PROFILAKTYKA ZAKAŻEŃ

WEWNĄTRZSZPITALNYCH NA

ODDZIALE PEDIATRYCZNYM

Zakażenie szpitalne - definicja

Zakażenie wewnątrzszpitalne to każde

zakażenie związane z pobytem pacjenta w
szpitalu lub pracą personelu medycznego,
które nie było w fazie wylegania w momencie
przyjęcia do zakładu opieki zdrowotnej.

U noworodków jako zakażenie szpitalne

definiujemy każde zakażenie, które wystąpiło
w ciągu 48 godzin po porodzie, a przed
porodem nie istniało u matki.



Objawy zakażenia mogą wystąpić w trakcie

hospitalizacji lub po jej zakończeniu.



Jeśli pacjent nie wykazuje objawów

zakażenia, ale z wyników badań można
wnioskować, że do niego doszło, nazywamy to
nosicielstwem lub kolonizacją.



Zakażenia szpitalne to problem nie tylko

medyczny, ale i ekonomiczny, etyczny i
prawny.

Postacie kliniczne zakażeń



zakażenia miejscowe



zaczerwienienie, obrzęk, miejscowy wzrost
temperatury, bolesność



zakażenia układowe (np. zakażenie układu

moczowego)



zakażenia uogólnione (np. posocznica)

Rodzaje zakażeń



zakażenia egzogenne – zakażenia florą

szpitalną



zakażenia endogenne- zakażenia własną florą

bakteryjną

Czynniki etiologiczne zakażeń szpitalnych



najczęściej bakterie



gronkowce



paciorkowce



pałeczki Gram ujemne (Enterobacteriaceae,
Pseudomonas)



beztlenowe laseczki Clostridium difficile



prątki Mycobacterium tuberculosis



szczepy bakterii wielooporne



wirusy (WZW, cytomegalia, rotawirusy, HIV)



grzyby



priony, pasożyty

Oddziały dziecięce



Badania epidemiologiczne w krajach UE

dowiodły, że częstość zakażeń na oddziałach
pediatrycznych jest wyższa niż częstość
zakażeń na oddziałach dla dorosłych.



Najczęściej do zakażeń dochodzi u dzieci

poniżej 1 r.ż.; u dzieci powyżej 10 r.ż. częstość
zakażeń jest podobna jak u dorosłych



Oddziały, gdzie ze względu na specyfikę

częstość zakażeń jest szczególnie duża to:



oddziały zabiegowe



oddziały intensywnej opieki medycznej



oddziały noworodkowe



oddziały onkologiczne

Czynniki sprzyjające



zanieczyszczone ręce i odzież personelu



niejałowy sprzęt medyczny



nieodkażony sprzęt i otoczenie pacjenta



niewłaściwe sprzątanie



niewłaściwy podział pracy (np. „pożyczanie” personelu z
innych oddziałów, angażowanie osób nieprzeszkolonych)



złe warunki pracy (przeciążenie personelu)



przyjmowanie chorych wymagających specjalnych
warunków bez możliwości zapewnienia ich



złe warunki sanitarno-epidemiologiczne



brak systemu kontroli zakażeń w placówce (brak
procedur i standardów, brak specjalistów)

Profilaktyka



Aby zapobiegać zakażeniom szpitalnym na
oddziałach pediatrycznych należy podjąć
wielokierunkowe działania dotyczące całego
personelu i wszystkich jego pacjentów oraz ich
rodziców i osób odwiedzających.



Należy pamiętać, że pacjent pediatryczny wymaga
szczególnej opieki, gdyż dzieci często nie są w
stanie zrozumieć zagrożeń, na jakie są narażone i
samodzielnie ich unikać. Ponadto u małych dzieci
odporność jest niedojrzała i organizm nie jest w
stanie skutecznie się bronić przed drobnoustrojami.

Składowe profilaktyki



higiena szpitalna



reżim sanitarny



kontrola kolonizacji personelu



postępowanie z odpadami medycznymi



edukacja personelu, pacjentów i ich rodzin



działanie przeciwepidemiczne

Higiena szpitalna i reżim sanitarny



higieniczne mycie rąk personelu (!)



sprzątanie pomieszczeń i dezynfekcja

sprzętu, aparatury



przestrzeganie higieny pacjentów



aseptyczne wykonywanie zabiegów z

naruszeniem ciągłości powłok



izolowanie zakażonych pacjentów



sterylizacja i kontrola procesu sterylizacji

Profilaktyka



Przestrzeganie procedur medycznych

opracowanych dla każdej placówki i oddziału
pomaga wykształcić u personelu prawidłowe
nawyki higieniczne, które skutecznie
zmniejszają częstość zakażeń.



