BOROWINA

BOROWINA

– jej

– jej

działanie

działanie

biologiczne i

biologiczne i

fizyczne

fizyczne

Borowinę

Borowinę

zalicza się do peloidów, czyli występujących

zalicza się do peloidów, czyli występujących

w przyrodzie tworzyw powstałych w wyniku naturalnych

w przyrodzie tworzyw powstałych w wyniku naturalnych

procesów geologicznych , które po rozdrobnieniu i

procesów geologicznych , które po rozdrobnieniu i

zmieszaniu z wodą stosowane są do celów leczniczych w

zmieszaniu z wodą stosowane są do celów leczniczych w

postaci kąpieli i okładów.

postaci kąpieli i okładów.

Nazwa „peloid” pochodzi od greckiego słowa

Nazwa „peloid” pochodzi od greckiego słowa

„pełos” czyli błoto

„pełos” czyli błoto

.

.

Borowinę

Borowinę

cechuje duża pojemność cieplna oraz złe

cechuje duża pojemność cieplna oraz złe

przewodnictwo ciepła. Borowina używana do zabiegów

przewodnictwo ciepła. Borowina używana do zabiegów

leczniczych wymaga uprzedniego przygotowania. Musi

leczniczych wymaga uprzedniego przygotowania. Musi

być ona oczyszczona, dobrze rozdrobniona, przesiana

być ona oczyszczona, dobrze rozdrobniona, przesiana

przez sito, a następnie poddana procesowi pęcznienia.

przez sito, a następnie poddana procesowi pęcznienia.

Tolerancja skóry na gęstą papkę borowinową jest wysoka i

Tolerancja skóry na gęstą papkę borowinową jest wysoka i

wynosi 45-55 stopni Celciusza.

wynosi 45-55 stopni Celciusza.

Peloidy dzieli się na:

Peloidy dzieli się na:

1.Osady podwodne :

1.Osady podwodne :

*abiolity, czyli osady mineralne

*abiolity, czyli osady mineralne

*biolity, bedące tworztwami

*biolity, bedące tworztwami

powstałymi z substancji organicznej

powstałymi z substancji organicznej

(tory, muły, sapropel)

(tory, muły, sapropel)

2. Ziemie lecznicze

2. Ziemie lecznicze

, czyli produkty

, czyli produkty

wietrzenia minerałów (glinka, margle,

wietrzenia minerałów (glinka, margle,

less)

less)

MECHANIZM DZIAŁANIA

MECHANIZM DZIAŁANIA

LECZNICZEGO

LECZNICZEGO

BOROWINY

BOROWINY

Mechanizm ten polega na

Mechanizm ten polega na

oddziaływaniu ciepłym,

oddziaływaniu ciepłym,

mechanicznym- powstałym w

mechanicznym- powstałym w

wyniku ucisku na skórę oraz

wyniku ucisku na skórę oraz

wpływie zawartych w niej

wpływie zawartych w niej

związków chemicznych i ciał o

związków chemicznych i ciał o

charakterze hormonów.

charakterze hormonów.

SKŁAD CHEMICZNY

SKŁAD CHEMICZNY

BOROWIN

BOROWIN

1. Składniki organiczne

1. Składniki organiczne

*Bituminy (woski, żywice, asfalty, tłuszcze)

*Bituminy (woski, żywice, asfalty, tłuszcze)

*Pektyny (np. garbniki)

*Pektyny (np. garbniki)

*Celuloza, hemiceluloza

*Celuloza, hemiceluloza

*kwasy huminowe (fulwokwasy, kwasy

*kwasy huminowe (fulwokwasy, kwasy

humusowe)

humusowe)

*Liginy, huminy

*Liginy, huminy

*związki biologicznie czynne

*związki biologicznie czynne

2.Składniki nieorganiczne – sole mineralne

2.Składniki nieorganiczne – sole mineralne

3. Składniki mikrobiologiczne

3. Składniki mikrobiologiczne

*bakterie tlenowe i beztlenowe

*bakterie tlenowe i beztlenowe

*grzyby

*grzyby

Borowina

Borowina

ma wiele szczególnych

ma wiele szczególnych

właściwości fizycznych, które sprawiają, że

właściwości fizycznych, które sprawiają, że

jest ona doskonałym tworzywem

jest ona doskonałym tworzywem

zabiegowym, mogącym zależnie od wskazań

zabiegowym, mogącym zależnie od wskazań

lekarskich i sposobu przygotowania,

lekarskich i sposobu przygotowania,

dostarczać lub odbierać organizmowi ciepło.

dostarczać lub odbierać organizmowi ciepło.

