Hanna Sobura, Magdalena Śledź



Kręgosłup (łac. collumna vertebralis)

zbudowany jest z 33 lub 34 kręgów,

przy czym nie ma dwóch kręgów w

kręgosłupie o takiej samej budowie.



Kręgi połączone są między sobą za

pomocą dysków (krążków

międzykręgowych) i wyrostków

stawowych.



Część przednia kręgu to trzon, a

część tylna to łuk. Oba te elementy

obejmują otwór kręgowy.



Otwory kręgowe, występujące we

wszystkich kręgach – wzdłuż całego

kręgosłupa – tworzą kanał kręgowy,

w którym znajduje się rdzeń kręgowy.

W kręgosłupie wyróżniamy pięć

odcinków:



Odcinek szyjny - vertebrae cervicalis

(C1-C7)



Odcinek piersiowy – vertebrae

thoracicae (Th1-Th12)



Odcinek lędźwiowy – vertebrae

lumbalis (L1-L5)



Odcinek krzyżowy – vertebrae

sacralis (S1-S5)



odcinek guziczny – vertebrae

coccygae (Co1-Co4-Co5)

Kręgi każdego odcinka mają inna

budowę wynikającą z miejsca

położenia i funkcji kręgów danego

odcinka.

Bole pleców mogą mieć bardzo różne

przyczyny. Przed przystąpieniem do
terapii należy je dokładnie rozpoznać,
jako że błędnie dobrana terapia może
przynieść więcej szkód niż korzyści.



ból pierwotnie pochodzenia

dyskowego (dyskopatia),



ból wynikający z kompresji

struktur układu nerwowego

(uszkodzenia korzenia

nerwowego L4, L5, S1),



ból pochodzenia kostnego lub z

innych struktur kręgosłupa

poza układem nerwowym

(zespół bólowy stawów

międzywyrostkowych,

kręgozmyk).

Krążek międzykręgowy

składa się z części

obwodowej zwanej

pierścieniem włóknistym,

w środku którego

znajduje się jądro

miażdżyste. Zbudowane

jest ono galeretowatej

substancji

(proteoglikanów), dlatego

czasami mówimy o nim

jądro galaretowate.

Stanowi ono pólpłynną masę,

składającą się w przeważającej części
z wody oraz koloidów i mukoprotein,
utrzymywanych przez sieć włókien
kolagenowych. Woda stanowi 70-90%
masy jądra. Zawartość wody i skład
chemiczny jądra zmienia się z wiekiem
i stanowi jeden z objawów (lub, wg
niektórych autorów, przyczyn) choroby
zwyrodnieniowej krążków.

Otacza jądro miażdżyste i razem z

blaszkami granicznymi utrzymuje jego
kształt i postać. Składa się on z 12-20
koncentrycznie ułożonych włókien
kolagenowych, przy czym każda kolejna
warstwa jest ułożona pod kątem ok.
65° w stosunku do sąsiadujących.
Nadaje to tej strukturze ogromną
wytrzymałość.

Stosunkowo najmniej odporna na przeciążenia

jest część tylno-boczna krążka, w której pierścień
włóknisty jest najcieńszy. Tam też w praktyce
występują najczęstsze uszkodzenia pierścienia
powodujące przepukliny i wypukliny jądra
miażdżystego. Ponieważ w pierścieniu znajdują
się liczne zakończenia nerwowe, przebiega to z
dotkliwymi dolegliwościami.



łączy poszczególne trzony kręgów,



wchodzi w skład stawów
międzytrzonowych,



przenosi masę ciała,



jądro miażdżyste amortyzuje
obciążenie kręgów znajdujących się
powyżej, przenosi i ukierunkowuje siły
oddziałujące na kręgosłup.

Podczas wykonywania ruchów

wyprostnych tylne części

trzonów danego segmentu

ruchowego zbliżają się do

siebie, zwiększając ciśnienie

wewnątrz krążka

międzykręgowego po stronie

tylnej. Powoduje to

przodoprzesunięcie jądra

miażdżystego z jednoczesnym

rozciągnięciem wewnętrznych

warstw przedniej części

pierścienia włóknistego. W

czasie wykonywania ruchów

zgięciowych obserwuje się

analogiczny mechanizm,

jednakże o odwrotnym kierunku

przesunięcia jądra

miażdżystego.

Wypadnięcie dysku, discopathia

(inne określenia- wypadnięcie

krążka międzykręgowego,

przepuklina jądra miażdżystego)

jest urazem kręgosłupa, w którym

krążek międzykręgowy pęka i część

miąższu jego rdzenia wystaje lub

wysuwa się do przodu lub na boku.

