Żywienie sportowców

Żywienie sportowców

Odnowa biologiczna

Odnowa biologiczna

Żywienie sportowców

Żywienie sportowców

►

Racjonalne żywienie jest jednym z głównych elementów stylu życia

Racjonalne żywienie jest jednym z głównych elementów stylu życia

mającego decydujący wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka i

mającego decydujący wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka i

utrzymanie dobrego stanu zdrowia.

utrzymanie dobrego stanu zdrowia.

Ilość i rodzaj dostarczanej energii musi być dostosowana do rodzaju

Ilość i rodzaj dostarczanej energii musi być dostosowana do rodzaju

uprawianej dyscypliny sportowej, stanu wytrenowania zawodnika, fazy

uprawianej dyscypliny sportowej, stanu wytrenowania zawodnika, fazy

cyklu treningowego, czasu trwania wysiłku fizycznego oraz jego

cyklu treningowego, czasu trwania wysiłku fizycznego oraz jego

intensywności.

intensywności.

►

Na skutek ustawicznego wzrostu obciążeń treningowych dobowe wydatki

Na skutek ustawicznego wzrostu obciążeń treningowych dobowe wydatki

energetyczne wykazują tendencje wzrostowe. Dzienne zapotrzebowanie

energetyczne wykazują tendencje wzrostowe. Dzienne zapotrzebowanie

polskich sportowców waha się w granicach 3,5 - 7 tys. kcal, wartości

polskich sportowców waha się w granicach 3,5 - 7 tys. kcal, wartości

górne dotyczą jednak niewielkiej grupy sportowców w okresie

górne dotyczą jednak niewielkiej grupy sportowców w okresie

intensywnych treningów lub zawodów.

intensywnych treningów lub zawodów.

►

W wielu dyscyplinach sportowych, przede wszystkim tych związanych z

W wielu dyscyplinach sportowych, przede wszystkim tych związanych z

limitami wagowymi, wyłania się problem utrzymania optymalnej

limitami wagowymi, wyłania się problem utrzymania optymalnej

(najczęściej niższej) masy ciała. Właściwym sposobem jej obniżania jest

(najczęściej niższej) masy ciała. Właściwym sposobem jej obniżania jest

zastosowanie ujemnego bilansu energetycznego czyli połączenie

zastosowanie ujemnego bilansu energetycznego czyli połączenie

odpowiednio zaplanowanego treningu z zastosowaniem

odpowiednio zaplanowanego treningu z zastosowaniem

ubogoenergetycznej diety. Wskazana jest dieta wysokobiałkowa z

ubogoenergetycznej diety. Wskazana jest dieta wysokobiałkowa z

dodatkiem aminokwasów łańcucha rozgałęzionego, nie powoduje ona

dodatkiem aminokwasów łańcucha rozgałęzionego, nie powoduje ona

bowiem obniżenia masy ciała szczupłego i wydolności fizycznej. Przy

bowiem obniżenia masy ciała szczupłego i wydolności fizycznej. Przy

obniżaniu masy ciała niezwykle ważna jest częstość i regularność

obniżaniu masy ciała niezwykle ważna jest częstość i regularność

spożywania posiłków w ściśle określonych przedziałach czasowych.

spożywania posiłków w ściśle określonych przedziałach czasowych.

►

Przy dietach niskoenergetycznych regułą powinno być stosowanie

Przy dietach niskoenergetycznych regułą powinno być stosowanie

specjalnych produktów dietetycznych czy też suplementacji,

specjalnych produktów dietetycznych czy też suplementacji,

zwłaszcza preparatami witaminowo-mineralnymi

zwłaszcza preparatami witaminowo-mineralnymi

►

Potrzeby energetyczne organizmu pokrywane są przez przemiany

Potrzeby energetyczne organizmu pokrywane są przez przemiany

węglowodanów, tłuszczów i białek. Procentowy udział tych

węglowodanów, tłuszczów i białek. Procentowy udział tych

składników w pokrywaniu zapotrzebowania energetycznego osób

składników w pokrywaniu zapotrzebowania energetycznego osób

aktywnych fizycznie powinien wynosić 10-15% dla białek, 20-30%

aktywnych fizycznie powinien wynosić 10-15% dla białek, 20-30%

dla tłuszczów i 55-65 % dla węglowodanów, powinien więc być

dla tłuszczów i 55-65 % dla węglowodanów, powinien więc być

zbliżony do wartości przewidywanych dla ogółu ludności.

zbliżony do wartości przewidywanych dla ogółu ludności.

