Wojna Secesyjna 1861-1865

1. Ogólne informacje
A) Czas :12 kwietnia 1861 – 26 maja 1865
B) Miejsce : terytorium Stanów
Zjednoczonych(głównie ich wschodnia część)
C) Przyczyna : niewolnictwo, różnice
społeczne i gospodarcze pomiędzy
południowymi i północnymi stanami USA,
secesja południowej części Stanów
Zjednoczonych
D) Wynik : wygrana Unii, zniesienie
niewolnictwa

Wojna Secesyjna 1861-1865

E)Strony konfliktu i ich dowódcy:
I. Unia :
George McClellan, David Farragut,
Ulysses S. Grant (głównodowodzący wojskami Unii)
 William Sherman.
Abraham Lincoln (Prezydent unii )

Wojna Secesyjna 1861-1865

E)Strony konfliktu i ich dowódcy:
II. Konfederacja:
Jefferson Davis (prezydent Konfederacji)
Robert E. Lee
Stonewall Jackson, 
Joseph Johnston
Nathan Forrest.

Wojna Secesyjna 1861-1865

F) Siły i straty :
I. Unia :
Siły 2 800 000
Straty ~360 000
poległych ~275 000 rannych
II. Konfederacja :
Siły 1 060 000
Straty ~260 000
poległych ~140 000 rannych

Umundurowanie
żołnierzy

Konfederaci górny rząd ,Unia dolny rząd

Wojna Secesyjna 1861-1865

2.Szczegółowe informacje
A)Wojna secesyjna – wojna, która miała miejsce w
latach 1861-1865 w Stanach Zjednoczonych Ameryki,
pomiędzy stanami wchodzącymi w skład Stanów
Zjednoczonych tzw. Unią lub „Północą”
i Skonfederowanymi Stanami Ameryki tzw. Konfederacją
lub „Południem”, które wystąpiły z Unii. Prawo do
wystąpienia stanu ze związku można było wywieść z X
Poprawki do. Konstytucja nie zabroniła secesji, wobec
tego prawo takie "przysługuje poszczególnym stanom lub
ludowi". Co więcej, Kongres miał prawo rozporządzać
terytorium USA tylko o tyle, o ile pozwolą na to
zainteresowane stany. Tym samym południowe stany
skonfederowane nie były już częścią Stanów
Zjednoczonych.

Wojna Secesyjna 1861-1865

B)Nazwa „wojna secesyjna” pochodzi od secesji
(wystąpienia) stanów skonfederowanych z Unii.
Powszechną nazwą, stosowaną w USA, jest także
„amerykańska wojna domowa”. Zapoczątkowało ją
ostrzelanie Fortu Sumter w zatoce Charleston w Karolinie
Południowej przez konfederatów 12 kwietnia 1861. Trwała do
26 maja 1865, kiedy poddały się ostatnie zorganizowane
ośrodki oporu konfederatów. W wyniku wojny śmierć poniosło
620 tysięcy ludzi, zniszczono mienie o wartości 5 mld dolarów,
wolność odzyskało 4 mln niewolników.

Wojna Secesyjna 1861-1865

Stany Zjednoczone po  Wojnie Secesyjnej, weszły w inną
epokę - epokę wolności i jedności. Przebieg Wojny Secesyjnej,
zaznaczył się jako czas regularnych działań, które były
możliwe dzięki dużej mobilizacji wojsk oraz najlepszych
dowódców. Warto choćby wymienić takie nazwisko jak
generał Robert E. Lee. Prezydent Abraham Lincoln -
południowe stany nie uznały jego mandatu na prezydenta, co
przyczyniło się do wybuchu wojny.

Wojna Secesyjna 1861-1865

3.Przyczyny wojny
A)Niewolnictwo -Gospodarka stanów południowych była
uzależniona od pracy przymusowej i na niej opierała swoje
funkcjonowanie. Szczególnie ważna była uprawa bawełny. Bez prawie
darmowej, niewolniczej siły roboczej bawełna z południowych stanów
znacznie by podrożała. Pomimo że niewolnictwo na północy było
zabronione, tylko mała grupa mieszkańców tej części kraju stanowczo
się mu sprzeciwiała. Ruch abolicjonistyczny wprawdzie istniał, ale nie
miał szerokiego poparcia. Rozwiązaniem tego problemu
był tzw. „kompromis Missouri” z 1820.
Polegał on na tym, że do Unii włączono 
Maine jako stan bez niewolnictwa i 
Missouri  jako stan „niewolniczy”,
Zachowując tym samym równowagę
Pomiędzy stanami bez niewolnictwa i
stanami niewolniczymi.