Wybrzuszenie powoduje ucisk na

leżące pod nim nerwy, powodując

ból w odcinku krzyżowym

kręgosłupa i kończyn dolnych.



zmiany zwyrodnieniowe krążka
międzykręgowego,



przeciążenia mechaniczne,



silne urazy.

W zależności od stopnia uwypuklenia

się jądra miażdżystego można podzielić
omawiane zjawiska na trzy zasadnicze
grupy, mające swoje odzwierciedlenie
w obrazie klinicznym.

1.

Częściowe przerwanie włókien pierścienia
włóknistego i uwypuklenie się jądra
miażdżystego wywierające ucisk na więzadła
podłużne kręgosłupa – dyskopatia prosta

Objawy:



ból w okolicy przykręgosłupowej,



zwiększone napięcie mięśni
przykręgosłupowych.

2.

Przerwanie ciągłości włókien pierścienia

włóknistego i wypadnie jądra miażdżystego

(całkowite lub częściowe), dające ucisk na

przebiegające w sąsiedztwie korzenie kręgowe.

Objawy:



nagłe wystąpienie silnych bólów promieniujących

do kończyn górnych lub dolnych, np. przy

kichnięciu, dźwignięciu ciężaru,



często można stwierdzić zaburzenia czucia,

niedowłady, a nawet porażenia,



osłabienie lub brak odruchów ścięgno-

okostnowych

3.

Przerwanie włókien pierścienia włóknistego i wypadnie

jądra miażdżystego w kierunku tylnym, daje ucisk na

rdzeń kręgowy lub ogon koński.

Objawy:



występują odległe strzelające bólu (czasem przebieg

może być bez bólowy),



zaburzenia czucia,



porażenia,



niedowłady,



niekiedy zaburzenia w oddawaniu stolca i moczu,



uciski rdzeń kręgowy w odcinku szyjnym może

powodować niedowład wszystkich 4 kończyn (w

kończynach dolnych-niedowład spastyczny, a w

kończynach górnych zespół mieszany kruczo-wiotki),



zaburzenia czucia powierzchniowego i głębokiego.

Zmiany zwyrodnieniowe i wypadnięcia

krążków międzykręgowych w odcinku
szyjnym kręgosłupa wywołują
najczęściej tzw. zespół podrażnienia
korzeni nerwowych tworzących splot
ramienny.

Poziom

wypadnięcia

jądra

miażdżystego

Ucisk

korzeni

Promieniowa

nie bólu

Zaburzenia czucia

Osłabienie

Zaburzenia

odruchów

ścięgnisto-

okostnowych

C4-C5

C6

Okolica łopatki

Powierzchnia boczna

ramienia i

przedramienia

Odwodzenia i rotacji

zewnętrznej barku,

zginanie

przedramienia

Osłabienie odruchu

ze ścięgna m.

dwugłowego

ramienia

C5-C6

C7

Zewnętrzna

część ramienia

Powierzchnia przednia

ramienia i

przedramienia, kciuk i

palec wskazujący

Przywodzenia i

rotacji zewnętrznej

barku, supinacji i

prostowania

nadgarstka

Osłabienie odruchu

ze ścięgna m.

dwugłowego

ramienia

C6-C7

C8

Powierzchnia

grzbietowa

przedramienia

Powierzchnia przednia

i tylna przedramienia i

ręki, palec środkowy

Przywodzenia i

rotacji wewnętrznej

barku, prostowanie

przedramienia,

pronacji i zgięcia

nadgarstka

Osłabienie odruchu

ze ścięgna m.

trójgłowego

ramienia

C7-Th1

Th1

Część

przyśrodkowa

przedramienia

IV i V palec

Przywodzenie i

rotacji wewnętrznej

barku, wyprost

przedramienia,

pronacji i zgięcia

nadgarstka, zgięcia i

wyprostu palców

Osłabienie odruchu

ze ścięgna m.

trójgłowego

ramienia

Th1-Th2

Th2

Część

przyśrodkowa

kończyny

górnej

Część przyśrodkowa

przedramienia

Mięśni

wewnętrznych ręki

Bez zmian

Poziom

wypadnięci

a jądra

Ucisk

korzen

i

Promieniowanie

bólu

Zaburzenie

czucia

Osłabienie

Zaburzenie

odruchów

ścięgno-

okostnowych

Zaniki
mięśni

L1-L2

L2

Część przednia, górna

uda i okolica krętarza

większego

Brak

Zgięcia i

przywodzenia

uda

Zachowane

Brak

L2-L3

L3

Część przednia uda i

okolica rzepki

Brak

Zgięcia uda,

wyprostu

podudzia

Osłabienie

odruchu

kolanowego

mm. Uda

L3-L4

L4

Część boczna i
środkowa łydki

Środkowa

część łydki i

okolica stawu

skokowego

Wyprost i

odwodzenia uda,

wyprost

podudzia,

odwracanie stopy

Osłabienie lub

brak odruchu

kolanowego

mm. Uda

(głównie m.

