Omówienie wybranych

pierwiastków chemicznych

Pierwiastki



Molibden



Krzem



Fosfor

Spis treści



Rola w fizjologii człowieka



Objawy niedoboru i nadmiaru



Zapotrzebowanie



Normy stężeń



Suplementacja

Makropierwiastek

Fosfor- ogólna charakterystyka



Fosfor – symbol P



15 grupa, 3 okres w układzie
okresowym



Niemetal



Masa atomowa – 31

Fosfor funkcje



W postaci jonów fosforanowych
stanowi główny składnik(poza węglem
w postaci jonów wodorowęglanowych)
składnik układów buforujących krwi.



Jest także (oprócz wapnia)
podstawowy składnik budulcowy kości
i zębów (około 80% zawartego w
organizmie obecne jest w połączeniu z
wapniem w hydroksyapatytach
kośćca)

Fosfor funkcje



Jako składnik ATP i fosforylowanych
metabolitów pośrednich fosfor
odgrywa bardzo istotną role w
procesach metabolicznych (w
wiązaniach bezwodnikowych
pomiedzy grupami fosforanowymi
zmagazynowana jest energia).



Wiele substancji ulega aktywacji
przez połaczenie z kwasem
fosforowym

Fosfor funkcje



Reszty fosforanowe są istotnym
elementem budowy fosfolipidów i
kwasów nukleinowych oraz wielu
białek i enzymów.



Bilans fosforanowy u człowieka na ogół
jest zrównoważony.



Prawidłowe stężenie fosforu w surowicy
wynosi 1-1,5 mmol/l i podlega regulacji
podobnych czynników, jak regulacja
gospodarki wapniowej.

Nadmiar i niedobór P



Niedobory fosforu w organizmie mogą powodować
utratę masy ciała, demineralizacje kości (fosfor jest
potrzebny w tworzeniu fosforanu wapnia -  jednego z
głównych składników kości), osłabienie, brak apetytu i
sztywność stawów, równiez anemię, zaburzenia
centralnego układu nerwowego i trudności w
oddychaniu.



Nadmiar fosforu w diecie może zakłócać
wchłanianie wapnia, żelaza, magnezu i cynku w jelitach.



O znaczny nadmiar fosforanów dziś bardzo łatwo jest
we współczesnej diecie, a to powoduje wiele chorób
m.in.: osteoporoza, osteomialgia, demineralizacja kości,
osłabienie zębów i wypadanie, próchnica, brak apetytu, 
utrata masy ciała i wiele innych.

Zapotrzebowanie P

Zapotrzebowanie: 

Fosfor wyraża się w tabelach
żywieniowych w miligramach [mg].

Mężczyźni 19-30 lat 700

4000mg/dzien

Kobiety 19-30 lat 700 –

4000mg/dzien

Suplementacja P



Źródła: 
Produkty mleczne, mięso, ryby,
wątroba, jaja, sery żółte, groch,
pestki dyni, fasola, ziemniaki,
pełnoziarniste produkty zbożowe,
marchew.

Ciekawostki o P



gospodarka fosforem w organizmie jest
nieodłącznie związana z gospodarką wapniem,
dlatego tez podlega kontroli tych samych
czynników co on,



niedobory fosforu raczej nie występują. Jeśli
jednak się pojawią, są przyczyną krzywicy u dzieci
i osteomalacji (rozmiękczenie kości) u dorosłych,



najlepszą proporcją spożywanego wapnia do
fosforu jest 1,8:1 co odpowiada proporcji tych
dwóch minerałów w mleku ludzkim. Taka
proporcja napewno zabezpieczy nasz organizm
przed utratą masy kostnej.

Mikropierwiastki

Molibden – ogolna
charakterystyka



Molibden – symbol Mo



Lezy w 6 grupie, okres – 5



Metal



Masa atomowa - 96

Molibden



Molibden wchodzi w skład następujących
metaloenzymów:



oksydazy ksantynowej



oksydazy aldehydowej



oksydazy siarczynowej



i innych metaloenzymów biorących udział w
metabolizmie białek, tłuszczów i puryn.

Stanowi zasadniczą część enzymu odpowiedzialnego
za wchłaniania żelaza. Największe stężenie
molibdenu w organizmie ludzkim stwierdzono w
wątrobie i nerkach, w tkance kostnej i zębach.

