HISTORIA POWSTANIA METODY PNF

Lata 40 – siostra Kenny pracuje z chorymi na
Poliomyelitis, wykorzystując ruchy naturalne.
1946 – Dr Herman Kabat wraz z Margaret
(Maggie) Knott pracują nad rozwojem koncepcji PNF
w Vallejo (Kalifornia ).
1953 – Dorothy Voss dołącza do zespołu.
1956 – Pierwsza książka o koncepcji PNF.
1957 – Dalszy rozwój koncepcji w kierunku pracy z
pacjentami z innymi schorzeniami.
Lata 50 – Pierwsze trzy- i sześciomiesięczne kursy
w Vallejo. Terapeuci z wielu krajów poznają PNF od
strony praktycznej i teoretycznej

Lata 70 – Maggie Knott daje pierwsze kursy w Europie
1978 – Maggie Knott umiera .Jej pracę przejmują Oei
Hvistendahl. Marie – Luise Hink – Mangold oraz Susan Adler.
Lata 80 – Powstaje IPNFA – międzynarodowa organizacja
zrzeszająca instruktorów PNF oraz ludzi zainteresowanych tą
koncepcją.
1997 – Inge Berlin – Senior Instructor prowadzi w Warszawie
,pierwszy w Polsce ,licencjonowany przez IPNFA kurs
podstawowy.
1999 – Marcel Grzebellus prowadzi w Warszawie pierwszy
kurs rozwijający zakończony egzaminem i wręczeniem
pierwszych w Polsce certyfikatów IPNFA
Kwiecień 1999 – w Warszawie powstaje „ PNF w Polsce -
Stowarzyszenie na Rzecz Rehabilitacji Funkcjonalnej”
2002 – siedziba Stowarzyszenia zostaje przeniesiona do
Krakowa.

DEFINICJA PNF

PROPRIOCEPCJA

:

dotyczy receptorów czuciowych, które

zbierają informacje o wykonywanym ruchu oraz ułożeniu ciała
w przestrzeni.
NERWOWO-MIĘŚNIOWY: dotyczy układu nerwowego
i mięśniowego.
FACYLITACJA: torowanie , ułatwianie

FILOZOFIA PNF

-

Pozytywne nastawienie do pacjenta i jego problemów, to

znaczy wzmacnianie i wykorzystywanie tego, co pacjent może
zrobić na poziomie fizycznym, jak i umysłowym.

- globalna ,kompleksowa obserwacja pacjenta, to znaczy
traktowanie pacjenta jako całości, a nie skupianie się na
jednostkowym problemie czy pojedynczym
fragmencie ciała
- mobilizacja rezerw czynnościowych pacjenta to znaczy
pobudzanie niewykorzystanego potencjału dzięki
samodzielnemu wykonywaniu ćwiczeń i edukacji
motorycznej pacjenta
- podejście funkcjonalne to znaczy proces terapeutyczny
odbywa się na poziomie strukturalnym , czynnościowym
oraz uczestnictwa w życiu społecznym
- bezbolesna praca z pacjentem, oparta na osiągalnych
celach , nastawiona na sukces, prowadzona w sposób
bezpośredni i pośredni
- częsta zmiana pozycji wyjściowych
- zastosowanie zasad kontroli ruchu i nauczania
motorycznego
- intensywny plan ćwiczeń (również domowych)

PODSTAWOWE ZASADY NEUROLOGICZNE

Wyładowania następcze : efekt pobudzania jednostek
motorycznych trwa dłużej niż działanie impulsu pobudzającego.
Jeżeli moc i czas trwania impulsu pobudzającego wzrasta ,
obserwuje się wzrost wyładowania następczego. Wzrost siły
występujący po długotrwałym skurczu statycznym jest
wynikiem wyładowania następczego.
Sumowanie czasowe : seria słabych bodźców następujących
bezpośrednio po sobie w krótkim odstępie czasu , sumuję się ze
sobą , tworząc impuls progowy (pobudzający).
Sumowanie przestrzenne: słabe bodźce podprogowe,
stosowane jednocześnie w różnych częściach ciała, dodają się
do siebie , tworząc impuls progowy.
Promieniowanie pobudzenia (irradiacja):
rozprzestrzenianie się pobudzenia i wzrastanie siły odpowiedzi
na stymulację.

Unerwienie reciprokalne : skurczowi mięśni
agonistycznych towarzyszy jednoczesne hamowanie mięśni
antagonistycznych , jest elementem koordynacji ruchowej.

