Materiały pochodzą z Platformy

Materiały pochodzą z Platformy

Edukacyjnej Portalu

Edukacyjnej Portalu

www.szkolnictwo.pl

www.szkolnictwo.pl

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego

Użytkowników

wyłącznie

Użytkowników

wyłącznie

w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian,

w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian,

przesyłanie,

publiczne

odtwarzanie

przesyłanie,

publiczne

odtwarzanie

i wszelkie wykorzystywanie tych treści do

i wszelkie wykorzystywanie tych treści do

celów komercyjnych

celów komercyjnych

jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby

jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby

własne

oraz

do

wykorzystania

własne

oraz

do

wykorzystania

w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

ENERGIA

ENERGIA

ATOMOWA

ATOMOWA

PIONIERZY ODKRYĆ

PIONIERZY ODKRYĆ

Promieniotwórczość i jej

Promieniotwórczość i jej

skutki.

skutki.

Opracowała :Krystyna Sitko

Opracowała :Krystyna Sitko

ENERGIA ATOMOWA

ENERGIA ATOMOWA

Jest to energia

Jest to energia

uzyskiwana z:

uzyskiwana z:



rozszczepienia bardzo ciężkich jąder

rozszczepienia bardzo ciężkich jąder

takich jak uran, pluton czy tor,

takich jak uran, pluton czy tor,



syntezy lekkich pierwiastków na przykład

syntezy lekkich pierwiastków na przykład

helu i litu.

helu i litu.

W obu przypadkach uwalniana jest

W obu przypadkach uwalniana jest

energia wiązania jądrowego, która

energia wiązania jądrowego, która

przewyższa około milion razy energię

przewyższa około milion razy energię

uwalnianą w reakcji chemicznej np. przy

uwalnianą w reakcji chemicznej np. przy

rozszczepieniu 1 g uranu uzyskuje się tyle

rozszczepieniu 1 g uranu uzyskuje się tyle

energii, co przy spaleniu ponad 2 t węgla.

energii, co przy spaleniu ponad 2 t węgla.

Energię jądrową można uzyskiwać w sposób:

• kontrolowany w wyniku rozszczepienia atomów (paliwa
jądrowego) pod wpływem neutronów powolnych w
sposób łańcuchowy - w reaktorach jądrowych,

• niekontrolowany - broń jądrowa, zarówno
rozszczepieniowa, jak i termojądrowa

neutron

Reakcja rozszczepienia

polega na rozbiciu jądra uranu (izotop 235)
na dwa mniejsze jądra o masach
przypadkowych, najczęściej
w stosunku około 2:3 z wydzieleniem
neutronów.
 

 
 

Reakcja łańcuchowa

Reakcja łańcuchowa

 

 

Uwolnione

Uwolnione

neutrony mogą

neutrony mogą

wywołać

wywołać

następne

następne

reakcje

reakcje

rozszczepienia

rozszczepienia

inicjując w ten

inicjując w ten

sposób reakcję

sposób reakcję

łańcuchową.

łańcuchową.

Reaktor jądrowy

Reaktor jądrowy

Jest to urządzenie, w którym przeprowadza

Jest to urządzenie, w którym przeprowadza

się z kontrolowaną szybkością reakcję

się z kontrolowaną szybkością reakcję

rozszczepienia jąder atomowych. W tym celu

rozszczepienia jąder atomowych. W tym celu

wprowadza się do reaktora substancje

wprowadza się do reaktora substancje

pochłaniające neutrony. Są to na przykład bor

pochłaniające neutrony. Są to na przykład bor

lub kadm. Substancje te umieszczone są w

lub kadm. Substancje te umieszczone są w

prętach zwanych regulacyjnymi.

prętach zwanych regulacyjnymi.

Moderator służy do spowalniania neutronów

Moderator służy do spowalniania neutronów

poprzez zderzenia neutronów z jądrami

poprzez zderzenia neutronów z jądrami

moderatora.

moderatora.

Rdzeń reaktora
jądrowego

1. Pierwotny obieg wody

2. Sztuczny zbiornik obudowa

rdzenia

3. Pręty paliwowe

4. Wtórny obieg wody

5. Wytwornica pary

6. Suszarka pary

7. Rdzeń reaktora

8. Pompa

PIONIERZY ODKRYĆ

PIONIERZY ODKRYĆ



Wilhelm Roentgen

Wilhelm Roentgen

w

w

1895 roku odkrył

1895 roku odkrył

promienie

promienie

elektromagnetyczne

elektromagnetyczne

mające zdolność

mające zdolność

przenikania ciała

przenikania ciała

stałego. Ze względu na

stałego. Ze względu na

ich tajemniczość

ich tajemniczość

nazwał je promieniami

nazwał je promieniami

X.

