GLOBALNE PROCESY
SPOŁECZNE

Wykład II
Koncepcja ładu międzynarodowego

KONCEPCJA ŁADU W STOSUNKACH
MIĘDZYNARODOWYCH



Szczególny przypadek ładu społecznego



Typy ładu:



Imperium: pełna hierarchizacja



Anarchia



Społeczność międzynarodowa



Rząd międzynarodowy



Rząd globalny

ANARCHICZNY ŁAD
MIĘDZYNARODOWY

ANARCHIA W STOSUNKACH
MIĘDZYNARODOWYCH,
THOMAS HOBBES, 1652



ludzka natura jest skażona -
ludzie dążą do dominacji i
wykorzystywania innych -

człowiek człowiekowi wilkiem



anarchia niesie strach,
niepewność i przemoc - wojna
wszystkich przeciwko wszystkim



stworzenie państwa pomaga
ludziom wyjść ze stanu anarchii



sm pozostają jednak w
stanie anarchii

KENNETH WALTZ,
STRUKTURA POLITYKI
MIĘDZYNARODOWEJ, 1979



Zróżnicowanie



Specjalizacja



Hierarchia



Podobieństwo
strukturalne i
funkcjonalne



Anarchia

W stosunkach wewnętrznych:

W stosunkach
międzynarodowych:

Anarchiczna struktura sm sprzyja
wojnom

SPOŁECZNOŚĆ
MIĘDZYNARODOWA

SPOŁECZNOŚĆ
MIĘDZYNARODOWA
– IMMANUEL KANT

Pokojowy ład międzynarodowy dzięki federacji

państw, chroniących swą suwerenność

Trzy założenia podstawowe

:



Konstytucja każdego państwa powinna
być republikańska



Prawo narodów powinno opierać się na
federacji wolnych państw



Prawo światowego obywatelstwa
powinno się ograniczać do uniwersalnej
gościnności

Teoria pokoju
demokratyczn
ego

O wiecznym
pokoju, 1795

O wiecznym
pokoju, 1795

1724-1804

SPOŁECZNOŚĆ
MIĘDZYNARODOWA
– SZKOŁA ANGIELSKA



Społeczność państw czymś innym niż
system państw



Koncepcja ładu społecznego w stosunkach
międzynarodowych realizowanego za
pośrednictwem:



Równowagi sił



Prawa międzynarodowego



Wojny



Ról odgrywanych przez wielkie mocarstwa

Hedley Bull
1932-1985

GŁÓWNE ZAŁOŻENIA

:



Sm należy zaliczyć do

stosunków

międzyludzkich

; opierają się na takich

podstawowych wartościach jak niepodległość,
bezpieczeństwo, ład i sprawiedliwość



Przedmiotem zainteresowania jest

człowiek

–

zadanie badacza polega na interpretowaniu
myśli i działań osób zaangażowanych w stosunki
międzynarodowe;



państwa pojmowane jako społeczności ludzi



Założenie o anarchii mnr;



jednak polityka światowa jest

społecznością

anarchiczną

o

wyrazistych zasadach,

normach i instytucjach

, które mężowie stanu

biorą pod uwagę, prowadząc politykę zagraniczną

SPOŁECZNOŚĆ
MIĘDZYNARODOWA



„Społeczność państw (lub społeczność
międzynarodowa) istnieje wówczas,



kiedy grupa państw, świadoma pewnych

wspólnych interesów i wartości

,



tworzy społeczność w tym sensie,



że w stosunkach ze sobą nawzajem postrzegają
siebie jako

związane pewnym wspólnym

zespołem zasad

i

uczestniczą w

funkcjonowaniu wspólnych instytucji

.