►

Wydolność fizyczna sportowca zależy w wielu przypadkach,

Wydolność fizyczna sportowca zależy w wielu przypadkach,

szczególnie podczas długotrwałej pracy, od nagromadzonych

szczególnie podczas długotrwałej pracy, od nagromadzonych

rezerw energetycznych. Rezerwy te wiążą się ściśle z rodzajem

rezerw energetycznych. Rezerwy te wiążą się ściśle z rodzajem

wykonywanego wysiłku fizycznego oraz ze spożywaną dietą.

wykonywanego wysiłku fizycznego oraz ze spożywaną dietą.

Optymalnym źródłem węglowodanowym podczas pracy

Optymalnym źródłem węglowodanowym podczas pracy

wytrzymałościowej są roztwory monosacharydów (glukoza),

wytrzymałościowej są roztwory monosacharydów (glukoza),

disacharydów (sacharoza, maltoza), polimerów

disacharydów (sacharoza, maltoza), polimerów

(maltozodekstryny) oraz rozpuszczalnej skrobi.

(maltozodekstryny) oraz rozpuszczalnej skrobi.

Po wysiłku fizycznym zapasy glikogenu powinny być odbudowane

Po wysiłku fizycznym zapasy glikogenu powinny być odbudowane

►

Synteza glikogenu następuje szybko w pierwszych godzinach po

Synteza glikogenu następuje szybko w pierwszych godzinach po

treningu, po czym szybkość syntezy stopniowo się obniża. Przy

treningu, po czym szybkość syntezy stopniowo się obniża. Przy

diecie bogatej w węglowodany całkowita resynteza zapasów

diecie bogatej w węglowodany całkowita resynteza zapasów

glikogenu trwa 1 do 2 dni

glikogenu trwa 1 do 2 dni

►

Podczas wysiłków fizycznych cechujących się wysokimi

Podczas wysiłków fizycznych cechujących się wysokimi

wydatkami energetycznymi (np. wielodniowe wyścigi kolarskie)

wydatkami energetycznymi (np. wielodniowe wyścigi kolarskie)

zapotrzebowanie na węglowodany może przekraczać wówczas

zapotrzebowanie na węglowodany może przekraczać wówczas

12 g/ kg m.c. Należy w czasie zawodów uzupełniać straty

12 g/ kg m.c. Należy w czasie zawodów uzupełniać straty

węglowodanowe płynnymi odżywkami

węglowodanowe płynnymi odżywkami

wysokowęglowodanowymi, a w okresie odpoczynków spożywać

wysokowęglowodanowymi, a w okresie odpoczynków spożywać

posiłki z zawartością składników o wysokim indeksie

posiłki z zawartością składników o wysokim indeksie

glikemicznym np. ziemniaki, ryż czy kukurydzę.

glikemicznym np. ziemniaki, ryż czy kukurydzę.

►

Tłuszcze pożywienia są najbardziej skoncentrowanym źródłem

Tłuszcze pożywienia są najbardziej skoncentrowanym źródłem

energii, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz niezbędnych

energii, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz niezbędnych

kwasów tłuszczowych (NNKT).

kwasów tłuszczowych (NNKT).

Głównym źródłem NNKT są produkty pochodzenia roślinnego.

Głównym źródłem NNKT są produkty pochodzenia roślinnego.

