Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w

Szczecinie

Anna Grzelak

„UJEMNE KONSEKWENCJE W IZOLACJI

WIĘZIENNEJ DLA SKAZANEGO I JEGO

RODZINY”

Prowadząca: mgr T. Lipko

Kara pozbawienia
wolności oznacza w
praktyce skazanie
człowieka na izolację w
środowisku zamkniętym.
Zamknięte środowisko
więzienne można uznać
za takie, w którym
występuje wysokie
prawdopodobieństwo
powstania sytuacji
zdecydowanie
niekorzystnych z punktu
widzenia człowieka.

Miała matka
syna…

Izolacja więzienna
stawia człowieka
przed
koniecznością
współżycia z
narzuconą mu
grupą ludzi
wywodzących się
z różnych
środowisk,
o różnych
charakterach i
motywach
zachowania.

…a życie toczy się
dalej…

STYMULACYJN

Y

• architektura

ZK

• barwy

otoczenia

• ubóstwo

stymulacyjne

FUNKCJONAL

NY

• dolegliwości i

sytuacje

trudne izolacji

więziennej

PRZESTRZEN

NO-CZASOWY

• problem

nadmiernej

koncentracji

ludzi na

stosunkowo

niewielkiej

przestrzeni

oraz upływ

czasu i

przeżywanie

go przez

skazanych

SPOŁECZNY

• mechanizmy

funkcjonowan

ia całej

społeczności

więziennej

• mechanizmy

powstawania

organizacji

nieformalnych

• wzory

zachowania

zalecane i

surowo

przestrzegane

przez tzw.

podkulturę

więzienną

CZTERY ASPEKTY ŚRODOWISKA IZOLACJI

WIĘZIENNEJ

WG T. TOMASZEWSKIEGO

„Skutkiem izolacji
jest względnie
trwałe
odkształcenie
osobowości z
tendencją do
utrwalania się
tych reakcji i
zachowań, które
powstały w
okresie izolacji…”

[B. Waligóra]

Mamo … piszę do Ciebie list…
może ostatni…

DOLEGLIWOŚ

CI

Pozbawien

ie

wolności

Pozbawienie

udogodnień

materialnych

i usługowych

Pozbawienie

kontaktów

seksualnych

Pozbawieni

e

autonomii

Pozbawienie

poczucia

bezpieczeńst

wa

REAKCJA OSADZONYCH

NA IZOLACJĘ WIĘZIENNĄ…

Wymienione
dolegliwości
więzienia oznaczają
poważne
ograniczenie
możliwości
realizacji przez
jednostkę potrzeb o
charakterze
fizycznym bądź
psychicznym.
Ograniczenie to
doprowadza do
często
występujących w
środowisku
więziennym sytuacji
trudnych…

… miałem kiedyś wielki
dom…

SYTUACJE

TRUDNE

deprywacja

godności

frustracj

a

zagrożeni

a

zaspokaja

nie

potrzeb

dopływ

informacji i

bodźców

sensoryczny

ch

REAKCJA OSADZONYCH

NA IZOLACJĘ WIĘZIENNĄ…

•z

acho

wa

nia

p

od

po

rzą

dk

ow

an

e ce

lo

m,

na

kt

óry

ch o

sią

gn

ię

ciu z

ale

ży

ska

za

ne

mu:

np

. p

rze

nie

sie

nie

d

o i

nne

j

celi

, d

ost

an

ie

si

ę d

o s

zp

ita

la

, z

do

byci

e

pa

pie

rosó

w it

p.

ZACHOWANIA

INSTRUMENTAL

NE

•n

p.

sa

mo

usz

kod

ze

nia

, p

ró

by

sa

mo

bó

jcze

, a

kty

ag

resj

i w

erb

aln

ej i

czynn

ej

ZACHOWANIA

PROTESTACYJNE

•s

ą t

o z

ach

ow

ani

a i

mp

ulsy

wn

e,

po

le

ga

jące

na

ty

m ,

iż s

kaza

ny n

ie

uświ

ad

am

ia

so

bie

ce

lu

sw

eg

o d

zia

ła

nia

a z

acho

wani

e j

est

e

fe

kte

m p

otr

ze

by

na

tych

mia

sto

we

go

ro

zła

do

wan

ia

na

pię

cia

e

mo

cjon

alne

go

.

ZACHOWANIA

NAWYKOWE

REAKCJA OSADZONYCH

NA IZOLACJĘ WIĘZIENNĄ…

ZABURZONE ZACHOWANIA

„Prócz dolegliwości i
sytuacji trudnych,
izolacja więzienna
pociąga za sobą także
określone
następstwa…”

[M. Ciosek]

…pewnej nocy prysnął
czar…

ZACHODZĄ

CE

PROCESY

stygmatyz

acja

degradacj

a

depersonaliz

acja

prizoniza

cja

NASTĘPSTWA IZOLACJI WIĘZIENNEJ…

Wszystko, co zostało do
tej pory napisane na
temat następstw izolacji
więziennej ma wyraźnie
negatywny wydźwięk. A
jednak trzeba dodać, że
nie wszystkie oceny
skutków bardzo długiego
pobytu w więzieniu są tak
pesymistyczne. Należy
bowiem pamiętać, że być
może ludzie nie zmieniają
się, ale zawsze jest
szansa, że po prostu
zaczną żyć inaczej…

…bo to dobry chłopak
był…

TU BĘDZIE FILMIK 

SIÓDME: NIE ZABIJAJ…

Nawet najlepsze wyżywienie i najlepsze
warunki życiowe w ZK nie są w stanie usunąć
czy

choćby

zneutralizować

negatywnych

zjawisk towarzyszących karze pozbawienia
wolności. Te ostatnie, można by tylko dopełnić,
przypominając pogląd prezentowany m.in.
przez V. Kovalisa, że "system więzienny jest
bardziej

szkodliwy

od

samej

przestępczości…"

DZIĘKUJE

ZA UWAGĘ! 

LITERATURA



C i o s e k M. (2003): Psychologia sądowa i penitencjarna. Warszawa,
Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.



K r u k o w s k i A. (1971): Próba analizy socjologicznej zakładu
penitencjarnego. "Przegląd Penitencjarny i Kryminologiczny", nr 4.



K r u k o w s k i A. (1972): Socjologiczne aspekty procesu resocjalizacji. W: P o d
g ó r e c k i A., red.: Socjotechnika. Style działania. Warszawa, Książka i Wiedza.



L e w a n d o w s k i M. (1975): Pęknięcie ziemi. Warszawa, Czytelnik.



M o c z y d ł o w s k i P. (1991): Drugie życie więzienia. Warszawa,
Wydawnictwo Prawnicze.



T o m a s z e w s k i T. (1977): Człowiek i otoczenie. Warszawa.



W a l i g ó r a B. (1984): Deprywacja potrzeb u osób pozbawionych wolności. W:
H o ł y s t B., red.: Problemy współczesnej penitencjarystyki w Polsce.
Warszawa, Wydawnictwo Prawnicze.



W a n t u ł a H. (1997): Abolicjonizm więzień - podejście racjonalne i
humanitarne. Kraków, Akademia Ekonomiczna w Krakowie.



W ł o d a r e k J. (1969): Psychologiczne interpretacje drugiego życia w
zakładzie poprawczym. "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny", nr 3.