Wojna Secesyjna 1861-1865

B) Różnice społeczne i ekonomiczne - Różne poglądy na
politykę, ekonomię i sprawy społeczne miały już swój początek
w czasach kolonialnych. Pomimo tego, że dzięki licznym
kompromisom udawało się utrzymać Unię jako całość przez
wiele lat, w 1860 nastroje w obu częściach kraju były bardzo
gorące. Podgrzały je jeszcze wybory prezydenckie, w
których zwyciężył Abraham Lincoln, którego południowcy
traktowali jako zagrożenie dla niewolnictwa. W pierwszej
połowie XIX wieku różnice ekonomiczne pomiędzy regionami
jeszcze bardziej się
pogłębiały. Bawełna obok tytoniu, ryżu, cukru i konopi była
głównym produktem południa i stanowiła 57% eksportu USA.

Wojna Secesyjna 1861-1865

C) Separatyzm -W początkowym okresie istnienia Stanów
Zjednoczonych wierność własnemu stanowi była
ważniejsza niż wierność własnemu państwu, czyli Unii.
W tym okresie ani północ, ani południe, nie uważało Unii za
coś stałego czy niezmiennego. Na przykład Nowa
Anglia zamierzała odłączyć się od reszty kraju podczas wojny
z Wielką Brytanią w 1812, ponieważ w przeciwieństwie do
reszty kraju, z Wielką Brytanią łączyły ją bardzo mocne więzy
gospodarcze i wojna była dla niej szkodliwa. Północ uważała,
że potrzebuje silnego i scentralizowanego rządu, aby rozwijać
infrastrukturę, chronić handel i swoje interesy handlowe.
Południe natomiast było mniej zależne, niż reszta kraju, od
rządu federalnego i dlatego południowcy nie czuli potrzeby
jego wzmacniania. Warunkiem należenia do niej było jednak
uznanie, że suwerenność spoczywa w całym narodzie
amerykańskim działającym bezpośrednio, a nie przez stany.
Stanowił kompromisowy zapis zachowujący federacyjną
budowę USA, ale odmawiający częściom składowym prawa
zerwania raz zawartej unii bez zgody całego narodu. W tym
sensie rację miały zarówno stany południa występujące z Unii
jak i władze tejże Unii odmawiając im prawa do secesji.

Wojna Secesyjna 1861-1865

D) Wystąpienie Karoliny Południowej z Unii - Podczas
kampanii prezydenckiej roku 1860 wielu polityków z południa
groziło, że jeżeli Lincoln zostanie wybrany na prezydenta, to
ich stany wystąpią z Unii. Lincoln był uważany przez nich za
wielkiego przeciwnika niewolnictwa, chociaż w rzeczywistości
do tej pory nie wypowiadał się za jego zniesieniem. Tylko
nieliczne osoby z północy wierzyły ich groźbom.

Mapa pokazująca
Stany Konfederacji zaznaczone
na czerwono, stany Unii
zaznaczone na niebiesko.
Jaśniejszy niebieski oznacza
stany Unii, w których panowało
niewolnictwo

Wojna Secesyjna 1861-1865

Jak tylko okazało się, że Lincoln na pewno wygrał wybory,
władze ustawodawcze Karoliny Południowej zwołały specjalne
zebranie. Odbyło się ono 17 grudnia 1860 w Charlestonie. Trzy
dni później konwencja jednogłośnie uchwaliła, że unia
pomiędzy Karoliną Południową a Stanami Zjednoczonymi
przestaje istnieć. Podobne konwencje odbyły się w innych
stanach południa na początku 1861 i one zaowocowały
uchwałami o zniesieniu unii pomiędzy ich stanami. Były to
następujące stany: najpierw Missisipi (9 stycznia);Floryda (10
stycznia); Alabama (11 stycznia); Georgia (19
stycznia); Luizjana (26 stycznia) i Teksas (1 lutego). W kwietniu
Lincoln wezwał stany do powołania milicji lokalnych w celu
stłumienia secesji. Stany graniczne, które wahały się czy
należy pozostać w Unii, czy też z niej wystąpić, odmówiły
wykonania poleceń rządu federalnego i przyłączyły się do
stanów, które już dokonały secesji. Były to Wirginia (17
kwietnia), Arkansas (6 maja), Karolina Północna (20 maja)
i Tennessee (8 czerwca).

