Państwa europejskie w I

poł. XIX wieku.

Francja, Wielka Brytania ,

Włochy, Hiszpania i Grecja.

Dekolonizacja Ameryki

Łacińskiej

Francja w poł. XIX wieku

W 1815 na tron francuski powraca

dynastia Bourbonów w postaci
Ludwika XVIII.

Początek jego

rządów nazywany jest tzw.

białym terrorem

, ponieważ

nastąpiły prześladowania osób
związanych z rewolucją oraz
Napoleonem.

Przeciwko działaniom represyjnym

coraz silniej występować zaczęli
zwolennicy republiki, liberalizmu
i konstytucji.

Karol X Burbon

Następcą Ludwika XVIII został jego bart

Karol X

, który okazał się skrajnym

konserwatystą i z zaciekłością
zwalczał wszelkie przejawy
liberalizmu. W swoich rządach opierał
się na arystokracji i duchowieństwu.
Bezwzględnie łamał postanowienia
konstytucji, próbował ją ograniczać
oraz rozwiązał Izbę Deputowanych.

W lipcu 1830 roku Karol X wydał

rozporządzenie na mocy której
wprowadzono cenzurę i ograniczono
prawa wyborcze.

Rewolucja lipcowa

Odpowiedzią na działania Karola X był bunt

francuskiej burżuazji, na której czele
stanął

Ludwik Adolf Thiers

, a która dążyła

do przejęcia władzy.

W dniach 27 – 29 lipca 1830

burżuazja

przejęła władzę w Paryżu, a wydarzenie to
przybrało nazwę

rewolucji lipcowej

, a jej

wynikiem była abdykacja Karola X,

powstanie rządu republikańskiego i
wprowadzenie konstytucji

.

Ludwik Filip I Orleański

Ostatecznie jednak podjęto decyzję,

że Francja pozostanie monarchią
konstytucyjną, a na tron powołano

Ludwika Filipa I Orleańskiego

.

Okres jego panowania, a więc lata

1830 -48 nazywany jest
„monarchią lipcową”

i

charakteryzuje się gwałtownym
rozwojem gospodarczym, rządami
w oparciu o arystokrację i
zanikiem jakichkolwiek reform.

Z czasem zaczęto się buntować

przeciwko Ludwikowi Filipowi I,
zwłaszcza gdy w państwie
wprowadzono cenzurę.

Wzrastała opozycja wobec króla i jego

działań, co spowodowało wybuch
wielu lokalnych buntów i małych
powstań, z których najbardziej
znanym jest powstanie w Lyonie w
1831 roku, bardzo krwawo stłumione
przez wojska królewskie.

Bunty znalazły upust dopiero w 1848

roku, podczas francuskiej „Wiosny
Ludów”.

Państwa Włoskie

Po 1815 roku w państewkach włoskich

rządy rozpoczęły władze
konserwatywne, które unieważniły
wszelkie zmiany wprowadzone przez
Napoleona. Przywracano stare
systemy prawne, wprowadzono
cenzurę, sądy kościelne i inkwizycję.

Same Włochy były podzielone na część

północną i południową

.

Włochy Północne

- Lombardia, Wenecja, Sardynia
- Stały one na wyższym poziomie

gospodarczym i kulturalnym

- Nawiązywały stosunki

dyplomatyczne z Austrią, Francją

- Dzięki wysokiemu poziomowi

cywilizacyjnemu Włochy północne
stały się ważnym ośrodkiem
odrodzenia politycznego państwa w
XIX wieku;

Podział Włoch

Włochy Południowe

- Zacofane gospodarczo;

- Królestwo Obojga Sycylii

znajdowało się

pod władzą

Ferdynanda I Burbona

, który

wprowadził rządy absolutne;

- Dochodziło do wielu buntów przeciwko

władzy absolutnej, związywania się
spisków i konspiracji oraz interwencji
Austrii, która wprowadziła ład i porządek
…ale tylko na chwilę ….bo ……

……w 1830 roku na fali powstań w

Paryżu czy w Warszawie doszło do
zawiązywanie się w państwach
włoskich spisków

karbonariuszy

, czyli

węglarzy.

Karbonariusze tworzyli

organizacje łączące robotników,
rzemieślników i drobnych kupców.

Ich

celem było obalenie monarchii,
wprowadzenie rządów
demokratycznych i przeprowadzenie
reform w duchu demokratycznym. W
1831 roku doszło do kilku powstań,
ale nie odniosły one większych
sukcesów.

Po raz pierwszy pojawiły

się postulaty zjednoczenia Włoch.

„Młode Włochy”

W

1831

roku

Giuseppe Mazzini

założył w Marsylii organizację

„Młode Włochy”,

której celem

było moralne i polityczne
odrodzenie narodu włoskiego
oraz zjednoczenie Włoch.

Podejmowane powstania jednak

w dalszym ciągu nie odnosiły
pożądanego skutku, a wśród
zwolenników Mazzini’ego
pojawiły się

2 postawy:

- Umiarkowana

– uważali, że państwo

włoskie powinno być federacją
państw z papieżem na czele i
Piemontem; atakowali oni Austrię i
występowali przeciw jej wpływom na
Płw. Apenińskim;

-

Radykalna

– państwo włoskie miało

być federacją republik; dążyli do
zniesienia politycznej władzy
papieża; obawiali się mas ludowych
ale dzięki ich pomocy chcieli
przeprowadzić reformy;

Papież Pius IX

Nadzieje liberałów miał spełnić

nowy papież –

Pius IX

, który

wydawał się być człowiekiem
postępowy i wprowadził wiele
zmian. Za jego przykładem
poszło kilku władców państewek
włoskich. Reformy jednak
ominęły Królestwo Obojga
Sycylii, gdzie wybuchać zaczęły
kolejne powstania. Były one
wstępem do włoskiej „Wiosny
Ludów” w 1848 roku.