ZASADY GŁÓWNE TOROWANIA W PNF

Opór- stosowany w celu uzyskania skurczu
mięśniowego kontroli motorycznej , zwiększenia siły
mięśniowej, oraz jako pomoc w nauczaniu
motorycznym.
Promieniowanie (irradiacja) i wzmacnianie-
wykorzystywane do rozprzestrzeniania odpowiedzi
powstałej w wyniku stymulacji.
Kontakt manualny- zwiększa siłę , stosowany do
prowadzenia ruchu za pomocą chwytu i nacisku.
Kontakt słowny- wykorzystanie słów w celu
odpowiedniej stymulacji pacjenta.
Kontakt wzrokowy- stosowany w celu kontroli ruchu i
korekcji ruchu przez pacjenta , wzmocnienie napięcia
mięśniowego
Trakcja lub aproksymacja – odciągnięcie lub docisk
powierzchni stawowych kończyn i tułowia ,
stosowanych w celu torowania ruchu lub stabilizacji.

Rozciągnięcie (stretch) - wykorzystanie rozciągnięcia
mięśni oraz odruchu na rozciąganie do pobudzenia
skurczu mięśniowego oraz w celu przeciwdziałania
zmęczeniu mięśni.
Prawidłowa kolejność ruchu(Timing) - ułatwianie
prawidłowej sekwencji ruchu oraz wzmacnianie skurczu
poprzez „ zmianę prawidłowej kolejności ruchu” (timing
for emphasis).
Mechanika ciała terapeuty- prowadzenie i kontrola
ruchu lub stabilizacji.
Wzorce-synergistyczne ruchy globalne , składowe
prawidłowych czynności funkcjonalnych .
CELE TERAPEUTYCZNE STOSOWANIA TYCH ZASAD:
- poprawa mobilności
- poprawa stabilności
-stymulacja mobilności na stabilności ( koordynacji )
- poprawa wytrzymałości i zręczności

TECHNIKI STOSOWANE W
KONCEPCJI PNF

CELE

:

- torowanie funkcjonalnego ruchu;
- wzmacnianie mięśni;
- regulacja napięcia mięśniowego;
- rozluźnienie mięśni;
- zwiększenie zakresu ruchu;
- redukcja bólu;
- poprawa wytrzymałości mięśni;
- dopasowanie się do indywidualnych potrzeb
pacjenta;
- nauczanie pacjenta ruchu, pozycji;
- trening funkcji.

PODZIAŁ TECHNIK STOSOWANYCH W
PNF

1.Techniki agonistyczne – praca tylko z agonistą
- rytmiczne pobudzanie ruchu;
- kombinacja skurczów izotonicznych;
- odtwarzanie ruchu;
- ponawiany stretch na początku ruchu;
- ponawiany stretch w czasie ruchu.
2. Techniki antagonistyczne- praca z agonistą i
antagonistą
- dynamiczna zwrotność ciągła;
- stabilizacja zwrotna;
- rytmiczna stabilizacja.
3.Techniki rozluźniające
- trzymaj – rozluźnij;
- napnij – rozluźnij;

WZORCE RUCHOWE STOSOWANE W PNF

Fizjologiczne czynności ruchowe składają się z
globalnych wzorców ruchowych kończyn oraz
synergistycznie pracujących z nimi mięśni tułowia . Kora
ruchowa wytwarza oraz organizuje te wzorce ruchowe .
Z danej czynności nie można świadomie wyłączyć
pojedynczego mięśnia. Stosowanie wzorców pozwala na
większą efektywność kompleksowego ruchu, ekonomię
energii i zasobów siły. Wzorce PNF łączą w sobie ruchy
przebiegające we wszystkich trzech płaszczyznach:
strzałkowej, czołowej, poprzecznej. Dzięki temu ruch ma
charakter „spiralny i skośny”. Wiele codziennych
aktywności ruchowych odbywa się w płaszczyznach
skośnych , diagonalnych. Nazwa wzorca pochodzi od
ruchu , który zachodzi w stawie proksymalnym. Dwa
antagonistyczne wzorce tworzą skośną (diagonalną

).

PODZIAŁ WZORCÓW STOSOWANYCH
W PNF
-

wzorce łopatki i miednicy (elewacja przednia,

elewacja tylna,depresja przednia, depresja tylna)
oraz ich kombinacje;
- kończyn górnych, kończyn dolnych;
- głowy i szyi;
- tułowia: chopping i lifting.
Wzorce łopatki:
Elewacja przednia: ruch łopatki - do przodu i w
górę, kąt dolny oddala się od kręgosłupa,
czynności funkcjonalne : przewrót w przód,
sięganie przed siebie

