BUDŻET PAŃTWA
- DOCHOTY I
WYDATKI

Natalia Więciorkowska
I FiR gr. VI

Plan prezentacji:

1. Budżet państwa

a) pojęcie
b) funkcje

2. Zasady budżetowe
3. Ustawa budżetowa
4. Dochody budżetowe

a) pojęcie
b) klasyfikacja
c) struktura

5. Wydatki budżetowe

a) pojęcie
b) klasyfikacja
c) struktura

6. Pytania
7. Bibliografia

Budżet państwa

Jest to roczny plan dochodów i

wydatków oraz przychodów i rozchodów
na okres roku kalendarzowego, czyli tzw.
„roku budżetowego”.

**

„budżet”

łac.

bulga

- skórzany mieszek

do zbierania dochodów.

Funkcje budżetu państwa

EKONOMICZNE

EKONOMICZNE

Redystrybuc

yjna

Fiskalna

(skarbowa)

Alokacyjna

Bodźcowa

Stabilizacyj

na

POLITYCZNE

POLITYCZNE

Ustrojowa

Demokratyc

zna

EKONOMICZNO-

POLITYCZNE

EKONOMICZNO-

POLITYCZNE

Planowania

Administracy

jna

Kontrolno-

koordynacyjn

a

EKONOMICZNE

REDYSTRYBUCYJNA

• zmniejszenie nadmiernych różnic w wysokości dochodów różnych grup

społecznych

• tworzenie warunków bezpieczeństwa socjalnego dla grup najuboższych

REDYSTRYBUCYJNA

• zmniejszenie nadmiernych różnic w wysokości dochodów różnych grup

społecznych

• tworzenie warunków bezpieczeństwa socjalnego dla grup najuboższych

FISKALNA (skarbowa)
• gromadzenie dochodów pochodzących głównie z podatków,

które umożliwiają utrzymywanie aparatu państwowego i

realizację określonych zadań

FISKALNA (skarbowa)
• gromadzenie dochodów pochodzących głównie z podatków,

które umożliwiają utrzymywanie aparatu państwowego i

realizację określonych zadań

ALOKACYJNA

• budżetu ma na celu dokonanie właściwej alokacji czyli rozmieszczenia

zasobów czynników produkcji w gospodarce.

ALOKACYJNA

• budżetu ma na celu dokonanie właściwej alokacji czyli rozmieszczenia

zasobów czynników produkcji w gospodarce.

STABILIZACYJNA
• oddziaływanie dochodów i wydatków budżetów państwa na

życie gospodarcze i społeczne

STABILIZACYJNA
• oddziaływanie dochodów i wydatków budżetów państwa na

życie gospodarcze i społeczne

BODŹCOWA

• polega na wykorzystaniu stosunków ekonomicznych budżetu z różnymi

podmiotami gospodarczymi zwłaszcza - przedsiębiorstw do wywołania u

nich określonych zachowań.

BODŹCOWA

• polega na wykorzystaniu stosunków ekonomicznych budżetu z różnymi

podmiotami gospodarczymi zwłaszcza - przedsiębiorstw do wywołania u

nich określonych zachowań.

Funkcje budżetu państwa

POLITYCZNE

DEMOKRATYCZNA

• Polega na zainteresowaniu społeczeństwa

opracowywaniem i wykonywaniem budżetu.

DEMOKRATYCZNA

• Polega na zainteresowaniu społeczeństwa

opracowywaniem i wykonywaniem budżetu.

USTROJOWA
• Określa uprawnienia władzy ustawodawczej i

wykonawczej w sprawach budżetowych.

USTROJOWA
• Określa uprawnienia władzy ustawodawczej i

wykonawczej w sprawach budżetowych.

