Tramwaj na Fordon –wpływ

na środowisko

Inwestycja realizowana będzie częściowo w bezpośrednim sąsiedztwie
obszaru Natura 2000, Specjalnej ochrony Ptaków PLB040003, Dolina
Dolnej Wisły, oraz w bezpośrednim sąsiedztwie Obszaru Chronionego
Krajobrazu Północnego Pasa Rekreacyjnego Miasta Bydgoszcz i
nadwiślańskiego Parku Krajobrazowego. Jednakże idea
przedsięwzięcia opiera się na przejęciu części ruchu pasażerskiego w
mieście Bydgoszczy przez linię tramwajową. Pozwoli to na
ograniczenie komunikacji autobusowej i z tego tytułu nastąpi
zmniejszenie emisji gazów i pyłu ze środków transportu. Oczekuje się
też, że linia tramwajowa będzie atrakcyjną alternatywą transportu
miejskiego, także dla użytkowników samochodów osobowych, z
których pewna część przynajmniej czasami zrezygnuje z jazdy
własnym środkiem transportu. Jest to dodatkowe źródło ograniczenia
emisji spalin. Analiza korzyści wynikających z komunikacji
tramwajowej pokazuje, że planowane przedsięwzięcia modernizacyjne
i inwestycyjne w systemie tramwajowym można nazwać
proekologicznymi, dlatego że rośnie konkurencyjność transportu
zbiorowego, następuje racjonalizacja wykorzystania energii w
przeliczeniu na przewiezionego pasażera, zmniejsza się
zanieczyszczenie powietrza spalinami samochodowymi oraz poziom
hałasu i wibracji.

Generalnie charakter projektowanego przedsięwzięcia
inwestycyjnego jest proekologiczny dla miasta
Bydgoszczy, a oddziaływania jego na poszczególne
elementy środowiska będą zgodne z obowiązującymi
normami tak w Polsce jak i państwach UE. Inwestycja
spełni warunki tzw. Najlepszej Dostępnej Techniki
(BAT). Zaproponowane w rozwiązaniu projektowym
zabezpieczenia spełniają wymagania ochrony
środowiska dla warunków projektowania i eksploatacji
ekologicznie bezpiecznych dróg, określonych w
niniejszym raporcie. Środki ochrony środowiska w
ramach niniejszej inwestycji rozpatrzono już na etapie
jej planowania, przyjęte warianty realizacji projektu
mają na celu zoptymalizować pozytywne
oddziaływanie inwestycji i jej eksploatacji na
środowisko.

Na etapie budowy, w celu ograniczenia negatywnego

wpływu inwestycji na środowisko wdrożone zostaną
następujące działania ochronne:

•

prawidłowe odwodnienie torowiska, ulic oraz terenu pętli tramwajowej na Mariampolu;

• środki ochrony przed hałasem wskazane w Raporcie;
• oszczędne gospodarowanie terenem przy organizacji zaplecza budowy;
• organizacja zaplecza budowy z dala terenów wrażliwych ze względu na hałas

(zabudowa mieszkalna, placówki oświatowe, szpital);

• nie magazynowanie materiałów w bezpośredniej bliskości drzew;
• w miarę możności unikanie ruchu pojazdów budowy w sąsiedztwie drzew;
• sprzęt wykorzystywany będzie systematycznie konserwowany;
• powstające w trakcie robót budowlanych odpady będą segregowane, przechowywane

do czasu ich usunięcia w odpowiednich warunkach i przekazywane, w miarę
możliwości, do ponownego wykorzystania; odpady niebezpieczne bezwzględnie będą
przechowywane w zamknięciu, chroniącym przed dostępem osób postronnych.

ETAPY BUDOWY

Dla ograniczenia oddziaływania na środowisko w trakcie

eksploatacji linii tramwajowej:

• na bieżąco będzie prowadzona konserwacja taboru, linii

tramwajowej i elementów infrastruktury,

• będzie utrzymywana czystość, systematycznie usuwane

zanieczyszczenia gromadzące się w osadnikach wpustów
ulicznych;

• szybkie i sprawne usuwania skutków wszelkich awarii i

zdarzeń (wypadków) komunikacyjnych,

• prawidłowa eksploatację taboru tramwajowego, tak aby

uniknąć wycieków smarów i innych substancji,

• ograniczanie użycia środków odladzających, a w

szczególności chlorków, aby ograniczyć proces zasalania
gleby w sąsiedztwie torów,