Elewacja tylna: ruch łopatki-do góry i w tył, kąt dolny
łopatki oddala sie od kręgosłupa , funkcja : sięganie w tył,
przygotowanie do rzutu, zakładanie koszuli
Depresja przednia: ruch- do przodu i w dół, kąt dolny
łopatki od kręgosłupa , funkcja : obrót w przód, sięganie
przed siebie, ściąganie skarpet.
Depresja tylna: ruch- do dołu i w tył, kąt dolny do
kręgosłupa
Wzorce miednicy
Elewacja przednia: ruch miednicy-do góry i do przodu,
funkcja: obrót w przód, faza przenoszenia
Elewacja tylna: ruch-do góry i w tył, funkcja : chód w
tył, przygotowanie do kopnięcia piłki.
Depresja przednia: ruch- do przodu i w dół, funkcja:
schodzenie ze schodów
Depresja tylna: ruch- w dół i do tyłu, funkcja:
wchodzenie po schodach, w czasie skoku

POSTĘPOWANIE TERAPEUTYCZNE W
PNF

Schemat postępowania terapeutycznego:
1. Ocena na poziomie funkcji (fizjologiczne funkcje
układów ciała): uwzględniamy wiedzę o
umiejętnościach pacjenta, silnych rejonach jego ciała
i indywidualnych celach, zajmujemy się głównym
funkcjonalnym problemem pacjenta.
2. Ocena uszkodzenia i ograniczenia aktywności.
3. Hipoteza przyczyny uszkodzenia.
4. Testowanie przyczyn uszkodzeń i ograniczeń
aktywności.
5. Cele terapeutyczne: ogólne i szczegółowe.
6. Planowanie i projektowanie postępowania
terapeutycznego.
7. Badanie i powtórne testowanie.

HISTORIA POWSTANIA MASAŻU
KLASYCZNEGO
-

jest to najstarszy zabieg terapeutyczny, stosowany był

już w starożytności
- wywodzi się z Indii i Chin
- pierwsze wzmianki o wykorzystaniu masażu w
jednostkach chorobowych pojawiły się w księgach
Hipokratesa, Celsusa, Galena
- w XVI wieku lekarz Ambroże Pare zauważył, że
stosowanie masażu u chorych po operacjach przynosi
ulgę, prowadził również badania nad fizjologią masażu i
ogłosił go jako oficjalną metodę leczenia
- w XIX wieku do rozwoju masażu klasycznego przyczynił
się Per Henrik Ling
- Johan Mezger założył szkołę masażu klasycznego,
określił zasady wykonywania masażu oraz wskazania i
przeciwwskazania

- w Polsce największe zasługi w rozwoju i propagowaniu
masażu mają: Jan Zaorski, Mieczysław Kosiński, Józef
Jankowiak, Zygmunt Prochowicz , Tomasz Podgórski, Leszek
Magiera, Tadeusz Kasperczyk.

ZASADY WYKONYWANIA MASAŻU KLASYCZNEGO

Masaż jest formą oddziaływania na ustrój , za pomocą której
wykorzystuje sie bodźce mechaniczne w postaci ucisku na
tkanki , w celu wywołania odczynu.
Z

asady:

-

kończyny górne masujemy od dłoni do stawu łokciowego, a

następnie do stawu ramiennego:
- kończyny dolne masujemy od stopy do stawu kolanowego, a
potem do stawu biodrowego,
- miednicę oraz okolicę krzyżową masujemy w kierunku
pachwiny

- grzbiet – od kręgosłupa na boki, z dołu do góry
w kierunku węzłów chłonnych pachowych
- kark i obręcz barkową – w kierunku węzłów
chłonnych podpotylicznych i pachowych
- głowę i twarz- w kierunku węzłów chłonnych
przyusznych
- szyję – od żuchwy i ucha w dół do węzłów
chłonnych podobojczykowych
- klatkę piersiową – od mostka na boki do
węzłów chłonnych pachowych oraz w górę w
kierunku węzłów podobojczykowych
- powłoki brzuszne – w kierunku węzłów
chłonnych pachwinowych

MASAŻ LECZNICZY

Mechanizm działania masażu można podzielić na:
- działanie lokalne (miejscowe)
- działanie centralne (ogólne)
Działanie lokalne:
- rozszerzenie światła naczyń krwionośnych (tzw.
przekrwienie miejscowe)
- poprawa fizjologicznego napięcia i trofiki tkanek
- rozluźnienie napięcia mięśni i tkanki łącznej
podskórnej
- uelastycznienie blizn
- złagodzenie stanów bólowych
- odprowadzenie z tkanek produktów przemiany
materii przez układ naczyń żylnych i chłonnych
- przyspieszenie dostarczania substancji odżywczych

Działanie centralne:
- działanie odruchowe na narządy wewnętrzne
- wpływ na ogólną przemianę materii
- działanie pobudzające lub uspokajające na
ośrodkowy układ nerwowy
- wpływ na termoregulację ustroju
Techniki masażu klasycznego
W masażu klasycznym stosujemy kolejno
następujące techniki:
- głaskanie;
- rozcieranie;
- ugniatanie;
- oklepywanie;
- wibrację, - wałkowanie , -wyciskanie