Funkcje budżetu państwa

EKONOMICZNO-POLITYCZNE

Funkcje budżetu państwa

PLANOWANIA

• zestawienia dochodów i wydatków budżetowych

PLANOWANIA

• zestawienia dochodów i wydatków budżetowych

KONTROLNO-KOORDYNACYJNA

• polega na porównywaniu zaplanowanych dochodów i

wydatków ze stanem faktycznym

• podejmowaniu ewentualnych środków zaradczych

KONTROLNO-KOORDYNACYJNA

• polega na porównywaniu zaplanowanych dochodów i

wydatków ze stanem faktycznym

• podejmowaniu ewentualnych środków zaradczych

ADMINISTRACYJNA

• zmiana zakresu działania organów państwowych, związaną z tym

redukcję sił pracujących przez przegrupowanie

• reorganizacja urzędów przez zmianę zasad ich postępowania

ADMINISTRACYJNA

• zmiana zakresu działania organów państwowych, związaną z tym

redukcję sił pracujących przez przegrupowanie

• reorganizacja urzędów przez zmianę zasad ich postępowania

ZASADY BUDŻETOWE -

zasady zapewniające

prawidłowe funkcjonowanie gospodarki budżetowej państwa

1.

Równowagi budżetowej

2.

Roczności

3.

Zupełności (powszechności)

4.

Realności

5.

Jawności

6.

Gospodarności (racjonalności)

…

2. Zasada roczności budżetu

Plan dochodów i wydatków budżetowych
obejmuje okres jednego roku.

1. Zasada równowagi budżetowej

Dochody powinny pokrywać wydatki.

3. Zasada zupełności
(powszechności)

Budżet obejmuje wszystkie dochody i
wydatki państwa.

Zasady budżetowe

4. Zasada realności

Maksymalna precyzja w planowaniu
dochodów i wydatków.

Zasady budżetowe

6. Zasada gospodarności
(racjonalności)

Wymaga racjonalnego, a więc i oszczędnego
wydatkowania środków budżetowych.

5. Zasada jawności

Budżet państwa powinien być podany do
publicznej wiadomości.

…

Ustawa budżetowa

Jeden z najważniejszych aktów

prawnych w państwie, określający jego
roczny plan finansowy obejmujący
dochody i wydatki zwane budżetem
państwa.

Przygotowanie budżetu
państwa

Dochody budżetowe

To środki pieniężne pobierane od
podmiotów gospodarczych i gospodarstw
domowych przez państwo lub przez
odrębny organ samorządu terytorialnego
w celu realizacji wydatków zapewniających
wypełnienie zadań państwowych.

Klasyfikacja dochodów budżetowych

Kryterium ekonomiczne

Kryterium ekonomiczne

Kryterium prawne

Kryterium prawne

Kryterium

organizacyjne

Kryterium

organizacyjne

Klasyfikacja dochodów
budżetowych

A) Kryterium ekonomiczne

- czyli wg źródeł pochodzenia

PODATKI

PODATKI

OPŁATY

OPŁATY

CŁA

CŁA

OBOWIĄZUJĄCE

WPŁATY Z

ZYSKÓW

PRZEDSIĘBIORST

W

PAŃSTWOWYCH

OBOWIĄZUJĄCE

WPŁATY Z

ZYSKÓW

PRZEDSIĘBIORST

W

PAŃSTWOWYCH

ZYSKI Z NBP,

WPŁATY Z NBP

ZYSKI Z NBP,

WPŁATY Z NBP

DOCHODY ZE

SPRZEDAŻY,

NAJMU,

DZIERŻAWY

SKŁADNIKÓW

MAJĄTKOWYCH

PAŃSTWA

DOCHODY ZE

SPRZEDAŻY,

NAJMU,

DZIERŻAWY

SKŁADNIKÓW

MAJĄTKOWYCH

PAŃSTWA

PIENIĘŻNE

DAROWIZNY,

SPADKI I ZAPISY

NA RZECZ

SKARBU

PAŃSTWA

PIENIĘŻNE

DAROWIZNY,

SPADKI I ZAPISY

NA RZECZ

SKARBU

PAŃSTWA

INNE…

INNE…

B) Kryterium prawne

Klasyfikacja dochodów
budżetowych

BEZZWROTN

E I

PRZYMUSO

WE

BEZZWROTN

E I

PRZYMUSO

WE

ZWROTNE I

DOBROWOL

NE

ZWROTNE I

DOBROWOL

NE

ODPŁATNE

ODPŁATNE

NIEODPŁATN

E

NIEODPŁATN

E

ZASADNICZE

ZASADNICZE

UBOCZNE

UBOCZNE

C) Kryterium organizacyjne

Dominują:



dochody podatkowe gmin,



dochody z opłat,



dochody z tytułu udziału w podatkach stanowiących dochód
budżetu państwa,



subwencje oświatowe,



dochody z pożyczek i kredytów,



wpływy z emisji papierów wartościowych,



inne wpływy należne gminom na podstawie odrębnych
przepisów.

Klasyfikacja dochodów
budżetowych

DOCHODY

BUDŻETU

PAŃSTWA

DOCHODY

BUDŻETU

PAŃSTWA

DOCHODY

BUDŻETU

GMINY

DOCHODY

BUDŻETU

GMINY

Struktura dochodów budżetu państwa w
okresie I – XI 2010 r.

Dywide

ndy i

wpłaty

z

zysku;

17,7%

Wpłat
y z
zysku
NBP;
17,8
%

Cło;

6,8%

Opłaty,

grzywn

y,

odsetki

i inne

doch.

niepod

atkowe

;

46,5%

Wpłaty

jednost

ek

samor

ządu

terytori

alnego;

11,2%

Struktura dochodów niepodatkowych

budżetu państwa w okresie I-XI 2010 r.

Podate

k od

towaró

w i

usług;

49,6%

Podate

k

akcyzo

wy;

25,0%

Podate

k

docho

dowy

od

osób

prawny

ch;

9,1%

Podate

k

docho

dowy

od

osób

fizyczn

ych;

12,3%

Zrycza

łtowan

y

podate

k

docho

dowy;

3,3%

Podatki

pozost

ałe;

0,7%

Struktura dochodów podatkowych budżetu państwa

w okresie I-XI 2010 r.

Wydatki budżetowe

To środki pieniężne pochodzące z budżetu
przeznaczone na finansowanie zadań
państwa, jednostek samorządu
terytorialnego oraz związków
publicznoprawnych.

Klasyfikacja wydatków
budżetowych

Kryterium ekonomiczne

Kryterium ekonomiczne

Kryterium z punktu widzenia zadań

realizowanych przez podmiot

publiczno-prawny

Kryterium z punktu widzenia zadań

realizowanych przez podmiot

publiczno-prawny

Kryterium ze względu na

konieczność ponoszenia wydatków

Kryterium ze względu na

konieczność ponoszenia wydatków

Kryterium ze względu na charakter

ponoszonych wydatków

Kryterium ze względu na charakter

ponoszonych wydatków

A) Kryterium ekonomiczne

Klasyfikacja wydatków
budżetowych

WYDATKI

NABYWCZE

WYDATKI

NABYWCZE

WYDATKI

REDYSTRYBU

CYJNE

(TRANSFERY)

WYDATKI

REDYSTRYBU

CYJNE

(TRANSFERY)

B) Kryterium z punktu widzenia
zadań realizowanych przez
podmiot publiczno-prawny