Wojna Secesyjna 1861-1865

E) Powstanie Konfederacji - 4 lutego 1861 delegaci
pierwszych 6 stanów, które wystąpiły z Unii spotkali się w
Montgomery w Alabamie, aby utworzyć tymczasowy rząd dla
odłączonych od Unii terytoriów. 4 dni później uchwalona
została konstytucja, która w większości była oparta na
dotychczasowej ustawie zasadniczej z 17 września 1787. 9
lutego Tymczasowy Kongres Konfederacji wybrał Jeffersona
Davisa z Missisipi na prezydenta i Aleksandra H. Stephensa na
wiceprezydenta. Abraham Lincoln został zaprzysiężony na
prezydenta 4 marca 1861.

•Gabinet Konfederacji: Jefferson Davis,
•Alexander Hamilton Stephens, 
•Judah P. Benjamin,Stephen M. Mallory, 
•John H. Reagan, Robert Toombs

Wojna Secesyjna 1861-1865

F) Początek wojny - W styczniu 1861 prezydent James
Buchanan polecił wysłać posiłki do Fortu Sumter dowodzonego przez
majora Roberta Andersona. „Gwiazda Zachodu” – statek na który
załadowano zaopatrzenie dla Fortu Sumter – był nieuzbrojonym
statkiem kupieckim. Kiedy konfederackie baterie dział znajdujące się
w zatoce Charleston ostrzelały go, statek odpłynął z powrotem.
Jednak poddanie Fort Sumter, który stał się teraz symbolem Unii,
byłoby złamaniem przysięgi prezydenckiej. Z drugiej strony istniały
bardzo nikłe szanse, że twierdzy uda się przyjść z odsieczą.

Ostrzeliwanie Fortu Sumter przez
konfederatów

Wojna Secesyjna 1861-1865

G) Działania wojenne na wschodzie (1861-1863) -

Pierwszy opór, który stawiły wojska Południa, okazał się
wyjątkowo silny. Siły konfederackie pod dowództwem
generałów Josepha Johnstona i P.G.T. Beauregarda
znajdowały się wówczas w Manassas w Wirginii. W lipcu
1861 wojska Unii pod dowództwem generała majora Irvina
McDowella zostały zatrzymane nad Bull Run, gdzie została
stoczona pierwsza bitwa tej wojny. Wojska Północy poniosły
tu sromotną klęskę i w popłochu wycofały się z powrotem
do Waszyngtonu. To w tej bitwie Thomas Jackson otrzymał
chlubny przydomek Stonewall, ponieważ jego oddziały były
dla wojsk Unii jak kamienna ściana. 

Znaczek pocztowy: Generałowie 
Robert Lee (po lewej) oraz 
Thomas Jackson(po prawej)
w środku Stratford Hall Plantation

Wojna Secesyjna 1861-1865

H)Działania wojenne na zachodzie (1861-1863) -

Podczas, gdy armie konfederatów odnosiły na wschodzie
zwycięstwa jedno za drugim, sytuacja na zachodzie była
całkowicie odmienna. Konfederaci zostali wyparci
z Missouri już na początku wojny w wyniku bitwy pod Pea
Ridge. Najazd Leonidasa Polka na Kentucky we wrześniu
1861 zmusił mieszkańców, którzy poprzednio opowiadali
się za neutralnością, do opowiedzenia się przeciw
Konfederacji. Po wkroczeniu sił Unii do Kentucky, w lutym
1862 wojska gen. Granta ruszyły na graniczący z nim od
południa stan Tennessee. Jego stolicaNashville została
zdobyta po zdobyciu Fortu Henry i bitwie o Fort Donelson.
Na zachodnim teatrze działań istotne dla Unii było
zdobycie panowania nad rzeką Missisipi, która oddzielała
wschodnie skonfederowane stany od zachodnich stanów
rolniczych i stanowiła naturalny i najlepszy układ
komunikacyjny z południa na północ.