Głaskanie:
- rozpoczyna i kończy masaż, a także jest
przeplatane między poszczególnymi technikami
- oczyszcza naskórek, polepsza działanie
gruczołów łojowych i potowych
- zwiększa oddychanie skórne
- działa jako bodziec mechaniczny na zakończenia
nerwów czuciowych i ruchowych w skórze
- daję odczyn przekrwienia
- pobudza obieg krwi w naczyniach włosowatych
- powoduje lepsze i szybsze odżywianie tkanek
- działają uspokajająco na system nerwowy,
podnosi temperaturę skóry, polepsza jej
ukrwienie i łagodzi dolegliwości bólowe
- tempo głaskania to 25 ruchów na minutę

Rozcieranie:
- wykonujemy silniej i energiczniej niż głaskanie
- okrężne lub półkoliste ruchy rozcierania
rozgniatają nagromadzone złogi stałe lub półstałe
- rozluźnia i rozciąga zrosty, blizny skóry,
ścięgien i mięśni
- powoduje elastyczność aparatu więzadłowego,
wzrost jego ruchomości i większą zdolność do
pracy
- powoduję usuwanie czynników chorobowych z
tkanki podskórnej
- zmniejsza pobudliwość nerwową i powoduje
rozluźnienie mięśni
- tempo to 60 -100 ruchów na minutę

Ugniatanie :
- masujemy pojedyncze mięśnie i grupy
mięśniowe
- przyspiesza usuwanie „ produktów zmęczenia”
z mięśni, przywraca sprawność zmęczonemu
mięśniowi
- pobudza włókna mięśniowe do skurczu
- podnosi napięcie mięśni i odżywianie,
zapobiega zanikom mięśniowym
- zwiększa elastyczność ścięgien, sprzyja
rozciąganiu przykurczonych powięzi
- jako bierna gimnastyka dla mięśni i naczyń
- działa pobudzająco na ośrodkowy układ
nerwowy
- tempo to 40-50 ruchów na minutę

Oklepywanie:
- silny bodziec mechaniczny ,wywołuje mocne
przekrwienie
- pobudza lub obniża napięcie mięśniowe
- wykonujemy w zanikach mięśni
- tempo 100 uderzeń na minutę
Wibracja:
- silna działa pobudzająco , słaba działa uspokajająco
- szybszy dopływ nowych płynów do chorych miejsc
Wałkowanie:
- odmiana ugniatania, stosujemy do masowania mięśni
ramion i ud
Wyciskanie:
- odmiana głaskania
- działa na tkanki głębiej położone, opróżnia naczynia
krwionośne , przyspiesza przepływ krwi i chłonki
- działa pobudzająco na układ nerwowy

Wskazania:
- w chorobach skóry, odmrożeniach, w celu rozmiękczenia
blizn pooperacyjnych
- w schorzeniach układu krążenia, np; choroba Raynauda
- w chorobach układu mięśniowego
- w chorobach układu nerwowego
- w chorobach narządu ruchu
- w chorobach reumatycznych
Masaż segmentarny :
Jest to zespół rękoczynów (chwytów ,technik), które
stosuje sie w celu świadomego odruchowego
oddziaływania na wszystkie tkanki i ich zmiany
chorobowe. Podstawą skutecznego masażu jest
opracowanie każdej odruchowej zmiany tkankowej przez
zastosowanie najwłaściwszych technik. Badaniem
określamy zmiany odruchowe w tkankach: skórnej,
łącznej, mięśniowej i okostnej.

Ważne jest, aby podczas badania określić „ punkty
maksymalne” (miejsca występujące w skórze, w
tkankach łącznej, mięśniowej i okostnej
charakteryzujące się dużą wrażliwością bólową). Zasady
i warunki takie same jak w masażu klasycznym.
Masaż izometryczny- jest to masaż wykonywany na
napiętych mięśniach. Zadaniem tego zabiegu jest
przywrócenie masy i siły osłabionym mięśniom bez
obciążenia organizmu ćwiczeniami fizycznymi.
Masaż stawowy centryfugalny – jest to masaż
stosowany po urazach stawowych: zwichnięciach,
skręceniach.
Masaż (drenaż ) limfatyczny – jest to masaż w czasie
, którego pacjent przyjmuję odpowiednią pozycję
ułatwiającą odpływ chłonki z drenowanej części ciała.
Wykonujemy go od obwodu w kierunku ujść żylnych .