[…] Ów element społeczności zawsze był i
pozostaje obecny w obecnym systemie
międzynarodowym”

Hedley Bull

PODSTAWY TEORII SPOŁECZNOŚĆ MNR

Metodologia

• Humanizm

• Interpretacja

• Ujęcie

historyczne,

prawoznawcz

e, filozoficzne

Podstawowe

pojęcia

• Stosunki

międzyludzki

e

• Państwa

• Społeczność

anarchiczna

• System

państw

• Społeczność

państw

Podstawowe

wartości

• Ład

• Sprawiedliwoś

ć

• Suwerenność

państwa

• Prawa

człowieka

HISTORYCZNE PRZYKŁADY
SPOŁECZNOŚCI
MIĘDZYNARODOWEJ



Starożytna Grecja (Hellada) – 50-100 p.n.e.



Renesansowe Włochy – 1300-1500



Wczesnonowożytna Europa – 1500-1650



Europejska – 1650-1950



Globalna - 1950

SPOŁECZNOŚĆ
MIĘDZYNARODOWA
– UJĘCIE WSPÓŁCZESNE



Społeczność międzynarodową tworzą nie
tylko państwa



Pozostali aktorzy stosunków
międzynarodowych:



Korporacje transnarodowe



Mnr organizacje międzyrządowe



Mnr organizacje pozarządowe



Sieci globalnego społeczeństwa
obywatelskiego



Od ładu międzynarodowego do ładu
globalnego

NAMIASTKI RZĄDU
ŚWIATOWEGO:
LIGA NARODÓW I ONZ

KONCEPCJE RZĄDU ŚWIATOWEGO:
LIGA NARODÓW



Powstała po I wojnie światowej



Zbiorowe bezpieczeństwo

– wszystkie

państwa miały sprzeciwić się agresji; Pakt LN

nie zakazał jednak wojny



Ustanowienie sądu mnr do rozsądzania sporów

mnr



Wszystkie państwa są równe



Problem: w LN nie znalazły się wielkie

mocarstwa: USA, ZSRR, Niemcy, Japonia



LN nie powstrzymała ataku Japonii na

Mandżurię w 1931 r., Włoch na Abisynię w

1936 r. czy II WŚ



Oficjalnie rozwiązana w 1945 r.

KONCEPCJE RZĄDU
ŚWIATOWEGO:
ORGANIZACJA NARODÓW
ZJEDNOCZONYCH

Organizacja Narodów

Zjednoczonych

budowana jest

zgodnie z zasadami realizmu:

tzn.

rządzą potęgi

:

USA, ZSRR, Francja, Wielka Brytania, Chiny


RADA

BEZPIECZEŃSTWA

= prawo weta

Reszta państw tworzy

Zgromadzenie Ogólne,
które pełni funkcje doradczo-konsultacyjne

Konstytucja
społeczności mnr –
Karta NZ

ONZ (UNITED NATIONS, UN)
- PRZYKŁAD ORGANIZACJI POWSZECHNEJ

powstała w 1945 r. w San Francisco

statut – Karta Narodów Zjednoczonych

(„konstytucja międzynarodowa”)

członkowie – 192 państw

do ONZ może należeć każde państwo

miłujące pokój

KARTA NZ - RODZAJ KONSTYTUCJI
MNR



ONZ ma służyć:

Ä

utrzymaniu mnr pokoju i bezpieczeństwa

Ä

rozwijaniu przyjaznych sm opartych na
poszanowaniu zasady równych praw i
samostanowienia narodów

Ä

rozwiązywaniu na drodze współpracy
zagadnień mnr o char społecznym, gosp,
kulturalnym, humanitarnym oraz w zakresie
ochrony praw człowieka