X.



Antonie Henri

Antonie Henri

Becquerel

Becquerel

ODKRYWCA

ODKRYWCA

PROMIENIOTWÓRCZOŚCI

PROMIENIOTWÓRCZOŚCI

w 1896r zaobserwował, że

w 1896r zaobserwował, że

związki uranu powodują

związki uranu powodują

zaczerwienienie kliszy

zaczerwienienie kliszy

fotograficznej i wysyłają jakieś

fotograficznej i wysyłają jakieś

niewidzialne promieniowanie.

niewidzialne promieniowanie.

Od jego nazwiska nazwano

Od jego nazwiska nazwano

jednostkę

jednostkę

promieniotwórczości - Bekerel

promieniotwórczości - Bekerel

(Bq).

(Bq).

Pracowali nad dogłębnym

Pracowali nad dogłębnym

poznaniem zjawiska

poznaniem zjawiska

promieniotwórczości. W 1903

promieniotwórczości. W 1903

roku otrzymali wraz z

roku otrzymali wraz z

Becquerelem nagrodę Nobla.

Becquerelem nagrodę Nobla.

Odkryli dwa nowe pierwiastki

Odkryli dwa nowe pierwiastki

promieniotwórcze rad

promieniotwórcze rad

i polon.

i polon.

Maria Curie- Skłodowska i Piotr Curie

Maria Curie- Skłodowska i Piotr Curie

Irena Joliot-Curie i jej mąż

Fryderyk Joliot



w 1934 roku dokonali odkrycia
sztucznej promieniotwórczości.
Przeprowadzili doświadczenie
polegające na bombardowaniu atomów
glinu jądrami helu, w wyniku czego
powstawały atomy fosforu. Za to
odkrycie w 1935r otrzymali Nagrodę
Nobla w dziedzinie chemii.

Otto Hahn i Lise Meitner

Otto Hahn i Lise Meitner

W roku 1938 roku, w trakcie pracy w

W roku 1938 roku, w trakcie pracy w

laboratorium w Berlinie, Otto Hahn, niemiecki

laboratorium w Berlinie, Otto Hahn, niemiecki

fizyko-chemik, oraz jego podwładny Fritz

fizyko-chemik, oraz jego podwładny Fritz

Strassman bombardując atomy uranu

Strassman bombardując atomy uranu

neutronami, spostrzegli w badanych próbkach

neutronami, spostrzegli w badanych próbkach

obecność innego pierwiastka, a konkretnie baru.

obecność innego pierwiastka, a konkretnie baru.

Jądro uranu absorbując neutrony rozpada się na

Jądro uranu absorbując neutrony rozpada się na

dwie w przybliżeniu równe części emitując przy

dwie w przybliżeniu równe części emitując przy

tym kilka neutronów i dużą ilość energii.

tym kilka neutronów i dużą ilość energii.

Neutrony te mogłyby zostać zaabsorbowane

Neutrony te mogłyby zostać zaabsorbowane

przez inne jądra uranu, pobudzając je do

przez inne jądra uranu, pobudzając je do

rozpadu, emisji następnych neutronów i kolejnej

rozpadu, emisji następnych neutronów i kolejnej

dawki energii. Reakcja ta zwana reakcją

dawki energii. Reakcja ta zwana reakcją

rozszczepienia jądra atomowego posłużyła do

rozszczepienia jądra atomowego posłużyła do

skonstruowania pierwszego reaktora jądrowego -

skonstruowania pierwszego reaktora jądrowego -

1942 rok

1942 rok

Jacob Robert
Oppenheimer

W latach 1942-45 kierował
pracami nad budową bomby
atomowej w
ośrodku badań w Los Alamos. J.
Był dyrektorem naukowym
projektu Manhattan -
przedsięwzięcia mającego na
celu opracowanie pierwszej
broni atomowej, trwającego w
czasie II wojny światowej.
Z tego powodu jest nazywany
ojcem bomby atomowej.

PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ I

PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ I

JEJ SKUTKI

JEJ SKUTKI

Promieniotwórczość - to zjawisko

Promieniotwórczość - to zjawisko

samorzutnego rozpadu jąder połączone z

samorzutnego rozpadu jąder połączone z

emisją cząstek beta, cząstek alfa,

emisją cząstek beta, cząstek alfa,

promieniowania gamma. Na przemianę jądra

promieniowania gamma. Na przemianę jądra

nie mają wpływu czynniki zewnętrzne takie

nie mają wpływu czynniki zewnętrzne takie

jak: temperatura, pole magnetyczne czy

jak: temperatura, pole magnetyczne czy

skupienie materiału promieniotwórczego.

skupienie materiału promieniotwórczego.