Im bardziej rozrzedzona jest papka

Im bardziej rozrzedzona jest papka

borowinowa, tym bardziej jej właściwości

borowinowa, tym bardziej jej właściwości

fizyczne zbliżają się do tych, które cechują

fizyczne zbliżają się do tych, które cechują

wodę. Dzięki tym właściwościom fizycznym

wodę. Dzięki tym właściwościom fizycznym

tylko borowina odpowiednio przygotowana i

tylko borowina odpowiednio przygotowana i

zastosowana do zabiegu wywiera na

zastosowana do zabiegu wywiera na

organizm większe, a zarazem łagodniejsze

organizm większe, a zarazem łagodniejsze

działanie ogrzewające lub ochładzające.

działanie ogrzewające lub ochładzające.

DZIAŁANIE FIZJOLOGICZNE

DZIAŁANIE FIZJOLOGICZNE

ZABIEGÓW

ZABIEGÓW

BOROWINOWYCH

BOROWINOWYCH

Jest to działanie kompleksowe, w którym na pierwszy

Jest to działanie kompleksowe, w którym na pierwszy

plan wysuwa się działanie cieplne. Biorąc pod uwagę

plan wysuwa się działanie cieplne. Biorąc pod uwagę

składniki chemiczne borowin, należ również brać pod

składniki chemiczne borowin, należ również brać pod

uwagę ich działanie na organizm.

uwagę ich działanie na organizm.

Temperatura masy borowinowej powoduje zwiększenie

Temperatura masy borowinowej powoduje zwiększenie

częstości skurczów serca, zwiększenie objętości

częstości skurczów serca, zwiększenie objętości

wyrzutowej i pojemności minutowej serca, spadek

wyrzutowej i pojemności minutowej serca, spadek

oporówo bwodowych i obniżenie ciśnienia

oporówo bwodowych i obniżenie ciśnienia

rozkurczowego.

rozkurczowego.

Szczególną cechą gorących zabiegów borowinowych

Szczególną cechą gorących zabiegów borowinowych

jest to, że dzięki słabemu przewodnictwu ciepła przez

jest to, że dzięki słabemu przewodnictwu ciepła przez

borowinę następuje bardzo powolne ogrzanie tkanek,

borowinę następuje bardzo powolne ogrzanie tkanek,

dzięki czemu pacjenci doskonale znoszą wysoką

dzięki czemu pacjenci doskonale znoszą wysoką

temperaturę zabiegu.

temperaturę zabiegu.

Zabiegi borowinowe

Zabiegi borowinowe

wywołują przekrwienie również

wywołują przekrwienie również

głęboko położonych mięśni, powodując ich

głęboko położonych mięśni, powodując ich

rozluznienie. Usuwają ból powstały wskutek

rozluznienie. Usuwają ból powstały wskutek

wzmożonego napęcia mięsni. Zwiększają rozciągliwość

wzmożonego napęcia mięsni. Zwiększają rozciągliwość

kolagenu, a więc poprawiają rozciągliwość więzadeł i

kolagenu, a więc poprawiają rozciągliwość więzadeł i

ścięgien.Przeciwbólowe działanie zabiegów

ścięgien.Przeciwbólowe działanie zabiegów

borowinowych jest wynikiem złożonego działania

borowinowych jest wynikiem złożonego działania

ciepła, czynników fizycznych i chemicznych. Pewną

ciepła, czynników fizycznych i chemicznych. Pewną

rolę może odgrywać, odprężające działanie ciepła

rolę może odgrywać, odprężające działanie ciepła

wywierane na psychikę, jak również jego działanie

wywierane na psychikę, jak również jego działanie

rozkurczowe na mięśnie gładkie. Przy rozpatrywaniu

rozkurczowe na mięśnie gładkie. Przy rozpatrywaniu

działania leczniczego zabiegów borowinowych należy

działania leczniczego zabiegów borowinowych należy

również brać pod uwagę odruchowe działanie na

również brać pod uwagę odruchowe działanie na

narządy wewnętrzne przez strefy Heda. Dowodem

narządy wewnętrzne przez strefy Heda. Dowodem

takiego działania może być m.in. Zmniejszenie

takiego działania może być m.in. Zmniejszenie

nadkwaśności soku żołądkowego przez stosowanie

nadkwaśności soku żołądkowego przez stosowanie

okładów peloidowych na okolicę żołądka czy

okładów peloidowych na okolicę żołądka czy

zwiększenie wydzielania żółci pod wpływem

zwiększenie wydzielania żółci pod wpływem

miejscowych okładów borowinowych.

miejscowych okładów borowinowych.