czworogłowy)

L4-L5

L5

Pośladki, tył uda,

część boczna

podudzia, grzbiet

stopy, paluch

Część boczna

podudzia,

środkowa

grzbietu stopy

i palucha

Zgięcie podudzia,

zgięcie

grzbietowe stopy

i palców, głównie

palucha, i

nawracanie stopy

Osłabienie

odruchu

skokowego

mm.

Podudzia

(głównie m.

piszczelowy

przedni)

L5-S1

S1

Pośladki, tył uda,

podudzia, pięty, V

palec

Część

podeszwowa i

boczna stopy

Zgięcie podudzia,

zgięcie

podeszwowe

stopy i palców,

nawracanie stopy

Osłabienie lub

brak odruchu

skokowego

mm.

Podudzia

(głównie

trójgłowy

łydki)

W tej uznanej i stosowanej na całym

świecie metodzie leczeniu uszkodzeń
krążka międzykręgowego opiera się
na wykonywaniu powtarzalnych
ruchów ukierunkowanych przeciwnie
do tych, które przeciążyły i uszkodziły
krążek.



I część (stosowana również w innych

systemach diagnozowania), polega na

zebraniu podstawowych wiadomości o

pacjencie i jego schorzeniu: wiek, zawód,

przyczyna i obszar wystąpienia bólu,

poprzednie ataki bólowe; ocenia się

również postawę ciała w pozycji stojącej i

siedzącej oraz ewentualne ograniczenia

ruchomości.



II część (charakterystyczna tylko dla

metody Mc Kenzie), polega na wykonaniu

pojedynczych, a następnie wielokrotnych

ruchów w różnych kierunkach i w różnych

pozycjach wyjściowych: zgięcie kręgosłupa

w pozycji stojącej i leżącej, jego wyprost w

tych samych pozycjach wyjściowych,

przesunięcie boczne w prawo i w lewo w

pozycji stojącej.

Cecha

Zespół

zaburzeń

posturalnych

Zespół

zaburzeń

funkcjonalnyc

h

Zespól

zaburzeń

strukturalnych

Występowanie

bólu

Statyczne,

dłuższe

utrzymywanie

pozycji

końcowej

Dynamiczne na

końcu zakresu

ruchomości

Dynamiczne.

Podczas ruchu,

im bliżej końca

ruchu tym

bardziej

nasilony

Postawa ciała w

pozycji stojącej i

siedzącej

Wadliwa

Wadliwa

Wadliwa: mogą

występować

deformacje

Ograniczenie

ruchomości

Brak

Występuje

Występuje

Testy

powtarzanej

ruchomości

Nie powodują

bólu

Ból na końcu

ruchu, nie

zmienia swej

intensywności

Ból podczas

ruchu, zmienia

się

intensywność

Objawy

neurologiczne

Brak

Brak (chyba, że

dodatkowo

obecne są

zrosty tkanki

nerwow-

oponowej)

Mogą

występować

Zmiany obszaru

bolesnego

Brak

Brak

Dość szybkie

zależności od

kierunku ruchu

Fenomen

centralizacji

brak

Brak

Występuje

Zembaty A. (red.), Kinezyterapia tom II, wyd. Kasper, Kraków 2003

1.

Redukcja przesunięcia jądra

miażdżystego (leczenie ułożeniowe,

mobilizacje manipulacje, trakcje).

2.

Utrzymanie korekcji (regularne

powtarzanie terapii ok. 10 razy

dziennie, co 2-3 godziny).

3.

Powrót funkcji (wprowadzenie terapii

rozciągającej na nowo powstającą

tkankę).

4.

Profilaktyka wtórna (codzienne

powtarzanie terapii rano i wieczorem,

10 powtórzeń).

Zespół chorobowy charakteryzujący się

bólami promieniującymi od karku do

ramienia, wzdłuż kończyny górnej, do

palców, niekiedy do łopatki i przedniej

powierzchni klatki piersiowej.

Główną przyczyną są zmiany

zwyrodnieniowe odcinka szyjnego

kręgosłupa i związany z tym ucisk

odpowiednich korzeni i wtórne zmiany

zapalne.