Wielka Brytania w poł. XIX

wieku.

Wielka Brytania po kongresie

wiedeńskim stała się

strażnikiem

„równowagi sił w Europie”.

Konsekwencją względnego spokoju
był dalszy rozwój wewnętrzny oraz
rozbudowa posiadłości kolonialnych.

Po 1815 roku Wielka Brytania na

powrót stała się potęgą gospodarczą,
polityczną i militarną.

Rewolucja przemysłowa

Na pierwszą połowie XIX wieku

przypadł gwałtowny rozwój
technologiczny Wielkiej Brytanii, a
szczególnie przemysłu ciężkiego,
metalurgicznego i i hutniczego.
Przemysł brytyjski opanowywał rynki
zbytu na całym świecie, ale na
skutek energicznego rozwoju
państwa pojawiły się pierwsze
symptomy kryzysu ekonomicznego w
państwie.

By ratować sytuację rząd wprowadził

wysokie cła i max. ceny żywności,
co przyczyniło się do wzrostu
niezadowolenia obywateli i
pierwszych buntów przeciwko
zastanej sytuacji państwowej.

Rząd musiał pójść na ustępstwa i

dlatego w

1824

roku

zniósł zakaz

zrzeszania się, dzięki czemu
powstawać zaczęły organizacje
robotnicze i ruchy strajkowe

. W

latach 30 te pierwsze zaczęły się
jednoczyć, a w

1833 roku Robert

Owen założył Ogólnokrajowy
Związek Związków Zawodowych.

Czartyści

W

1837

roku opracowano program

polityczny, społeczny i socjalny robotników
angielskich. Była to tzw.

„Karta ludu”

–

people’s charter

. Od niego powstał ruch

„czartystów”,

którzy domagali się:

- Powszechnego prawa wyborczego;
- Tajnego głosowania w wyborach do

parlamentu

- Równych okręgów wyborczych;

People’s

Charter

W 1841 roku utworzono Ogólnokrajowe

Stowarzyszenie Czartystów,

które wymusiło na

władzach wprowadzenie pewnych praw
socjalnych, m.in. ograniczono czas pracy kobiet
i dzieci.

W poł. XIX wieku ugruntował się w W. Brytanii

ustrój monarchii parlamentarnej

- Władza ustawodawcza spoczęła w rękach

dwuizbowego parlamentu

(Izba Gmin i Izba

Lordów);

- Władza wykonawcza leżała w rękach rządu z

premierem na czele

; król akceptował działania

premiera ale nie odpowiadał za jego działania –
maksyma „

król panuje ale nie rządzi”

;

Hiszpania w I poł. XIX wieku

Ok. 1812 r. –w Hiszpanii po raz pierwszy
zwołano parlament – tzw.

Kortezy

oraz

ustanowiono konstytucję.
Ferdynand VII Burbon powróciwszy jednak
do władzy, rozpędził parlament i anulował
konstytucję.
W

1820

r. niezadowolony lud Hiszpanii

rozpoczął rewolucję, która jednak została
szybko stłumiona przez francuskie wojska
działające z ramienia Świętego Przymierza.

Grecja

Grecja od średniowiecza pozostawała
pod zwierzchnictwem Turcji zajmując
uprzywilejowana pozycje wśród
narodów Imperium Osmańskiego.
Oświecenie przyniosło jednak ze sobą
hasła wolnościowe, które zaowocowały
w

1821 r. antytureckim powstaniem.

Rok później w 1822 Grecy
proklamowali niepodległość i utworzyli
republikę z nowo opracowaną
konstytucją.

Państwa Europy początkowo popierały
Greków, ale w myśl zasady
legitymizmu, legalnym władcą Grecji
pozostawał sułtan. Dopiero ok. 1825 r.
Rosja, Wielka Brytania i Francja zaczęły
ingerować w wewnętrzne sprawy
Grecji, co poskutkowało w

1827

wygraną Greków w bitwie pod
Navarino

.

W 1829 podpisano pokój w

Adrianopolu.

Zgodnie z jego

postanowieniami Grecja stała się
krajem niepodległym, co jednak nie
zakończyło kolejnych konfliktów
turecko – greckich.

Dekolonizacja Ameryki

Łacińskiej

W pocz. XIX w. większa część Ameryki
Łacińskiej pozostawała pod wpływami
Hiszpanii. Coraz częściej jednaj u miejscowej
ludności dojrzewała myśl o niepodległości.
W 1817 r. doszło do wybuchu buntu
przeciwko Hiszpanii, a na czele wojska stanął

Simón Bolívar

oraz

José de San Martín

. Rebelianci

opanowali niemal całe terytorium Ameryki
Łacińskiej prócz Puerto Rico i Kuby.

James Monroe

Stany Zjednoczone od początku
przeciwne były kolonializmowi. Aby
zapobiec dalszym działaniom
zbrojnym w 1823 r. prezydent USA
James Monroe publicznie stwierdził,
że półkula północna powinna być
wolna od kolonializmu. Wszelkie
próby opanowania obu Ameryk pod
władanie Europejczyków będą
traktowane jako akt agresji. Była to
tzw.

doktryna Monroe’go.

KONIEC