, a stosunek pracy został

rozwiązany z przyczyn dotyczących zakładu pracy

- osoby w każdym wieku, o stażu 35 lat – kobiety i 40 lat

mężczyźni, z którymi rozwiązano stosunek pracy z przyczyn

leżących po stronie zakładu pracy

Osoby pobierające zasiłek i świadczenie przedemerytalne

nie są rejestrowane w ewidencji urzędów pracy jako

osoby bezrobotne. Okresy pobierania zasiłków i

świadczeń przedemerytalnych nie podlegają zaliczeniu do

okresu wymaganego do emerytury

Przyczyny wprowadzenia zasiłków i świadczeń

przedemerytalnych:

• Wyraz troski o zapewnienie miejsc pracy osobom młodym

wchodzącym na rynek pracy

• Efekt niedoboru alternatywnych miejsc pracy na obszarach

objętych restrukturyzacją przemysłu

Skutki:
- zbyt duża skala zjawiska (wpływ struktury i wysokości zasiłków i

świadczeń)

- demotywujące oddziaływanie na starszych pracowników,

opuszczających upadające sektory

- w grupach o stosunkowo niskim wieku niewielkie

prawdopodobieństwo powrotu na rynek pracy (w skrajnych

przypadkach na zasiłki przedemerytalne mogły przechodzić nawet

kobiety w wieku 41 lat, a mężczyźni w wieku 46 lat)

- Finansowanie kosztem aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu
- Ostatecznie w 2002 r. zlikwidowano możliwość przyznawania

zasiłków przedemerytalnych oraz zmieniono warunki przyznawania

świadczeń przedemerytalnych.

Efektywność wcześniejszych emerytur,

zasiłków i świadczeń przedemerytalnych

• Młodzi nie zajmują miejsc pracy osób starszych, lecz
nowo powstające

Dla zmniejszania bezrobocia w grupie najmłodszej kluczowe jest
tworzenie nowych miejsc pracy, a nie zwalnianie tych zajętych
przez starszych

•Wcześniejsze emerytury i świadczenia przedemerytalne
generują koszty, które muszą zostać sfinansowane z
podatków lub składek.

Rosną obciążenia kosztów pracy, które są jedną z głównych
barier dla tworzenia nowych miejsc pracy.

Aktywna polityka rynku

pracy

Usługi rynku pracy

Rozdział

10

Art. 35. 1. Podstawowymi

usługami rynku pracy są:
  1)  pośrednictwo pracy;
  2)  usługi EURES;
  3)  poradnictwo

zawodowe

i

informacja

zawodowa;
  4)  pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy;
  5)  organizacja szkoleń.

Podstawowe

instrumenty aktywne

• Pośrednictwo pracy, kluby pracy oraz

poradnictwo zawodowe

• Aktywizacja zawodowa absolwentów (nowa

ustawa z 2004r. nie używa pojęcia absolwent);
osób młodych do 25 roku życia (staże)

• Przygotowanie zawodowe
• Inicjowanie i organizowanie szkoleń

bezrobotnych i zagrożonych zwolnieniami

• Pożyczki z Funduszu Pracy (jednorazowe

środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej)

• Prace interwencyjne
• Roboty publiczne

Pośrednictwo pracy

• Pośrednictwo pracy na terenie Polski lub

pośrednictwo do pracy za granicą prowadzą

powiatowe i wojewódzkie urzędy pracy, agencje

pośrednictwa pracy i Ochotnicze Hufce Pracy

• Pośrednictwo

pracy

dla

bezrobotnych

i

poszukujących pracy realizowane przez powiatowe

i wojewódzkie urzędy pracy jest prowadzone

nieodpłatnie, zgodnie z zasadami:dostępności,

dobrowolności, jawności, równości

• W roku 2001 jako pośrednicy pracy w

urzędach pracy pracowało 8,8% ogółu

zatrudnionych. Na jedną osobę przypadało

2302 osoby bezrobotne

Kluby pracy

• Na koniec 2001 r. działało 537 klubów
• Liczba uczestników - 21,8 tys. osób, w

tym 21 tys. osób bezrobotnych (96,2%).