Zespół chorobowy

charakteryzujący się bólem
promieniującym od okolicy
lędźwiowo-krzyżowej do pośladków,
wzdłuż tylnej lub tylno-bocznej
powierzchni kończyny dolnej, nawet
stopy.



zła postawa ciała, zwłaszcza przy

schylaniu się lub podnoszeniu ciężkiego

przedmiotu,



zmiany zachodzące w konsystencji

włóknistej lub miąższowej ściany dysku,



brak aktywności fizycznej-zaburzenia

dynamiczne mięśni,



ucisk korzeni w wyniku zmian

zwyrodnieniowych kręgosłupa,



nadwaga



ostry uporczywy ból pleców lub odcinka

krzyżowego kręgosłupa,



ból promieniujący do pośladków, ud, łydek i stóp,



sztywność,



uczucie mrowienia,



zdrętwienie,



zaburzenie czucia w zakresie uszkodzonego

korzenia,



zniesienie odruchu ze ścięgna piętowego-Achillesa,



czasami-niedowład mięsni prostujących stopę i

palucha,

Ideą leczenia jest stworzenie takiej

sytuacji, by przesunięcie jądra
miażdżystego cofnęło się i uwolniło
uciśnięte struktury. Osiągamy to przez
odpoczynek i odciążenie kręgosłupa.
Dlatego tak ważne i zasadnicze w
ostrym okresie choroby jest leżenie w
łóżku, które nie powinno być za
miękkie.

Leżenie na sztywnym

podłożu w pozycji

„odbarczającej”, tj. z

kończynami zgiętymi pod

kątem prostym w stawach

biodrowych i kolanowych,

stosując odpowiednią

podpórkę, chociażby ze

zrolowanego koca. Po

kilku dniach stopień

zgięcia kończyn należy

zmniejszyć.



środki przeciwzapalnych



Środki obniżające napięcie mięśniowe



Leczenie steroidami-jeśli inne leki nie
są skuteczne



kinezyterapia



fizykoterapia



masaż



leczenie wg Mc Kenzie

Istotne znacznie ma

kinezyterapia polegająca

w okresie początkowym

na terapii rozluźniającej

mięśnie

przykręgosłupowe.

Mobilizacje i manipulacje

wyprostne kręgosłupa

oraz mobilizacje

rotacyjne w jego

wyproście lub zgięciu.

Rysunek przedstawia
technikę manipulacji
odcinka lędźwiowego.

Leczenie fizykalne polega na stosowaniu

zabiegów zmniejszających dolegliwości

bólowe i rozluźniających mięśnie.

Najczęściej stosuje się:



sollux



diatermię krótkofalową



prądy DD



ultradźwięki



jonoforeza

W przypadku, kiedy doszło do powstania

objawów neurologicznych, należy

rozważyć zabieg operacyjny, który polega

na odbarczeniu uciśniętych korzeni

nerwowych.

Kręgozmyk jest to

samoistne, powolne

przesuwanie się ku

przodowi lub tyłowi

jednego z kręgów

lędźwiowych najczęściej

IV, V.

Badanie RTG

przedstawiające

kręgozmyk na odc. L4-L5

ku przodowi

Możemy wyróżnić trzy postacie

kręgozmyku:



Kręgozmyk ku przodowi-

przemieszczenie się trzonu kręgowego

ku przodowi z przednia stroną łuku,

wyrostkami stawowymi górnymi,

wyrostkami poprzecznymi i z całym

znajdującym się powyżej kręgosłupem.



Kręgozmyk ku tyłowi-cały kręg

przesuwa się ku tyłowi, łuk kręgowy

nie jest uszkodzony ani zmieniony



Kręgozmyk rzekomy-przesunięcie ku

przodowi całego kręgu bez przerwania

ciągłości łuku



Szczelina, ubytek kostny łuku kręgu –

inaczej zwana jako kręgoszczelina.

Ubytek wypełniony jest włóknistą

blizną, pod wpływem działającej siły

obciążenia przekraczającej

wytrzymałość blizny następuje

rozluźnienie tkanki blizny i

przemieszczenie się trzonu kręgu ku

przodowi.



Zmiany zwyrodnieniowe stawów

międzykręgowych kręgosłupa.