Kwas linolowy występuje w większych ilościach w olejach

Kwas linolowy występuje w większych ilościach w olejach

jadalnych, np. w oleju kukurydzianym, słonecznikowym, sojowym,

jadalnych, np. w oleju kukurydzianym, słonecznikowym, sojowym,

w nieco mniejszych ilościach w rzepakowym bezerukowym.

w nieco mniejszych ilościach w rzepakowym bezerukowym.

Dobrym źródłem NNKT z rodziny n-3 są tłuszcze ryb morskich EPA

Dobrym źródłem NNKT z rodziny n-3 są tłuszcze ryb morskich EPA

i DHA. Zaleca się dwa razy w tygodniu spożywać ryby morskie.

i DHA. Zaleca się dwa razy w tygodniu spożywać ryby morskie.

►

Tłuszczu nie można jednak całkowicie wyrugować z pożywienia,

Tłuszczu nie można jednak całkowicie wyrugować z pożywienia,

gdyż powodowałoby to występowanie objawów chorobowych

gdyż powodowałoby to występowanie objawów chorobowych

związanych z niedoborem NNKT, a także upośledzenie

związanych z niedoborem NNKT, a także upośledzenie

wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Za minimalną

wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Za minimalną

granicę spożycia tłuszczów przez dorosłego człowieka przyjmuje

granicę spożycia tłuszczów przez dorosłego człowieka przyjmuje

się ok. l5% energii dziennej racji pokarmowej. Należy uwzględnić

się ok. l5% energii dziennej racji pokarmowej. Należy uwzględnić

odpowiednią ilość NNKT, wynoszącą nie mniej niż 3% energii

odpowiednią ilość NNKT, wynoszącą nie mniej niż 3% energii

dziennej racji pokarmowej, najlepiej jednak 6%, co daje zalecaną

dziennej racji pokarmowej, najlepiej jednak 6%, co daje zalecaną

obecnie wartość optymalną.

obecnie wartość optymalną.

Tłuszcz całkowity obejmuje tłuszcz zawarty w produktach czyli

Tłuszcz całkowity obejmuje tłuszcz zawarty w produktach czyli

tzw. niewidoczny oraz tłuszcz dodany w postaci np. masła, oleju,

tzw. niewidoczny oraz tłuszcz dodany w postaci np. masła, oleju,

smalcu itp., określany mianem tłuszczu widocznego.

smalcu itp., określany mianem tłuszczu widocznego.

►

Średniołańcuchowe trójglicerydy (MCT) są uważane za

Średniołańcuchowe trójglicerydy (MCT) są uważane za

alternatywne źródła energii służące do poprawy wydolności w

alternatywne źródła energii służące do poprawy wydolności w

długotrwałych wysiłkach. Podawanie ich w pożywieniu zaleca

długotrwałych wysiłkach. Podawanie ich w pożywieniu zaleca

się również sportowcom siłowym i kulturystom. Związki te o

się również sportowcom siłowym i kulturystom. Związki te o

niskiej temperaturze topnienia, lekkostrawne, szybko

niskiej temperaturze topnienia, lekkostrawne, szybko

wchłaniają się bezpośrednio do krwi z pominięciem układu

wchłaniają się bezpośrednio do krwi z pominięciem układu

chłonnego, są transportowane do mitochondriów bez udziału

chłonnego, są transportowane do mitochondriów bez udziału

karnityny. Ulegają szybko procesom oksydacyjnym i

karnityny. Ulegają szybko procesom oksydacyjnym i

oszczędzają zapasy glikogenu w organizmie.

oszczędzają zapasy glikogenu w organizmie.