ETAPY EKSPLOATACJI

• ze względu na małą objętość i ograniczony ładunek zanieczyszczeń można stwierdzić,

że w czasie normalnej eksploatacji wody z drenażu torowiska nie będą stanowiły
żadnego problemu dla kanalizacji ogólnospławnej miasta,

• ścieki deszczowe powstające podczas normalnej eksploatacji torowiska nie wpłyną

ujemnie na zasoby wód gruntowych, a w szczególności nie zagrażają warstwie wód
oligoceńskich,

• organizacja zaplecza działań modernizacyjnych powinna spełniać wymogi przepisów

ochrony środowiska w dziedzinie gospodarki wodno-ściekowej oraz gospodarki
odpadami,

• jeśli zostaną zrealizowane warunki przedstawione w projekcie (Nowoczesne

konstrukcje torowisk ograniczające emisje hałasu i drgań oraz eksploatowanie na linii
nowoczesnego „cichego” tramwaju), to przewidywany stan klimatu akustycznego
będzie bardzo korzystny, gwarantując brak przekroczeń poziomów dopuszczalnych,
problem hałasu tramwajowego na rozpatrywanym obszarze będzie problemem
wtórnym w stosunku do hałasu emitowanego przez pojazdy samochodowe.

Ochronie przed hałasem będą sprzyjać: przebudowa układu

komunikacyjnego Węzła Wschodniego z zastosowaniem skrzyżowań
bezkolizyjnych, modernizacja nawierzchni, a w pewnej mierze także
przejęcie części ruchu pasażerskiego przez tramwaj (za sprawą
poprawy płynności ruchu po ograniczeniu liczby autobusów). Na
ulicach szeroko zastosowana zostanie nawierzchnię SMA jako tzw.
nawierzchnia cicha.



Na etapie ewentualnej przyszłej likwidacji,
podobnie jak na etapie budowy, wszelkie prace z
użyciem sprzętu i maszyn budowlanych będą
wykonywane sprawnym technicznie, poddawanym
regularnym konserwacjom sprzętem (ograniczenie
hałasu, spalin). Ochroną objęte będą szczególnie
grunty i wody podziemne przed skażeniem.
Powstające w wyniku ewentualnej rozbiórki
odpady będą w miarę możliwości, wykorzystane
do celów przemysłowych. Postępowanie z
odpadami niebezpiecznymi będzie przebiegał jak
na etapie budowy.

ETAP LIKWIDACJI



Analiza mapy, stanowiącej dokumentację tego obszaru,
zamieszczonej na stronie internetowej Ministerstwa
Środowiska pokazuje, że miasto w swoim rozwoju wkracza
na tereny objęte ochroną (ulica Brzegowa w północnym
biegu wraz z Oczyszczalnią Ścieków „Fordon”). Tereny te
nie są wyłączone spod działalności gospodarczej, lecz w
świetle wymagań ochrony środowiska działalność na tych
terenach nie może zagrażać bytowaniu ptactwa, dla
którego ochrony obszar ten został ustanowiony. Wolno
zatem uznać, że budowa linii tramwajowej biegnącej
poprzez obszary zurbanizowane Fordonu nie stanowi
zagrożenia dla celu ochrony obszaru. W ramach pracy
dokonano wizji lokalnej w terenie przebiegu wariantów
realizacji inwestycji, a także wraz z pracownikami Urzędu
Wojewódzkiego ustalono - w oparciu o dokumentację
pomników przyrody - że na trasie, w żadnym wariancie nie
znajduje się obiekt uznany za pomnik przyrody.

Analiza zamierzenia inwestycyjnego pod kątem jego potencjalnego

oddziaływania na środowisko pokazała, że ze względu na ocenę
poszczególnych wariantów jedynym kryterium środowiskowych kosztów
jest wycinka drzew. Wprawdzie dla danej inwestycji celu publicznego
nie wymaga się dokonania opłaty za wycinkę, jednak sam fakt jej
dokonania jest wymierną stratą środowiska, której wartość może być
umownie określona według obowiązujących stawek opłat za usuwanie
drzew i krzewów. Określa je Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia
13 października 2004 r. w sprawie stawek opłat dla poszczególnych
rodzajów i gatunków drzew (Dz.U. 2004 nr 228 poz. 2306)

Stwierdzono bowiem, że:
• pod względem oddziaływania na środowisko wodno - gruntowe żaden z

wariantów przebiegu trasy nie budzi obaw;

