STRUKTURA I ZAWARTOŚĆ
KONCEPCJI BADAŃ NA
PRZYKŁADZIE KONCEPCJI
PRACY MAGISTERSKIEJ

SPORZĄDZENIE KONCEPCJI BADAŃ



Przygotowanie pracy magisterskiej jest przejawem
pracy naukowej, zatem konieczne jest
przestrzeganie rygorów z tym związanych. Stare
powiedzenie mówi, że „ jeżeli nie wiemy gdzie
mamy dotrzeć, żadna droga nie będzie dobra”.
Pierwszą czynnością jest określenie, jakie
zagadnienia mają być podjęte w przygotowanej
pracy, musi to zaowocować sporządzeniem
koncepcji pracy.

KONCEPCJA BADAŃ



Mianem koncepcji badań określa się

przedstawiony w formie pisemnej planowany
sposób realizacji danych badań.

W KONCEPCJI BADAŃ ILOŚCIOWYCH
BADACZ POWINIEN PRZEDE WSZYSTKIM :



określić cel (oczekiwany wynik ), czyli to, co
pragnie on osiągnąć dzięki realizacji tych badań;



uzasadnić, dlaczego ten właśnie cel chce
osiągnąć;



przedstawić problemy badawcze, jakie w związku
z założonym celem zamierza rozwiązać, oraz
hipotezy robocze, jakie sformułował jako próbne
odpowiedzi na te problemy ;



scharakteryzować zmienne występujące
w hipotezach, uwzględniając już rozpoznane oraz
przypuszczalne zależności między zmiennymi
i przedstawiając dobrane do poszczególnych
zmiennych wskaźniki;



określić niezbędne czynności badawcze, w tym
proponowane do wykorzystania metody
i techniki badawcze oraz projektowane narzędzia
badawcze;



scharakteryzować teren i przedmiot badań,
odpowiadając jednocześnie na pytania dotyczące
reprezentatywności próby typu: gdzie?, dlaczego
właśnie tam? z kim?
na czym? kiedy?



przedstawić sprawy organizacji i sposobu
wykonania badań, a zwłaszcza:

- realizatorów ( kto będzie wykonawcą
poszczególnych przedsięwzięć?),
- kwestie wymagające uzgodnienia w terenie
badań,
- kolejność realizacji poszczególnych przedsięwzięć,
- termin rozpoczęcia i zakończenia badań oraz ich
poszczególnych faz;



zaproponować układ sprawozdania z badań.

TYPOWA STRUKTURA I ZAWARTOŚĆ
KONCEPCJI BADAŃ ILOŚCIOWYCH

Koncepcja badań jako swoisty rodzaj dokumentu

rozpoczyna się od strony tytułowej. Na stronie tej
zamieszcza się zazwyczaj następujące informacje:



nazwa instytucji firmującej dane badania;



imię (imiona ) oraz nazwisko autora
(autorów);



tytuł;



miejsce i rok sporządzenia koncepcji

W przypadku koncepcji prac promocyjnych

(kwalifikacyjnych ) tytuł uzupełnia się o informację
określającą rodzaj pracy oraz pod czyim
kierownictwem naukowym jest ona realizowana (kto
jest promotorem).

Bezpośrednio po stronie tytułowej

w koncepcji badań występuję szereg jej

rozdziałów. Zazwyczaj są to następujące

rozdziały:

1.

Uzasadnienie wyboru tematu oraz prezentacja przedmiotu
i celu badań.

2.

Problemy badawcze i hipotezy robocze.

3.

Metody, techniki i narzędzia badawcze .

4.

Opis próby i terenu badań.

5.

Sprawy organizacyjne i harmonogram badań.

6.

Proponowany układ sprawozdania z badań.

Oprócz wymienionych rozdziałów elementami struktury

koncepcji są ponadto bibliografia oraz ewentualne załączniki.

Rozdział „Uzasadnienie wyboru tematu oraz prezentacja

przedmiotu i celu badań” częstokroć posiada skróconą wersję
tytułu, a mianowicie „Uzasadnienie wyboru tematu”.
Zastosowanie tej wersji tytułu nie zwalnia jednak autora z
obowiązku zaprezentowania w tym rozdziale celu badań.

Uzasadniając wybór tematu, badacz może powoływać się na

względy poznawcze lub praktyczne. W pierwszym z tych
przypadków zazwyczaj wskazuje on na to, iż studiując literaturę,
w której podejmowana była interesująca go tematyka, dostrzegł
w niej określone luki lub niedopowiedzenia, przejawy
niespójności czy wręcz jakąś sprzeczność. Natomiast w drugim
z tych przypadków odwołuje się on do opinii wygłaszanych przez
praktyków w danej dziedzinie działania, w którym sygnalizowane
są określone trudności, na jakie napotykają oni w swoim
działaniu, mające swoje źródło w niedostatkach wiedzy
związanej z danym rodzajem działania lub warunkami i
sytuacjami, w których te działania muszą być przez nich
realizowane.

