Próby

samobójcze

wśród

młodzieży

Przykładem niedostosowania się społecznego

jednostki jest między innymi samobójstwo.
Samobójstwo to świadomy akt samounicestwienia.
Najlepiej zrozumieć je jako wielowymiarowy stan
złego samopoczucia u osoby o niezaspokojonych
potrzebach, która samobójstwo uważa za najlepsze
rozwiązanie jakiegoś ze swoich problemów. Według
p. Marii Jarosz życie jest dobrem najcenniejszym,
najbardziej chronionym, śmierć jest jego
przeciwstawieniem, nawet pośredni kontakt z nią
przeraża: w wielu środowiskach społecznych jest
ona tematem tabu. Śmierć jest wszelako
najpotężniejszym regulatorem spraw ludzkich,
działa na wyobraźnię, śmierć innych wpływa na
ukształtowanie się naszych aspiracji, klęsk i
nadziei.

Samobójstwo – to świadomy akt samounicestwienia,

wielowymiarowy stan złego samopoczucia u osoby
niezaspokojonej potrzeby. Samobójstwo uważa za
najlepsze rozwiązanie jakiegoś ze swoich problemów.

Samobójstwo:
• E. Durkheim (klasyczne ujęcie): samobójstw stanowi

każdy przypadek śmierci będący bezpośrednim lub
pośrednim wynikiem działania lub jego zaniechania.
Działanie świadome i intencjonalne.

• M. Halbwaschs: „każdy przypadek śmierci wynikający z

czynu dokonanego przez jego ofiarę, którego celem jest
zabicie się, ale nie nosi on znaków poświęcenia się.

• Deshaies: samobójstwo to akt zabicia się, dokonany z

reguły świadomie, w którym śmierć stanowi bądź środek,
bądź cel.

Definicje przedstawiają samobójstwo, jako efekt działania

jednostkowego, nagłego.

Klasyfikacja samobójstw:
Ze względu na skutek:
• dokonane i niedokonane
• ze względu na intencję + podział na

grupy:

a) Samobójstwo komunikacyjne

(informacja dla otoczenia o
problemach)

b) Próby samobójcze ambiwalentne

(chęć życia i śmierci)

c) Potencjalne śmiertelne próby

(główna intencja zakończenia życia)

Z. Płużek uważa, że sytuacja samobójcza

stanowi swoiste kontinuum:

• Od myśli samobójczych
• Przez tendencje samobójcze
• Do aktu samobójczego
Samobójstwo według Z. Płużek:
• Samobójstwo demonstratywne (kara

wymierzona otoczeniu)

• Samobójstwo rzekome (celem jest

rozwiązanie problemu poprzez zwrócenie
uwagi)

• Samobójstwo prawdziwe (wina za kłopoty

lokowana w sobie)

Klasyfikacja samobójstw według E.

Durkheima:

Samobójstwo egoistyczne- jest wynikiem

zbyt słabej integracji jednostki z grupą
społeczeństwem

Samobójstwo altruistyczne- jest wynikiem

zbyt silnej integracji, identyfikacji z
najbliższym środowiskiem. Heroizm.

Samobójstwo anomiczne – zakłócenie ładu

społecznego, wskaźnikiem jego
rozregulowania.

Samobójstwo fatalistyczne – związane z

sytuacją jednostkową – sytuacja bez wyjścia.

Czynniki ryzyka popełnienia

samobójstwa:

 pora roku: wiosna i jesień;
 dni tygodnia: poniedziałek i wtorek;
 wiek powyżej 45 roku życia;
 płeć męska;
 rozwód lub owdowienie;
 osamotnienie;
 zła sytuacja materialna;
 utrata pracy;
 samobójstwo wśród osób bliskich;
 przewlekłe choroby somatyczne;
 przewlekłe bóle;
 nieuleczalne choroby;
 sygnały samobójstwa;
 złowieszczy spokój;
 depresja o ciężkim nasileniu, z poczuciem winy, niską samooceną, lękiem,

bezsennością i myślami samobójczymi;

 nadużywanie alkoholu;
 schizofrenia zwłaszcza z omamami słuchowymi rozkazującymi;
 zaburzenia osobowości.

Trzy grupy osób popełniających samobójstwa :

Osoby dokonujące zamachu na skutek zakłócenia

czynności psychicznych -jednostka traci chwilowo
wrodzony instynkt samozachowawczy, pozbywa się
częściowo lub całkowicie strachu przed śmiercią

To osoby, które usiłują, choć najczęściej

nieskutecznie dokonać zamachu s., ale świadomie
lub nieświadomie ich motywem nie jest
pozbawienie siebie życia – rodzaj demonstracji
(skutek śmierć – może być jedynie efektem fatalnej
pomyłki jednostki)

Osoby, które dokonują czynu samobójczego z

zachowaniem przytomności umysłu i
zastosowaniem skutecznych środków, do czego
potrzeba dużej odwagi i siły woli.