Wady rozwojowe stawów

międzywyrostkowych kręgosłupa.



bóle posiłkowe – ustępują po
zaprzestaniu wysiłku, uprawiania sportu



silne bóle krzyża



objaw neurologiczne (rwy kulszowej)



niedowłady, zaniki mięśniowe



osłabienie odruchów



zaburzenia zwieraczy pęcherza i odbytu



zaburzenia czucia



zmiana kształtu lordozy lędźwiowej



przesunięcia w linii wyrostków kolczystych



ograniczenie ruchomości kręgosłupa



zmniejszenie przodopochylenia kości

krzyżowej, ustawia się ona wraz z

miednicą bardziej pionowo



wiszące pośladki



chód pacjenta, chory chodzi na lekko

ugiętych nogach rozstawionych na

zewnątrz



lekkie dolegliwości: oszczędzający tryb
życia, noszenie gorsetu
ortopedycznego



operacyjne – głównym celem operacji
jest uwolnienie uciśniętych struktur
nerwowych. Usztywnienie zmienionego
chorobowo odcinka kręgosłupa w celu
zapobiegania kolejnemu przesunięciu
się chorego kręgu



terapia ruchem



korekcja postawy ciała



umiejętne podnoszenie ciężkich
przedmiotów



prawidłowo zorganizowane miejsce
pracy



ergonomiczne krzesła – osoby
pracujące za biurkiem



Test rotacji głowy przy

Test rotacji głowy przy

maxymalnym wyproście.

maxymalnym wyproście.

Pacjent siedzi. Badający obejmuje głowę

pacjenta jedna reką za potylicę, a drugą za

podbródek i następnie biernie prostuje i rotuje ją

w obie strony.

Interpretacja:

Przy max. wyproście ulega

zaryglowaniu okolica stawow szczytowo-

potylicznego i szczytowo- obrotowego, a rotacja

zachodzi w dolnych segementach szyjnego odc.

Kręgosłupa i w przejściu tylno- piersiowym.

Ograniczenia ruchomości bocznej z bolami

swiadczą o dysfunkcji segmentarnej, której

przyczyna są głównie zmiany zwyrodnieniowe

środkowego i dolnego szyjnego odc. kręgosłupa.



Test rotacji głowy przy maxymalnym

Test rotacji głowy przy maxymalnym

zgięciu

zgięciu.

Pacjent siedzi. Badający obejmuje głowę pacjenta jedna
reką za potylicę, a drugą za podbródek i następnie
biernie zgina do przodu i rotuje w obie strony. Rotacji
towarzyszy niewielkie boczne zgiecie szyjnego odc.
kręgosłupa.
Interpretacja: Przy max. zgięciu zaryglowane są
odcinki poniżej C2, a rotacja zachodzi w stawach
szczytowo -potylicznym i szczytowo- obrotowym.
Ograniczenia ruchomości z bolami są wynikiem
dysfunkcji segmentarnej i świadczą głównie o
obecności zmian zwyrodnieniowych lub zapalnych oraz
niestabilnosci



Test O’Donoghue’a

Test O’Donoghue’a

Różnicowanie m-dzy bólami karku pochodzenia więzadłowego i
mięśniwego.

Głowa siedzącego pacjenta jest najpierw biernie
zginana w obie strony. Następnie prosi się go o zgięcie
głowy jedną stronę w brew oporowi, jaki stawiają ręce
badającego ułożone na kości jarzmowej i skroni.
Interpretacja: jeżeli ból w czasie czynnego ruchu
głowa z izometrycznym napięciem mięśni, zwłaszcza
po stronie badanej, ale również po str. Przeciwnej,
świadczy o zaburzeniu mm. przykręgosłupowych. Bole
przy biernym zgięciu bocznym szyjnego odc.
Przemawiają raczej za zburzeniem funkcji
pochodzenia więzadłowego lub zwyrodnienia stawów.



Test Valsalvy

Test Valsalvy

Pacjent siedzi i próbuje nadmuchując policzki
wycisnąć znajdujący się w ustach kciuk.
Interpretacja: W czasie tego gestu dochodzi do
wzrostu ciśnienia wewnątrz kanału kręgowego.
Jest on dodatani w przypadku jego zwężenia
spowodowanego wypadnięciem krążka
międzykręgowego, guzami, osteofitami oraz
obrzękiem tkanek miękkich. Pojawiaj się wtedy
ostre bóle korzeniowe do odpowiednich
dermatomów.



Test Spurlinga

Test Spurlinga

Chory siedzi. Jego głowa jest zginana i rotowana
w jedną stronę. Badający stojąc z tyłu układa
jedna rękę na głowie pacjenta, a drugą lekko w
nią uderza.
Interpretacja: test ten wskazuje na zespoły
bólowe w stawach miedzykręgowych oraz na
ucisk korzeni nerwowych. W takich przypadkach
badanie nasila dolegliwości bólowe . Wyprost
szyjnego odc. Kręgosłupa prowadzi do zwężenia o
20- 30% otworów międzykręgowych. Korzeniowe
dolegliwości bolowe mogą ulec nasileniu już w
czasie wyprostu szyjnego odc. kregosłupa.