W dyscyplinach wytrzymałościowych niektóre programy

W dyscyplinach wytrzymałościowych niektóre programy

żywieniowe uwzględniają dodatek do diety trójglicerydów o

żywieniowe uwzględniają dodatek do diety trójglicerydów o

średniej długości łańcucha. Tego rodzaju postępowanie może

średniej długości łańcucha. Tego rodzaju postępowanie może

dotyczyć tylko krótkotrwałych okresów intensywnych

dotyczyć tylko krótkotrwałych okresów intensywnych

treningów i zawodów, po których należy przywrócić normalną

treningów i zawodów, po których należy przywrócić normalną

podaż tłuszczów z zachowaniem odpowiedniej proporcji

podaż tłuszczów z zachowaniem odpowiedniej proporcji

kwasów tłuszczowych wielonienasyconych,

kwasów tłuszczowych wielonienasyconych,

jednonienasyconych i nasyconych.

jednonienasyconych i nasyconych.

►

Nadmierne ogólne spożycie tłuszczu, zwłaszcza zawierającego

Nadmierne ogólne spożycie tłuszczu, zwłaszcza zawierającego

duże ilości kwasów tłuszczowych nasyconych oraz izomerów

duże ilości kwasów tłuszczowych nasyconych oraz izomerów

trans prowadzi do przyspieszenia rozwoju miażdżycy, sprzyja

trans prowadzi do przyspieszenia rozwoju miażdżycy, sprzyja

także rozwojowi otyłości oraz nowotworów. Związane jest z

także rozwojowi otyłości oraz nowotworów. Związane jest z

nim także spożycie cholesterolu, którego ilość w dziennej racji

nim także spożycie cholesterolu, którego ilość w dziennej racji

pokarmowej nie powinna przekraczać 300 mg/osobę.

pokarmowej nie powinna przekraczać 300 mg/osobę.

BIAŁKA

BIAŁKA

►

Regularny, wzmożony wysiłek fizyczny powoduje wzrost masy

Regularny, wzmożony wysiłek fizyczny powoduje wzrost masy

mięśniowej, co związane jest ściśle z koniecznością spożywania

mięśniowej, co związane jest ściśle z koniecznością spożywania

większej ilości białka. Białka są głównym materiałem budulcowym

większej ilości białka. Białka są głównym materiałem budulcowym

organizmu, stanowią około 1 ~ % masy ciała, w tym głównie -

organizmu, stanowią około 1 ~ % masy ciała, w tym głównie -

układu mięśniowego. Mają one także podstawowi znaczenie

układu mięśniowego. Mają one także podstawowi znaczenie

funkcjonalne.

funkcjonalne.

►

Organizm sportowca powinien otrzymywać codziennie należną

Organizm sportowca powinien otrzymywać codziennie należną

porcję białka, w tym znaczną ilość białka pełnowartościowego, tj.

porcję białka, w tym znaczną ilość białka pełnowartościowego, tj.

o optymalnym składzie jakościowym aminokwasów egzogennych.

o optymalnym składzie jakościowym aminokwasów egzogennych.

Niedostateczna podaż białka lub spożywanie białka

Niedostateczna podaż białka lub spożywanie białka

niepełnowartościowego upośledzawiele czynności ustrojowych.

niepełnowartościowego upośledzawiele czynności ustrojowych.

Prawidłowe wykorzystanie białek pożywienia następuje wówczas,

Prawidłowe wykorzystanie białek pożywienia następuje wówczas,

gdy zostaje pokryte zapotrzebowanie na energię przez

gdy zostaje pokryte zapotrzebowanie na energię przez

węglowodany i tłuszcze. Metabolizm białek jest różny w

węglowodany i tłuszcze. Metabolizm białek jest różny w

poszczególnych rodzajach wysiłku fizycznego: w krótkotrwałym

poszczególnych rodzajach wysiłku fizycznego: w krótkotrwałym

siłowym lub szybkościowym oraz długotrwałym

siłowym lub szybkościowym oraz długotrwałym

wytrzymałościowym. Ogólne spożycie białka, zwłaszcza przez

wytrzymałościowym. Ogólne spożycie białka, zwłaszcza przez

osoby intensywnie uprawiające sport związane jest ze spożyciem

osoby intensywnie uprawiające sport związane jest ze spożyciem

ogólnej ilości energii, tj. wraz ze wzrostem zapotrzebowania

ogólnej ilości energii, tj. wraz ze wzrostem zapotrzebowania

energetycznego wzrasta spożycie białka.

energetycznego wzrasta spożycie białka.