ZABIEGI LECZNICZE Z

ZABIEGI LECZNICZE Z

ZASTOSOWANIEM

ZASTOSOWANIEM

BOROWINY

BOROWINY

* Kąpiele całkowite i częściowe

* Kąpiele całkowite i częściowe

*Zawijania całkowite i częściowe

*Zawijania całkowite i częściowe

*Okłady

*Okłady

*Brodzenie

*Brodzenie

*Gniecenie rękami

*Gniecenie rękami

*Tampony

*Tampony

*Kąpiele w zawiesinie

*Kąpiele w zawiesinie

*Jonoforeza

*Jonoforeza

*Fonoforeza

*Fonoforeza

Borowinę

Borowinę

używa się do

używa się do

kąpieli, zawijań oraz

kąpieli, zawijań oraz

okładów. Najczęściej

okładów. Najczęściej

wykonuje się okłady

wykonuje się okłady

borowinowe. Ogrzaną papkę

borowinowe. Ogrzaną papkę

borowinową nakłada się

borowinową nakłada się

bezpośrednio na skórę, po

bezpośrednio na skórę, po

czym owija tkaniną, a

czym owija tkaniną, a

następnie kocem. Czas

następnie kocem. Czas

trwania zabiegu wynosi 20-

trwania zabiegu wynosi 20-

30 min.

30 min.

OKŁADY BOROWINOWE-

OKŁADY BOROWINOWE-

WSKAZANIA

WSKAZANIA

*Przewlekły gościec stawowy

*Przewlekły gościec stawowy

*Zapalenia okołostawowe

*Zapalenia okołostawowe

*Nerwobóle

*Nerwobóle

*Zespoły bólowe w przebiegu

*Zespoły bólowe w przebiegu

choroby zwyrodnieniowej

choroby zwyrodnieniowej

kręgosłupa

kręgosłupa

*Stany po przebytym miąższowym

*Stany po przebytym miąższowym

zapaleniu wątroby

zapaleniu wątroby

PRZECIWWSKAZANI

PRZECIWWSKAZANI

A

A

*Niewydolność krążenia

*Niewydolność krążenia

*Zaawansowana miażdzyca

*Zaawansowana miażdzyca

*Uszkodzenia mm. Sercowego

*Uszkodzenia mm. Sercowego

*Tętniaki

*Tętniaki

*Skłonność do krwawień z przewodu

*Skłonność do krwawień z przewodu

pokarmowego

pokarmowego

*Ciąża powyżej 3 miesięcy

*Ciąża powyżej 3 miesięcy

*Przypadki podejrzane o tło nowotworowe

*Przypadki podejrzane o tło nowotworowe

*Dzieci do lat 7

*Dzieci do lat 7

Ostatnio wprowadzono do

Ostatnio wprowadzono do

lecznictwa

lecznictwa

PASTĘ

PASTĘ

BOROWINOWĄ.

BOROWINOWĄ.

Jest to bardzo

Jest to bardzo

rozdrobniona borowina. Pastę

rozdrobniona borowina. Pastę

stosuje się w postaci cienko –

stosuje się w postaci cienko –

warstwowych okładów lub

warstwowych okładów lub

smarowań o temp. 35 st.C.

smarowań o temp. 35 st.C.

Może być ona używana w

Może być ona używana w

postaci zawiesiny wodnej.

postaci zawiesiny wodnej.

KĄPIEKE

KĄPIEKE

BOROWINOWE

BOROWINOWE

Wykonuje się je w specjalnych

Wykonuje się je w specjalnych

wannach. Trwa on przy pierwszym

wannach. Trwa on przy pierwszym

zabiegu, zależnie od wskazań 10

zabiegu, zależnie od wskazań 10

min. Następnie stopniowo

min. Następnie stopniowo

wydłużając czas dochodzi się do

wydłużając czas dochodzi się do

20 min. Do jednej całkowitej

20 min. Do jednej całkowitej

kąpieli w 200 litrowej wannie

kąpieli w 200 litrowej wannie

zużywa się 75-150 kg. Złożonej

zużywa się 75-150 kg. Złożonej

borowiny.

borowiny.