Test dystrakcyjny szyjnego odcinka

Test dystrakcyjny szyjnego odcinka

kregosłupa.

kregosłupa.

Pacjent siedzi. Badający chwyta jego głowę pod

bródkiem i za potylicę oraz stara się wykonać osiowy

wyciąg skierowany ku górze.

Interpretacja: Dystrakcja szyjnego odc. kregosłupa

powoduje piętrowe lub segmentarne odciążenie

krążków międzykręgowych i korzeni nerwowych oraz

jednoczesny ruch ślizgowy w stawach

międzykręgowych. Zmniejszenie dolegliwości

korzeniowych w czasie dystrakcji świadczy o

podrażnieniu korzeni nn. przez krążki międzykręgowe.

Jeżeli ból w czasie dystrakcji ruchów rotacyjnych, to

mogą istnieć zaburzenia funkcji szyjnego odcinka

kręgosłupa o charakterze mięśniowo- więzadłowym

lub zwyrodnienie stawów.



Test maxymalnej kompresji

Test maxymalnej kompresji

otworów międzykręgowych.

otworów międzykręgowych.

Pacjent siedzi. Następnie obraca i zgina głowę w

jedną stronę oraz jednocześnie wykonuje

niewielkie jej zgięcie do tyłu

Interpretacja: Ruchy te prowadzą do zaciśnięcia

otworów międzykręgowych i zwężenia kanałów

kręgowych oraz podrażnienia korzeni kręgowych,

którym towarzyszom bóle korzeniowe.
Jeżeli dolegliwości występują miejscowo oraz nie

pojawiają się bole korzeniowe promieniujące do

odpowiednich dermatomów, to są one wywołane

zaburzeniami funkcji stawów miedzykręgowych.

Jeżeli ból wystapi po przeciwnej stronie, to zależy

od rozciągnięcia mięśnia.



Kompresyjny test Jacksona.

Kompresyjny test Jacksona.

Pacjent siedzi. Badający stoi za chorym i układa swoje

ręce na jego głowie poruszając nią biernie w obie

strony. Przy max. zgięciu bocznym obiema rękami

wywiera nacisk, skierowany osiowo na głowę i

kręgosłup.
Interpretacja: Osiowy nacisk prowadzi do

zwiększonego obciążenia krążków międzykręgowch,

miejsc wyjścia nerwów oraz stawów

międzykręgowych. W wyniku nacisku pojawia się ból

spowodowany zmianami w stawach kręgosłupa. Po

podrażnieniu korzeni nerwowych pojawiają się bole

korzeniowe. Lokalne ograniczone bóle świadczą o

nadciągnięciu po przeciwnej stronie skory i mięśni.



Test kompresyjny w zgięciu.

Test kompresyjny w zgięciu.

Pacjent siedzi. Badający stoi za chorymi i wykonuje
jego głową, albo kręgosłupem w odc. szyjnym zgięcie
do przodu. Następnie od strony ciemieniowej uciska
osiowo w kierunku dystalnym odc. szyjny kręgosłupa.
Interpretacja: test ocenia integralność krążka
miedzykręgowego. W przypadku jego wypadnięcia w
kierunku tylno- bocznym na skutek wymuszonego
zgięcia jest on przemieszczony w kierunku
grzbietowym. Powoduje to zwiększenie ucisku korzeni
nerwowych.

Zgięcie do przodu zmniejsza zmniejsza obciążenie

stawów międzykręgowych, co może zmniejszać bóle
spowodowane zmianami zwyrodnieniowymi.



Test kompresyjny w wyproście.

Test kompresyjny w wyproście.

Pacjent siedzi. Badający stoi za chorym. Głowa

oraz odc. szyjny kręgosłupa znajdują się w 30

stopni w zgięciu ku tyłowi. Badający wywiera od

strony ciemieniowej osiowy nacisk skierowany w

kierunku dystalnym.
Interpretacja: w przypadku tylno- bocznego

wypadnięcia krążków międzykręgowych i nie

uszkodzonym pierścieniu włóknistym dochodzi do

zmniejszenia dolegliwości bólowych z powodu

przeniesienia nacisku na stronę brzuszną

krążków. Pojawienie się dolegliwości bólowych

bez objawów korzeniowych świadczy zwykle o

podrażnieniu stawów międzykręgowych, których

przyczyna jest zaburzona ruchomość

spowodowana zmianami zwyrodnieniowymi.