►

Najczęściej dla dorosłych sportowców zaleca się spożycie

Najczęściej dla dorosłych sportowców zaleca się spożycie

białka w ilości 1,3-1,8 g/kg masy ciała, ze wskazaniem na

białka w ilości 1,3-1,8 g/kg masy ciała, ze wskazaniem na

okresowe uwzględnienie wyższej podaży w sportach siłowych i

okresowe uwzględnienie wyższej podaży w sportach siłowych i

szybkościowych, sięgającej 2,4 g/kg m.c. Przy spożywaniu

szybkościowych, sięgającej 2,4 g/kg m.c. Przy spożywaniu

zawyżonych ilości białka koszty energetyczne czynności są

zawyżonych ilości białka koszty energetyczne czynności są

wyższe, a efektywność pracy mięśniowej niższa.

wyższe, a efektywność pracy mięśniowej niższa.

►

Regularny trening o charakterze wytrzymałościowym zwiększa

Regularny trening o charakterze wytrzymałościowym zwiększa

zapotrzebowanie na białko, a przebieg procesów

zapotrzebowanie na białko, a przebieg procesów

energetycznych w miocytach wskazuje na zużycie

energetycznych w miocytach wskazuje na zużycie

aminokwasów energodajnych (alanina, leucyna, izoleucyna) i

aminokwasów energodajnych (alanina, leucyna, izoleucyna) i

hamujących procesy zmęczenia (tryptofan, aspargina).

hamujących procesy zmęczenia (tryptofan, aspargina).

Dlatego też w wielu przypadkach uzasadnione jest

Dlatego też w wielu przypadkach uzasadnione jest

przyjmowanie specjalnych wysokobiałkowych odżywek z

przyjmowanie specjalnych wysokobiałkowych odżywek z

wybiórczym zwiększeniem ilości wymienionych aminokwasów.

wybiórczym zwiększeniem ilości wymienionych aminokwasów.

Białka zawarte w produktach spożywczych, zanim zostaną

Białka zawarte w produktach spożywczych, zanim zostaną

wchłonięte do krwiobiegu i wykorzystane do budowy komórek

wchłonięte do krwiobiegu i wykorzystane do budowy komórek

muszą ulec enzymatycznym procesom trawiennym, natomiast

muszą ulec enzymatycznym procesom trawiennym, natomiast

mieszaniny L-aminokwasów nie ulegają trawieniu i mogą być

mieszaniny L-aminokwasów nie ulegają trawieniu i mogą być

szybko przyswojone przez organizm

szybko przyswojone przez organizm

.

.

►

Aminokwasy: L- ornityna, tryptofan wchodzą w skład

Aminokwasy: L- ornityna, tryptofan wchodzą w skład

wszystkich białek ustrojowych, stymulują wydzielanie hormonu

wszystkich białek ustrojowych, stymulują wydzielanie hormonu

wzrostu uważanego za hormon anaboliczny, wzmagający

wzrostu uważanego za hormon anaboliczny, wzmagający

syntezę białka w mięśniach i spalanie tłuszczów zapasowych.

syntezę białka w mięśniach i spalanie tłuszczów zapasowych.