ZABIEGI BOROWINOWE

ZABIEGI BOROWINOWE

W CHOROBACH

W CHOROBACH

KOBIECYCH

KOBIECYCH

Najczęściej ze wskazań

Najczęściej ze wskazań

ginekologicznych wykonuje

ginekologicznych wykonuje

się półkąpiele borowinowe i

się półkąpiele borowinowe i

tampony borowinowe.

tampony borowinowe.

PÓŁKĄPIELE

PÓŁKĄPIELE

BOROWINOWE

BOROWINOWE

Zabieg trwa od 12 min, i stopniowo się

Zabieg trwa od 12 min, i stopniowo się

wydłuża do 24 min. Temp.

wydłuża do 24 min. Temp.

Pierwszego zabiegu wynosi na ogół

Pierwszego zabiegu wynosi na ogół

od 39,41,42st.C i jest stopniowo

od 39,41,42st.C i jest stopniowo

zwiększana, odpowiednio do

zwiększana, odpowiednio do

42,44,45,46st.C. Konieczny jest

42,44,45,46st.C. Konieczny jest

wypoczynek w pozycji leżącej przez

wypoczynek w pozycji leżącej przez

45-60 min.

45-60 min.

WSKAZANIA

WSKAZANIA

*Bezpłodność

*Bezpłodność

*Przewlekłe zapalenie

*Przewlekłe zapalenie

narządów rodnych

narządów rodnych

*Nacieki pooperacyjne

*Nacieki pooperacyjne

*Zmiany starcze

*Zmiany starcze

PRZECIWWSKAZANI

PRZECIWWSKAZANI

A

A

*Ostre i podostre choroby kobiece,

*Ostre i podostre choroby kobiece,

*Endometrioza,

*Endometrioza,

*Krwawienia młodzięńcze i pokwitaniowe,

*Krwawienia młodzięńcze i pokwitaniowe,

*Ciąża,

*Ciąża,

*Grużlica narządów płciowych,

*Grużlica narządów płciowych,

*Żylaki,

*Żylaki,

*Nowotwory łagodne i złośliwe,

*Nowotwory łagodne i złośliwe,

*Zaburzenia neurowegetatywne w obębie

*Zaburzenia neurowegetatywne w obębie

miednicy małej.

miednicy małej.

TAMPONY

TAMPONY

BOROWINOWE

BOROWINOWE

Wykonuje się dopochwowe.

Wykonuje się dopochwowe.

Zabieg ten wykonuje

Zabieg ten wykonuje

fachowy personel pod

fachowy personel pod

ścisłą kontrolą lekarza.

ścisłą kontrolą lekarza.

WSKAZANIA DO GORĄCYCH

WSKAZANIA DO GORĄCYCH

ZABIEGÓW

ZABIEGÓW

BOROWINOWYCH

BOROWINOWYCH

*Utrwalone procesy zwyrodnieniowe stawów i

*Utrwalone procesy zwyrodnieniowe stawów i

chrząstek stawowych,

chrząstek stawowych,

*Stany pourazowe stawów, kości, okostnej, mięśni,

*Stany pourazowe stawów, kości, okostnej, mięśni,

*Reumatyzm tkanki miękkej,

*Reumatyzm tkanki miękkej,

*Przykurcze,

*Przykurcze,

*Przewlekłe choroby zapalne kręgosłupa- choroba

*Przewlekłe choroby zapalne kręgosłupa- choroba

Bechterewa,

Bechterewa,

*Bóle towarzyszące osteoporozie trzonów

*Bóle towarzyszące osteoporozie trzonów

kręgowych,

kręgowych,

*Niektóre choroby ginekologiczne,

*Niektóre choroby ginekologiczne,

OKŁADY LUB

OKŁADY LUB

ZAWIJANIA -

ZAWIJANIA -

WSKAZANIA

WSKAZANIA

* Poszczególne części kręgosłupa

* Poszczególne części kręgosłupa

np. zespół bolesnego barku ze

np. zespół bolesnego barku ze

zwapnieniem przyczepów

zwapnieniem przyczepów

mięśniowych, bolesne artrozy

mięśniowych, bolesne artrozy

stawów biodrowych,

stawów biodrowych,

kolanowych, skokowych.

kolanowych, skokowych.