Ä

stanowienie ośrodka uzgadniania
działalności mnr

ZASADY ONZ



suwerenna równość państw



wykonywanie zobowiązań w dobrej woli



pokojowe załatwianie sporów



powstrzymanie się od użycia siły



pomoc ONZ w akcji podjętej zgodnie z Kartą



ONZ może zmusić państwa, które nie są jej
członkami do wystarczającego przestrzegania
zasad



nieingerencja w sprawy wewnętrzne

ZASADY SM

powstrzymywani

e się

od użycia siły

i groźby jej

użycia

powstrzymywani

e się

od użycia siły

i groźby jej

użycia

nieingerencja

w sprawy

wewnętrzne

innych państw

nieingerencja

w sprawy

wewnętrzne

innych państw

suwerenna

równość państw

suwerenna

równość państw

pokojowe

załatwianie

sporów

pokojowe

załatwianie

sporów

współpraca

zgodna

z KNZ

współpraca

zgodna

z KNZ

wykonywanie

w dobrej wierze

zobowiązań

międzynarodowy

ch

wykonywanie

w dobrej wierze

zobowiązań

międzynarodowy

ch

równouprawnieni

e

i

samostanowienie

narodów

równouprawnieni

e

i

samostanowienie

narodów

NOWE KONCEPCJE ŁADU
MIĘDZYNARODOWEGO

Agendy ONZ,
MFW, BŚ, WHO,
UNDP

Organizacje mnr:
NATO, WTO, WIPO

Organizacje
regionalne: UE, UA,
ASEAN, MERCOSUR

Rządy
państw

Stowarzyszenia lokalne,
grupy obywateli, rządy

Instytucje
prywatne:
Mnr Izba
Handlowa

Grupy
nieformalne: G8,
G77

Ponadnarodow
a społeczność
obywatelska:
Friends of
Earth, Lekarze
bez Granic

Globalne sieci
polityczne:
Światowy
Fundusz Walki z
AIDS, Konwencja
MOP o
eliminowaniu
Najgorszych
Form Pracy
Dzieci

Koncepcja global

governance

D. HELD: ZARZĄDZANIE
WIELOOŚRODKOWE:



„Jego rdzeń instytucjonalny tworzy ONZ,



a ponadto składa się on z różnorodnych
formalnych ciał ponadnarodowych i
organizacji regionalnych,



jak również reżimów i transnarodowych sieci
politycznych,



w skład których wchodzą urzędnicy rządowi,
technokraci, przedstawiciele korporacji,
grupy nacisku i organizacje pozarządowe”

GLOBALNE RZĄDZENIE
(GLOBAL GOVERNANCE)



jest wielowarstwowe, wielowymiarowe i angażuje
wielu aktorów.



wielowarstwowe, ponieważ rozwój i implementacja
globalnej polityki obejmuje proces koordynacji
politycznej między agencjami ponadnarodowymi,
transnarodowymi, narodowymi i często
subpaństwowymi.

Walka z AIDS/HIV wymaga koordynacji wysiłków

podejmowanych przez agencje globalne,
regionalne, narodowe i lokalne.



wielowymiarowe, ponieważ zaangażowanie i
konfiguracja agencji różni się w zależności od
sektora i kwestii, przyczyniając się do powstania
silnie zróżnicowanych wzorów politycznych.

STRUKTURA NORMATYWNA
WSPÓŁCZESNEGO ŁADU
MIĘDZYNARODOWEGO



Koncepcja

suwerenności



Międzynarodowe prawo zwyczajowe:



Wiążące dla wszystkich państw, nawet jeśli nie wyraziły
nań zgody;



Musi istnieć ogólnopaństwowa praktyka oraz dowód jej
uznawania za prawo (tzw. opinio juris)



Jus cogens: niepodważalne normy prawa mnr



Pacta servanda sunt: państwa muszą w dobrej wierze
przestrzegać zawartych przez nie traktatów



Karta NZ: międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo (zakaz
wojny agresywnej), suwerenność państwa, prawo do
samostanowienia, zasada nieinterwencji i niedyskryminacji,
nienaruszalność i integralność wszystkich państw =>
globalna umowa współczesnej społeczności mnr



=> ład globalny: dyskurs praw człowieka

PROBLEMY GLOBALNEJ
SPOŁECZNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ



Brak wspólnej kultury, spajającej różne kręgi kulturowe i
cywilizacyjne



Zachodnie normy?