Inna klasyfikacja samobójstw skupia się na ich motywach:
- Zemsta - złość i wrogość, połączona z pragnieniem wzbudzenia w
innych poczucia winy, a także z typową dla młodych impulsywnością.
- Izolacja - osoba odizolowana społecznie, która czuje się niezdolna,
aby dopasował się do społeczności. Uważa, że nikogo nie obchodzi i
nikt nie będzie po niej płakał.
- Beznadziejność - poczucie uwięzienia w sytuacji, nad którą
człowiek nie ma kontroli i z której nie może uciec (dotyczy to np.
nastolatek w ciąży, młodych ludzi z rodzin w których dochodzi do
przemocy, gdzie rodzice są alkoholikami lub się rozwodzą).
- Niepowodzenie - często wyolbrzymione i mające niewiele
wspólnego z rzeczywistą sytuację.
- Strata - uważana za najpoważniejszą przyczynę samobójstw.
Obiekt straty może był realny (osoba, która umiera lub odchodzi,
związek), symboliczny (poczucie własnej wartości, cel w życiu), bądź
wyimaginowany.
- Depresja - wpływa na zachowanie, emocje, sposób myślenia, czy
nawet na stan fizyczny i może wynikać z przyczyn biologiczno-
genetycznych, lub psychologicznych. Uważa się, że jest on
najważniejszą przyczynę samobójstw wśród ludzi młodych. Wahania
nastroju są na tyle dla nich powszechne w okresie dojrzewania, że
wręcz uważa się je typowe dla tego okresu życia.
Jeżeli jednak stan ten przedłuża się do dwóch tygodni i obserwujemy
pewne typowe elementy, możemy podejrzewać, że mamy do
czynienia z depresją.

Jakie czynniki zwiększają ryzyko

samobójstwa?

Wyodrębniono osiem czynników, których występowanie
zwiększa prawdopodobieństwo próby samobójczej.
Ryzyko jest tym większe, im więcej z nich występuje
jednocześnie. Są to:
- cechy osobowości
- obciążenia rodzinne
- wcześniejsze zachowania samobójcze
- stresujące wydarzenia
- czynniki społeczne i kulturowe
- zaburzenia psychiczne
- zachowanie
- kontakt z zamachem samobójczym innej osoby

ZAPOBIEGANIE SAMOBÓJSTWU

• Człowieka zagrożonego samobójstwem nie można pozostawić

samemu sobie – jest to podstawowa zasada profilaktyki. 80 %
samobójców wysyła znaki ostrzegawcze. Nie można ich
bagatelizować. Wiadomo, że w sprawach życia i śmierci nie
możemy pozwolić sobie na zbytnią pewność. Zawsze trzeba
pamiętać, żeby skontaktować się ze specjalistą. Ważne jednak
jest to, by dostrzec wskazówki, które najczęściej są wołaniem o
pomoc. Wymienia się cztery najczęstsze powody nadawania
sygnałów przez potencjalnego samobójcę. Są to: pragnienie
otrzymania pomocy od kogoś i uniknięcia samobójstwa,
pragnienie poinformowania bliskich, aby byli przygotowani do
poniesienia straty, pragnienie wywarcia presji na bliskich oraz
nadmiar własnych uczuć, z którymi nie można sobie dłużej
radzić [...]. Sygnały te mogą być listami, słowami, pytaniami,
których naprawdę nie można lekceważyć.

Najwięcej aktów samobójczych

popełniają ludzie w wieku 16–21 lat.
Drugim niebezpiecznym okresem jest
wiek 45–55 lat. Wbrew
rozpowszechnionym sądom samobójstwa
w Polsce (oraz w większości innych
państw świata) częściej popełniają
mężczyźni niż kobiety, we wszystkich
grupach wiekowych. Zarówno w
pierwszej (16–21 lat) jak i w drugiej
grupie wiekowej (45–55 lat) mężczyźni
mają zdecydowaną przewagę.

Najniebezpieczniejsze sposoby samobójstwa:

1. Skok pod pociąg

Jest to chyba najgłupsza i potencjalnie najstraszliwsza akcja na którą możesz się zdecydowac
Drogi Desperacie. Czytałem kiedyś wywiad z maszynistą pociągu pod który na przestrzeni
kilkudziesięciu lat rzuciło się wiele osób zdecydowanych odebrac sobie życie. Niektórzy mieli
szczęście - umierali natychmiast. Pozostałych można określic mianem pechowców.
Szczególnym pechowcem był mężczyzna który rzucił się pod jadącą lokomotywę jednak nie
zginął pod jej kołami, lecz dostał się do tzw pudła ( jakiś element konstrukcyjny lokomotywy ).
Człowiek ten został zmasakrowany, jego narządy wewnętrzne zostały zgniecione. Maszynista
stwierdził że jeszcze dzisiaj ( po tylu latach od zdarzenia ) słyszy przeraźliwe krzyki tego
człowieka który umierał przez około godzinę...

