RESOCJALIZACJA W WARUNKACH IZOLACJI WIĘZIENNEJ

1, Zakład karny miejscem egzystencji osób izolowanych na mocy wymiaru sprawiedliwości.

Kodeks karny opiera się na następujących założeniach:

1.Ograniczeniu rozmiarów przestępczości

2.Działania materialne i pozamaterialne działań ograniczających przestępczość muszą być porównywalne do tych, które powoduje przestępczość;

3.Indywidualizacji kar ze względu na pewne kategorie sprawców: młodocianych, pierwszy raz karanych, recydywistów i innych oraz na kategorie przestępstw;

4.Należy poszukiwać najbardziej humanitarnych i skutecznych środków prowadzących ograniczenie przestępczości ( mediacje)

5.Orzekanie pozbawienia wolności powinno być ostatecznością.

Do zadań zakładów karnych należą:

1. izolacja skazanych

2. zabezpieczenie socjalno-bytowe

3. zabezpieczenie ekonomiczne

4. działalność gospodarcza

5. działalność resocjalizacyjna.

W Polsce aktualnie jest:

156 jednostek izolacyjnych w tym:

- 86 zakładów karnych

- 70 aresztów śledczych

-10 ośrodków doskonalenia kadr.

DZIAŁALNOŚĆ RESOCJALIZACYJNA W ZAKŁADZIE KARNYM TO:

• proces ponownego przekazywania wartości, norm i społecznych wzorców zachowania

• zespół wielokierunkowych działań nakierowanych na przestępcę i jego otocznie w celu odstąpienia od kontynuowania przestępczego stylu życia.

Programy resocjalizacyjne powinny być dostosowane do zróżnicowanych dotychczasowych stylów funkcjonowania osób skazanych na karę pozbawienia wolności. Mogą to być: uzależnienia, niedojrzałość emocjonalna, niedojrzałość całej struktury osobowości, znaczne opóźnienie w rozwoju moralnym czy społecznym.

Psycholog w procesie resocjalizacji określa:

1.Przyczyne naruszania norm prawnych

2.Styl funkcjonowania społecznego skazanego

3.Najważniejsze problemy skazanego

4.Ogólne ramy procesu resocjalizacji

5.Współpracuje z innymi specjalistami z zakresu biologicznego, psychologicznego, społecznego i duchownego.

Ograniczenia i możliwości oddziaływań resocjalizacyjnych

Elementy procesu resocjalizacyjnego:

1.Instytucja Zakładu Karnego - pracownicy SW

- osoby pozostające w związkach emocjonalnych ze skazanymi poza więzieniem (rodzina, koledzy);

- współwięźniowie

2.Uruchamiane mechanizmy takie jak: naśladownictwo, internalizacja (uwewnętrznienie, przyswajanie sobie, w okresie rozwoju, świadomie a. nieświadomie, norm, wartości, poglądów, zasad społ., zahamowań, motywów działania, wzorców kulturowych (rodziców, grupy społ. itp.), funkcjonujących późn. jako system indywidualny) uczenie się przez instrukcje, czy za pomocą nagród i kar

3. Wartości, normy i wzory zachowań, które uznajemy za konieczne w prawidłowym TZN. nieprzestepczym stylu funkcjonowania społecznego.

Warunki resocjalizacji w Zakładzie Karnym 1.Zaangażowanie całej społeczności więziennej ( funkcjonariuszy i skazanych) 2. Świadome posługiwanie się mechanizmami naśladownictwa, uczenia się, wzmocnień pozytywnych i negatywnych, perswazji, internalizacji. 3.Dostarczenie możliwości sprawdzenia trwałości nabytych wzorów zachowania, wartości, standardów normatywnych.

Wnioski:

• ZK powinien być systemem otwartym a nie zamkniętym.

• Otwartość systemu zapewnia lepszą realizacje celów i lepsze wykorzystanie możliwość tkwiących w systemie, dostarcza nowych impulsów i zapewnia prawidłowe czynności kontrolne.

• Pomocne mogą być grupy wyznaniowe, organizacje społeczne, sportowe, kulturalno-oświatowe, pracodawcy.

Modele resocjalizacyjne w warunkach izolacji więziennej:

1. Zakłada, że rozpoznane cele i motywacje skazanego ( osoby naruszającej normy) maja w sobie elementy solidarnościowego odniesienia do innych. Charakter oddziaływań resor. Akcentuje potępienie czynu karalnego, sposobu osiągnięcia założonych celów i odstraszenie. Dostarczenie negatywnych doświadczeń (przykrych bodźców i reakcji). Taka kara niczego nie uczy, a tylko potwierdza fakt naruszenia norm prawnych, społecznych.

2. Koncentruje się na oddziaływaniu mających na celu zintegrowanie struktur i mechanizmów osobowości oraz ukazaniu i uczeniu się różnych umiejętności psychologicznych, umożliwiających realizacje potrzeb i dążeń w trudnych i zmieniających się warunkach zewnętrznych. Cel: kształtowanie właściwego systemu wartości, wzmocnienie sfery poznawczej wobec siebie i innych.