Promieniotwórczość możemy podzielić na:

Promieniotwórczość możemy podzielić na:



promieniotwórczość naturalną, która

promieniotwórczość naturalną, która

towarzyszy przemianom jądrowym izotopów

towarzyszy przemianom jądrowym izotopów

występujących w przyrodzie,

występujących w przyrodzie,



promieniotwórczość sztuczną zachodzącą w

promieniotwórczość sztuczną zachodzącą w

jądrach atomów otrzymywanych sztucznie -

jądrach atomów otrzymywanych sztucznie -

poprzez bombardowanie jąder trwałych

poprzez bombardowanie jąder trwałych

pierwiastków cząstkami alfa oraz beta

pierwiastków cząstkami alfa oraz beta

Promieniowanie

Promieniowanie





(alfa)

(alfa)



Pierwszy rodzaj promieniowania ma bardzo

Pierwszy rodzaj promieniowania ma bardzo

niewielki zasięg, zaledwie kilka centymetrów w

niewielki zasięg, zaledwie kilka centymetrów w

powietrzu, może być zatrzymane przez kartkę

powietrzu, może być zatrzymane przez kartkę

papieru.

papieru.

Jeżeli znajdzie się w polu elektrycznym odchyla się w

Jeżeli znajdzie się w polu elektrycznym odchyla się w

kierunku ujemnym.

kierunku ujemnym.

Promieniowanie ß (beta)

Promieniowanie ß (beta)



Jest to promieniowanie, które w polu elektrycznym

Jest to promieniowanie, które w polu elektrycznym

odchyla się w kierunku dodatnim bieguna

odchyla się w kierunku dodatnim bieguna

elektrycznego. Ma dłuższy zasięg ( kilkadziesiąt

elektrycznego. Ma dłuższy zasięg ( kilkadziesiąt

centymetrów) i większą przenikliwość od promieni

centymetrów) i większą przenikliwość od promieni





.

.

Można stosunkowo łatwo je zatrzymać . Do tego celu

Można stosunkowo łatwo je zatrzymać . Do tego celu

wystarczy płytka metalowa.

wystarczy płytka metalowa.

Promieniowanie gamma ɤ

Promieniowanie to nie wychyla się w polu elektrycznym.
Wykazuje bardzo dużą przenikliwość. Do jego
zatrzymania potrzeba płyty ołowianej grubości kilku
centymetrów.

Zasięg promieniowania

Zasięg promieniowania





, ß

, ß

i

i

ɤ

Zastosowanie izotopów

Zastosowanie izotopów

promieniotwórczych

promieniotwórczych

Oznaczanie

wielu minerałów

i szczątków

organizmów

Przemysł

energetyczny

- elektrownie

Jądrowe

Badania procesów

chemicznych

Medycyna

– w diagnostyce,

w terapii nowotworowej,

do badania

procesów przemiany

materii

Wykrywanie

wad wyrobów

metalowych

ZASTOSOWANIE

IZOTOPÓW

PROMIENIOTWÓRCZYCH

Ruiny elektrowni w Czarnobylu
po wybuchu reaktora 26 kwietnia
1986 r.

Promieniowanie ma również niekorzystny

wpływ na rośliny i zwierzęta -powoduje pojawienie się
osobników różnych od macierzystych tzw. mutantów.
Niebezpieczeństwo napromieniowaniem grozi
zwłaszcza po katastrofach
w elektrowniach jądrowych.

Bibliografia

Bibliografia

1.

1.

Czerwiński Andrzej - ,,Blaski i cienie

Czerwiński Andrzej - ,,Blaski i cienie

promieniotwórczości”, Warszawa 1995

promieniotwórczości”, Warszawa 1995

2.

2.

Kupczyk Bożena, Nowak Wiesława, Szczepaniak

Kupczyk Bożena, Nowak Wiesława, Szczepaniak

Maria Barbara - „Chemia podręcznik do

Maria Barbara - „Chemia podręcznik do

gimnazjum” ,Operon, 2008

gimnazjum” ,Operon, 2008

3.

3.

Sikora Jan „Z historii chemii”- Nasza Księgarnia

Sikora Jan „Z historii chemii”- Nasza Księgarnia

(Warszawa) 1977,

(Warszawa) 1977,

4.

4.

Strony internetowe:

Strony internetowe:

www.hep.fuw.edu.pl

www.hep.fuw.edu.pl

www.eduseek.pl

www.eduseek.pl

www.wiem.onet.pl

www.wiem.onet.pl

www.wikipedia.org/wiki/Chemia.pl

www.wikipedia.org/wiki/Chemia.pl

http://postcarbon.pl/2008/03/elektrownie-

http://postcarbon.pl/2008/03/elektrownie-

atomowe

atomowe

/

/