PAŃSTWA EUROPY ZACHODNIEJ W PIERWSZEJ POŁOWIE XIX WIEKU

FRANCJA W EPOCE RESTAURACJI

- po upadku Napoleona I na tronie zasiadł Ludwik XVIII (brat ściętego Ludwika XVI)

- rozpoczął się okres częściowego odwrotu od przemian z czasów rewolucji i Napoleona - arystokracja i Kościół odzyskały uprzywilejowaną pozycję, natomiast prześladowano dawnych urzędników i oficerów napoleońskich

- nie dokonano jednak pełnego powrotu do absolutyzmu

- w 1814 monarcha nadał Kartkę Konstytucyjną, która stanowiła kompromis pomiędzy monarchią starego typu a monarchią konstytucyjną - przywracała dziedziczny tron i znosiła zasadę zwierzchnictwa ludu nad monarchą, władzę ustawodawczą miał sprawować dwuizbowy parlament i jednocześnie zagwarantowano wolność osobistą i aktualny stan posiadania (nie zwrócono majątków emigrantom)

- następca Ludwika XVIII, Karol X nie kontynuował polityki poprzednika

- popierał wypłatę gigantycznych odszkodowań dla arystokratów, wprowadził cenzurę i toczył spory z parlamentem o interpretację Karty Konstytucyjnej

- w 1930 doszło w Francji do wybuchu rewolucji lipcowej, która zakończyła się ustąpieniem z tronu i emigracją Karola X

FRANCJA W OKRESIE MONARCHII LIPCOWEJ

- w 1930 władzę we Francji objął z woli parlamentu Ludwik Filip I - przyjął on tytuł „króla Francuzów” a nie „króla Francji” - co miało znaczyć, że źródłem jego władzy jest wola społeczeństwa

- władca kładł nacisk na rozwój ekonomiczny kraju - pod jego rządami nastąpił rozkwit gospodarczy: powstały kopalnie węgla kamiennego, fabryki maszyn, zakłady tekstylne, budowano linie kolejowe, rozrastały się miasta

- sprowadzono zwłoki Napoleona z Wyspy Świętej Heleny do Paryża i przywrócono trójkolorową flagę

WIELKA BRYTANIA - UGRUNTOWANIE SYSTEMU PARLAMENTARNEGO

- w ciągu XVIII stulecia system polityczny Wielkiej Brytanii ewoluował w kierunku monarchii parlamentarnej, w której władzę przejął ostatecznie parlament

- po wyborach do Izby Gmin król mianował premierem, czyli pierwszym, ministrem, lidera partii, która uzyskała większość głosów

- nowy premier formował następnie gabinet, czyli zespół ministrów działających pod przewodnictwem premiera

- posłów do Izby Gmin wybierano według ordynacji wywodzącej się jeszcze ze średniowiecza - ludzi uprawnionych do głosowania było zaledwie 3%

- w latach 1833-1834 angielski parlament uchwalił pierwsze z serii ustaw socjalnych: ograniczenie czasu pacy kobiet i dzieci, obowiązek szkolny dla dzieci, obowiązek finansowania opieki społecznej przez państwo

- walkę o nowy, demokratyczny kształt ordynacji wyborczej podjął masowy, pokojowy ruch czartystów, domagający się przyznania robotnikom praw wyborczych i poprawy ich warunków bytowych - postulaty te zostały jednak odrzucone przez parlament

- w 1837 tron brytyjski objęła królowa Wiktoria - okres jej rządów nazwano epoką wiktoriańską - królowej udało się zyskać olbrzymią sympatię klasy średniej, dzięki zaangażowaniu w istotne sprawy życia Brytyjczyków oraz otwartości w stosunku do opinii publicznej

- od schyłku XVIII (pod wpływem rewolucji francuskiej) nasiliły się dążenia mieszkańców Irlandii do wyrwania się spod angielskiej dominacji (konflikt również o podłożu religijnym)

- w 1800 władze brytyjskie zdecydowały narzucić Irlandczykom unię realną, w wyniku której powstało Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii

SYTUACJA W ZWIĄZKU NIEMIECKIM

- po zrzuceniu napoleońskiej dominacji odżyły nadzieje na zjednoczenie krajów niemieckich oraz wprowadzenie liberalnych reform. Postanowienia kongresu wiedeńskiego i utworzenie Związku Niemieckiego wywołało więc ogromne rozczarowanie

- powstała grupa oporu, tzw. Związek Studentów - w związku czym rząd postanowił zaostrzyć cenzurę, zdelegalizować Związek Studentów oraz wprowadzić policyjny nadzór nad uniwersytetami

- jednakże w latach trzydziestych XIX doszło w Niemczech do ponownego ożywienia ruchów liberalnych - w 1832 powołano do życia Związek Ojczyźniany - którego celem było zjednoczenie krajów niemieckich i ich demokratyzacja - działania ich były bezskuteczne

POWSTANIE NIEPODLEGŁEJ BELGII

- zgodnie z postanowieniami kongresu wiedeńskiego dawne Niderlandy Habsburskie (Belgię), w okresie rewolucji francuskiej przyłączone do Francji, wraz z dawną Republiką Zjednoczonych Prowincji połączono w ramach jednego Królestwa Niderlandów (Holandii)

- Belgowie, w większości katolicy, czyli się obywatelami drugiej kategorii w zdominowanym przez protestantów królestwie

- doprowadzono do rozpadu Królestwa Niderlandów, co stanowiło poważne naruszenie kongresu wiedeńskiego

- ostatecznie jednak mocarstwa uznały niepodległość Belgii

- w Belgii wprowadzono ustrój monarchiczny, a król nadał jedną z najbardziej liberalnych konstytucji w Europie

---