Ekonomia menedżerska:

Podejmowanie decyzji

w warunkach

doskonałej konkurencji

dr hab. Sławomir Kalinowski, prof. nadzw. UEP

dr Marcin Puziak

Katedra Mikroekonomii

Założenia modelu

•

liczba przedsiębiorstw – bardzo dużo (nieskończenie wiele)
przedsiębiorstw

•

substytucyjność oferty rynkowej – doskonała, tzn.
produkty są doskonałymi substytutami

•

bariery wejścia na rynek – brak barier

•

z powyższych założeń wynika, że jedno przedsiębiorstwo jest
cenobiorcą

P

Q

0

RYNEK

Q

0

P

P

E

1 przedsiębiorstwo

P-const

E

=>

S

D

P

Cena rynkowa a przedsiębiorstwo

✦

Dla jednego przedsiębiorstwa P = const => każda kolejna

sprzedana jednostka przynosi taki sam dodatkowy przychód,
równy P

✦

Dodatkowy przychód ze sprzedaży kolejnej jednostki to

przychód krańcowy (marginalny) – MR - Marginal Revenue

✦

W konkurencji doskonałej MR = P = const

MR =

MR =

= TR’(Q)

✦

TR(Q)= P∙Q Total Revenue (przychód całkowity)

Cena a przychód marginalny



dTR

dQ



TR

Q

✦

Celem przedsiębiorstwa niezależnie od struktury rynkowej

jest maksymalizacja zysku (π- Profit )

✦

π(Q)=TR(Q)–TC(Q)

✦

TR(Q)= P(Q)∙Q;

✦

AC(Q)= TC(Q)/Q => TC(Q)=AC (Q)∙Q

✦

π(Q)=TR(Q)–TC(Q)=(P (Q)∙Q)–(AC(Q)∙Q)=Q∙(P(Q)–AC (Q))

✦

W konkurencji doskonałej jedno przedsiębiorstwo nie może

decydować o cenie, co oznacza że jedyną zmienną decyzyjną
jest ilość produkcji, czyli Q

Cel działalności przedsiębiorstwa

Q

0

TC

TR

TR

✦

Celem przedsiębiorstwa

jest

maksymalizacja

zysku

π(Q)=TR(Q)–TC(Q)

Q

1

Cel działalności przedsiębiorstwa

TC

Celem przedsiębiorstwa jest maksymalizacja zysku (π- Profit )

✦

Warunek konieczny istnienia ekstremum: wartość pierwszej

pochodnej = 0

✦

π(Q)=π

max

<=> π’(Q)=0

✦

π’(Q)=(TR(Q)–TC(Q))’=0 <=> TR’(Q)–TC’(Q)=0

✦

TR’(Q)=MR(Q); TC’(Q)=MC(Q)

✦

TR’(Q)–TC’(Q)=0 <=> MR(Q)–MC(Q)=0 <=> MR(Q)=MC(Q)

Cel działalności przedsiębiorstwa –

ogólny warunek konieczny

Q

0

MC

MR

π’’(Q)=-MC’(Q)<0

<=>

MC’(Q)>0

Q

1

Q

2

P

P=MR=const

MC

π=

MAX

<=> MR = MC(Q) ˄

MC(Q)➚

Cel działalności przedsiębiorstwa – warunek

wystarczający w doskonałej konkurencji

W doskonałej konkurencji:

π=

MAX

<=> π’’(Q)

<0

Q

0

P

Q

A

P

P=MR

MC

π =

MAX

<=> MR=MC(Q) ˄

MC(Q) ➚
π(Q)=TR(Q)–TC(Q)
π(Q)=Q∙P–Q∙AC(Q)
π(Q)=Q(P-AC(Q))
P>AC(Q) => π(Q)>0

AC

AC

A

π > 0

Decyzje przedsiębiorstwa – kr.

okres zysk w optimum

Q

0

P

Q

B

P

MC

AC

P=MR

AC

B

=

Decyzje przedsiębiorstwa – kr.

okres zysk zerowy w optimum

π =

MAX

<=> MR=MC(Q) ˄

MC(Q)➚
π(Q)=Q(P-AC(Q))
P=AC(Q) => π(Q)=0

Próg rentowności w rachunkowości

zarządczej

Rentowność po odjęciu kosztów zmiennych wyraża marża marża zysku
surowego m:

Progowa wartość przychodu całkowitego to:

analiza Bytom.xlsx

 

Q

0

P

Q

C

P

MC

π=

MAX

<=>

MR=MC(Q) ˄
MC(Q) ➚
π(Q)=Q(P-AC(Q))
P<AC(Q) => π(Q)<0

AC

AC

C

P=MR

π < 0

Decyzje przedsiębiorstwa – kr.

okres strata w optimum

Q

0

P

Q

C

P

MC

π=

MAX

<=> MR=MC(Q) ˄

MC(Q) ➚
π(Q)=Q(P-AC(Q))
P<AC(Q) => π(Q)<0

AC

AC

C

AVC

AVC

C

AC

(Q)

= AVC

(Q)

+AFC

(Q)

π

(Q)

= Q (P-AVC

(Q))-

FC

AVC

(Q)

<P<AC

(Q)

=>

π

(Q)

<0

-π

(Q)

<FC

Należy

pozostać

na

rynku!!!