• pod względem oddziaływania ze względu na generowane odpady nie

ma istotnych różnic między wariantami (nie sposób też przewidzieć
dokładnej ilości odpadów, jakie zostaną wygenerowane w
poszczególnych wariantach w związku z pracami ziemnymi; masy ziemi
nie stanowią odpadu, a będą nim odcinki kabli, złom i inne przedmioty
wykopane podczas prowadzenia prac - z czym na terenie od dawna
zamieszkałym należy się liczyć);

• ze względu na jakość powietrza - wprawdzie zastąpienie

komunikacji autobusowej przez linię tramwajową ograniczy
emisję do powietrza produktów spalania paliw oraz emisję
pyłu (ścieranie nawierzchni drogi, opon i okładzin
hamulcowych, a także wtórna emisja pyłu osiadłego na
powierzchni drogi), ale efekt ten nie będzie w mierzalnym
stopniu wpływał na poprawę jakości powietrza w mieście
(choć lokalnie i chwilowo emisja związana z przejazdem
autobusu, a zwłaszcza występująca przy jego ruszaniu może
być postrzegana jako uciążliwa);

• ze względu na hałas: specyfika określania jakości środowiska

ze względu na hałas, a szczególnie wymóg uśredniania
poziomu hałasu w czasie 8godzin dnia i 1 godziny nocy
sprawia, że realne oddziaływanie dobrze zaprojektowanej i
wykonanej linii tramwajowej ze względu na generowany
poziom dźwięku ogranicza się do wąskiego pasa.

Oceniono proponowane warianty trasy i stwierdzono, że

na tych odcinkach, na których rozważa się alternatywny
przebieg trasy zagrożenie akustyczne może być
wyeliminowane środkami technicznymi, takimi jak
podkłady o podwyższonej zdolności tłumienia drgań. Na
uciążliwość akustyczną linii tramwajowej będzie jednak
w pierwszej kolejności wpływał tabor. Nowoczesne
jednostki charakteryzują pod tym względem znacznie
lepsze parametry od jednostek starszych, a zwłaszcza
przestarzałych. Budowa ekranów akustycznych jako
ochrona przed nadmiernym hałasem wydaje się bardziej
uzasadniona w rejonie silnego oddziaływania na tereny
chronione (np. zabudowa mieszkalna) hałasu
drogowego niż linii tramwajowej - ze względu na liczbę
pojazdów generujących hałas (samochody, w tym
ciężkie w pierwszym przypadku i tramwaj w drugim).



Dwa mrowiska, znalazły się w dwóch newralgicznych miejscach
inwestycji: rejonie planowanej pętli tramwajowej oraz nowego odcinka
ulicy Korfantego. Podjęto decyzje o przeniesieniu mrowisk na inne
miejsce. Można było tego dokonać tylko pomiędzy 15 marca a 15
czerwca i to w godzinach porannych, kiedy większość mrówek
znajduje się w obrębie gniazda.



Konstrukcja mrowiska jest bardzo złożona i może sięgać nawet do
dwóch metrów poniżej poziomu gruntu. W takim gnieździe przebywać
może do 100 tysięcy mrówek. Nowe mrowisko powstanie na
częściowo rozłożonym pniu, pozostałym po ścięciu drzewa. Wokół
pnia trzeba będzie usunąć ściółkę, a na pniu ułożyć drobne gałązki -
na tak przygotowane podłoże można już przenosić mrowisko.



Wykonanie prac zgodnie z „instrukcją obsługi” powinno ocalić mrówki.
Specjaliści mówią, że warto poświęcić na to około dwóch tysięcy
złotych - bo tyle kosztowało będzie przeniesienie mrowisk.

Przykłady koniecznej i znaczącej ingerencji w środowisko:



W oparciu o materiały projektowe i dostępną
dokumentację kartograficzną i fotograficzną oraz
wizję lokalną stwierdzono, że istotnym obszarem
konfliktu inwestycji jest obiekt - rozłożysty
kasztanowiec, który rośnie po wschodniej stronie
budynku stacji Bydgoszcz Wschód.



W wybranej opcji budowy drzewo nie jest
zagrożone bezpośrednio, nie występuje również
konieczność ponoszenia kosztów na opłaty
środowiskowe za wycinkę drzew. Należy jednak
na etapie realizacji inwestycji otoczyć je ochroną
tak, aby w związku z prowadzonymi robotami i
transportem materiałów budowlanych ten cenny
okaz nie poniósł szkody.