TESTOWANIE METODĄ LOVETTA

Test mięśniowy ( siły ) wykonywany rękami badającego ,
według określonej metodyki. Inicjatorem i animatorem wielu
zmian jakim poddawany był test zanim powstała jego
ostateczna wersja był R.W.Lovett, profesor ortopedii w
uniwersytecie harwardzkim. Test powstał w wyniku
epidemiologicznego występowania choroby Heinego –
Medina, w której należało często sprawdzać siłę w wielu
mięśniach, w krótkich odstępach czasu. Wśród wielu
fizjoterapeutów pracujących nad tą metodą wspólnie z
Lovettem na uwagę zasługują J.Mervill i A.T.Leeg. Para ta
ostatecznie zakończyła pracę nad metodyką testu ustalając
poprawną kolejność stopni, określiła pozycję wyjściowe do
badania każdego mięśnia i w każdym stopniu skali.
Wyodrębnili oni także mięśnie, które ich zdaniem należało
testować oddzielnie ze względu budowę, funkcję czy siłę. Jako
pierwsi wskazali na konieczność testowania grup
mięśniowych a nie pojedynczych mięśni.

Lovett rozróżnia następujące stopnie siły
mięśnia:
0 – brak czynnego skurczu mięśnia ,
1 – ślad czynnego skurczu,
2- wyraźny skurcz mięśnia i zdolność wykonania
ruchu przy pomocy badającego i przy odciążeniu
odcinka ciała wprowadzonego w ruch przez dany
mięsień
3 – zdolność wykonania ruchu czynnego samodzielnie
z pokonaniem ciężkości odpowiedniego odcinka ciała
4 – zdolność wykonania czynnego ruchu z pewnym
oporem
5 – prawidłowa siła , tj. zdolność wykonania czynnego
ruchu z pełnym oporem.
Skala ta może być wyrażona w procentach i wtedy:
0=0%, 1-10%, 2=25%, 3=50%, 4=75%, 5=100%

Testy funkcjonale pozwalają ocenić w jakich dyscyplinach
sportowych możemy się czuć najlepiej, lub co możemy
poprawić w swoim ciele aby się lepiej sprawdzać w naszym
ulubionym sporcie.  Przedstawiamy jeden z takich testów
wykorzystywanych do badania sportowców.

Functional Movement Screen jest wystandaryzowanym testem
składającym się z kilku zadań ruchowych, które dostarczają
badanemu informacji o stanie funkcjonalnym sportowca. FMS po
przez zastosowanie odpowiednich wzorców ruchowych łatwo
identyfikuje ograniczenia funkcjonalne i asymetrię ruchu. Dzięki
takiemu narzędziu w łatwy sposób możemy wprowadzić do
treningu ćwiczenia, które będą odbudowywały zaburzone
funkcje.

Zalety FMS
Jest tanim i stosunkowo łatwym testem do
przeprowadzenia, który dostarcza wiele informacji.
Może być stosowany na każdym poziomie
wytrenowania i dostarcza informacji o postępach w
procesie treningowym lub terapeutycznym.

Zadania do wykonania w teście FMS.
1.Głęboki przysiad.
2.Przeniesienie nogi nad poprzeczką.
3.Przysiad w wykroku.
4.Ocena ruchomości obręczy barkowej.
5.Aktywne uniesienie wyprostowanej nogi.
6.Ugięcie ramion w podporze (tzw. pompka).
7.Test stabilności rotacyjnej tułowia.

Wszystkie zadania ruchowe podlegają

ocenie w skali 0 do 3

0 -ból podczas ruchu

1 -niezdolny do wykonania wzorca ruchowego

2 -wykonanie wzorca ruchowego z elementem

kompensacji

3 -wykonanie prawidłowe wzorca ruchowego

Test FMS jest bardzo dobrym narzędziem

diagnostycznym stosowanym przed

zaprogramowaniem

treningu funkcjonalnego

.

POIZOMETRYCZNA RELAKSACJA MIĘŚNI (PIR)-
Jest to sposób rozciągania mięśni, który
opiera się na fizjologicznych mechanizmach,
jakie zachodzą w mięśniu podczas pracy.
Każdy mięsień podczas rozciągania ma
pewien odruch, który nazywa się odruchem na
rozciągnięcie-jeżeli mięsień jest rozciągany to
w ramach obrony odruchowo się napina, co
jest zabezpieczeniem przed naderwaniem.
Zjawisko obrony mięśniowej wygasa dopiero
po ok. 30 sek. od rozpoczęcia rozciągania, co
powoduje, że te pierwsze 30 sekund nie daje
nam tak wiele jak dłuższe rozciąganie.