Aminokwasy te uważa się za ważne dla rozwoju tkanki

Aminokwasy te uważa się za ważne dla rozwoju tkanki

mięśniowej u ciężarowców oraz w pewnych sytuacjach

mięśniowej u ciężarowców oraz w pewnych sytuacjach

życiowych (obniżenie masy ciała, niemożność spożycia

życiowych (obniżenie masy ciała, niemożność spożycia

określonej ilości pożywienia). Aminokwasy rozgałęzione (L -

określonej ilości pożywienia). Aminokwasy rozgałęzione (L -

leucyna,- L - walina, L - izoleucyna) stanowiące ok. 35% tkanki

leucyna,- L - walina, L - izoleucyna) stanowiące ok. 35% tkanki

mięśniowej organizmu mogą ulegać rozpadowi w czasie

mięśniowej organizmu mogą ulegać rozpadowi w czasie

intensywnego treningu, dlatego też uważa się, że ich

intensywnego treningu, dlatego też uważa się, że ich

uzupełnianie ma duże znaczenie w utrzymaniu bilansu

uzupełnianie ma duże znaczenie w utrzymaniu bilansu

azotowego organizmu. Czasami wzbogaca się dietę w

azotowego organizmu. Czasami wzbogaca się dietę w

pojedyncze aminokwasy prekursory glukozy lub glutaminę. W

pojedyncze aminokwasy prekursory glukozy lub glutaminę. W

składzie preparatów wspomagających spotyka się także

składzie preparatów wspomagających spotyka się także

aminokwasy biorące udział w syntezie neuroprzekaźników.

aminokwasy biorące udział w syntezie neuroprzekaźników.

►

Tryptofan pobudza wydzielanie serotoniny. Fenyloalanina i

Tryptofan pobudza wydzielanie serotoniny. Fenyloalanina i

tyrozyna wpływają na wydzielanie dopaminy i noradrenaliny.

tyrozyna wpływają na wydzielanie dopaminy i noradrenaliny.

Duża podaż aminokwasów prowadzi do intensyfikacji procesów

Duża podaż aminokwasów prowadzi do intensyfikacji procesów

oksydacyjnych, podczas których uwalniany jest amoniak,

oksydacyjnych, podczas których uwalniany jest amoniak,

związek powodujący zmęczenie mięśni ośrodkowego układu

związek powodujący zmęczenie mięśni ośrodkowego układu

nerwowego, upośledzający oddychanie tkankowe. Spożywanie

nerwowego, upośledzający oddychanie tkankowe. Spożywanie

dużych ilości pojedynczych aminokwasów może powodować

dużych ilości pojedynczych aminokwasów może powodować

zaburzenia metabolicznę i pokarmowe.

zaburzenia metabolicznę i pokarmowe.

►

Suplementacja białkowa diety w sportach wytrzymałościowych,

Suplementacja białkowa diety w sportach wytrzymałościowych,

gdy walka sportowa prowadzona jest przez wiele dni, a

gdy walka sportowa prowadzona jest przez wiele dni, a

obciążenia są znaczne, powinna uwzględnić "rozpuszczalne"

obciążenia są znaczne, powinna uwzględnić "rozpuszczalne"

formy białek, które zalegają długo w przewodzie pokarmowym i

formy białek, które zalegają długo w przewodzie pokarmowym i

nie powodują zwiększenia objętości treści pokarmowej. Dla

nie powodują zwiększenia objętości treści pokarmowej. Dla

uzupełnienia pożywienia lub zastąpienia posiłku specjalną

uzupełnienia pożywienia lub zastąpienia posiłku specjalną

odżywką białkową dobierać należy preparaty beztłuszczowe,

odżywką białkową dobierać należy preparaty beztłuszczowe,

zawierające lekkostrawne, wysokowartościowe związki.

zawierające lekkostrawne, wysokowartościowe związki.

Najwłaściwsze wydają się być preparaty zawierające białka

Najwłaściwsze wydają się być preparaty zawierające białka

mleka, hydrolizaty białek mleka i kombinacje białkowe na bazie

mleka, hydrolizaty białek mleka i kombinacje białkowe na bazie

soi, serwatki oraz kazeiny. Te źródła białek zawierają bardzo

soi, serwatki oraz kazeiny. Te źródła białek zawierają bardzo

małe ilości tłuszczu, są pozbawione cholesterolu i nie

małe ilości tłuszczu, są pozbawione cholesterolu i nie

podwyższają zawartości związków purynowych oraz kwasu

podwyższają zawartości związków purynowych oraz kwasu

moczowego.

moczowego.