OKŁADY LUB CZĘSCIOWE

OKŁADY LUB CZĘSCIOWE

ZAWIJANIA - WSKAZANIA

ZAWIJANIA - WSKAZANIA

*Przewlekłe choroby

*Przewlekłe choroby

przewodu pokarmowego,

przewodu pokarmowego,

wątroby, dróg żółciowych,

wątroby, dróg żółciowych,

dróg oddechowych.

dróg oddechowych.

PRZECIWWSKAZANI

PRZECIWWSKAZANI

A

A

*Ostre i podostre stany zapalne,

*Ostre i podostre stany zapalne,

*Choroby przebiegające z gorączką,

*Choroby przebiegające z gorączką,

*Choroby ze skłonnością do krwawień,

*Choroby ze skłonnością do krwawień,

*Niewydolność oddechowa,

*Niewydolność oddechowa,

*Grużlica,

*Grużlica,

*Cięższe postacie nadciśnienia krwi,

*Cięższe postacie nadciśnienia krwi,

*Zaburzenia czucia,

*Zaburzenia czucia,

*Ciąża,

*Ciąża,

*Choroby naczyń krwionośnych,

*Choroby naczyń krwionośnych,

*Rany,

*Rany,

*Zapalenia troficzne,

*Zapalenia troficzne,

*Zapalenia skóry,

*Zapalenia skóry,

*Podeszły wiek,

*Podeszły wiek,

*Cukrzyca,

*Cukrzyca,

*Miażdzyca tętnic,

*Miażdzyca tętnic,

*Skłonność do zakrzepowego zapalenia

*Skłonność do zakrzepowego zapalenia

żył,

żył,

*Zaburzenia rytmu serca,

*Zaburzenia rytmu serca,

*Stan po świeżym zawale serca,

*Stan po świeżym zawale serca,

*Niedokrwistość,

*Niedokrwistość,

*Choroby zapalne oczu,

*Choroby zapalne oczu,

*Niskie ciśnienie krwi

*Niskie ciśnienie krwi

TORFEM

TORFEM

nazywa się

nazywa się

masę organiczną powstałą z

masę organiczną powstałą z

roślin pod wpływem bakterii w

roślin pod wpływem bakterii w

środowisku bogatym w wodę

środowisku bogatym w wodę

.

.

SKŁADNIKI ORGANUCZNE

SKŁADNIKI ORGANUCZNE

TORFU MOŻNA PODZIEKIĆ

TORFU MOŻNA PODZIEKIĆ

NA DWIE GRUPY:

NA DWIE GRUPY:

1. Nie rozłożone składniki roślin

1. Nie rozłożone składniki roślin

(lignina, celuloza, pektyny i

(lignina, celuloza, pektyny i

inne)

inne)

2. Bituminy i lurasy humusowe

2. Bituminy i lurasy humusowe

Nie wszystkie torfy nadają do zabiegów

Nie wszystkie torfy nadają do zabiegów

leczniczych. Zaliczenie torfu z jakiegoś złoża

leczniczych. Zaliczenie torfu z jakiegoś złoża

do tworzyw leczniczych –borowin- następuje

do tworzyw leczniczych –borowin- następuje

na podstawie oceny m.in..takich kryteriów,

na podstawie oceny m.in..takich kryteriów,

jak stopień rozkładu i uwodnienia oraz

jak stopień rozkładu i uwodnienia oraz

zawartość i rodzaju substancji organicznych i

zawartość i rodzaju substancji organicznych i

nieorganicznych. Dojrzała borowina,

nieorganicznych. Dojrzała borowina,

odpowiadająca ustalonym kryteriom,

odpowiadająca ustalonym kryteriom,

wymaga przed użyciem odpowiedniego

wymaga przed użyciem odpowiedniego

przygotowania, polegającego na

przygotowania, polegającego na

oczyszczeniu z kamieni i grubszych cząstek

oczyszczeniu z kamieni i grubszych cząstek

roślinnych i przemiału w specjalnych

roślinnych i przemiału w specjalnych

młynach. Musi też napęcznieć w środowisku

młynach. Musi też napęcznieć w środowisku

wodnym.

wodnym.

DZIĘKUJE ZA

DZIĘKUJE ZA

UWAGĘ !

UWAGĘ !