Sposobem ominięcia odruchu na rozciągnie mięśni  jest  PIR,
czyli Poizometryczna Relaksacja Mięsni.
PIR działa na dwa sposoby:
- po pierwsze rozluźnia mięsień rozciągany jeszcze przed
jego rozciągnięciem
- po drugie rozluźnia też mięsień antagonistyczny w
stosunku do niego-jest to tzw. zjawisko antagonistycznego
hamowania.
Poizometryczna Relaksacja Mięśni wykorzystywana jest :
- w celu mobilizacyjnego leczenia zablokowań ruchomości
stawowej charakteru czynnościowego.
- w leczeniu przykurczów mięśniowych, zaburzeń nadmiernej
czynności mięśni, jak również skróconych mięśni.
PIR wykonuję się cyklicznie. Każdy cykl składa się z trzech
faz:
1) rozciągamy mięsień tylko w takim zakresie , który jest
możliwy do uzyskania bez żadnego oporu (do
najmniejszego uczucia rozciągania lub bólu)

2) naciskamy bardzo lekko przeciwko oporowi wyzwalając
napięcie izometryczne (bez wykonywania ruchu) o sile
nie przekraczającej 20% wartości maksymalnej i
równocześnie wykonujemy wdech.
Napięcie trwa około 8-10 sekund .Tyle bowiem wystarczy ,
aby mięsień w ramach obrony uwarunkowanej
neurologicznym odruchem rozluźnił i wydłużył się . W tym
momencie powinniśmy odczuwać zmniejszenie bólu lub
rozciągania.
3) Łagodnie zaprzestajemy naciskania przeciw oporowi i
następuje rozluźnienie wszystkich rozciąganych mięsni w
tej samej pozycji – bez zmiany położenia poszczególnych
części ciała. W tym momencie wykonujemy również
wydech. Potem wykonuje się powolne przesunięcie danej
części ciała w kierunku rozciągającym mięśnie. Bardzo
ważne jest by nie zmniejszać rozciągnięcia mięśnia
poprzez ruch powrotny w stawie.

-Cały cykl powtarza się od nowa dwa do czterech razy.
Ostatecznym osiągniętym ruchem jest zakres, w
którym przy
napięciu 8-sekundowym ból lub rozciąganie nie
zmniejsza się lub
nawet wzrasta.
-Optymalna częstotliwość stosowania rozciągania
wynosi około raz lub dwa razy dziennie.

Poizometryczna relaksacja mięśnia

gruszkowatego
Funkcja: rotuje zewnętrznie k.d. w biodrze ,
odwodzi,lekko prostuje

PW: Chory leży na plecach, T zgina np. jego prawe kolano
i prawe biodro, aż odczuje lekki opór, oraz przywodzi udo,
trzymając kolano chorego pod swoją lewą pachą a swoją
prawą ręką ujmuje prawą stopę P i odciąga ją ostrożnie na
zewnątrz tak daleko, aż poczuje lekki opór lub P zgłosi pierwszy
(mały) ból. W tym momencie T całkowicie zatrzymuje ruch.
Wykonanie: P usiłuje lekko przesunąć stopę do wewnątrz, a T
stawia
opór. Powstaje napięcie, które jak zawsze powinno trwać 10
sekund. Teraz P rozluźnia się całkowicie, a T przesuwa stopę
lekko dalej na zewnątrz, itd. 2-3 powtórzeń. Samodzielnego
rozciągania mięśnia gruszkowatego można dokonywać także w
siadzie płotkarskim.

Poizometryczna relaksacja mięśnia pośladkowego
średniego

Funkcja: odwodzi biodro , część przednia –zgina i rotuję
wewnętrznie, część tylna –prostuję i rotuję zewnętrznie

PW.Chory leży na plecach, kończyna dolna ugięta w biodrze i w
kolanie. T umieszcza np. prawe kolano chorego pod swoją
(prawą) pachą i przywodzi je. Swoją lewą ręką przesuwa stopę
(prawą) chorego dośrodkowo do pierwszego oporu lub do
pierwszego małego bólu. Stabilizuje się w tej pozycji.
Wykonanie: Chory naciska swoją (prawą) stopą na (lewą) rękę
T przeciw jego oporowi, napięcie trwa przynajmniej 10 sekund.
Potem następuje całkowite rozluźnienie wszystkich mięśni, a T
przesuwa nieco dalej stopę dośrodkowo. Powtórzyć 2-3 razy.
Te same czynności chory może wykonać samodzielnie za
pomocą np. ręcznika.

Poizometryczna relaksacja prostowników bioder i
zginaczy
kolan wraz ze zginaczami podeszwowymi stopy.
Głównymi prostownikami bioder są: mięsień pośladkowy wielki,
mięsień dwugłowy uda.