Reżimy mnr



Konieczność uwzględnienia interesów i problemów członków
współczesnej społeczności międzynarodowej



Problem formalnej równości suwerennych państw a rzeczywistej
nierówności



Regionalna różnorodność współczesnych globalnych stosunków
społecznych



Kontrowersyjna norma nienaruszalności granic



Doktryna nieinterwencji a konflikty wewnętrzne i państwa upadłe



Społeczność światowa – normy kosmopolityczne, obywatelstwo
świata



Zagadnienie prymatu suwerenności państwa



Nowy rodzaj imperium?

R. Jackson, P. Owens

TRZY KULTURY ANARCHII
ALEXANDER WENDT, 1999



Anarchia jest tym, co państwa z niej
czynią



Zjawisko kulturowe opierające się na strukturze ról:



wroga, rywala i przyjaciela



Kultura hobbesowska



Kultura locke’owska



Kultura kantowska



Im głębiej kulturowe normy są zinternalizowane, tym trudniej je zmienić =>
stabilności systemu mnr rośnie wraz ze wzrostem znaczenia kultury w
polityce mnr

1958 -

KONCEPCJE ŁADU GLOBALNEGO,
ROLAND ROBERTSON, 1992

1.

Globalny Gemeinschaft I



świat stanowi mozaikę zamkniętych, odgraniczonych wzajemnie wspólnot, izolowanych i
nie mających aspiracji do podporządkowania odmiennych od siebie;



zgodny z ideologią antyglobalizmu i fundamentalistycznych orientacji religijnych.

2.

Globalny Gemeinschaft II



ogólnoludzki konsens wokół pewnych wspólnych wartości i ideałów;



świat zgodny z chrześcijańską ideą królestwa Bożego na ziemi, koncepcją Kościoła
powszechnego,

tendencjami

ekumenicznymi,

aspiracjami

ruchów

pokojowych,

ekologicznych lub praw człowieka. 

3.

Globalny Gesellschaft I



mozaika suwerennych, niezależnych państw narodowych powiązanych silnymi, wzajemnymi
więziami kooperacyjnymi w dziedzinie ekonomii, polityki i kultury.

4.

Globalny Gesellschaft II



zanik państw narodowych i unifikacja regionalna, a następnie globalna pod egidą wspólnej
organizacji politycznej czy ponadnarodowego rządu światowego.

KONCEPCJA DEMOKRACJI
KOSMOPOLITYCZNEJ



Założenie: polityka globalna uległa
zniekształceniu



Konfrontacja demokracji z działaniem globalnych
rynków i ponadnarodową siecią korporacji



Nierównomierne rozłożenie siły na świecie oraz
wpływ instytucji globalnych faworyzujących elity
globalne (tzw. krąg Davos)

=> Potrzeba reformy i demokratyzacji systemu

global governance na zasadach:
globalnej sprawiedliwości społecznej,
demokracji, uniwersalizmu praw człowieka,
bezpieczeństwa jednostki ludzkiej, rządów
prawa, solidarności ponadnarodowej

CELE KRÓTKOTERMINOWE

•R

efo

rm

a g

lob

al

gov

erna

nce

:

re

pre

ze

nta

ty

wnoś

ć R

ad

y B

ezp

ie

cze

ństw

a,

utwo

rze

nie

R

B Je

dnos

te

k; G

loba

lne F

orum

Od

pow

ied

zia

lności

Ob

yw

ate

lsk

iej

•R

ozb

udowa

or

ga

nów z

arz

ąd

za

nia na

poz

iom

ie p

ańs

tw

i

re

gionó

w, z

wię

ksz

enie

ich

kom

pe

te

ncji

zarządzanie

•R

eg

ulow

ani

e ry

nków

: s

ele

kty

wna

kont

ro

la

prz

ep

ły

wu ka

pit

ałó

w, r

eg

ulacja

d

zia

ła

lności

ce

ntrów

fina

nso

wych

ofshor

e, d

ob

ro

wolnie

prz

yjm

owa

ne r

eg

uły

p

ostę

pow

ani

a

kor

pora

cji

pona

dn

aro

dow

ych

•D

zia

ła

nia

na

rz

ecz

roz

woju:

umorz

enie

dług

ów

ubog

ich

kra

jów

o wy

sok

im

za

dłuż

eniu;

p

omo

c hum

an

ita

rna

na

p

ozio

mie

0,7

%,

re

guł

y uc

zciw

eg

o ha

ndlu;

zn

ie

sie

nie

sub

sy

diów

U

E i

US

A d

la r

olnic

tw

a i

te

kst

ylió

w

gospodarka

•Wz

moc

nie

nie

zd

olnoś

ci nie

sie

nia p

om

ocy

huma

nita

rne

j; r

ea

liza

cja

zo

bow

iąza

ń i

prog

ram

ów d

oty

czą

cych z

mni

ejs

ze

nia

ubós

twa

na ś

wie

cie

•Wz

moc

nie

nie

kont

roli

zb

roje

ń i

re

gul

acja

hand

lu b

roni

ą

bezpieczeństw

o

PRZEKSZTAŁCENIA DŁUGOOKRESOWE

•P

odw

ójn

a de

mokr

aty

za

cja

;

•Gl

oba

ln

a po

pra

wa

za

op

atr

zen

ia

w

do

bra

kon

sump

cyjn

e;

oby

wa

tel

stw

o ś

wia

to

we

zarządzanie

•O

pan

ow

an

ie

ry

nkó

w gl

oba

ln

ych

: Św

ia

to

wa

Wła

dza

Fi

na

nso

wa

; o

bow

ią

zko

we

re

guły

post

ępo

wa

nia

ko

rpo

ra

cji;

gl

oba

ln

e m

ech

an

izm

y

poda

tko

we

; gl

oba

ln

y n

adz

ór

na

d k

on

ku

re

ncj

ą

•K

ory

gow

an

ie

pro

ce

sów

ry

nko

wy

ch:

ob

ow

ią

zkow

e gl

ob

aln

e s

ta

nd

ard

y pr

acy

i

och

ro

ny

śr

od

ow

isk

a,

regu

ły

in

we

sty

cji

za

gra

nic

zny

ch,

pro

gra

my r

edy

stry

bucj

i i

kom

pen

sacj

i,

poro

zumi

en

ia

co

do

cen

i

poda

ży

to

wa

ró

w

•

Pro

mo

wa

nie

ry

nkó

w:

up

rzy

wilej

ow

an

y do

stę

p

do r

yn

ków

d

la

kr

ajó

w r

ozw

ija

ją

cych

si

ę;

kon

we

ncj

a o

g

lo

baln

ej

mo

biln

ośc

i p

ra

cow

nik

ów

gospodarka

•G

lob

alna

ka

rta

pra

w s

ocjalny

ch

•S

ta

le

si

ły

sp

ecj

alne

do

utrz

ym

yw

ania

po

koj

u i na

gły

ch

akc

ji

huma

nita

rny

ch

•P

rze

glą

dy

wsz

elk

ich

glo

ba

lnych p

rog

ra

mó

w

roz

wojo

wych

pod

ką

te

m k

onse

kwe

ncji

wyk

lucze

nia

sp

ołe

czne

go

i sp

ra

wie

dliw

ości

sp

ołe

czne

j

bezpieczeństw

o

REŻIMY MIĘDZYNARODOWE

ŁAD OPARTY NA EGOISTYCZNEJ WSPÓŁPRACY

REŻIM MIĘDZYNARODOWY



Zestaw wyraźnych lub domniemanych

zasad

,

norm

,

przepisów

i

procedur

podejmowania decyzji,
w stosunku do których istnieje zbieżność
oczekiwań aktorów
w danej sferze stosunków międzynarodowych