2. Skok z wysokości

Nie zawsze taki skok kończy się natychmiastową śmiercią. Można umierac w agoni krzycząc z
bólu spowodowanego zniszczeniami w obrębie narządów wewnętrznych i połamanymi
kończynami albo zostac odratowany z całym tego skutkiem ( kalectwo...)

3. Połączenie niektórych leków z alkoholem

Nie pamietam już jakie leki są szczególnie niebezpieczne (stwarzające poważne ryzyko
bolesnego uszkodzenia organów wewnętrznych), tak więc nie jestem w stanie wyszczególnic
nazw tych specyfików.
Natomiast z tego co czytałem konsekwencje niektórych "mixów" mogą byc naprawdę
okropne, gdyż połączone działanie alkocholu i różnych substancji chemicznych zawartych w
lekach może prowadzic do uszkodzenia narządów wewnętrznych, nawet takiego uszkodzenia
które przypomina efekty spożycia kwasu lub żrących chemikaliów. Oczywiście są to sytuacje
dosyc skrajne natomiast regułą jest że śmierc z przedawkowania leków należy do kategorii
nieprzyjemnych metod samobójstwa.

4. Skok pod samochód

Kiedy ktoś wykonuje skok pod nadjeżdżający pojazd, mogą zdarzyc się różne rzeczy. Często
dzieje się tak, że kończyny zostają wyłamane lub w inny poważny sposób uszkodzone, a
pomimo tego śmierc nie nastepuje na miejscu. Zmasakrowanie narządów wewnętrznych
może dac podobny efekt.

Wiele ludzi jednak nie może sobie nadal

wyobrazić jak ciężkie musi być do zniesienia życie,
jak beznadziejna wydaje się dalsza wegetacja,
skoro człowiek wybiera śmierć. Śmierć, która ma
być ukojeniem, kresem cierpień, kresem aspiracji,
dążeń, nadziei. Nie wiemy jak to jest. Z jakimi
problemami musimy się zetknąć, jak głęboko je
przeżyć, zanim zamkniemy za sobą drzwi
nieodwołalnie i ostatecznie. Nie wiemy do końca
czy decyzja o odebraniu sobie życia rodzi się
nagle, czy też przeciwnie, narasta tygodniami,
miesiącami, latami. Niestety osoby, które
popełniły samobójstwo już nam tego nie powiedzą,
a osoby, które mają za sobą próby samobójcze
mówią o tym niechętnie.

KIEDY DZIECKO MÓWI O

SAMOBÓJSTWIE

POWINIENEŚ....  

• SŁUCHAĆ:
Zachęć dziecko do rozmowy z tobą lub z jakąś inną zaufaną osobą. Słuchaj
odczuć dziecka. Nie dawaj rad lub nie czuj się zobligowany do znalezienia
prostych rozwiązań. Spróbuj wyobrazić sobie, jak ty czułbyś się na miejscu
dziecka.
• BYĆ UCZCIWYM:
Kiedy słowa i działania dziecka przerażają cię, to mu o tym powiedz. Jeśli
jesteś zmartwiony albo nie wiesz co robić, powiedz że też jest ci czasami
trudno. Nie bądź radosnym fałszywcem.
• DZIELIĆ SIĘ UCZUCIAMI:
Czasami każdy odczuwa smutek, zranienie lub beznadziejność. Wiesz jak to
jest, podziel się swoimi odczuciami. Pozwól dziecku dowiedzieć się, że nie jest
same. Zachowuj się empatycznie.
• UZYSKAĆ POMOC:
Pomoc profesjonalna jest niezbędna kiedy coś tak poważnego jak samobójstwo
bierzemy pod uwagę.
Pomoc można znaleźć w ośrodku profilaktycznym, poradni albo kościele

Bibliografia

1.

E. Durkheim „Samobójstwo: Studium z
socjologii” Warszawa 2006, Oficyna
Naukowa, s. 500.

2.

Płużek Z., (1991). Psychologia pastoralna.
Kraków. Wydawnictwo Księży Misjonarzy.

3.

B. Hołyst „Kryminalistyka”, Wyd. Nauk.
PWN, Warszawa 1973.

4.

B. Hołyst „ Samobójstwo: praca
zbiorowa” (współred.), Warszawa 2002.

Wykonały :

• Marta Szczerbińska
• Beata Wieczorek
• Patrycja Paluch