PW: Chory leży na plecach, wszystkie mięśnie rozluźnione, T unosi
jego wyprostowaną w kolanie kończynę dolną aż do momentu, w
którym P odczuje niewielkie rozciąganie pod kolanem . Na tym
poziomie
ruch stopy w górę zostaje zatrzymany.
Wykonanie: P naciska całą kończyną dolną w dół, przy prostym
kolanie, z
niewielką siłą przeciwko oporowi T . Naciskanie trwa przynajmniej
10 sekund. Teraz P przestaje naciskać i rozluźnia wszystkie mięśnie.
T podnosi
kończynę dolną nieco w górę do uczucia niewielkiego wzrostu
rozciągania podkolanem. Całość można powtórzyć więcej niż 3-4
razy.

Poizometryczna relaksacja mięśnia brzuchatego łydki

PW: Chory staje przodem do stołu, opiera ręce na jego krawędzi. Noga
ćwicząca z tyłu (zakroczna) przez cały czas bardzo silnie wyprostowana w
kolanie, a pięta utrzymuje ciągły kontakt z podłożem . Noga wykroczna
(sterująca) lekko ugięta w kolanie. Zwiększanie lub zmniejszanie tego
zgięcia zwiększa lub zmniejsza uczucie rozciągania mięśni łydki nogi
zakrocznej. W pozycji wyjściowej powinno być ono bardzo lekkie.
Wykonanie: Przyjąć pozycję wyjściową, naciskać palcami stopy nogi za-
krocznej (ćwiczącej) i przednią częścią stopy na podłoże, przynajmniej
przez 10 sekund. Następnie, nie poruszając żadną częścią ciała, przestać
naciskać, rozluźnić mięśnie łydki nogi zakrocznej, ugiąć dalej kolano nogi
wykrocznej powodując lekki wzrost rozciągania mięśni łydki nogi
zakrocznej. Całość powtórzyć 2—4 razy. Nie przerywać oddychania.
 
 

 
 

Poizometryczna relaksacja mięśnia
płaszczkowatego łydki

PW: Podobna do poprzedniej z tą różnicą, że uginamy także
kolano nogi zakrocznej wykonując na niej przysiad.
Głębokość
przysiadu zwiększamy tylko do tego momentu, kiedy
poczujemy rozciąganie ponad ścięgnem Achillesa, w dolnej,
tylnej części podudzia. W tym momencie unieruchamiamy
całą postawę ciała. Pięta cały czas w silnym kontakcie z
podłożem.
Wykonanie: Naciskać palcami i przednią częścią stopy nogi
ćwiczącej na podłoże przez przynajmniej 10 sekund. Przestać
naciskać i pogłębić przysiad. Całość powtórzyć 2-3 razy.

 
 

Poizometryczna relaksacja zginaczy biodra oraz

prostowników kolan

.

Poizometryczna relaksacja zginaczy biodra

(biodrowo-

lędźwiowy, prosty uda ,krawiecki, naprężacz powięzi szerokiej)

PW: Chory kładzie się na plecach na kozetce w taki sposób,żeby
biodra
leżały na jej krawędzi. Jedną nogę ugina maksymalnie w kolanie i
biodrze, a kolano przyciąga własnymi rękami do piersi. W tej pozycji
stabilizuje ugiętą kończynę dolną niezmiennie na cały czas
ćwiczenia. Druga noga zwisa swobodnie w dół ,T staje bokiem do
stopy nogi ugiętej, a przodem do nogi zwieszonej. Jedną rękę opiera
lekko z góry na kolanie nogi zwieszonej (nie naciska w dół),
tułowiem lekko podpiera stopę nogi ugiętej pomagając w jej
stabilizowaniu.
Wykonanie: Po przyjęciu tej pozycji P usiłuje wykonać ruch w górę
(prawym) kolanem przeciwko oporowi ręki T , nie angażując do tego
jednak zbyt dużej siły. W wyniku twardego oporu ręki T nie zachodzi
ruch (prawego) kolana w górę, natomiast powstaje ukierunkowane i
pożądane napięcie mięśni zginaczy (prawego) biodra.

Po upływie tego czasu chory rozluźnia mięśnie dążące
do uniesienia prawego uda w górę (drugie kolano jest
stabilizowane

)

W tym momencie, po zaprzestaniu napięcia, udo
opada nieco niżej, zyskując na zakresie ruchu w
stawie biodrowym. T przesuwa swoją (lewą) rękę w
dół za (prawym) kolanem chorego i w tym nowym
położeniu ponownie stabilizuje je i nie dopuszcza do
odejścia z tak uzyskanego zwiększonego zakresu
ruchu. Chory ponownie dąży do zgięcia biodra przez
napięcie mięśni unoszących udo, a T przeciwstawia
się twardym oporem temu dążeniu nie dopuszczając
do zmiany położenia uda. Tak wytworzone napięcie
chory ponownie utrzymuje przez co najmniej 10
sekund, po czym rozluźnia mięśnie prawej nogi, która
znów nieznacznie opadnie.