ELEMENTY REŻIMU

Zasady

• spójne zestawy teoretycznych twierdzeń

na temat sposobu funkcjonowania świata

Normy

• ogólne standardy zachowania określające

prawa i obowiązki państwa

Przepisy

Procedury podejmowania decyzji

WYJAŚNIENIA REŻIMÓW:
LIBERALNY INSTYTUCJONALIZM



Rynek jako analogia dla anarchicznego
systemu międzynarodowego



W kontekście międzynarodowym:
niewystarczający poziom produkcji dóbr
publicznych, nadprodukcja publicznego zła



Dylemat więźnia jako wyjaśnienie
strukturalnych przeszkód w formowaniu
reżimów



Oparcie dla współpracy: hegemon, „cień
przyszłości” i środowisko bogate w informacje

RODZAJE REŻIMÓW



Niepisane



Martwe



Pełne



Bilateralne



Regionalne



Globalne

RODZAJE REŻIMÓW



R. bezpieczeństwa



Unikanie

dylematu bezpieczeństwa



Słabe reżimy bezpieczeństwa: Układ o Częściowym Zakazie Prób z
Bronią Jądrową (1963), Układ o Nieproliferacji Broni Jądrowej (1968)



R. ekologiczne



Protokół montrealski (1989)



Protokół z Kyoto



R. komunikacyjne



R. zarządzający żeglugą



R. pocztowe (1874) i telegraficzne (1865)



R. lotnicze (Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego)



R. gospodarcze



Utworzone po II wojnie światowej



System Bretton Woods (1944): Bank Światowy, Międzynarodowy
Fundusz Walutowy, Układ Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu

ROZWÓJ I WPROWADZANIE REŻIMÓW



Formułowanie agendy



Rozpoznanie problemu; problem jako kwestia polityczna; wzrost
rangi => negocjacje i proces decyzyjny



Istotny proces naukowy, monitoring i odpowiednia ocena
problemów



Medialna widoczność problemu



Negocjacje i uzgadnianie zobowiązań



Kwestia staje się zagadnieniem priorytetowym w planach
właściwych gremiów negocjacyjnych i decyzyjnych



Rola „wspólnot epistemicznych”



Kwestia sprawiedliwego rozłożenia korzyści i obciążeń



Przywództwo



Wdrażanie



Wprowadzanie międzynarodowych zobowiązań do wewnętrznego
porządku prawnego, rozwój i zoperacjonalizowanie uzgodnionych
programów

KSZTAŁTOWANIE SIĘ
REŻIMU
NIEROZPRZESTRZENIANIA
BRONI NUKLEARNEJ

BOMBA ATOMOWA

Zwycięstwo USA w
wyścigu nuklearnym

16 lipca 1945

r.

TRINITY

pierwszy test broni nuklearnej

GADŻET

TRINITY

LITTLE BOY - CHŁOPCZYK

GRZYB ATOMOWY NAD
HIROSHIMĄ

HIROSZIMA NAZAJUTRZ

GRZYB ATOMOWY NAD NAGASAKI

NAGASAKI – POZOSTAŁOŚCI
KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO

NAGASAKI NAZAJUTRZ

EFEKTY ATAKU NUKLEARNEGO

TWORZENIE KLUBU ATOMOWEGO

Francja
1960

Wielka Brytania
1952

Chiny 1964

Izrael
1967

Indie 1974

KRYZYS KUBAŃSKI

1962

SŁYNNE 13 DNI:
ŚWIAT NA SKRAJU WOJNY NUKLEARNEJ

ŚRODKI BUDOWY ZAUFANIA

Czerwona
linia

między Waszyngtonem a
Moskwą - czerwiec 1963

Układ między ZSRR a
USA

w sprawie ograniczenia systemów obrony

przeciwrakietowej (ABM)-

SALT I

-

maj 1972

- każda ze stron utrzyma tylko 2 systemy
obrony przeciwrakietowej: przeciwrakiety,
wyrzutnie, stacje radiolokacyjne