Ocena strukturalnej lub funkcjonalnej skoliozy.

Pacjent stoi lub siedzi. Badający stoi za nim i prosi o

pochylenie

się do przodu.
Interpretacja: Test powinien być wykonany u chorych z

rozpoznaną skoliozą nieznanego pochodzenia lub

wtedy, gdy w badaniach okresowych w wywiadzie

stwierdza się rodzinne występowanie skoliozy. Jeżeli

boczne skrzywienie zanika lub ulega korekcji w czasie

zgięcia do przodu, mamy do czynienia ze skoliozą

funkcjonalną. Brak jego korekcji z obecnością

utrwalonego garbu żebrowego i wału lędźwiowego

świadczy o zmianach strukturalnych.

Różnicowanie między bólami lędźwiowymi a krzyżowo-
lędźwiowymi.

Pacjent leży na brzuchu. Badający zgina staw kolanowy chorego,

starając się, na ile to jest możliwe, docisnąć piętę do pośladka.

Pacjent powinien początkowo nie stawiać oporu, a następnie

starać się wyprostować kończynę wbrew stawiającej opór ręce

badanego.

Interpretacja: podczas testu początkowo dochodzi do wzrostu

napięcia w stawie krzyżowo-biodrowym, następnie w przejściu

lędźwiowo-krzyżowym i na końcu w lędźwiowym odcinku

kręgosłupa. Test ten wykonujemy przy podejrzeniu obecności

zmian w więzadłach miednicy i w krążkach międzykręgowych.

Bóle w stawie krzyżowo-biodrowym, lędźwiowo-krzyżowym lub

lędźwiowym odcinku kręgosłupa bez korzeniowego

promieniowania przemawiają za zmianami zwyrodnieniowymi

i/lub niewydolnością więzadłową. Pojawienie się dodatkowo

bólów korzeniowych przemawia za uszkodzeniem krążków

międzykręgowych.

Wskazuje na zespół lędźwiowy.

Pacjent siedzi w lekkim pochyleniu. Młotkiem

neurologicznym opukuje się wyrostki kolczyste
kręgów kręgosłupa lędźwiowego oraz leżące
przykręgowo mięśnie.

Interpretacja: Zlokalizowany ból może świadczyć

o podrażnieniu odpowiedniego segmentu odcinka
lędźwiowego kręgosłupa w następstwie zmian
zwyrodnieniowo-zapalnych. Ból korzeniowy
świadczy o dolegliwościach ze strony krążka
międzykręgowego.

Wyjaśnienie przyczyny bólów lędźwiowych.

Pacjent leży na plecach i unosi wyprostowaną

kończynę dolną. Badający wykonuje nagły ucisk
na przednią powierzchnię uda.

Interpretacja: Szybki i nagły ucisk na dalszą część

uda powoduje odruchowe napięcie mięśnia
lędźwiowego z pociąganiem za wyrostki
poprzeczne lędźwiowego odcinka kręgosłupa.
Bóle pojawiają się przy zmianach w lędźwiowym
odcinku kręgosłupa(spondyloartroza, spondylitis,
przepuklina jądra miażdżystego) lub w stawie
krzyżowo-biodrowym.

Różnicowanie bólów lędźwiowych.

Pacjent leży na plechach. Następnie wykonuje test

Lasegue’a do pojawienia się dolegliwości bólowych. W

tej pozycji odsuwając obie ręce badający uwalnia

kończynę dolną.

Interpretacja: Nagłe, nieoczekiwane upuszczenie

kończyny powoduje odruchowe napięcie mięśnia

lędźwiowego z pociągnięciem za wyrostki poprzeczne

lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Bóle pojawiają się

przy chorobach odcinka lędźwiowego lub stawów

krzyżowo-biodrowych.

Różnicowania wymagają bóle trzewne, np. uwzględnić

należy objawy spowodowane zapaleniem wyrostka

robaczkowego, które w tym teście mogą ulec

zaostrzeniu.

Lokalizacja zaburzeń funkcjonalnych w lędźwiowym odcinku kręgosłupa.

Chory leży na brzuchu. Badający ocenia za pomocą palca

wskazującego i środkowego wyrostki stawowe albo łuki

kręgów. Brzegiem łokciowym drugiej ręki, położonym

poprzecznie na palcach, którymi wykonywane było badanie

palpacyjne, wywiera lekkie sprężynowe pchnięcie w kierunku

brzusznym. Jest ono przenoszone na wyrostki stawowe albo na

łuki, a następnie na trzon badanego kręgu.