Wojna Secesyjna 1861-1865

I) Nowy Meksyk i Arizona (1861-1865) - W 1861

konfederaci przeprowadzili zakończoną sukcesem wyprawę
na terytorium dzisiejszej Arizony i Nowego Meksyku.
Mieszkańcy południowej części tych terytoriów wezwali
wojska konfederackie, aby pomogły im usunąć stacjonujące
tam wojska Unii. Konfederackie Terytorium Arizony zostało
ustanowione przez Johna Baylora po zwycięstwach w Mesilli,
w Nowym Meksyku, i po wzięciu w niewolę kilku oddziałów
wojsk północy. Jednak działania zmierzające do wyparcia
wojsk Unii na północ nie powiodły się i konfederaci musieli
zacząć się wycofywać z Arizony w 1862 r. gdy przybyły
posiłki z Kalifornii. Ochotnicy z Kalifornii, walczący po stronie
Unii, usunęli pozostałe siły konfederatów z terytorium
obecnej Arizony dzięki wygranej w bitwie nad przesmykiem
Picacho. Wojska Unii wielokrotnie próbowały przejąć kontrolę
nad obszarem położonym nad Missisipi oraz nad Teksasem.

Wojna Secesyjna 1861-1865

J) Koniec wojny (1864-1865) - Na początku 1864 U.S. Grant
został awansowany na stopień generała porucznika i oddano
mu pod komendę wszystkie armie Unii. Na swoją kwaterę
wybrał miejsce stacjonowania Armii Potomacu, pomimo to
Meade pozostawał rzeczywistym dowódcą tej armii. Grant
pozostawił gen. Williamowi Shermanowi dowództwo większości
wojsk działających na zachodzie. Grant zrozumiał, że tocząca
się wojna jest wojną totalną i wierzył, że z Lincolnem i
Shermanem uda mu się pozbawić konfederatów zaplecza
gospodarczego, bo do tego zaczęły się sprowadzać teraz
działania wojsk Unii. Dlatego, aby zrealizować swój cel, zaczął
stosować taktykę spalonej ziemi.

Wojna Secesyjna 1861-1865

Opracował plan, wg którego skoordynowane ataki z kilku
stron uderzą w serce Konfederacji. Grant, Meade i Butler
mieli się posuwać w stronę wojsk Lee na Richmond; F.
Singel miał zaatakować dolinę Shenandoah; William
Sherman miał uderzyć na Georgię, pokonać Johnstona i
zdobyć Atlantę; G. Crook i W. Averell mieli działać
przeciwko kolejowym liniom zaopatrzeniowym w
zachodniej Wirginii a N. Banks miał uderzyć
na Mobile i Alabamę. W tym okresie siły Unii próbowały
uchwycić kontakt z Lee i stoczyły kilka bitew. Próba
uderzenia z południa przez Butlera nie powiodła się, a on
sam znalazł się w pułapce w
tzw. „zakolu stu rzek”.

Znaczek pocztowy: Sherman,
Grant i Sheridan

Wojna Secesyjna 1861-1865

Peacemakers obraz George’a Petera
Healy (1818–1894) Biały Dom Sherman,
Grant, Lincoln i Porter River Queen w
nocy 27 na 28 marca 1865

Wszystkie siły Konfederacji poddały się w czerwcu
1865. Ostatnie konfederackie okręty wojenne,
prowadzące działania rajderskie, poddały się w
końcu października 1865, a ich ostatnimi działaniami
były ataki na statki wielorybnicze z Nowej Anglii w
cieśninie Beringa podejmowane przez CSS
„Shenandoah” 28 czerwca 1865.

M) Najważniejsze bitwy Bitwy uporządkowane według wielkości strat –

łącznie poległych, rannych, wziętych do niewoli lub zaginionych. Skróty: U

– Unia, K – Konfederacja.

Bitwa

(Stan)

Data

Dowó

dca

(Konfe

deracj

a)

Dowó

dca

(Unia)

Konfe

deracj

a

(liczeb

ność)

Unia

(liczeb

ność)

Zwyci

ęzca

Straty

Bitwa

pod

Gettys

burgie

m

(Pensyl

wania)

1-3

lipca

1863

Robert

E. Lee

George

G.

Meade

75 000 82 289

Unia

51 tys.

U:

23 tys.

K:

28 tys.