P=MR

FC

π < 0

Decyzje przedsiębiorstwa – kr.

okres produkcja ze stratą w

optimum

Q

0

P

Q

D

MC

π=

MAX

<=> MR=MC(Q) i

MC(Q)➚
π(Q)=Q(P-AC(Q))
P<AC(Q) <=> π(Q)<0

AC

AC

D

AVC

P

π (Q)=Q(P-AVC (Q)-AFC (Q))
AVC (Q)=P<AC (Q) <=>
π(Q)<0
-π(Q)=FC

Można zamknąć firmę!!!

P=MR

AVC

D

=

FC

π < 0

Decyzje przedsiębiorstwa – kr.

okres zamknięcie przedsiębiorstwa

w optimum

Q

0

P

Q

2

MC

krzywa podaży
1
przedsiębiorstwa
w krótkim okresie

AVC

P

2

MR=P

P

1

MR=P

AC

P

3

MR=P

P

4

MR=P

P

5

MR=P

Q

3

Q

4

Q

5

Decyzje przedsiębiorstwa – krzywa

podaży w krótkim okresie

Q

0

P

Q

1

MC

Wszystkie czynniki
produkcji są zmienne =>
FC=0 => VC(Q)=TC(Q) =>
AVC(Q)=AC(Q)

AC=AVC

P

1

MR=P

Decyzje przedsiębiorstwa – długi

okres

P

Q

0

RYNEK

Q

0

P

P

E

1 przedsiębiorstwo

E

S

D

P

E’

P

E’’

S
’

S’’

LAC

Q

OPT

AC

1

P

E’’

= LAC

MIN

=> π=0

Rynek i przedsiębiorstwo w

równowadze w długim okresie

Równowaga długookresowa w

doskonałej konkurencji

•

Zysk księgowy jest różnicą między przychodami i kosztami
ich uzyskania.

•

Zysk ekonomiczny to zysk księgowy pomniejszony o koszty
alternatywne.

•

Jednoczesne dążenie konkurujących ze sobą przedsiębiorstw
do maksymalizacji zysku sprawia, że suma ich zysków
ekonomicznych zostaje sprowadzona do zera, produkcja zaś
jest wytwarzana po najniższych kosztach

równowaga długookresowa DK.xlsx

Równowaga długookresowa –

badania empiryczne

•

W warunkach doskonałej konkurencji szoki podażowe i
popytowe wywołują spadki i wzrosty cen, jednak zysk
ekonomiczny zawsze zmierza do zera.

•

Według wyników badań Famy i Frencha zysk wraca do
średniej z prędkością 38% rocznie (E. Fama, K. French,
„Forecasting Profitability and Earnings”, Journal of
Business 2000, April).

•

90% przypadków zysków powyżej i poniżej średniej znika
w ciągu 10 lat (P. Ghemawat, „Commitment”, Free Press,
New York 1991)

P

Q

0

przedsiębiorstwo 1

P

Q

0

przedsiębiorstwo 2

P

Q

0

...przedsiębiorstwo n

MC

AVC

MC

AVC

MC

AVC

Rynek i przedsiębiorstwo w

równowadze

P

Q

0

RYNEK

Q

0

P

2

przedsiębiorstwo 1

P

1

Q

1

P

P

Q

0

przedsiębiorstwo 2

Q

2

Q’

1

Q’

2

Q

1

+Q’

1

Q

2

+Q’

2

S

1

S

2

S-podaż
gałęzi

Podaż gałęzi w długim okresie

P

Q

0

RYNEK

Q

0

P

1 przedsiębiorstwo

S

D

D’

S
’

P

1

MC

1

AC

1

AC

2

MC

2

P

2

Gałąź o rosnących kosztach

LS

Podaż gałęzi w długim okresie

P

Q

0

RYNEK

Q

0

P

1 przedsiębiorstwo

S

D

D’

S
’

P

1

MC

1

AC

1

Gałąź o stałych kosztach

LS

Podaż gałęzi w długim okresie

P

Q

0

RYNEK

Q

0

P

1 przedsiębiorstwo

S

D

D’

S
’

P

1

MC

1

AC

1

AC

2

MC

2

P

2

Gałąź o malejących kosztach

LS

Podaż gałęzi w długim okresie

Perfect

competition is

simply perfect

KONKURENCJA DOSKONAŁA