Problemy pielęgnacyjne

pacjentów z zaburzeniami

termoregulacji

• Termoregulacja – zdolność do

utrzymania temperatury ciała w
zakresie optymalnym dla organizmu.
Niekiedy zawęża się znaczenie tego
pojęcia do mechanizmów
występujących u ptaków i ssaków.

• Struktura nerwowa zwana ośrodkiem termoregulacji

jest odpowiedzialna za ustalenie odpowiedniej
temperatury i podjęcia decyzji o działaniach mających
na celu jej podniesienie lub obniżenie. W przypadku
infekcji, naturalną odpowiedzią organizmu jest wzrost
temperatury. Ośrodek termoregulacji podwyższa swój
punkt nastawczy (tzw. set point) na wyższy. Organizm
zaczyna dążyć do osiągnięcia nowego, wyższego
punktu nastawczego. Następuje chwilowa hipotermia
podczas której jest intensywnie produkowane ciepło.
Trwa to do osiągnięcia temperatury wyznaczonej przez
ośrodek termoregulacji. Po podaniu leków
przeciwgorączkowych punkt nastawczy obniża się,
następuje chwilowa hipertermia z intensywną utratą
ciepła (intensywne pocenie) do osiągnięcia punktu
nastawczego.

• Gorączka i anapireksja są stanami w których

organizm kontroluje temperaturę narzuconą
mu przez ośrodek termoregulacji.
Hipertermia i hipotermia są przykładami
stanów, w których niezależnie od narzuconej
temperatury, organizm ze względu na
niewydolny mechanizm utrzymywania ciepła
(lub skrajne warunki zewnętrzne) nie jest w
stanie utrzymać odpowiedniej temperatury,
co może być niebezpieczne dla zdrowia.

HIPOTERMIA

• Hipotermie stwierdzamy, gdy temperatura

głęboka, spadnie poniżej 35 stopni C.
1. łagodna 35-32 stopni C
2. Umiarkowana 32-28 stopni C
3. Ciężka poniżej 28 stopni C
Można również używać szwajcarskiej skali
hipotermii, opartej na objawach klinicznych u
poszkodowanego:
Stopień I – w pełni przytomny, obecne dreszcze
Stopień II – zaburzenia świadomości, bez dreszczy
Stopień III – nieprzytomny
Stopień IV – nieoddychający
Stopień V – zgon w wyniku nieodwracalnej
hipotermii

• Terapia wstępna dla wszystkich

pacjentów obejmuje:
- zdejmij mokre ubranie
- chroń pacjenta przed utrata ciepła i
wiatrem
- utrzymuj pozycje poziomą
- unikaj nagłych ruchów i nadmiernej
aktywności
- monitoruj ciepłotę głęboka ciała
- monitoruj rytm serca

• Ogólne zasady obejmują usunięcie poszkodowanego z

zimnego otoczenia.
Pacjent z umiarkowana lub ciężka hipotermią stopień II lub
wyższe w skali szwajcarskiej powinien być unieruchomiony i
ostrożnie przeniesiony
- należy zapewnić monitorowanie EKG i temperaturę
głęboką
- podać tlen w odpowiednim stężeniu
- równocześnie osuszyć całe ciało i zabezpieczyć przed
dalsza utrata ciepła.
- mokre ubrania należy rozciąć zamiast ich zdejmować , by
uniknąć nadmiernego poruszania poszkodowanym .
- osoby w śpiączce lub nieprzytomne maja niższy próg
wywołania VF czy VT bez tętna, dlatego powinny być szybko
unieruchomione i utrzymywane w pozycji poziomej, by
uniknąć destabilizacji układu krążenia czy ponownego
spadku temperatury w trakcie ogrzewania.
- odpowiednie natlenienie jest niezmiernie ważne do
stabilizacji funkcji mięśnia sercowego , dlatego tak ważne
jest by wszyscy poszkodowani otrzymywali tlen.

HIPERTERMIA

• Hipertermia – stan podwyższonej

temperatury ciała spowodowany czynnikami
zewnętrznymi (jak np słońce, gorąca kąpiel)
lub wewnętrznymi (nadprodukcja i zaburzone
oddawanie ciepła), który wymaga podjęcia
kroków ochładzających organizm, w
przeciwnym wypadku grozi uszkodzeniem
mózgu lub nawet śmiercią. Hipertermia nie
wynika z przestawienia centralnego ośrodka
termoregulacji, dlatego należy ją różnicować z
gorączką.

• Objawy hipertermii
• uczucie gorąca (w narastającej

gorączce przeciwnie - uczucie zimna)

• osłabienie organizmu
• Bóle i zawroty głowy
• mdłości
• zaburzenia widzenia

• Hipertermia jest przede wszystkim

wykorzystywana przez onkologów w
przypadkach dużego zaawansowania
lub rozsiewu procesu
nowotworowego, w przypadkach
guzów zaawansowanych, przy
przerzutach i nawrotach, a zwłaszcza
w przypadkach niepowodzenia
leczenia konwencjonalnego.

