Nieprzystosowanie
społeczne i jego
eliminowanie

Klaudia Starczynowska

Etapy wykolejenia
społecznego



Stadium pierwsze:

-

Występowanie u jednostki poczucia
odtrącenia, czyli niezaspokojenie potrzeb
zależności emocjonalnej

-

Reakcje: buntownicze, wzrastająca wrogość
wobec rodziców i społeczeństwa jako
całości; brak koncentracji uwagi; łatwo się
nudzi wszystkimi rozpoczynanymi
zajęciami; brak cierpliwości



Stadium drugie:

-

Utrwalenie wrogich relacji wobec

autorytetów

-

Próby nawiązania bliższego kontaktu z

osobą nieprzystosowana społecznie

-

Odrzucenie więzi emocjonalnej z innymi

osobami

-

Zaspokajanie potrzeb społecznych i

emocjonalnych poza domem

-

Pojawia się alkoholizowanie się, ucieczki z

domu, wagarowanie, wybryki seksualne



Stadium trzecie:

-

Działalność antyspołeczna zaczyna być

źródłem przyjemności i satysfakcji

-

Dążenie do nawiązywania kontaktów z

gangami i chuliganami, z grupami

przestępczymi

-

Może prowadzić do jawnego, otwartego

konfliktu z obyczajem, moralnością lub

prawem

Eliminowanie

nieprzystosowania

społecznego



Istotą nieprzystosowania jest nieadekwatne

reagowanie jednostki na przepisy i normy,

niewłaściwe wykonywanie roli społecznej



Główną przyczyną: frustracja potrzeby zależności

emocjonalnej i czynniki utrudniające je

zaspokajanie



Zniekształcenie prawidłowej socjalizacji powstaje

w wyniku wyuczenia się: warunkowanie

instrumentalna, naśladownictwo społeczne



Podstawowy problem: oduczanie zachowań

antyspołecznych i destrukcyjnych i uruchamianie

prawidłowych reakcji

Fazy oddziaływania

resocjalizującego

Faza pierwsza



Nawiązanie kontaktu i wytworzenie więzi uczuciowej z

wychowankiem



Wykorzystywanie do tego nagród psychologicznych –

stwarzać sytuacje, w których wychowanek osiągnie

sukces, w których będzie mógł pokazać swoje zalety



Można odwoływać się w tym celu do jego

zainteresowań, umiejętności, zdolności



Odwoływać się do celów wychowawczych stopniowo

zwiększając trudność w ich realizacji -> celem takiego

działania jest pokazanie wychowankowi różnicy

pomiędzy atrakcyjnością takich dążeń, a

„atrakcyjnością” zachowań antyspołecznych



Powstaje w wyniku takiego działania konflikt

wewnętrzny

Faza druga



Uczenie prawidłowego rozwiązywanie

konfliktu wewnętrznego z dwoma

alternatywnymi zachowaniami



Należy stworzyć taki system bodźców, aby

zachowanie antyspołeczne przestało być

postrzegane jako atrakcyjne, aby straciło

swoje nagradzające wartości



Wybór zachowania akceptowanego przez

ogół społeczeństwa musi redukować

wewnętrzny konflikt i być naturalną reakcją

jednostki

Faza trzecia



Zmniejszać intensywność zewnętrznej kontroli

wychowawczej



Pozostawić swobodę działania w wybranych

przestrzeniach



Autonomia wychowanka pozwala kształtować

sumienie



Przeżywane wyrzuty sumienia są dobrym

wskaźnikiem postępowania resocjalizacyjnego



Wykształcenie kontroli wewnętrznej, zdolność

do utrzymywania kontaktów z innymi osobami

Faza czwarta 



Rozluźnianie więzów między

wychowankiem a wychowawcą



Wzmacnianie więzi z innymi

osobami dorosłymi i rówieśnikami



Sprzyjać temu powinien

ukształtowany odbiór samego siebie

i bardziej realistyczny sposób

patrzenia na stosunku ja – świat

Typy strategii
wychowawczej



Zmiana dominacji
postaw
antyspołecznych
w układzie postaw



Zmiana integracji
w układzie postaw

Modele resocjalizacji

Model dyscyplinarno-
izolacyjny



Resocjalizacja przez odizolowanie
od wpływów od środowiska



Różne formy dyscyplinowania,
łącznie z karami fizycznymi

Model opiekuńczy



Usunięto surową dyscyplinę



Nacisk na zaspokajanie
podstawowych potrzeb wychowanków



Stworzenie odpowiednich warunków
do nauki, zdobycia zwodu



Ważna więź wychowanek –
wychowawca

Model terapeutyczny



Oddziaływanie na psychikę
jednostki



Ma to wywołać zmianę stosunku do
innych ludzi oraz norm i wartości
wyznawanych przez społeczeństwo



Zmienianie obrazu świata i
stosunków ludzkich w oczach
wychowanka

Model
wolnościowy/półwolnościo
wy



Powstał z powodu niepowodzenia

resocjalizacji w ośrodkach zamkniętych



Model resocjalizacji w środowisku

naturalnym jest trudny, przynosi

wysoki efekt w przypadku niskiego

poziomu nieprzystosowania

społecznego



Realizowany systemem kurateli

(społecznej i zawodowej)

Bibliografia



L. Pytka, Pedagogika
resocjalizacyjna…, Warszawa 2001