Poizometryczna relaksacja prostowników kolana :

(czworogłowy kolana)

PW. Chory leży na brzuchu. T zgina lekko jego np. prawe kolano, a swoją dłoń
umieszcza w dole podkolanowym. Opiera swój lewy bark w okolicy stawu skokowego
prawej stopy chorego i barkiem doprowadza jego podudzie do zgięcia - aż do
pierwszego lekko wyczuwanego oporu lub do
momentu, kiedy chory zgłosi ból. Ból może wystąpić w udzie, w kolanie, a
także w rejonie przejścia lędźwiowo-krzyżowego. Wtedy należy zaprzestać zginania
kolana i ustabilizować pozycję .

Wykonanie: T swoją prawą dłoń opiera o kozetkę w celu ustabilizowania się i daje
choremu sygnał do napięcia mięśni, które uzyskuje on prostując kolano, odpychając
stopą osobę pomagającą. T stawia temu wysiłkowi opór umożliwiając wytworzenie
napięcia. Napięcie mięśni należy utrzymać przez co najmniej 10 sekund. Teraz P
zaprzestaje prostowania kolana i całkowicie rozluźnia wszystkie mięśnie. T zgina
nieco dalej jego kolano, po czym stabilizuje podudzie w tym nowym położeniu i nie
pozwala się z niego odepchnąć podczas następnych dążeń do wyprostowania kolana
i napięcia mięśni.

 
 
 

Poizometryczna relaksacja mięśnia dźwigacza łopatki

PW: Chory leżąc na plecach, jedną rękę wsuwa pod biodro,
stabilizując bark w dolnym położeniu. T znajduje się po
przeciwnej stronie i wykonuje skłon głową P w bok, w kierunku
przeciwnym stabilizowanej ręce P, aż do momentu lekkiego
rozciągania.
Teraz T stabilizuje osiągnięte położenie głowy P jedną ręką, a
drugą dodatkowo unieruchamia stabilizowany bark .

Wykonanie: Chory naciska lekko głową na rękę T , którą
stawia on
opór, przez co najmniej 10 sekund. Po upływie tego czasu
przestaje uciskać i rozluźnia wszystkie mięśnie ciała. T
przesuwa głowę P nieco w kierunku przeciwnym
stabilizowanemu barkowi uzyskując dalsze rozciągnięcie mięśni
P. Zatrzymuje jego głowę w nowym położeniu. Wtedy P naciska
nią na stawiającą
opór rękę.

Poizometryczna relaksacja mięśnia piersiowego
większego

Funkcja: przywodzi kończynę górną w płaszczyźnie
horyzontalnej

PW: Chory leży na plecach, staw barkowy, np. prawy,
trzymając na krawędzi kozetki, cała kończyna górna,
odwiedziona , swobodnie opada ku dołowi, bez napięcia
mięśni. T staje twarzą do P i jedną rękę przykłada od góry do
nadgarstka P, a drugą (prawą) do jego
łokcia, nie naciskając w dół.

Wykonanie: Chory naciska na ręce T (OP), usiłując całą
górną kończynę unieść w kierunku sufitu, a T stawia opór.
Napięcie trwa co najmniej 10 sekund, następnie P przestaje
naciskać i rozluźnia mięśnie całego ciała. Jego kończyna górna
opada nieco niżej. Całość należy powtórzyć 2-4 razy.

METODA NDT BOBATHÓW

Rys historyczny i podstawy teoretyczne.

- lata 40 XX wieku fizjoterapeutka Berta Bobath stosuję w
usprawnianiu swoich pacjentów różne pozycję
ułożeniowe i odpowiednio prowadzone ruchy bierne i
czynne w celu zmiany rozkładu napięcia mięśniowego
- spostrzeżenia Berty , iż zaburzenia motoryczne są
rezultatem nieprawidłowego działania OUN były
potwierdzone badaniami Karola Bobatha , który
dokładnie badał rozwój psychomotoryczny człowieka
- metoda opiera się na teorii integracyjnej funkcji mózgu
Wilsona oraz modelu rozwiązywania problemów metodą
prób i błędów Poppera
- Bobathowie wykorzystywali mechanizm odruchu
postawy jako zewnętrzny wyraz poziomu dojrzałości i
integracji OUN

- mechanizm odruchu postawy to zróżnicowana grupa
reakcji automatycznych dzięki , którym możliwe jest
utrzymanie wbrew sile grawitacji dowolnej pozycji i
wykonywania skomplikowanych czynności ruchowych
- uszkodzenie OUN powoduję powstawanie
patologicznego mechanizmu odruchu postawy
- Bobathowie wyróżnili blokady funkcjonalne:

blok głowy i szyi blok obręczy barkowej blok
obręczy biodrowej

- Bobathowie określili schemat rozwoju
reflektorycznego