Bitwa

pod

Chicka

mauga

(Georgi

a)

19-20

wrześni

a 1863

Braxton

Bragg

William

Rosecra

ns

66 326 58 222

Konfed

eracja

34,6 ty

s.

U:

16 tys.

K: 18,4

 tys.

Bitwa

pod

Chance

llorsvill

e

(Wirgin

ia)

1-4

maja

1863

Robert

E. Lee

Joseph

Hooker

60 892 133 86

8

Konfed

eracja

30 tys.

U:

17 tys.

K: 12 t

ys

M) Najważniejsze bitwy Bitwy uporządkowane według wielkości strat –

łącznie poległych, rannych, wziętych do niewoli lub zaginionych. Skróty: U

– Unia, K – Konfederacja.

Bitwa

pod

Spotsyl

vania

Court

House

(Wirgin

ia)

8-19

maja

1864

Robert

E. Lee

Ulysses

S.

Grant

50 000 83 000

Brak

27 tys.

U:

18 tys.

K: 9 tys

.

Bitwa

pod

Antieta

m

(Maryla

nd)

17

wrześni

a 1862

Robert

E. Lee

George

McClell

an

51 844 75 316

Unia

26 tys.

U:

12 tys.

K: 13 t

ys.

Bitwa o

Wilder

nes

(Wirgin

ia)

5-7

maja

1864

Robert

E. Lee

Ulysses

S. Grant

61 025 101 89

5

Brak

25 tys.

U:

17 tys.

K: 7 tys

.

II bitwa

pod

Manass

as

(Wirgin

ia)

29-30

sierpni

a 1862

Robert

E. Lee

John

Pope

48 527 75 696

Konfed

eracja

25 tys.

U:

16 tys.

K: 9 tys

.

M) Najważniejsze bitwy Bitwy uporządkowane według wielkości strat –

łącznie poległych, rannych, wziętych do niewoli lub zaginionych. Skróty: U

– Unia, K – Konfederacja.

Bitwa

pod

Stone

s

River

(Tenne

ssee)

31

grudnia

1862

Braxton

Bragg

William

S.

Rosecra

ns

37 739 41 400

Unia

24 tys.

U:

12 tys.

K: 11 t

ys.

Bitwa

pod

Shiloh

(Tenne

ssee)

6-7

kwietni

a 1862

Albert

Sidney

Johnsto

n

P.G.T.

Beaure

gard

Ulysses

S.

Grant

40 335 62 682

Unia

23 tys.

U:

13 tys.

K: 10 t

ys.

Bitwa

o Fort

Donel

son

(Tenne

ssee)

13-16

lutego

1862

John B.

Floyd

Simon

B.

Buckner

Ulysses

S. Grant

21 000 27 000

Unia

19 tys.

U:

2 tys.

K: 16 t

ys.

Wojna Secesyjna 1861-1865

N) Straty - W wojnie wzięło udział około dwa miliony 100 tysięcy

żołnierzy z Północy i jeden milion 64 tysiące z Południa, a
zazwyczaj przyjęta liczba żołnierzy którzy zginęli to około 620
tysięcy (~360 tys. Unia, ~260 tys. Konfederacja). Na południu
żołnierzami zostało ok. 77% ogółu białej, męskiej, zdolnej
do noszenia broni populacji (mężczyźni między 15 a 60
rokiem życia). Często podawaną liczbą ofiar śmiertelnych jest
618.222. Opracowana w 2012 analiza statystyczna cenzusów z lat
1850-1880 wskazuje, że w rzeczywistości mogło być znacznie
więcej ofiar śmiertelnych tej wojny, obecnie liczba ta szacowana
jest na pomiędzy 617.877, a 851.066 żołnierzy

.

Nowe technologie,

które zaowocowały wprowadzeniem broni odtylcowej, a nawet
powtarzalnej, przyczyniały się do wzrostu liczby ofiar wojny;
dodatkowo około dwukrotnie więcej żołnierzy zginęło z powodu
chorób niż na polu walki. Naczelny lekarz Unii William A. Hammond
uznał wojnę secesyjną za „kres medycznego średniowiecza”,
bowiem w roku 1865 śmiertelność z powodu dyzenterii, tyfusu i
malarii dotyczyła 995 na każdy tysiąc przypadków

Wojna Secesyjna 1861-1865

Dziękuję za

uwagę

Jakub Matuszczak

II B