• Stanowili oni 0,7% ogółu bezrobotnych

zarejestrowanych na koniec grudnia 2001
r.

Poradnictwo zawodowe

 Poradnictwo

zawodowe

polega

na

udzielaniu bezrobotnym i poszukującym

pracy pomocy w wyborze odpowiedniego

zawodu

i

miejsca

zatrudnienia

oraz

pracodawcom w doborze kandydatów do

pracy

na

stanowiska

wymagające

szczególnych

predyspozycji

psychofizycznych

 Doradcy zawodowi w 2001 roku stanowili odsetek

3% ogółu zatrudnionych w urzędach pracy. Na

jednego

doradcę

przypadało

6877

zarejestrowanych bezrobotnych

Szkolenia

• Celem szkoleń jest zdobycie kwalifikacji

zawodowych oraz ich uzupełnienie oraz
ewentualnie

nabycie

umiejętności

aktywnego poszukiwania pracy

Staż i przygotowanie

zawodowe

Staż i przygotowanie zawodowe w miejscu pracy odbywają

się na podstawie umowy zawartej przez starostę z
pracodawcą, według programu określonego w umowie.

Program powinien określać:
 nazwę zawodu lub specjalności, której program dotyczy;
 zakres zadań wykonywanych przez bezrobotnego;
 rodzaj uzyskiwanych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych;
 sposób potwierdzenia nabytych kwalifikacji lub umiejętności

zawodowych;

 opiekuna osoby objętej programem przygotowania zawodowego i

stażu.

Bezrobotnemu w okresie odbywania stażu lub przygotowania

zawodowego w miejscu pracy do wykonywania zawodu
przysługuje stypendium.

Przygotowanie

zawodowe

Odbywa się prawie na identycznych zasadach jak staż.
Różnice pomiędzy tymi formami aktywizacji dotyczą jedynie
długości korzystania z nich, a także ich dostępności:
Dostępność
Ze stażu mogą korzystać tylko osoby młode (maksymalnie do
27 roku życia), Z przygotowania zawodowego zdecydowanie
więcej osób – brak ograniczenia wiekowego
Czas korzystania
Przygotowanie zawodowe może trwać do 6 miesięcy
Staż może być dwukrotnie dłuższy i wynieść 12 miesięcy

Jednorazowe środki na rozpoczęcie

działalności gospodarczej

• Zastąpiły niskooprecntowane pożyczki.
• Ich wysokość nie może przekroczyć 500%

przeciętnego wynagrodzenia.

• Okres prowadzenia działalności – min. 12 m-cy
• Dodatkowo

istnieje

możliwość

otrzymania

refundacji kosztów na pomoc prawną, konsultacje
i i doradztwo dotyczące podjęcia działalności
gospodarczej. Wysokość refundacji może wynieść
do 80 proc. udokumentowanych kosztów nie
więcej jednak niż przeciętne wynagrodzenie.

Prace interwencyjne

Cel: aktywizacja zawodowa bezrobotnych

i stworzenie im szansy na stałe
zatrudnienie.

Polegają na częściowym subsydiowaniu

zatrudnienia przez urzędy pracy

Roboty publiczne

• Celem jest rozwój gospodarczy regionu i

aktywizacja zawodowa bezrobotnych
długookresowo

• Polegają na wykonywaniu społecznie

użytecznych zadań, głównie w
dziedzinie infrastruktury

Źródła:

• M.Kabaj – Strategie i programy

przeciwdziałania bezrobociu (2004)

• SPORZL (luty 2003)
• Strona internetowa MGiP (MPiPS)

mpips.gov.pl

• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o

promocji zatrudnienia i instytucjach

rynku pracy (Dz.U. Nr 99 poz. 1001 z

późn. zm)