DZIAŁALNOŚĆ

NIEZBĘDNA DLA

FUNKCJONOWANIA

PAŃSTWA

DZIAŁALNOŚĆ

NIEZBĘDNA DLA

FUNKCJONOWANIA

PAŃSTWA

WYDATKI

SOCJALNO-

KULTUROWE

WYDATKI

SOCJALNO-

KULTUROWE

WYDATKI NA

GOSPODARKĘ W

CELU ZAPEWNIENIA

RÓWNOMIERNEGO

WZROSTU

GOSPODARCZEGO

WYDATKI NA

GOSPODARKĘ W

CELU ZAPEWNIENIA

RÓWNOMIERNEGO

WZROSTU

GOSPODARCZEGO

WYDATKI NA

OBSŁUGĘ DŁUGU

PUBLICZNEGO

WYDATKI NA

OBSŁUGĘ DŁUGU

PUBLICZNEGO

Klasyfikacja wydatków
budżetowych

C) Kryterium ze względu na
konieczność ponoszenia wydatków

D) Kryterium ze względu na
charakter ponoszonych wydatków

WYDAT

KI

KONIEC

ZNE

WYDAT

KI

KONIEC

ZNE

WYDATKI

POŻĄDA

NE

WYDATKI

POŻĄDA

NE

CHARAKTE

R

INWESTYC

YJNY

CHARAKTE

R

INWESTYC

YJNY

Klasyfikacja wydatków
budżetowych

Od czego zależy poziom wydatków
publicznych?

1) Zakresu finansowania przez państwo zadań

publicznych,

▫udział podmiotów sektora prywatnego w realizacji

zadań publicznych,

2) Zakresu finansowania przez państwo usług

społecznych,

▫np. publicznej opieki zdrowotnej,

3) Skali ingerencji państwa w procesy

gospodarcze,

4) Wydajności fiskalnej państwa mierzonej

stopniem redystrybucji dochodów.

Struktura wydatków budżetu państwa w
okresie I – XI 2010 r.

Dotacje
i
subwen
cje;
51,7%

Świadcz
enia na
rzecz
osób
fizyczny
ch;
7,1%

Wydatki
bieżące
jednoste
k
budżeto
wych;
17,3%

Wydatki
majątko
we;
3,5%

Wydatki
na
obsługę
długu
Skarbu
Państwa
; 12,5%

Środki
własne
Unii
Europej
skiej;
4,7%

Współfi
nansow
anie
projektó
w z
udziałe
m
środków
UE;
3,2%

Realizacja miesięczna wydatków i dochodów
budżetu państwa w okresie I – XI 2010 r.

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

0

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

Wydatki

Dochody

m

ln

z

ł

Sprawozdanie operatywne z wykonania
budżetu państwa za okres styczeń - luty 2011
r.

Podstawowe informacje dotyczące wykonania budżetu
państwa w okresie styczeń – luty 2011r. zostały
przedstawione poniżej:

•

dochody wyniosły

42.019.630 tys. zł,

•

wydatki wyniosły 

56.428.805 tys. zł,

•

deficyt wyniósł

14.409.175 tys. zł.

Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu
państwa za okres styczeń - grudzień 2010 r.

•

W okresie styczeń - grudzień 2010 r.
oszacowano:

dochody budżetu państwa na kwotę:

    250.302,4 mln zł,

wydatki budżetu państwa na kwotę:

    294.893,7 mln zł,

deficyt budżetu państwa na kwotę:

      44.591,3 mln zł

~pytania…

1)

Która z zasad budżetowych mówi, że
budżet obejmuje wszystkie dochody i
wydatki państwa?

a) Zupełności (powszechności)
b) Równowagi budżetowej
c) Realności

2)

Która z zasad budżetowych wymaga
oszczędnego wydatkowania środków
budżetowych?

a) Jawności
b) Równowagi budżetowej
c) Gospodarności (racjonalności)

~c.d.

3

) Kto uchwala ustawę budżetową?

a) Minister Finansów
b) Rada Ministrów
c) Sejm

4)

Wymień 3 rodzaje dochodów budżetu

państwa.

5)

Wymień 3 rodzaje wydatków budżetu

państwa.

BIBLIOGRAFIA

•

B. Ciupek, T. Famulska, A.

Walasik „Finanse publiczne”,
Warszawa 2006;

•

A.Komar, „ Finanse publiczne w

gospodarce rynkowej”, Bydgoszcz
1996;

•

Uniwersytet Szczeciński, Zeszyty

naukowe nr 546, „Finanse 2009 –
Teoria i praktyka”, Szczecin 2009;

•

www.wikipedia.pl

•

www.mf.gov.pl