Funkcje molibdenu



Funkcje: 
Wchodzi w skład metaloenzymów
biorących udział w metaboliźmie
białek, tłuszczów i puryn.



Molibden jest składnikiem niektórych
flawonowych oraz wiążących azot.

Skutki niedoboru i nadmiaru Mo



Niedobór
Niedobory molibdenu spotyka się rzadko.
Niewłaściwa dieta, np. jedzenie w stołówkach,
gotowe dania do podgrzania, konserwy mogą
prowadzić z upływem lat do niedoboru molibdenu
w organizmie. Objawami niedoboru molibdenu
są: przedwczesne starzenie i impotencja. 
Nadmiar
Nadmiar powoduje powstawanie skazy
moczanowej, bóle i obrzęki stawów. Nadmiar
może wywoływać objawy niedoboru miedzi. Metal
ten może też wywoływać zaburzenia
metabolizmu wapnia i fluoru w tkance kostnej. 

Zapotrzebowanie



Zapotrzebowanie: 



Dzienne zapotrzebowanie na ten
mikroelement to około – 250mikrogramów



Mężczyźni 19-30 lat 45 – 2000 µg



Kobiety 19-30 lat 45 - 2000 µg



według Dietary Reference Intakes
ustalone przez National Academy of
Sciences, Food and Nutrition Board, USA

Suplementacja



Źródła: 
Mleko, wątroba, fasola, czerwona
kapusta, zielone części roślin, mąka
pełnoziarnista, ryż naturalny, nasiona
roślin strąkowych, sery, mięso i podroby.

Ciekawostki o Mo



największe stężenie molibdenu w
organizmie ludzkim stwierdzono w
wątrobie i nerkach, w tkance
kostnej i zębach,



nadmiar powoduje powstawanie
skazy moczanowej, bóle i obrzęki
stawów.

Krzem Si

Krzem – rola w fizjologii



Bierze udział w metabolizmie lipidów, przemianach związków
fosforu i w metabolizmie erytrocytów. Wpływa na procesy
wzrostu : włosów, chrząstek, paznokci i kości.



biosynteza kolagenu, glikozoaminoglikanów oraz procesach
uwapnienia kości – daje elastyczność.



W naczyniach krwionośnych zawarty jest w elastynie, która
zapobiega odkładaniu się lipidów.



Kwasu ortokrzemowy hamuje wchłanianie w przewodzie
pokarmowym oraz kompleksowanie i przez to unieczynnianie
w płynach tkankowych jonów glinu (aluminium).



Toksyczne dla tkanki łacznej, działa otępiająco i prowadzi do
choroby Alzheimera.



Wpływa korzystnie na prawidłową elastyczność naskórka i
tkanki łącznej oraz na przepuszczalność ścian naczyń
krwionośnych.

Krzem – objawy niedoboru i
nadmiaru



Objawy niedoboru związków
krzemu to różnego rodzaju
zaburzenia ze strony tkanki łącznej
i kości:



– obniżenie poziomu kolagenu w
kościach



– niedorozwój kości, chrząstek i
stawów



– nieprawidłowa struktura czaszki i
innych kości.

Krzem -
zapotrzebowanie



zawartość nie przekracza
0,001% masy ciała.



Dzienne zapotrzebowanie na krzem
wynosi 20-30 mg

Krzem - suplementacja



 ciemne pieczywo, produkty zbożowe z pełnego
przemiału, kasze, otręby, płatki oraz wiele gatunków
warzyw i owoców (szparagi, pietruszka, kalafior, szpinak,
chrzan, ogórki, seler, buraki, pestki słonecznika,
marchew, groszek, rzodkiewka, ziemniaki, kukurydza,
pieczarki, cebula, soja, jabłka, suszone śliwki), mleko,
herbatki ze skrzypu polnego, pokrzywy, rdest ptasi,
podbiał.



Pamiętać jednak należy, że skrzyp polny zawiera tzw.
antywitaminę B1 i dlatego w przypadku dłuższej kuracji
zielem skrzypu należy przyjmować tiaminę (witaminę B1).



Jednym z ważniejszych źródeł krzemu dla człowieka jest
też woda pitna zwierająca różne rozpuszczalne związki
krzemu.