Interpretacja: Przy prawidłowej funkcji stawów dochodzi do

sprężystego poddawania się wyrostków stawowych albo łuku.

Brak lub zbyt duże sprężynowanie świadczy o segmentarnym

zaburzeniu funkcji w postaci bloku lub nadmiernej ruchomości.

Ponadto test ten prowokuje dolegliwości szczególnie ze strony

tylnych więzadeł podłużnych, zwiększając typowe dla nich

głębokie, tępe i trudne do lokalizacji bóle krzyża.

Wskazuje na obecność zespołu lędźwiowego.

Pacjent leży na brzuchu. Badający stabilizuje jego obie kończyny

dolne i poleca unieść górną część tułowia.

W drugiej części testu badający prostuje biernie kręgosłup

wykonując dodatkowo ruchy rotacyjne. Drugą rękę układa na

lędźwiowym odcinku kręgosłupa w celu oceny jego ruchomości

i lokalizacji poziomu występowania dolegliwości bólowych.

Interpretacja: w czasie wykonywania testu ocenia się

segmentarne zaburzenia funkcji lędźwiowego odcinka

kręgosłupa, czemu służy jego czynny wyprost. Powoduje on

pojawienie się lub zaostrzenie dolegliwości bólowych. Bierny

wyprost z rotacją lędźwiowego odcinka kręgosłupa umożliwia

ocenę segmentarnych i/lub regionalnych zaburzeń ruchomości.

Nagłe zatrzymanie ruchu świadczy raczej o zmianach

zwyrodnieniowych, „miękkie” zatrzymanie przemawia za

przykurczem mięśnia najdłuższego lędźwi lub klatki piersiowej.

Różnicowanie między bólami lędźwiowymi i krzyżowo-lędźwiowymi.

Pacjent stoi. Badający stoi za chorym i prosi go o wykonanie

skłonu do przodu do punktu w którym pojawia się ból w okolicy

lędźwiowo-krzyżowej. Następnie chory prostuje się. Z kolei

pacjent ponownie proszony jest o pochylenie się ku przodowi.

Tym razem badający podpiera swoim udem jego kość krzyżową

i prowadzi dalsze zgięcie, obejmując obie kości biodrowe.

Interpretacja: Zgięcie do przodu wymaga prawidłowego

funkcjonowania stawów krzyżowo-biodrowych, przejścia

lędźwiowo-krzyżowego oraz poszczególnych segmentów

ruchowych lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Bóle występujące

w czasie wolnego ruchu świadczą o zespole bólowym

krzyżowo-biodrowym. Zanikają one lub ulegają zmniejszeniu po

ufiksowaniu miednicy.

W przypadku zmian w okolicy lędźwiowej bóle występują zarówno

w czasie wolnego, jak i podpieranego skłonu.

Wykrywanie symulacji dolegliwości ze strony lędźwiowego

odcinka kręgosłupa.

Chory leży na plecach. Następnie powinien unieść

sprawiającą bóle kończynę dolną, podczas gdy
badający układa rękę pod piętą drugiej kończyny.

Interpretacja: Przy obecności rzeczywistej rwy

kulszowej pacjent nie może unieść kończyny.
Jednocześnie przyciska on piętę drugiej kończyny
silnie do podłoża. Jeżeli pacjent symuluje objawy,
nie podpiera się piętą zdrowej kończyny o
podłoże. Ponadto często stwierdza, że nie jest w
stanie unieść chorej kończyny dolnej.

1.

Schirmer M.,Neurochirurgia, wyd.Medyczne Urban i

Partner, Wrocław 1998

2.

Dziak A.,Bóle krzyża, wyd. Lekarskie PZWL

Warszawa 1994

3.

Leibald G.,Bóle kręgosłupa, wyd.J&BF Warszawa

1996

4.

Stodolny J., Choroba przeciążeniowa kręgosłupa,

wyd. Naukowe, Kielce 2003

5.

Zembaty A. (red.), Kinezyterapia tom II, wyd.

Kasper, Kraków 2003

6.

Sadowska-Wróblewska M., Przewlekłe choroby

reumatyczne, wyd. PZWL, Warszawa 1984

7.

Prusiński A., Neurologia praktyczna, wyd. lekarskie

PZWL, wydanie II, Warszawa 2001

8.

Klaus Buckup, Testy kliniczne w badaniu kości,

stawów i mięśni, wyd. PZWL, Warszawa