Niezależnie od względu, na który powołał się badacz,

uzasadniając wybór tematu, musi on dać w miarę wyczerpujący
obraz dotychczasowych dokonań poznawczych w zakresie
podejmowanej tematyki. Bowiem wiedza o tym, co już zostało w
zakresie danej problematyki zrealizowane, pozwala stwierdzić
to, co jeszcze do zrobienia pozostało, a zatem również określić,
co z tego w danym badaniu pragnie wykonać badacz. Zatem
stanowi ona podstawę poprawnego sformułowania zarówno celu
badań, jak i problemów badawczych.

Cel badań musi być dostatecznie precyzyjnie sformułowany.

Powinien on jednoznacznie określać stan rzeczy ( stany rzeczy ),
jaki (jakie) w wyniku badań ma zostać osiągnięty (osiągnięte).
Zbyt ogólne sformułowanie celu utrudnia, a czasami wręcz
uniemożliwia sformułowanie wniosku dotyczącego tego, w jakim
stopniu został on zrealizowany. Jednak taki wniosek
bezwzględnie musi się pojawić
w sprawozdaniu z danych badań.

Rozdział „Problemy badawcze i hipotezy robocze”

zazwyczaj rozpoczyna się od nawiązania do wcześniej
sformułowanego celu badań. Wskazuje się mianowicie na to, iż dla
osiągnięcia złożonego celu niezbędne jest rozwiązanie takich to
problemów badawczych. Problemy badawcze na ogół prezentuje
się w postaci numerowanej ich listy.

Po przedstawieniu problemów badawczych i ich charakterystyki

badacz po kolei prezentuje hipotezy robocze. Po każdej z hipotez
powinien on wskazać, które z użytych w danej hipotezie wyrażeń
służą do oznaczenia poszczególnych zmiennych. Następnie musi
on scharakteryzować każdą z wyodrębnionych zmiennych,
stwierdzając to, jakiego rodzaju zmienną ona jest ze względu na
poszczególne kryteria klasyfikacyjne zmiennych.
W przypadku zmiennych teoretycznych oraz zmiennych trudno
obserwowalnych jest on zobowiązany do prezentacji wskaźników,
jakie zamierza wykorzystać, by zgromadzić dane niezbędne do
sformułowania wniosków dotyczących wystąpienia danej zmiennej
lub nasilenia (poziomu, postaci), z jakim (na jakim) ona wystąpiła.

Rozdział „Metody, techniki i narzędzia badawcze” sporządza się
w układzie problemowym. Zatem badacz powinien rozpocząć
prezentację metod badawczych od metody, którą zamierza zastosować
jako metodę główną do rozwiązania pierwszego ze sformułowanych
problemów badawczych. Ponieważ spotkać się można z różnicami
w sposobie definiowania poszczególnych metod badawczych oraz
poszczególnych autorów, badacz powinien przedstawić wykorzystaną
przez niego definicję danej metody. Następnie musi on wskazać, jaką
technikę badawczą (techniki badawcze)zamierza on wykorzystać
w ramach danej metody głównej. Również w przypadku każdej
z technik badawczych powinien przedstawić sposób jej rozumienia
z powołaniem się na konkretnego autora. Bezpośrednio po tym badacz
musi scharakteryzować narzędzia badawcze jakie zamierza
wykorzystywać do pozyskiwania i gromadzenia danych w ramach
poszczególnych technik badawczych. Po przedstawieniu metody
głównej w podobny sposób prezentowana jest metoda pomocnicza
oraz proponowane do wykorzystania w jej obrębie techniki
i narzędzia badawcze.

Odstępstwo od problemowego układu prezentacji

metod, technik i narzędzi badawczych dopuszczalne
jest w przypadku, gdy pewna metoda przewidywana
jest jako metoda główna do rozwiązania kilku
problemów badawczych. W tym przypadku zaleca
się bowiem, by właśnie ta metoda była omawiana
w pierwszej kolejności.

Rozdział „Opis próby i terenu badań” zazwyczaj
rozpoczyna się od określenia tego, co w świetle
poszczególnych problemów badawczych i
związanych
z nimi hipotez roboczych stanowi zbiorowość
generalną (zbiorowości generalne) oraz tego , jak
ona (one)rozlokowane są w potencjalnym terenie
badań, wyznaczonym na podstawie zasięgu
rozpatrywanych problemów (hipotez). Następnie
badacz przedstawia uzasadnienie decyzji w kwestii
tego, czy badania będą miały charakter
wyczerpujący, czy też realizowane będą na próbie
(próbach).

W drugim z tych przypadków badacz powinien

określić charakter próby oraz dla próby
reprezentacyjnej – wzór, który zastosował on do
określenia minimalnej liczebności próby (prób). W
dalszej kolejności badacz przedstawia zasady
doboru próby
i proponowany do wykorzystania schemat losowania
(doboru) próby wraz z charakterystyką zbiorowych
jednostek losowania, o ile takowe mają być
zastosowane.

Bibliografia:

„Proces ilościowych badań pedagogicznych.
Cz. I : Planowanie i przygotowanie badań”.
Janusz Sobiecki. Wyd. Akademii Podlaskiej, |
Siedlce 2009r.