►

Dużą uwagę należy zwrócić na prawidłowe proporcje między

Dużą uwagę należy zwrócić na prawidłowe proporcje między

białkami pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Obecnie

białkami pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Obecnie

sugeruje się, iż w diecie sportowców wystarczający jest 50%

sugeruje się, iż w diecie sportowców wystarczający jest 50%

udział białek pochodzenia zwierzęcego. Produkty spożywcze

udział białek pochodzenia zwierzęcego. Produkty spożywcze

zawierające białka roślinne mogą poprawić ogólny układ

zawierające białka roślinne mogą poprawić ogólny układ

składników pokarmowych w diecie mniejszy dowóz tłuszczu

składników pokarmowych w diecie mniejszy dowóz tłuszczu

nasyconego, praktycznie brak cholesterolu, zwiększenie podaży

nasyconego, praktycznie brak cholesterolu, zwiększenie podaży

substancji balastowych (włókna pokarmowego), witamin i soli

substancji balastowych (włókna pokarmowego), witamin i soli

mineralnych.

mineralnych.

►

Woda należy do niezbędnych składników pokarmowych, chociaż

Woda należy do niezbędnych składników pokarmowych, chociaż

bardzo często wymieniając je, pomijamy wodę.

bardzo często wymieniając je, pomijamy wodę.

Niedostateczna podaż wody prowadzi do szybkiego odwodnienia

Niedostateczna podaż wody prowadzi do szybkiego odwodnienia

ustroju, co może powodować groźne dla niego następstwa.

ustroju, co może powodować groźne dla niego następstwa.

Nadmierna ilość przyjętej wody, która nie może być wydalona,

Nadmierna ilość przyjętej wody, która nie może być wydalona,

zwłaszcza przy niedoborze soli (chlorku sodowego) działa

zwłaszcza przy niedoborze soli (chlorku sodowego) działa

toksycznie wskutek niższego ciśnienia osmotycznego (hipoosomia)

toksycznie wskutek niższego ciśnienia osmotycznego (hipoosomia)

i uszkodzenia komórek.

i uszkodzenia komórek.

Sprawne termoregulacyjne wydzielanie potu powoduje stopniową

Sprawne termoregulacyjne wydzielanie potu powoduje stopniową

utratę wody ustrojowej. W warunkach drastycznego cieplnego

utratę wody ustrojowej. W warunkach drastycznego cieplnego

obciążenia organizmu wydzielanie potu może się utrzymywać prze

obciążenia organizmu wydzielanie potu może się utrzymywać prze

wiele godzin na poziomie 1l/godz , w krótszych okresach osiągając

wiele godzin na poziomie 1l/godz , w krótszych okresach osiągając

wartości kilkakrotnie wyższe. Człowiek podczas pracy w gorącym

wartości kilkakrotnie wyższe. Człowiek podczas pracy w gorącym

otoczeniu traci duże ilości potu, lecz towarzyszące temu zjawisko

otoczeniu traci duże ilości potu, lecz towarzyszące temu zjawisko

pragnienia nie informuje w sposób dostateczny o głębokości

pragnienia nie informuje w sposób dostateczny o głębokości

deficytu wody w organizmie. Mając zapewniony dostęp do wody,

deficytu wody w organizmie. Mając zapewniony dostęp do wody,

człowiek pije ją w ilości niewystarczającej do wyrównania

człowiek pije ją w ilości niewystarczającej do wyrównania

zaistniałych strat. Zazwyczaj straty te uzupełnia w 65-70%. W ten

zaistniałych strat. Zazwyczaj straty te uzupełnia w 65-70%. W ten

sposób rozwijać się może odwodnienie odpowiadające 30-35%

sposób rozwijać się może odwodnienie odpowiadające 30-35%

całej utraty wody. Do wyrównania strat wody dochodzi dopiero po

całej utraty wody. Do wyrównania strat wody dochodzi dopiero po

wielu godzinach, a nawet następnego dnia.

wielu godzinach, a nawet następnego dnia.