--//--- strategicznych broni

ofensywnych -

SALT

II

-

1979

limity np. do 2400
środków przenoszenia
broni jądrowej
zamrożenie liczby głowic
w MIRV

Porozumienie ws.zapobiegania
przypadkowemu wybuchowi wojny
jądrowej -1973

Détente

UKŁADY O STREFACH BEZATOMOWYCH

Antarktyka -
1959

Ameryka
Łacińska - T. z
Tlatelolco - 1967

dno mórz - 1971

Pd-wsch Pacyfik - Rarotonga

1985

Afryka tr. z Polindaby - 1996

ASEAN - tr. z Bangkoku - 1995

Liczne plany
denuklearyzacji
Europy Środkowej
-m.in. Plan
Rapackiego

Atmosfera,
przestrzeń
kosmiczna, pod
wodą - 1963

GWARANCJA WZAJEMNEJ
ZAGŁADY

MAD

“MUTUAL ASSURED DESTRUCTION”

USA

ZSRR

Wyrównanie potencjałów
nuklearnych
miało zapobiegać próbom
stosowania
szantażu nuklearnego przez
przeciwnika

Pierwsze
uderzenie

Przeciwuderzenie

Strategia
odstraszania

ZIMNOWOJENNA
KULTURA STRATEGICZNA

NIEROZPRZESTRZENIANIE

Non-Proliferation

KONTROLA ZBROJEŃ

Arms Control

ROZBROJENIE

Disarmament

NUKLEARNY PAT

wojna nieprawdopodobna, pokój niemożliwy

porównywaln
e potencjały
militarne

jasno ustalone
reguły gry (NACD)

,

zarówno na wypadek
kooperacji, jak i
konfrontacji

obydwie strony wiedziały, że próba gwałtownej konfrontacji mogłaby
doprowadzić do zagłady na nieznaną wcześniej skalę

umiar w głoszeniu haseł ideologicznych

WOJNA OGRANICZONA

KONFLIKTY
PERYFERYJNE

PRZYKŁAD REŻIMU: NPT

•K

on

ie

czno

ść

zapo

bie

żen

ia

w

yb

uch

ow

i w

ojn

y

nu

kle

arn

ej

zasady

•P

oko

jo

we

w

yko

rzy

stan

ie

e

ne

rg

ii

jąd

ro

we

j

•P

ow

str

zyman

ie

ro

zprze

str

zen

ian

ia

b

ro

ni

nu

kle

arn

ej

•Os

tat

eczn

ym

ce

le

m:

po

wsz

ech

ne

ro

zbro

je

nie

nu

kle

arn

e

normy

•I

stn

ie

je

5

p

ańst

w l

eg

aln

ie

p

osi

adaj

ących

b

ro

ń

nu

kle

arn

ą

•P

ań

stw

a n

ie

po

sia

da

ją

ce

n

ie

b

ęd

ą d

ążyć

do

uzy

skan

ia

b

n,

pa

ńst

wa

nu

kle

arn

e n

ie

b

ęd

ą si

ę n

ią

dzi

elić

przepisy

•Z

mia

ny

ty

lko

w

tr

akci

e p

ow

sze

chn

ej

kon

fe

re

ncj

i

•Mi

ęd

zyn

aro

do

wa

Ag

en

cja

Ene

rg

ii

Ato

mow

ej

Procedury

podejmowania

decyzji

RATYFIKACJA NPT

PRZYKŁAD REŻIMU: GATT

•Ś

wiato

wy w

oln

y h

an

de

l zwię

ksz

a

glo

baln

y do

bro

by

t

zasady

•B

arie

ry

ta

ryf

ow

e i

po

zat

aryf

ow

e

po

win

ny

być

ogr

an

icza

ne

, a

do

ce

lowo

- zlik

widow

ane

normy

•D

oty

cząc

e r

ozwiąz

ywan

ia

kon

fliktó

w

przepisy

•K

on

fe

re

ncj

e do

ty

czą

ce

mo

dyfik

acji

pro

ce

dur po

dejm

owa

nia

decy

zji

Procedury

podejmowania

decyzji

PRZYKŁAD REŻIMU: UKŁAD Z KYOTO

•B

ra

k r

eg

ula

cji

w s

pra

wie

e

misj

i d

op

ro

wad

zi d

o

drama

ty

czn

ych

i

nie

od

wracal

ny

ch zmi

an

śro

do

wis

kow

ych

zasady

•K

on

ie

czn

ość

og

ra

nic

zen

ia

emi

sji

ga

zów

ci

ep

lar

nian

ych

o 8

%

(U

E),

7 (

US

A)

i 6

(Jap

on

ia)

w

st

osu

nku

d

o 1

99

0 r

.

normy

•Me

chan

izm

y: W

sp

óln

ej

Imple

men

ta

cji,

W

ymi

any

Emi

sji

i C

zyst

eg

o R

ozw

oju

.

przepisy

•K

on

fe

re

ncj

e d

oty

czące mo

dy

fikacj

i p

ro

ce

du

r

po

de

jmo

wan

ia

d

ecy

zji

•W

ie

le

kw

est

ii

otw

art

ych

–

kon

ie

czn

ość

dal

szy

ch

ne

go

cja

cji

Procedury

podejmowania

decyzji

RATYFIKACJA PROTOKOŁU Z KYOTO

REŻIM POWSTAJĄCY:
PRAWNOMIĘDZYNARODOW
A ODPOWIEDZIALNOŚĆ
JEDNOSTEK

PROCESY
NORYMBERSKIE



cztery główne zarzuty:



udział w spisku przeciwko pokojowi,



zbrodnie przeciwko pokojowi,



zbrodnie wojenne,



zbrodnie przeciwko ludzkości.



Międzynarodowy Trybunał Wojskowy skazał 12

oskarżonych na śmierć przez powieszenie

MIĘDZYNARODOWY TRYBUNAŁ
KARNY (1998)



Pierwszy w historii ludzkości
stały sąd międzynarodowy
powołany do sądzenia
pojedynczych

osób

oskarżanych o popełnienie
najcięższych zbrodni



Jurysdykcja komplementarna

PRAWO KIEROWANIA SPRAW MAJĄ:



państwa-strony statutu rzymskiego



prokurator MTK



Rada Bezpieczeństwa ONZ



Rada Bezpieczeństwa może na 12 miesięcy

zablokować każde postępowanie, z możliwością

przedłużenia tego okresu nieograniczoną liczbę

razy. Państwo przystępujące do statutu może

przez 7 lat nie uznawać jurysdykcji trybunału w

odniesieniu do zbrodni wojennych.

ZAKRES RZECZOWY



Ludobójstwo

na podstawie definicji zaczerpniętej z konwencji w sprawie zapobiegania i

karania zbrodni ludobójstwa z 1948 r.



Zbrodnie przeciwko ludzkości

eksterminacja ludności cywilnej, wzięcie w niewolę, tortury, gwałt i inne formy

przemocy seksualnej, prześladowania na tle politycznym, rasowym,

narodowym, etnicznym, kulturowym, religijnym lub płciowym oraz wymuszone

zaginięcie, deportacje, apartheid - ale tylko wtedy, gdy stanowią element

szeroko zakrojonych lub systematycznych napaści na ludność cywilną.



Zbrodnie wojenne

na podstawie: konwencji genewskich o ochronie ofiar wojny (1949) wraz z

protokołami dodatkowymi (1977), deklaracje haskie o zakazie używania

pocisków z gazami oraz rozszerzających się lub spłaszczających w ciele ludzkim

(1899), IV konwencji haskiej o zasadach wojny lądowej (1907), protokołu o

zakazie używania broni chemicznej i gazowej (1925)



Zbrodnie agresji

wobec braku międzynarodowej definicji terminu „agresja” rozpatrywanie spraw

z tego punktu jest zawieszone