3. Kara kryminalna (izolacja) ma być sprawiedliwa i humanitarną odpłata za wyrządzone zło. Akcentuje się tutaj potępienie i potrzebę kary, utwierdza to dystans pomiędzy sprawcą a społeczeństwem i osobami go reprezentującymi. Więzień odczuwa poczucie krzywdy, które staje się czynnikiem motywacyjnym jego działania w relacjach interpersonalnych i w zaspokajaniu potrzeb.

4. Resocjalizacja ma ukazać i pomów w nabyciu sposobów realizacji celów, dążeń i potrzeb, zwłaszcza dotyczy ludzi, którzy są nastawieni anty do innych. Powinna kierować się ku zmianom w kreowaniu postaw skazanego. - Kształtowanie empatii, postaw prospołecznych, inteligencji emocjonalnej. ⇒ POJĘCIE SOLIDARNOŚCI.

Godność więźnia podstawą procesu resocjalizacyjnego.

Godność człowieka_ niezbywalny przymiot osoby ludzkiej dany i zakładany. Dla psychologa godność wyraża się w poczuciu własnej wartości i sensie przeżywania egzystencji

• Godność więźnia - Należy do istoty humanizmu, na tym założeniu powinna opierać się praca z więźniami.

Deprywacja potrzeb psychicznych w warunkach izolacji więziennej.

Deprywacja- stan braku zaspokojenia jakiejś silnej potrzeby. Dotyczy potrzeb fizjologicznych, psychologicznych, społecznych i duchowych.

W warunkach izolacji więziennej występuje deprywacja potrzeb psychicznych i społecznych, tzn. stan niezaspokojenia dowolnej potrzeby w poczuciu własnej wartości i sensie przezywanej egzystencji.

Deprywacja potrzeb w warunkach izolacji więziennej:

1. Potrzeba kontaktu heteroseksualnego

Dotyczy działania, myślenia, spostrzegania wokół tworzenia więzi z osoba płci przeciwnej, nawiązania kontaktu erotycznego i aktywności seksualnej. Deprywacja tej potrzeby doprowadza do: wzrostu napięcia, impulsywności, gwałtowności, niekontrolowanych zachowań i napadów agresji

2. Potrzeba ujawnienia

Odpowiedź na unifikacje ubioru i monotonii życia więziennego oraz bark możliwości zaznaczenia swojej indywidualności. Zaspokojenie tej potrzeby może odbyć się poprzez nakierowanie działań więźnia na działalność religijna, kulturowo-oświatową.

3. Potrzeba agresji

Deprywacja tej potrzeby doprowadza do oporu, samouszkodzeń, pomszczenia krzywd, niszczenia przeszkód itp. Frustracja prowadzi do agresji ( Dollard i Miller).Zaspokojenie tej potrzeby może się odbyć poprzez działania pomocowy na rzecz osób niepełnosprawnych, ubogich, itp.

4. Potrzeba autonomii

Więzień nie może decydować o swoim losie, nie ma pełnej swobody działania. Deprywacja tej potrzeby może ujawniać się w próbach uwolnienia ( nawet samobójstwo), ucieczki, fantazjach, marzeniach, wyobrażeniach.

5. Potrzeba wsparcia

Wiąże się z trudnościami zaspokojenia wielu potrzeb oraz oczekiwaniem pomocy, życzliwości, pocieszenia, przebaczenia i od innych.

W/W POTRZEBY SĄ TYPOWE DLA MLODOCIANYCH.

U DOROSŁYCH MOGĄ SIĘ POJAWIĆ TEŻ POTRZEBY:

1.Potrzeba osiągnięć ( skłania człowieka, by robić coś trwałego - może to być wysiłek fiz. lub psych., zwiększyć szacunek dla siebie, itp.

2.Potrzeba dominacji (Przejawia się to u skazanych panowaniem nad otoczeniem i kierowania innymi.)

U RECYDYWISTÓW MOGĄ SIĘ POJAWIĆ TEŻ POTRZEBY:

1. Potrzeba upokorzenia

Rozumienie empatyczne w procesie resocjalizacji skazanych

Empatia - zdolność psychiczna motywująca jednostkę do szukania bliskości z innymi ludźmi poprzez: syntonie emocjonalną ( sympatyzowanie z innymi, rozumienie drugiego człowieka), wczuwanie się w stany psychiczne i przeżycia innych osób.

Ważnym elementem resocjalizacji jest kształtowanie EMPATII. Empatia to rozumienie i współdźwięczenie z przeżyciami innych osób oraz gotowość do udzielenia pomocy ROZUMIENIE EMPATYCZNE potrzebne jest tak w procesie stanowienia prawa jak i resocjalizacji. Dotyczy: legislatorów, policji, prokuratorów, sędziów, funkcjonariuszy służby więziennej, kuratorów, wychowawców i innych pracowników placówek resocjalizacyjnych.

Empatia resocjalizacji to konkretny element programu oddziaływań pedagogicznych i psychologicznych, odzwierciedla się w:

- Stanowieniu prawa

- organizacji i prowadzenia instytucji resocjalizacyjnych

- opracowaniu i realizacji programów resocjalizacyjnych dla różnych grup problemowych,

-rozwijaniu i korzystaniu z inicjatyw społecznego wsparcia, wolontariatu, instytucji pozarządowych - społecznych i wyznaniowych.

4

---