Rola organizacji

międzynarodowych

w zapobieganiu konfliktów

i załatwianiu sporów

Przedsięwzięcia organizacji

międzynarodowych

w rozwiązywaniu konfliktów

 porządkowanie stanu prawnego w

poszczególnych dziedzinach życia
międzynarodowego,

 określanie zasad i reguł postępowania w

nowych dziedzinach działalności państw,

 aktywność o charakterze prewencyjnym

w konkretnych sytuacjach,

Porządkowanie stanu prawnego

 Służą temu prace nad kodyfikacją

prawa międzynarodowego. Prace te
są prowadzone pod kierunkiem ONZ

(Komisji Prawa Międzynarodowego).

 Jeśli prace kończą się sukcesem, to

kodyfikacja zmniejsza potencjalne
pole do konfliktów i sporów, sprzyja
ich unikaniu lub działaniom
zapobiegającym.

Porządkowanie stanu prawnego

 Porządkowanie obejmuje

wszelkie

obszary stosunków
międzynarodowych,

co zmniejsza

pole potencjalnych konfliktów.

 Najstaranniej opracowane i szeroko

uzgodnione reguły nie gwarantują
pełnej harmonii, lecz bez takich reguł
konfliktowe i sporów byłoby znacznie
więcej.

Określenie reguł postępowania

 Szybka reakcja na nowe kierunki działalności

państw często jest wkładem organizacji
międzynarodowych w zapobieganiu konfliktom.

 Ma to znaczenie w przypadku:
 postępu techniczno-naukowego,
 postępu technologicznego.

(aktywna działalność kosmiczna, rozwój nowych

broni -BMZ, włącznie z niebezpieczeństwem
opanowania jej przez państwa dyktatorskie oraz
ugrupowania terrorystyczne;

nowe problemy

stwarza rewolucja w genetyce

)

Określenie reguł postępowania

TRAKTAT KOSMICZNY (1967 R.)

 Wyprzedzał on przyszłe zdarzenia i ustalał

podstawowe zasady, jakimi mają się kierować
państwa podejmujące działalność kosmiczną.

 Proklamował, iż przestrzeń kosmiczna wraz z

księżycem i innymi ciałami niebieskimi jest
otwarta dla badań przez wszystkie państwa i nie
może być zawłaszczona przez jedno państwo.

 Wprowadził zakaz umieszczania na orbicie

okołoziemskiej w przestrzeni kosmicznej broni
jądrowej i innej BMZ

Działalność prewencyjna

 Ma na celu niedopuszczenie, aby

różnice zdań i napięcia w
konkretnych sytuacjach
przekształciły się w

spór

międzynarodowy.

 Forum organizacji stwarza warunki

do oddziaływania, dystansu i
harmonijnego rozwoju współpracy.

Spory międzynarodowe

 Spory można ograniczyć, ale nie da

się ich uniknąć.

 Jeśli pojawia się spór, pojawia się

także pytanie:

W jaki sposób będzie

on załatwiony lub rozstrzygnięty?

 Współczesne prawo

międzynarodowe formułuje

nakaz

pokojowego załatwiania

sporów.

Spory międzynarodowe

Spór –

wyraża się w kontekście

interesów między państwami, może
dotyczyć kwestii prawnych, stanu
faktycznego lub obu tych elementów
łącznie.

Spory

rozstrzygają najczęściej

sądy

międzynarodowe.

Spory międzynarodowe

Współcześnie można mówić o sporach

o:

 przestrzeganie praw człowieka,
 udzielenie pomocy lub schronienia

terrorystom,

 wydanie terrorystów,
 rozgraniczenie szelfu

kontynentalnego,

Spory międzynarodowe

Stroną w sporze może być organizacja

międzynarodowa lub jej organ

np. w

sporze przed Europejskim Trybunałem
Sprawiedliwości.

Spory mogą być:


kwalifikowane

(zagrażające

międzynarodowemu pokojowi i
bezpieczeństwu),



spory inne

(spory zwyczajne).

Spory międzynarodowe

 ONZ jedyną organizacją , która ma

określone kompetencje do
zajmowania się wszystkimi rodzajami
sporów międzynarodowych.

 W ramach sporów zwyczajnych

kompetencje te dzielą:

Zgromadzenie

Ogólne

i

Rada Bezpieczeństwa.

Spory międzynarodowe

Rozdział VI Karty NZ – pokojowe załatwianie sporów

Strony są zobowiązane do załatwiania sporów w

drodze:.

 rokowań,
 badań,
 mediacji,
 pojednania,
 arbitrażu,
 postępowania sądowego,
 odwołania się do układów regionalnych.

Spory międzynarodowe

Środki proponowane przez ONZ muszą

uzyskać

aprobatę obu stron.



Jeśli Rada Bezpieczeństwa stwierdzi

istnienie zagrożenia dla naruszenia pokoju,
bądź agresji, to podstawą działań staje się
Rozdział VII Karty –

Akcja w razie zagrożenia

pokoju, naruszenia pokoju i aktów agresji.



Rada może zarządzić w sposób władczy, a

więc nie w formie zaleceń ale decyzji

(sankcje).

Spory międzynarodowe

Podział sankcji:
 nie pociągające za sobą użycia sił zbrojnych (art.

41),

 sankcje zbrojne (art. 42).
Pierwszeństwo mają środki bez użycia sił zbrojnych:


sankcje gospodarcze

(zerwanie stosunków

finansowych),



embargo

(na dostawy broni, na zakup towarów)

Możliwe jest ograniczenie lub zerwanie stosunków

dyplomatycznych.

Spory międzynarodowe

Akcje zbrojne mogą być podjęte, gdy Rada

Bezpieczeństwa uzna, iż środki zastosowane są
niewystarczające.

 Prowadzone są siłami lądowymi, powietrznymi i

morskimi dostarczonymi przez członków ONZ

(Pustynna Burza).

Reżim z Bagdadu musiał przyjąć warunki postawione w

rezolucjach:

 rezygnacja Iraku z produkcji BMZ,
 zniszczenie istniejących zasobów,
 dopuszczenie inspektorów ONZ do
kontrolowania realizacji tych zobowiązań.

Spory międzynarodowe

 ONZ ma do dyspozycji organ sądowy –

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości
w Hadze.

 Stronami przed Trybunałem mogą być

tylko państwa

(to odróżnia Trybunał od

innych sadów międzynarodowych).



Zakres załatwiania sporów innych niż ONZ

jest ograniczony kompetencja organizacji i
zasięgiem terytorialnym

(organizacje

regionalne).

Spory międzynarodowe

ROZSTRZYGNIĘCIA
 spory są załatwiane przez organy przedstawicielskie,

nie przewiduje się do sięgania do sądu
międzynarodowego lub arbitrażu,

 spór, którego nie rozstrzygnięto przedstawia się

rozjemcy,

 spory nie rozstrzygnięte w ramach organizacji są

kierowane do Międzynarodowego Trybunału
Sprawiedliwości,

Państwa będące w sporze niezależnie od postanowień

statutowych mogą zawsze powierzyć rozstrzygnięcie
sprawy MTS.

Bibliografia

• Menkes J., Wasilkowski A., Organizacje

międzynarodowe. Prawo instytucjonalne,
Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., Warszawa 2010

• Proctor T., Twórcze rozwiązywanie problemów,

Podręcznik dla menedżera, 2002.

• Lunden B., Rosell L., Techniki negocjacyjne,

2003

• Łasiński G., Zarządzanie konfliktami i

prowadzenie negocjacji, Przewodnik do
warsztatów metodycznych, 2003