• Przykładowo uzasadnione jest

stosowanie hipertermii w
późniejszym etapie choroby u
pacjentów z przerzutami do wątroby,
w przebiegu raka jelita grubego, raka
trzustki, raka płuc czy raka piersi.
Decyzję o włączeniu hipertermii do
procesu leczenia podejmuje się
indywidualnie w przypadku każdego
pacjenta. Decyzję podejmuje lekarz

• Hipertermii nie można stosować u chorych z

rozrusznikiem serca, gdyż jego
funkcjonowanie może być zakłócone falą
elektromagnetyczną generowaną przez
aparat do hipertermii. Szczególną uwagę i
ostrożność należy zachować w przypadku
obecności w ciele chorego metalowych
implantów, na przykład protez stawów.
Obecność implantów nie jest jednak
przeciwwskazaniem bezwzględnym do
przeprowadzenia leczenia hipertermią.

GORĄCZKA

• Gorączka (łac. febris) – stan eutermii

towarzyszący chorobie polegający na
zwiększeniu temperatury ciała w punkcie
nastawczym powyżej normy.

• Pierwotne znaczenie tego objawu to

obronna odpowiedź organizmu na atak
wirusów, bakterii, grzybów obecność ciał
obcych, alergenów, martwych fragmentów
tkanek i chemicznych pirogenów.

• Gorączka to stan termiczny

prostaglandyno zależny - możemy
więc za pomocą środków
antypiretycznych (np. aspiryna) zbić
gorączkę. Inaczej wygląda sytuacja w
przypadku hipertermii - podanie
antypiretyków nie obniży w tym
wypadku temperatury ciała ze
względu na inny mechanizm
działania hipertermii -
prostaglandyno niezależny.

ANAPIREKSJA

• Anapireksja - stan eutermii (dobroczynny

dla organizmu), polegający na obniżeniu
temperatury nastawczej organizmu; stan
odwróconej gorączki; stan anapireksji
wywołuje m.in. trauma (np. duży ubytek
krwi), endotoksemia (posocznica),
neurotoksyny (np. alkohole). Anapireksja
ma działanie neuroprotekcyjne, więc jest
stanem pożądanym przy uszkodzeniach
mózgu, niedotlenieniu itp.

• Ważna jest umiejętność odróżnienia hipotermii od

anapireksji . Stan, w którym organizm nie jest w
stanie utrzymać odpowiedniej temperatury ciała
(na przykład na skutek przebywania na mrozie)
nazywa się hipotermią, natomiast w anapireksji
organizm obniża w ośrodku termoregulacji swój
punkt nastawczy (tzw. set point) co powoduje
obniżenie temperatury. Obniżenie temperatury w
anapireksji nie wynika jednak z niemożności jej
osiągnięcia, ale z konieczności oszczędnego
gospodarowania tlenem.

Temperaturę ciała mierzy się metodami:
1. Zewnętrznymi:
• pod pachą
• w pachwinie
2. Wewnętrznymi:
• w odbycie
• w pochwie
• w ustach
• w przewodzie słuchowym zewnętrznym

Struktura czynności
I. Czynności przygotowawcze

Przygotowanie pielęgniarki:
• mycie i dezynfekcja rąk
• założenie rękawiczek
Przygotowanie sprzętu
• przygotowanie zestawu; termometr, środek do

dezynfekcji, waciki/gaziki, miska nerkowata

• przygotowanie sprzętu do dezynfekcji
Przygotowanie pacjenta
• poinformowanie o celu i sposobie wykonania

pomiaru

• uzyskanie zgody, pozyskanie do współpracy
• zapewnienie wygodnej pozycji
• poinformowanie o konieczności unikania

wykonywania gwałtownych ruchów

Pomiar termometrem rtęciowym –
•pod pachą – 10 min. włożenie końcem, w którym znajduje
się rtęć w dół pachowy, przyciśnięcie ramienia do klatki
piersiowej,
•w odbycie – ok. 3 min. nałożenie osłonki, pokrycie cienką
warstwą wazeliny końcówki termometru, ułożenie
pacjenta w pozycji bocznej,
•w jamie ustnej – ok.. 5 min. nie wykonywać u dzieci
poniżej 5 roku i niespokojnych, włożenie do ust pod język,
pacjent powinien lekko przymknąć usta,
•w pochwie – indywidualny termometr, wykonywać rano
przed wstaniem z łóżka, ok. 3 min

Czynności końcowe – Udokumentowanie, zgłoszenie
nieprawidłowości lekarzowi,
dezynfekcja, spłukanie wodą, osuszenie, przechowywanie
w suchym, czystym, zamkniętym pojemniku.

• Dziękuję za uwagę 