L E K . W E T. S Y LW I A T Y M I Ń S KA

Enteropatie pokarmowe

Enteropatie pokarmowe



procesy chorobowe przewodu pokarmowego

powodowane przez żywność zawierającą

czynniki patogenne

Czynniki patogenne:



niezakaźne:



substancje toksyczne



czynniki dietetyczne:



wadliwa technika
żywienia



niewłaściwy skład
pokarmowy



nietolerancje
pokarmowe



czynniki alergiczne
(nadwrażliwość na
białka)



zakaźne:



bakterie



wirusy



grzyby



pasożyty

1. Salmonella



2 gł. gatunki



S. enterica



S. bongori



wszystkie gatunki są chorobotwórcze



przebieg enteropatii:



stan zapalny przewodu pokarmowego



wnikają do węzłów chłonnych



bóle głowy, nudności, wymioty, biegunka, temp. do
38

0

C



objawy trwają 2- 5 dni



przechorowanie najczęściej kończy się
nosicielstwem (Salmonella w pęcherzyku
żółciowym) lub siestwem (nerki)

1. Salmonella

Środki spożywcze powodujące najczęściej zatrucia:



wyroby garmażeryjne- ponad 33%



lody, ciastka z kremem- 31%



mięso i drób- 21%



tuszki drobiowe- 5- 21%



tusze zwierząt rzeźnych- 0,5- 4%



wyroby i produkty rybne- 2%

1. Salmonella

Miejsca, w których najczęściej dochodzi do zatruć:



gospodarstwo domowe- 48%



restauracje- 8%



szkoły- 8%



obozy młodzieżowe- 8%



hotele- 7%



stołówki pracownicze- 5%



szpitale- 2%

2. E. coli



chorują zwierzęta i ludzie



wyróżniamy następujące szczepy:



EPEC- enteropatogenne



ETEC- enterotoksyczne



EIEC- enteroiwazyjne



VTEC- enterokrwotoczne



EAEC- enteroagregacyjne



NTEC- martwicowe

2. E. coli



EPEC- enteropatogenne



wnikają w kosmki jelitowe



gł. biegunki u osesków



zakażenia szpitalne



ETEC- enterotoksyczne



wytwarzają 2 enterotoksyny: termostabilną (ST) i
temolabilną (LT)



wywołują silną biegunkę

2. E. coli



EIEC- enteroiwazyjne



wnikają do komórek śluzówki jelit i węzłów
chłonnych



bardzo gwałtowny przebieg: biegunka, bóle
głowy, gorączka



VTEC- enterokrwotoczne



biegunka krwotoczna



tzw. biegunki podróżnych- brak odporności na
mikroflorę lokalną



EAEC- enteroagregacyjne



NTEC- martwicowe

3. Gronkowiec złocisty= Staphylococcus

aureus



produkuje 5 typów enterotoksyn: A-

najsilniejsza, B, C, D, E



źródła zatrucia:



wyroby mięsne



wyroby cukiernicze (lody, kremy)



ryby i wyroby rybne



mleko i przetwory



sałatki, majonezy, budynie



do zatruć dochodzi najczęściej w czasie upałów

3. Gronkowiec złocisty= Staphylococcus

aureus



przebieg:



gwałtownie się pojawia i szybko ustępuje



trwa ok. 24h



pierwsze objawy po 2- 4h od przyjęcia pokarmu



wymioty



biegunka



bóle brzucha



zaburzenia krążenia

4. Clostridium botulinum



botulizm= zatrucie jadem kiełbasianym



bakteria wytwarza najsilniejszą na świecie toksynę
bakteryjną:



toksyna botulinowa:



neurotoksyna- powinowactwo do układu
nerwowego



oporna na wysoką temperaturę



produkowana tylko w produktach organicznych,
ale nie w organizmie żywym



wytwarzana w warunkach beztlenowych

4. Clostridium botulinum



Mechanizm działania neurotoksyny:



wytwarzana w żywności



po spożyciu wchłaniana z jelit, drogą krwi i
limfy dostaje się do układu nerwowego



wiąże się z tymi odcinkami nerwów, w których
brak jest osłonki mielinowej



wywołuje ogólny paraliż mięśni poprzecznie
prążkowanych i mięśni gładkich

4. Clostridium botulinum



Objawy:



pojawiają się 12- 36h od spożycia



początkowo są to zaburzenia jelitowe- biegunka,
nudności



później- osłabienie, suchość jamy ustnej i gardła,
chrypka, trudności w połykaniu



następne stadium to prażenie nerwów
czaszkowych objawiające się- wykrzywieniem
twarzy, podwójnym widzeniem, trudnościami w
mówieniu, osłabieniem kończyn



śmierć następuje w wyniku porażenia oddychania i
przy porażeniu pracy serca w pełnej świadomości

4. Clostridium botulinum



częstotliwość zejść śmiertelnych:



Polska 1-2 osoby/ 100tys. mieszkańców



choroba trwa około 10 dni

5. Mykotoksykozy



to zatrucia toksynami grzybów niższych gł.

pleśni



mykotoksyny wytwarzane są gł. przez:



Aspergillus



Penicillium



Fusarium



mykotoksyny wytwarzane są w ziarnach żyta,

owsa, soi, kukurydzy, orzeszkach ziemnych,
gdy są przechowywane w wilgotnych
warunkach i wysokiej temperaturze

5. Mykotoksykozy



Mykotoksyny powodują działanie

chorobotwórcze:



hepatogenne



kancerogenne



nefrotoksyczne



neurotoksyczne



alergiczne

5. Mykotoksykozy



Przykłady mykotoksyn:



aflatoksyna- A. flavus



ochratoksyna- A. ochraceus



zearalenon- F. graminorum

Zapobieganie zatruciom pokarmowym:

1.

Kontrole zwierząt rzeźnych.

2.

Higiena urządzeń i personelu.

3.

Odpowiednie zabiegi termiczne
(unikanie przetrzymywania żywności w
temp. powyżej 8-10°C)

4.

Jedzenie żywności świeżej i unikanie
długotrwałego przechowywania.