Personel powinien przestrzegać okresowych

badań na nosicielstwo.



Należy zmniejszyć do minimum transmisję

drobnoustrojów.

Przerwanie transmisji drobnoustrojów



drobnoustroje przenoszone są najczęściej przez
skażone (brudne) ręce, zanieczyszczony sprzęt
medyczny, odzież roboczą i obuwie



należy myć ręce przed każdym zabiegiem
wykonanym u pacjenta



przy wykonywaniu czynności należy unikać
kontaktu odzieży z pacjentem i bielizną
pościelową, a gdy jest to niemożliwe (np. toaleta
pacjenta), zakładać jednorazowe fartuchy ochronne



przed wejściem na blok operacyjny należy zmienić
ubranie i obuwie

Na oddziale

pediatrycznym
dodatkową drogą
przenoszenia
drobnoustrojów są
zabawki, zwłaszcza
pluszowe maskotki,
które są w większości
skolonizowane
chorobotwórczymi
drobnoustrojami.

Izolacja dziecka



wskazaniem do izolacji jest zakażenie drobnoustrojami
wieloopornymi (tzw. alert-patogenami)



przed izolatką powinna znajdować się śluza, w której
przed wejściem i po wyjściu myje się ręce, zakłada
fartuch ochronny, maseczkę i rękawiczki



brudna bielizna pościelowa jest zamykana w workach i
transportowana do pralni



wskazana jest codzienna dezynfekcja pomieszczenia i
sprzętu się w nim znajdującego



liczbę osób się nim opiekujących należy ograniczyć do
minimum, co jest szczególnie trudne dla młodszych
dzieci, które pozbawione są towarzystwa innych dzieci

Działanie przeciwepidemiczne



unieszkodliwienie źródła zakażenia i

przecięcie dróg szerzenia się zakażenia



uodpornienie populacji wrażliwej



szczepienia ochronne



uodpornienie bierne



wiedza



monitorowanie sytuacji epidemiologicznej

placówki



zużycie antybiotyków



badania mikrobiologiczne



rejestracja podejrzeń i przypadków zakażeń

Oddziały noworodkowe



Zakażenia noworodków to bardzo istotny
problem i jedna z głównych przyczyn ich
zachorowalności i umieralności.



Im bardziej niedojrzały układ immunologiczny,
tym większe ryzyko – dlatego szczególnie
narażone są dzieci urodzone przedwcześnie,
dzieci z niską masą urodzeniową i te
wymagające intensywnej opieki medycznej.



W celu minimalizacji ryzyka zakażenia okresy
hospitalizacji noworodków i ich matek powinny
być jak najkrótsze.

Dzieci z chorobami nowotworowymi



metody leczenia nowotworów

upośledzają mechanizmy
obronne organizmu



konsekwencją jest

zwiększenie powikłań
infekcyjnych i przedłużenie
hospitalizacji



po zakończeniu leczenia,

należy wspomóc organizm w
odbudowie układu
immunologicznego

Bezpieczeństwo własne personelu



Każdy pacjent stanowi źródło
zakażenia.



Należy zachować ostrożność
przy postępowaniu z
materiałem potencjalnie
zakaźnym: krwią, wodami
płodowymi, mlekiem
kobiecym, śliną, płynem
mózgowo-rdzeniowym, płynem
osierdziowym, otrzewnowym,
opłucnowym, tkankami,
wydzielinami z dróg rodnych,
moczem, kałem .

Zespól kontroli zakażeń



Każda placówka szpitalna ma obowiązek

powołania zespołu kontroli zakażeń



Zadania:



codzienna kontrola przestrzegania procedur



rozwój działań profilaktycznych



rejestrowanie zakażeń



informowanie o zakażeniach Państwowej Inspekcji
Sanitarnej



prowadzenie dochodzeń epidemiologicznych

Bibliografia



„ Zarys pediatrii” -B. Pawlaczyk, Warszawa 2005 r.,



„ Podstawy pielęgniarstwa”- B. Ślusarska, D.
Zarzycka, K. Zachradniczek, tom II, wyd. Czelej,
Lublin 2005r.,



Zakażenia szpitalne w Polsce – stan wiedzy na
kwiecień 2011 - Raport programu „Stop
Zakażeniom Szpitalnym. Program Promocji
Higieny Szpitalnej”



„Zakażenia szpitalne”, (red.) D. Dzierżanowska, J.
Jeliaszewicz. α -medica Press, Bielsko -Biała
1999r.